Þjóðviljinn - 01.08.1970, Qupperneq 9

Laugairdatgur 1. ágúst 1970 — ÞJÖÐVTLJIINN — SlDA 0
Hljóp fyrír bifreið á Þvottalaugavegi
Ljósmyndari Þjóðviljans Ari Kárason tók þessa mynd í fyrrakvöld, er sjúkraliðsmenn voru að
flytja 6 ára gtamlan dreng á Slysavarðstofuna. Hann heitir Viðar Marinósson og hafði hlaupið
fyrir bíl á Þvottalaugavegi á 10. timanum það kvöld, en til allrar hamingju reyndust meiðsli
hans ekkj alvarleg. Slik slys eru æði algeng og hafa oft alvarlegri afleiðingar. Verður aldrej nóg-
samlega brýnt fyrir börnum að fara gætilega í umferðinni.
PJstoða heyrnar-
daufa í Dölum ög
á Vestfjörðum
Eins og mörg umdanfarin ár
6endir Félagið Heymarihjálp
starfsmann sinn út á land til
aðstoðar heymardaufu fólki.
Fyrrj hiuta ágústmánaðar verð-
ur farið um Dali og Vestfirði,
byrjað í Eúðardal og endað í
Bolungarvík
Leiðbednt verður um meðferð
heyrnartækja, gerð hiustarföng
og ‘ heym maeld.
Þjónusta þessi er miðuð við
jafnt unga sem aldna, en ft>r-
eldrar, sem hafa grun um heym-
arskerðingu hjá bömuim sinum,
em sérstaklega hvattir til að láta
heymarmæla þau.
M.S. HERÐUBREIÐ
fer austur um land í hringferð
7. ágúst. Vömmóttaka þriðju-
dag, miðvikudag og fimmtudiag
til Austfjarðahafna, Kópaskers,
Ólafsfjarðar og Norðurfjarðáæ.
~r~*--------------------1

Þú heldur kannskj að ég viti hvað það er að svelta. Mér er
M.S HEKLA
fer vestur um land í hrinigfeirð
11. ágúst. Vörumóttakia þriðju-
dag, miðvikudag, fimimitudiag og
föstudag til Patreksfjiarðar,
Tálknafjarðar, Bíldudals, Þing-
eyrar, Flaiteyrar, Suðuxeyrar,
B'olungavikur, fsafjiarðar, Siiglu-
fjarðar, Akuæeyrar, Húsarvikur,
Raufarbafniar, Þórshafniar og
Au'stfjiarðahafna.
bannað að leggja mér til
mauk. —. (,JPIayboy“)
munns annað en þunnildi og ávaxta-
Gjöf SIS til
A aðalfundi Sambands ísl.
samvinnufélaga að Bifröst í
Borgarfirði 25. júní s. I., var
samþykkt að gefa 500 þús. kr.
í Orlofsheimilasjóð Iðju, fðlags
verksmiðjufólks á Akureyri.
Myndin sýnir, er Harry Fred-
eriksen, framkvæmdastjóri Iðn-
aðardeildar Sambandsins, af-
hcndir Jóni Ingimarssyni, for-
manni Iðju peningagjöfina.
Jóna Hannesdóttir.
...................
M'aðuirinn minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi
Útfiörin hefiux farið fnam í kyirrþey að ósk hins láitna.
VALDIMAR G. ÞORSTEINSSON,
húsasmíðameistari, Miklubraut 54,
lézt '30. júlí.
Ólöf Ingvarsdóttir
dætur, tengdasynir
og barnabörn.
Eigiinmiaðuæ minn,
ÓSKAR GUNNARSSON,
andaðist í Landsspítalanum 23. júlí.
Samstarf til vakningar
Fiwnhald af 3. síðu.
sína? Hvernig er til dæmis dóm-
nefndin valin?
Þpurningar sem þessar virðast
ekl?i vera umræðuefni, sem gömlu
mennirnir vilja taka upp eða hafa
neinn meirihátrar áhuga fyrir. Það
kóm einnig í Ijós að sýningin fór
út ufrí þúfur elns og við var að
búast og ósennilegt að fleiri sýn-
ingar af þessu tagi verði haldnar
á næstunni. Full ástæða væri að
ræða gildi ungdómssýninga með
fengna reynslu frá biennalnum
sem grundvöll, en „gömlu menn-
irnir" hafa ekki ennþá sýnt opin-
berlega að þeir hafi áhuga á að
ræða þau mál við hina ungu og
mun því þessi hlið málsins ekki
verða rædd hér riánar að sinni.
Sænska dómnefndin taldi ekki
rétt að velja einstaklinga sem full-
-------------------------------«
Brautryðjandi
Framhald af 7. síðu.
liífandi samþandi við bömin og
átti auðvelt mieð að laða þau að
sór. Mér er sérstaMega mdnnis-
stætt hvé ísílenzík uppeldisáhrif
hennar voru. Hún laigði ríka á-
herzlu á að við bömin væri
talað gott mál. Sagðar sögur og
æöntýri og kennd falleg íslenzk
kvæði. Sjáilf söng hún með þeim
íslenzk þjóðlög og gömiul og góð
ísilenzk lög. Og hún kenndi þeiim
að meta bollan og kjiammik-
inn ísll. miat. Ég mánnisit þess
Iflca að hún lét bömin oft
vera mieð sér þegar hiún var að
gróðursetja íslenzíkar jurtir og
fjallablóm, sem hún kom með
úr óbyggðaferðum simim. Hún
saigði þeiim þá hedtin á plöntun-
um og lýstd, á þann hátt, sem
böm áittu aiuðvelt með að
sfcilja heimkynnum jurtanna
inni ó heiðum ísílénzikra öræfai,
þaðan sem þaiu voru nú komán,
til að gieðja ,,al!la kraikikana í
Tjama.ribðrg“1 sem. myndu gæta
þess að þær fenigju að lifa í
þessum nýju heimkynnum.
Þannig glæddi hún tilfiinningu
bamanna fyrir náttúm lands-
ins, jafnfiramt því sem hún
vemdaði plöntumar fyrir á-
gangii litla fólksins. Þessii ís-
lenzku uppelldisiáihrif voru mijög
að vonum. Islenzk menningar-
erfð cig það að njóta íslenzikrar
náttúru er Þórhildi runnið í
merg og bein. Og þau stóru
heimáli, sem1 hún stjómaði, báru
svip ísi'ein2ikrar hedmdlismenn-
ingar, eins og hún hefur þróBzt
bezt og sikotið dýpstum rótum
gegnuim aldimar.
Við þann heimilisbrag var
bæði bömum og fullorðnuro
gott að búa. Sjálf á ég Þór-
hildi stóra steuld að gjalda frá
þessum saimivistarárum okkar,
fyrir vináttu og margvísleiga
hjálp, þó að ég fjölyrði eikki
um það hér. Hygg ég að svo sé
um ffledri, sem hjá henni halfa
unnið . . .
Daigvdstun bama innian sfcóla-
aldurs var mikil breyting á
uppeldisháttum íslendinga.
Margir vora lítt trúaðir á þá
starfsemii, töldu hana neyðarúr-
ræði, eiraungis nýtandi- fyrir
fólk, sem væri efcfci fært um að
annast uppeldi bama sinna.
Víðsýnir menn og f-ramBiýnir,
bæði fcarlar og fconur, höfðu bó
séð fyrir alliönglu að breyttir
bjóðhættir kröfðust þessam
uppeldishátta og sameinazt um
að vinna að þedlm.
En Þórhildur gerðd þá að
veruleika. Hún vann þetta
brautryðjirndastarf af þeirri reisn
og þeirri fbrsjálni að gatan var
greið, þeim sem á eftir kornu.
Það er fáutm. gefið að vera
braiutryðjendur í félaigsleigum
hóttum!, svo að vel fari. Hkfci
sízt, er um jalfn viðkvæm og
persónuleg mál er að rœða og
uppeTdi ungira bama.
Þórhildi Ölafsdóttur tókst
það.
Veri hún blessuð fyrir störfin.
Margrét Sigurðardóttir.
trúa á sýninguna og vann því frá
byrjun með það fyrir augum að
senda sýningarheild. Sýningin
Vardagstrafik för VEM varð að
lokum fyrir valinu, vegna þess
hve vel hún þótti sýna þennan
nýja hátt, að gera sýningar, bæði
vegna meðhöndlunar á efninu og
innihalds sýningarinnar.
Þeir fimm sem stóðu að baki
sýningunni era: Anders Carlsson,
Arthúr Ólafsson, Jan Rosvall,
Guðmundur Ármann Sigurjóns-
son og Graham Stacy. Tveir
sænsku fulltrúanna eru íslending-
ar, Arthur Ólafsson og Guðmund-
ur Ármann Sigurjónsson, sem
hafa verið við nám á listaskólan-
um Valand í Gautaborg síðast-
liðna þrjá vetur, og Graham Stacy
er Englendingur. Það að aðeins
tveir sænsku fulltrúanna eru
sættskir ríkisborgara, skoðaði
dómnefndin sem aukaatriði, en
væri gott dæmi um grósku og
frjósemi í sænsku sýningarlífi og
ætti því fullt erindi á biennalinn.
Á biennalnum var sýningin sett
upp í minna formi en hún hafði
verið í Gautaborg haustið áður
og til að gefa sýningargestum
betri innsýn í viðfangsefnin var
norska arkitektaskólanum í Oslá
boðið að taka þátt í sænsku deild-
inni og sýna þar norskar aðstæð-
ur, sambærilegar þeim sem sýn-
ingin fjallaði um í Gautaborg.
Nú hefur sænsku deildinni bor-
izt boð um að setja sýninguna upp
í Bergen í sambandi við ráðstefnu
norskra arkitekta þar og einnig í
Þrándheimi í haust. Moderna mu-
seet í Stokkhólmi hefur einnig
sýnt áhuga á sýningunni.
Umferð og bílar
Hér á eftir fylgir útdráttur úr
sýaingarskrá fyrir sýninguna Var-
dagstrafik för VEM:
Hin stóra iðnvæddu þjóðfélög
eru háð umferðarkerfi, sem getur
þjónað þörfum íbúanna fyrir við-
urværi og daglegum ferðum, Ef
umferðin mætir hindrunum eða
sjálft kerfið verður fyrir skakka-
föllum, skapast öngþveiti, saman-
ber olíuskortinn vegna Súezstríðs-
ins 1965, hafnarverkföllin í Lon-
don og snjókomuna sem lamaði
New York borg.
Til þess að geta þjónað ferða-
þörfum íbúanna þurfa yfirvöldin
að glíma við praktistk-tæknileg
og pólitísk-hagfræðileg vandamál.
Oftast eru þessi vandamál Ieyst
þannig að ómögulegt er að_ gera
almenna fólksflutninga ódýra og
þægilega.
Aðalvandamálið Iiggur fyrst og
fremst í því, að bæir og ríki gefa
einkabílum forréttindi fram yfir
almenna fólksflutninga. Helzra
orsakir þess era þrjú höfuðatriði,^
meira eða minna saman fléttuð:
1. Valdhafarnir leyfa sér að
framfylgja pólitík, sem byggir á
ófuUnægjandi upplýsingum og
rannsóknum. Þessa pólitík er
reynt að styðja með hugtökum
eins og ÞRÓUN — þróun sem er
sögð vera óumbreytanleg. En við
athugun kemur í ljós að þróunin
er aUs ekki svo óstýranleg sem
látið er í veðri vaka, heldur hlð
gagnstasða. Valdhafarnir stýra
þróuninni eftir fyrirfram ákveðn-
um reglum sem þjóna þeirra eig-
in hagsmunum.
2. Samkvæmt þessari pólitík er
krafa þeirra, sem eiga einkabUa,
látin stýra skipulagi borga og
bæja og umhverfi okkar er að
breytast í risastórt umferðanet í
staðinn fyrir umhverfi, þar sem
maður getur hreyft sig frjálst og
hættulaust. Þó að umferðarnetið
vaxi stöðugt, aukast tafirnar í
umferðinni að sama skapi. Það er
ekki svo undarlegt að svo margir
velja einkabílinn í staðinn fyrir
almenningsvagna, meðan yfir-
völdin láta skipulag fyrir almenna
fólksflutninga sitja á hakanum,
meðal annars vegna þess hve ó-
trúlega stóram fjárupphæðum er
eytt í bílastæði og umferðarfram-
kvæmdir fyrir einkabflinn.
3. Til að geta enn betur sett
einkabílinn í afstöðu til almenn-
ingsvagna, verður maður að
skyggnast lengra en til ríkis og
bæja. Bílaiðnaðurinn, olíufélögin
og þeir aðilar sem sjá um vöxt og
viðgang umferðarnetsins, eiga
stóran þátt í þeirri þróun sem
orðið hefur. Bifreiðaframleiðand-
inn hefur fyrst og fremst áhuga
á að selja eins marga bíla og unnt
er og olíukóngurinn beitir sér fyr-
ir aukinni notkim olíunnar.
Ein af heltu aðferðum, sem
hinir stóra auðhringar beita, er að
hafa áhrif á mat fólks og skapa
nýjar þarfir. Leiðir fólks eru að
mörgu leyti samliggjandi í um-
ferðinni og þessvegna hlýtur að
vera hagkvæmast og bezt með til-
liti til fólksins að sameina útgjöld
til fólksflutninga. En með aug-
lýsingum og fjölmiðlunartækjum
era einstaklingarnir heilaþvegnir
eignarétturinn upphafinn og lögð
er áherzla á kyngiafl og glæsileika
einkabílsins. Bíllinn sem farartæki
verður aukaatriði og þar sem fæst-
verður maður að skoða þörfina
aður og viðhald gefa tilefni til,
ir geta notað hann, eins og kostn-
fyrir einkabíl sem tilbúna og ó-
sanna. . .
Hvað snertir almenningsvagna
á bílaiðnaðurinn miklu erfiðara
með að beita áhrifum sínuíh fytir
útþenslu og eigin gróða. Almenn-
ir fólksflutningar era skipulagðir
eftir fyrirfram áæduðum þörfum.
Gæðum, endingu og viðhalds-
kostnaði almenningsvagna, getur
kaupandinn auðveldlega fylgzt
með og látið rannsaka nákvæm-
lega. Bíleigandinn er hvað þetta
snertir algjörlega t höndum fram-
leiðandans og getur því aðeins
valið um að kaupa eða ekki. Bíla-
verksmiðjumar framleiða einka-
bflinn í mun stærra mæli en al-
menningsvagna og bendir það til
að gróðinn sé meiri af framleiðslu
einkabíla. Hver seldur bíll leiðir
af sér tvennt: í fyrsta lagi krefst
hann stöðugs viðhalds, eldsneytis
og jvtiss konar þjónustu. í öðru
lagi er bíllinn vanabindandi og
má því reikna með að hver nýr
bíll verði leystur af hólmi með
öðrum nýjum.
Arthúr Ólafsson.
□ SMURT BRAUÐ
□ SNITTUR
□ BRAUÐTERTUR
Laugavegi 126,
Sfcni 24631.

ts3