Þjóðviljinn - 01.09.1970, Síða 6
0 SÍÐA — ÞJÓÐVILJIINFN — Þridjuctagiir 1. septamlbier 1970.
MENGUNJARÐAR
New York, auöugasta borg auðugustu þjóðar heims, er að kafna úr eiturdaun þeim sem leggur frá sorphaugimum sem hvarvetna eru látnir hrúgast upp
A5 nýafstaðinni rigningu leystust upp regnhlífar og
kvensokkar; orsökin: brunnin gerviefni höföu myndað
saltsýru í regnskýjunum.
Kýr á beit hnigu skyndilega niður með liðakölkun af
vöudum flúoreitrunar; orsökin: beitilandið var mengað
af eitruðu ryki frá nálægri álverksmiðju.
Á víðáttumiklu skóglendi hættu hávaxin og sterkleg
grenitré skyndilega að vaxa, nálar féllu af þeim, trjá-
börkurinn flagnaði og að lokum morknuðu stofnarnir
niður; orsökin: eitrun af völdum flúor-vetnisgass frá
nærliggjandi keramikverksmiðju.
t>essar fregnir koma trá
Þýzkalandi, en svipaða sögu
er að segja £rá öðrum heims-
Klutum: Kirsublóm Tokioborg-
ar visna, og lýsa varð 154
sinnum á síðasta ári yiir
haettuástandi í borginnj vegna
loftmengunar. Slíkt ástand
skapaðist einnig nú fyrir
skömmu, eins og sagt hefur
verið frá í fréttum, víða á
meginlandi Norður-Ameríku, í
New York þar sem loftið er
dag hvern þéttmettað af ryki
og skít, sáust varla handaskil,
að skipa varö að stöðva yrði
sorpbrennslu og draga úr bíla-
uanferð. Liasburða fólkd var
ráðlaigt að haldia sig innan
dyra, en þó varð að flytja
. fjölda fólks í sjúkrahúe vegna
eitrunar.
Geigvænlegt
Mengun í lofti og höfum er
orðin geiigvænleg. Sameinuðu
þjóðimar hafa nú boðað til
alþjóðamengunarráðstefnu í
Svíþjóð árið 1972, og í fund-
arboðinu er ályiktað: „í fyrsta
sinni í sögu mannkynsins er
framtíð lífs á jörðunni í mik-
iMi hættu“.
Það er samt langt síðan að
vísindamenn tóku að vara við
mengun lofts og sjávar og
hinum hræðilegu afleiðingum,
sem hún getur haft í för með
sér.
Astæðan til þess, að valda-
menn heómsins virðast nú
fyxst þegar hættan er orðin
auigljós ætla að grípa til ein-
hverra varúðarráðstafana, á
vafaiaust rætur sínar að rekja
til hins gífurlega kostnaðar,
sem vamir gegn mengun hafa
í för með sér.
Til dæmis er ætlað að Nixon
Bandaríkjaiforseti þuirfi 2 milj-
arða doilara á fyrsta áiri til
fraimikvæmdar á herferð, sem
hann hyggur á gegn mengun í
Bandrríkjunum- Slíkur kostn-
aður gæti einnig leitt til þess,
að viðhlítandi ráðstafanir yrðu
ekki gerðar í auðvaldshedmin-
um
an.
fyrr en það er um sein-
Horfurnar
Hvers mannkynið á að
vænta ef ekki verður gripið
til róttækra ráðstafana nú þeig-
ar, er brugðið upp í eftirfar-
andi grein, sem birtist í viku-
blaðinu Stem, og byggð er á
rannsóknum og álykitanum
þekfctra vísindamanna: ,
í kjöMar iðn- og tæknibylt-
ingarinnar gerði maðurinn um-
íangsimiklar breytingar á jörð-
unni og Weypti þar með á stað
mörigum þróunarferli, er bann
hefur ekki lengur á valdi sínu:
• Hann hjó niður skógana
tdl þess að leggja komakra.
Tveir þriðju af skógtendi. jarð-
ar hafa þegar verið höiggnir
niður.
• Hann breytti 500 miljón
hekturum lands í óræ'kitanlega
eyðimörk (mð því að of urselj a
þá eyðingu), hann byggði risa-
stórar borgir, bann breytti
grænum landsvæðum í gervd-
fjöll úr malbiki og steinsteypu.
• Hann útrýmdi taumliaust
plöntu- og dýrastofnum. Frá
upphafi iðnvæðingarinnar hef-
ur hann, samkvæmt sfcrásetn-
ingu SÞ, útrýmt algarteiga 150
fuglum og öðrum hryggdýra-
tegundum; þúsundtr annarra
dýrategundia eru að deyja út,
og 25.000 plöntuafbrigða bíða
sömu örlög.
• Hann eitrar og sýkir
huigsunarlaust frumefni jarðar.
• Hann hefur mengað
gufiuhvolf jarðar. í Vestur-
Þýzkalandi einu er árlega
blásið mdljónum lesta af ryki,
úrgngsefnum og sótd út í and-
rúmsiaftið.
• Hann hefur eitirað kerf-
isbundið jarðveginn, sem til-
vera okkar hvílir á. Heildar-
magn skordý'raeiiursáns, sem
dreift er árlega yfi,r jarðina,
vegar 1,3 máljónir punda.
Einstakar eiturtegundir eiru
svo sterkar, að tíuþúsundiasti
hluti úr grammi nægði til að
drepa rottu.
• Vö'tn jarðar hafa verið
fyll't af framandi efnum. Hætita
er á, að allt líf í Eystrasalti
deyi út innan skamms tíma,
— en öll lönd, sem liggj'a að
hafinu nota það sem allgherj-
ar sorpræsd.
Hættan af DDT
Árið 1948 voru Nóbelsverð-
launin veitt Svisslendingnum
Paul Miiller fyrir uppfinn-
ingu efnisins Dichler — Dip-
henyl — TricMeráthan sem
venjulega ef nefnt DDT. Þetta
undrameðal, sem útrýmdj flug-
um, mýi, veggjalúsum og
plöntusýklum, en áttj að vera
algerlega skaðlaust mönnum og
húsdýrum, náði samsiundis út-
breiðsiu um aUan bedm með
þeim aifiteiðingum að uppskera
miargf'aldaðist, hæigt var að
vinna bug 'á pestum edns og
malaríu, og miljónum mianns-
lífa varð bjargað.
En núna eftir 26 ára notkun
þessa eiturs hefiur komið í
liós að það og sambönd þess
tortíma ekki eimungis skordýr-
um heldur einnig öllu öðru
lífi. Dularfulljr atburðir beindu
athygli vísindamanna að þess
ari hættu: { laxelddsstöð' við
Miehigan-vaitn í Bandaríkjun-
um drápust miljónir seiða. í
Bretlandi og á stórum svæðum
í Evrópu d'óu skyndite'ga út
ákveðnar 1 tegundir ránfugla.
Bandaríkjaimenn tóku að ótt-
asit um haföm sinn, flökku-
ernir gáfu upp öndinia, greif-
ingjar fundust í andarslitrun-
um og skarfahreiður tófcu að
þynnast. Þegar vísindamenn
tóku að rannsaka hin einstöku
tilfeEi komust þeir á spor
sameiginlegs morðingja, þess
sem þá hafði sízt grunað, • —
DDT. — Og upp komst um
hræðilega keðjuverfcun.
Á síðastliðnum 25 árum hef-
Ur verið dælt yfdr yfirborð
jarðar rúmleiga 1% miljón lest-
um (eða 75.000 vagnihteðsium)
af DDT. Álitið var að það
eyddist sjálfkrafa, en svo hef-
ur ekki orðið, því af þessum
75.000 vagnhleðsium reyndusit
50.000 veria enn virk'ar og hafa
myndað eiturhjúp, er hylur
aila jörðina. Uppsprettuvatn
er mengað af DDT, það eitrar
fljótin, og þvi er skolað í
tonnatali út í bafið. Eiitrið er
komið um allt og sór í lagi
þangað, sem það ætti ekki að
vera, — í lifandi veirur. DDT
hefur þá tilihnedigingu að bind-
ast fituefnum og öðrum líkum
Þannig er umhorfs i stórborguai
t