Þjóðviljinn - 01.09.1970, Blaðsíða 7
Þríðjudagur 1. septemlber 1970 — ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA J
í bandarískum ritum hefur að undanförnu birzt auglýsing frá
náttúruverndarsamtökum. Mynd sýnir barn á brjósti og þessi
texti fylgir: „Varið ykkur. Móðurmjólkin er óhæf til neyzlu“.
Ástæðan er að víða í Bandaríkjunum er DDT-magnið í likama
manna orðið svo mikið, að heilsa brjóstmylkingsins er i hættu.
efnutm. Selluvefir draga í sig
DDT eins og þeir væru svamp-
ur. Því hefuir eitrið, sem direift
hefur verið á undanfömum áir-
um safnazt saman í plöntum,
dýrum og mönnum:
• Brezkir liffræðingar bafa
fundið 0,1 ppm (= 1 á móti
miljón) af skordýraeitrd í epl-
um og kartöflum; amerískt síg-
arettutóbak inniihelduir 38 ppm.
• Améirí'ákir vísindamenn
rannsökuðu fiska, fugla og
og spendýr frá öllum heims-
hlU'tum, og fundu DDT í 75%
þeirra, meira að segja í mör-
gæsum suðurheimskautsins.
• Sænskir vísind'amenn upp-
götvuðu svo mikið DDT í fistki
Eystrasaltsdns, t.d. í laxi (31
ppm) að þeir vara við neyzlu
hans.
Eitrið hleðst upp
Vísindamenn gefa eftirfar-
andi skýringu á þessari gegnd-
arlausu samþjöppun eitursins;
Lendi DDT í einungis litlum
mæli út í vötn, þá er þar til
staðar svif-gerillinn, sem sýg-
ur það upp. Svif er ein aðal-
fæða smærri fiska, sem eru
aftur étniir af stærrj fdskum,
sem síðar verða bráð rán-
fugla eða manna, og þannig
kemst eitrið inn í rás næríng-
arinnair og þjappast saman.
Heimsmetið í aðdirætti edturs-
ins á haförn Eystrasaltsins, en
2,5% af fitu hans hefur reynzt
vera orðið hireint DDT.
Svipaða sögu er að segja
af manninum. Handiahófspróf-
un á þrem þjóðum leiddi í
Ijós, að í ísraelsbúa finnst 19,2
ppm af DDT, í Ameríkiana 12,6
ppm og i Þjóðverja 2,2 ppm.
Os eitrunin eykst. Miljóniir
mæðra í heiminum leggja börn
sín á brjóst án þess að vita,
að svo mikið ma'gn eituirs er
í mjólk þerra, að ekkert mjólk-
urbú myndi taka bana til
sölu.
Móðurmjólkin
Heilbrigðisef tirlit Svíþ j óðar
hefur fundið í mióðurmjólk
70% meira magn af DDT en
finnast má í mjólk frá mjólk-
urbúum. í Bretlandii reyndist
magnið vera tíu sinnum meira
en leyfilegt er, og í Ástralíu
þrjátíu sinnum meira. Ástæð-
an fyrir því, að svo mikið
DDT finnst í móðurmjólkinni
er hið mikla fitumaign hennar.
Brjóstikirtlarnir vdnna ekki að-
eins úr nýrrj næringu heldur
grípa einnig til varaforða lík-
amians. En einmitt í honum —
í vefjum fitiulagsms — geymir
líkaminn eiturmagn það sem
hann hefur safnað að sér um
áraraðir.
Fullkomin rannsókn á þeim
hættum, sem líkamanum get>
ur stafað áf eitrinu, hefur ekki
átt sér stað, en þær rann-
sóknir sem þegar hafa verið
gerðar sýna að mdkill háski
vofir yfir. Sýnt þykix að DDT
geti haft ábrif á taugakerfið
og lamað starfsemi þess, m.a.
leiddi rannsókn í ljós er gerð
var í Bandaríkjunum á 150
verkamönnum, sem unnið
höfðu tíu ár í verksmiðju, er
framleiddi skordýraeitur, að
30% þeirra voru á mörkunum
að teljast „andlega heilbrigð-
ir“. Ennfremiur reyndust þeir
þjást af minnistapi og alvar-
legri andlegrj hrörnun.
Það þykir líka sannað með
rannsóknum á dýrum að DDT
geti valdið ruiglingi á kyn-
hormónum, svo og stuðlað að
krabbameins- og lifrarsjúk-
dómum. Krabbameinsrannsókn-
arstöð ein í Bandaríkjunum
fann í sjúklingum, sem dáið
höfðu úr kiraibbameini eða af
völdum lifrarsjúkdóms, tvisvar
til þrisvar sinnum meira magn
af DDT en í fóttfci sem látizt
hafðj í umferðarslysium.
Stöðugt er haldið áfram að
dreifa DDT og eiiturmagnið
eykst svo hratt, að vísinda-
menn álykta að aðeins innan
tíu ára get; eitrið valdið hræði-
legri náttúruó'gn: köfnun ails
lífs á jörðunni.
Bílamergðin
Líf manna og dýra er háð
tilveru plantna, því aðeins þær
geta framleitt súrefni. Súrefn-
isþörf mannsins er fullnæigt í
fyrsta lagi með gróðri jairðar,
sem á síðustu áirum hefur
farið stöðugt minnkandi — og
í öðru lagi af sj ávargróðri (eða
að 2/3 Wiutia), örsmáum plönt-
um, svokölluðum grænþörung-
um, er svífa eins og risastór
ský í úthöfunum. Súrefnis-
myndiun hafsins er nú orðin
þýðingarmeiri en nok'kru sinni
fyrr. Skógax jarðar, meir,a að
segja hin mdklu írumskóga-
svæði eru að skreppa samian
af mannavöldum, og súrefnis-
gjöf jarðar hefuir því stór-
minnfcað. Þar að aufci hefur
súxefnisþörf vaxið vegn.a iðn-
væðingarinnar, og tilfcomu
nýrirar óseðjandi súrefnisætu,
benzinhreyfilsins. Hann krefst
meixa löfts en allar lífiveirur:
einn bíll eyðir jafnmdklu súr-
efni á 900 km og manneskja
geirix á einu ári.
Gróðursvæði jarðar eru ekki
þess megnuig að fullnægj a
þessari þöxf. Til dæmis má
nefna að hinar 97 miljónir
bifreiða Bandaríkjamanna, og
önnur brennstuitseki landsins
gleypa tvisvar sinnum meira
miagn af súrefni, en gróður-
lendd Bandaríkjanna fram-
Leiðir á sama tima. Það þýðir.
að ef vindar bæru ekki súrefni
af hafi, væru lífverur Banda-
ríkjanna þegar kafnaðar.
En einmitt nú, þegar svo
mi'kdl þörf er á súrefnisforða
hafsins reynist hann vera í
hættu. Bandaríski líffræðing-
urinn C. Wurster komst að
þeiirri niðjirstöðu að aðeins ör-
lítið maign aif DDT nsegði til
að eyða 75% af grænþörung-
um hafsins. Vísindamaðurinn
aðvarar: „Ef við höldum á-
fram að eitra hafið á þann
hiátt sem við höfum gert, mun-
um við kafna áður en þessi
öld er úti.“
Svíar hafa þegar bannað
DDT, og Vestur-Þýzkaland
hefur fyrirskipað takmörkun
á notkjn þess, en þau eru að-
eins undantekningar, Enn er
dreift hálfrj miljón lesta ár-
lega af sfcordýraeitri yfir jörð-
ina.
Syndaflóð
Blinda mannanna býður enn
fleiri hættum heim:
• 200 miljónir útblásturs-
röra og hundruð þúsunda reyk-
háfa blása stöðuigt koltvísýr-
ungi út í andirúmsl'oftið. Loft-
hjúpur jarðar hefjr að geyma
10% meira af koltvísýrungi en
í byrjun aldarinnar. Árið 2000
er ætlað að það verði 25%
meira. Úrgangsefnin leggjast
sem ósýnilegt lag um jörðina
og hafa svdpuð ábrif og þak
gróðurhúss. Sólargeislar kom-
ast i gegn, en hitinn kemst
ekki aftur upp. Þannig er álit-
ið að hitastig jarðar aukist
og sú hætta skapist að hún
verði að lokum svo heit að
heimskautaísinn bráðni. úthöf-
in hækkj um a.m.k. 18 metra
og strandborgir hverfi í hafið
í miklu syndaflóði.
Ef tækist að leysa þetta
vifindamál vairðandi úrgamgs-
efnin myndaðist jafnframt
önnur gaignstæð hætta:
ísöld
• Rykkennd úrganigsiefni
hinnar nýtízku tækni (sem í
Bandarikjunum einum eru um
142 miljón tonn) og landbún-
aðar (áburðjr úr flugvélum
og svæðabrunar til að eyði-
leggja illgresi í hifiabeltinu)
bafa myndað fíngerða ryk-
slæðu í efri svæðum gufu-
hvolfsins og stækfcar hún ört.
Rykkornin enduirfcaista sólar-
ljósinu; jörðin fær minnj hita.
Enn telst þetta aeskilegt. þar
sem á þennan bátt er dregið
úr gróðuirhúsaáhrifum koltví-
sýrungsins og hættum á synda-
flóði. — En: hin óeðlilega kael-
ing gæti orðið yfirsterkari, sér
i lagi ef rykagnirnar breyttu
skýjamynd'jnum. Venjulega
eru 31% af yfiirborði jarðar
þakin skýj aþykkn um. Ef þessi
skýjabreiða ykist aðeins upp
í 36% myndi hitastig jarðar
laekka um fjórar gráður, — og
ný ísöld hæfist.
Eyðimerkur
• Gerviáburður hefur auk-
ið matvælaframleiðslu j ótrú-
legum mæli. Aðallega hefjr
j'arðvegurinn verið auðgaður
af köfnunarefnissamböndum
(nitrö'tum). Það hefuir hinsveg-
ar leitt til þess að hann er
orðin „nitrat-sjúkur" og hef-
ur glatað meir og meir hæfi-
leikanum til að mynida sjálf-
ur köfnunarefni. Liffræðingiar
spyrja, hversu lengi getur hinn
viðkvæmi jarðvegur þolað
þessa þróun. En álitið er að
t.d. meginhluti amerísfcs akur-
lendis hafi innan 25 ára kom-
Framhald á 9. síðu.
Yfirlit yfir imestu hættur, er vísindamenn telja heiminum búnar. Niður-
staða þeirra er: Jörðin, sem þar til nú er eina þekkta lífs-vin alheims-
ins er að verða eyðimörk ef ekkert verður að gert.
Breyting: Hætta
Skýmyndun hefur aukizt á aðalflugleiðum. Geryi-skýin breyta loftslaginu. Loftstraumar hnatt-
Milli Ameríku og Evrópu hefur myndazt arins fara nýjar leiðir. Ný óveðurssvæði, nýjar
bejn braut af gervi-skýjum. (Aukning 10% eyðimerkur, ný regnbeltj myndast.
meir en eðlilcgt getur talizt)
Stöðugur hjúpur úr ryki hefur lagzt um- Minnki hitastig jarðar aðeins um 4 stig, steypist
hverfis jörðu. Hann skyggir á himininn. heimurinn í nýja ísöld. Helmingur Evrópubúa dæi
Sólargeislar ná takmarkað j gegmim hann. í eilífum ís.
Yfirborð jarðar kólnar smátt og smátt (til
þessa um 0,2 gr.)
Eitrað andrúmsloft veikir viðnámsþrótt.
Sjúklingar deyja helmingi fyrr en á hrein-
um svæðum. Á miklum mengunardögum
fjölgar dauðsföllum.
Mengun andrúmsloftsins yrði svo mikil, að fólk gæti
aðeins gengið með gasgrímur úti við. Bandarískir vfs-
indamenn óttast að þúsundir munj deyja úr krabba-
meins- og hjartasjúkdómum.
Frá aldamótunum hefur koltvísýrungnr Jörðin hitnar, heimskautin bráðna, úthöfin hækka, og
aukizt í andrúmsloftinu um 10%. Nýr gas- strendur hverfa í nýju syndaflóði. Aðeins rykslæða
hjúpur hefur sömu áhrif og þak gróður- á liimnj hefur til þessa hindraó að slíkt gerðist.
húss: sólarhitanum er hleypt inn en ekki út.
Umhverfis jörðina hefur myndazt eitur- Plöntur og dýr deyja af eitnin. Mennirnir deyja Iika,
slæða. Greifingjar deyja, fuglar veslast því skordýræitur kemur ruglingi á kynhormóna: það
upp. Maðurinn er einnig eitraður af DDT. fæðast engin börn lengur.
Ofnotkun áburðar eyðir ökrum.
Fljót, höf og vötn mengast stöðugt. Fisk- 70% af súrefni þvi sem við öndum að okkur kemur
ar deyja í miljóna taii. Ef eitrunin held- frá hafi. Örsmáir svif-gerlar framleiða það: Eitrum við
ur áfram telja visindamenn, að dauði alls fyrir þá, munum við kafna.
iífs í hafinu sé yfirvofandL