Þjóðviljinn - 03.03.1972, Qupperneq 5

r
Föfitudagur 3. iruarz 1972 — ÞJÓÐVILJINN — SlÐA g
pylsur, senda knöttinn þvert
yfir völlinn en þar eru fyrir
Vogue sokkabuxur, sem sjá-
anlega gefa ekkd efitir beld-
ur leika nú á bæði Blábánd-
súpur og Niðursoðnar kjötvör-
ur frá Kea oe sendia knöttinn
af þvílíku öryggi beint í mark,
að Husquarna-saumavélin með
töfraspólunni fær ekki við
neitt ráðið
Ef nú þessi rö'ksemdafærsla
skyldi þrátt fyrir a-Et ekki
duga útvarpsráði til andlegr-
ar fótfestu má benda á nýja
hlið þessa máls, þá hlið sem
íslendingar eru manina líkleg-
astir til að skilja. en það er
fjárhagshliðin. Hér gæti sem
sé leynzt búhnykkur, sem út-
varpið munaði um. Því þá er
lánazt hefur að nytja til
meiri fuUkomnunar ytra borð
vorra ættgöfuigu íþróttafröm-
uða sem enn bíður sem því
nær ósáinn akur eftir hinni
erjandi hönd kaupsýslunnar.
mætti búast við aiuglýsingum
í útvarpi og sjónvarpi eitt-
hvað á þessa leið:
Einihvier skrifiar á dögiunium
í Þjóðvíljamn og er að von-
um hneykslaður yfir því, að
Njörður P. Njarðvík. formað-
ur útvarpsráðs. hafi látið í
þag skína í viðtali, að út-
varpsráð fylgdist ekki betur
með í þróun menningarmál a
með vorri þjóð en það, að
það teldi ekki að öllu leyti
samrýmanlegt voru kristilega
velsœmi, að sjónwarpa frá
knattleikjum þar sem aug-
lýsdngum er fyrirkomið á af-
mörkuðum sivæðum á yfir-
borði keppendanna, er þetta
þó eingönigu gert í virðingar-
og þakKLætisskyni við nokkur
þrifnaðarfyrirtæki vors ást-
kæra föðurlands. Hér birtist
í rauninni aEt í senn: Trú,
von og kærleikur. En af þessu
er kærleikurinn mestur.
Slík afstaða útvarpsráðs er
að sdálfsögðu helber misskiln-
ingur. að ekki sé meira sagt.
Menn í slíkri stöðu ættu að
koma auga á hið stórfenglega
í framþróum kaupsýslunnar,
sem orðið hefiur frá því að
hún varð að lúta svo lágt,
að hengja auglýsingar sínar
á jarðfasta símastaura yfir í
það að hiafia beizlað fótihivöt-
ustu afreksmenn þjóðarinnar
og láta þá renna skeið með
þær fyrir aiugliti alþjóðar.
En með því a@ mér er
bunnugt um að útvarpsráð
vort skipa engir andlegdr auk-
visar, sem efcki kunni að
meta svo hugstæðan sam-
drátt, sem þann, er nú hef-
ur orðið með íþróttahreyfingu
vorri og baupsýstunni þá þyk-
ist ég eygja ljós í þessu ör-
lagamyrkri Hér bíður út-
varpsráð auðsjáanlega eftir
enn róttækari samdrætti
þessara samvinnuhreyfinga,
sem vonandi lætur ekkd lengi
á sér standa.
Ég sé fyrir hugskotssj ónum
mínum glæsilega fylking
íþróttamianina í senn í bróð-
urlegri sem og hugsjónalegri
þjónustu við verzlunarstétt-
ríkar gætu orðið knattspymu-
auglýsingiar við slíkar aðstæð-
ur Á milli þess er lýsandinn
missir málið út í langdregið
hrifningaröskur gæti þetta
orðið eitthvað á þessa leið:
„Heinz bamamatur“ er með
boltann, sendir bann tii Ajax.
sem hreinsar eins og hrvitur
stormsveipur. En þama ryðst
fram Áfengis- og tóbaksverzl-
un ríkisins. nær boltanum,
hleypur upp með hann. leikur
fiallega á Kaldan og syalandi
Thule. en þá koma Príroa
„Auglýsendur! íþróttahreyf-
ingin hefur enn lausa tii aug-
Iýsinga nokkra huppa. síður
og þjóhnappa — Látið ekki
happ úr hendi sleppa
Sölunefnd
yfirborðsréttinda".
Ætli útvarpsráð enn að
þybbast við og stöðva þessa
heiUavænlegu þróun væri það
álíka ábyrgðarleysi eins og að
reka burt af Keflawíkurflug-
velli þann her, sem öllum
má vera ljóst að er vor eini
sanni Hjálpræðisher
íþróttaunnandi.
ina. Þama ganga fram stolt-
ir afreksmenn. aí norrænu
stórthöfðingjakyni, me@ fagur-
lega gjörðri áletnun svo sem:
„Þetta er Johnsons bam“ —
„Móakotskjúklin'gar eru bezt-
ir“ — „8x4 leysir viandann“
eða, eða eða .. .
Menn ættu að reyna að
setjá sér fyrir sjónir hve lit-

4»
Bandaríski
herínn
njósnaði um
stjórnmála-
menn
WASHINGTON 29/2 —
Bandaríski herinn hélt uppi
njósnum um marga þekkta
bandarísfca borgara á meðan
Víetnam-stríðið stóð sem
hæst Þetta fuilyrða formæl-
endur þingnefndar sem fj'all-
ar um stjómarskrárbundin
réttindi. Hefur hæstiréttur
verig beðinn um að skera úr
því hvort slíkit báttalag er
ekki í trássi við stjómarskrá.
Meðal þeirra sem voru undir
slíku eftirliti frá 1967 eru
taldir hafia verið stjómmála-
mennimir Muskie, McGovem,
Eugene McCarthy og Edward
Kennedy, og ennfremur Mars-
hall eini swarti maðurinn af
dómendum sjálfs hæstaréttar
Bandaríkj anna.
Listaverkaupp-
boð Kristiáns Fr.
Lifitaverkauppboð Kristjáns
Fr. Gúðmundssonar verður
haldið í Súlnasal Hótel Sögu
n.k mánudag og hefst kl. 17.
Verkin verða til sýnis a@ Týs-
götu 3 í salarkynnum Mál-
verfcasölunnar í diag og á morg-
un frá kL 13,15 til kt. 18.
TEKJUTRYGGING OG STARFSVIUI
yrkja orðin að staðreynd þeg- Þessi upphæð er nú 6468 kr. á
ar 1. ágúst 1971. Upphæðin
var eins og áður segir, 84.000,00
Hant gengur nú stjómarand-
staðan fram í því að ófrægja
riíkisstjómina. í þeirri banáttu
er engu hlíft Ekki ednu sinni
viðreisnianstjóminni sálugu. Má
af því náða, að nú þykir
stjómarandistæðingum mikið
við liggja, er þeir vilja vinna
það til að fóma ýmsum aðgerð-
um fyrrverandi níkisstjómar í
örvæntdngarbaráttu sinni að
komia núwerandi ríkisstjóm á
kné.
Átafcanlegt dærni um sliikia
örvæntingiarfóm er málflutn-
ingur Lárusiar Jónssonar grein
í Morgunblaðinu þann 23. febr.
síðastliðinn, sem ber fyrirsögn-
ina: „Verða kjör aldraðna skert
og starfswilji þeirra lamaður?“
Telur bann. að stefna núver-
andi valdbafa gagnvart elililíf-
eyrisþeigum sitefni að því að
skerða kjör aldraðra stórlega
og lama starfsvilj,a þeirra Eink-
um telur bann ákvæði trygg-
ingarlöggjafarinnar um lág-
markstekj'utryggingu stórwar-
hugawerða. Orðrétt segir Lár-
us: „Það er út af fyrir sig
lærdómsríkt, hverni,e reynt hef-
ur verið að villa um fyrir
fólki og blekkj,a það á þessum
swiðum, einkum að þvi er varð-
ar swonefnt „tekjutryggingar-
áfcvæði", sem bafið hefur ver-
ið til skýjanna“ Og í millifyrir-
sögn blaðsins er. sipurt, hwort
þetta sé vúswitandi gert.
Þessari spumingu befði átt
að beina til aðstandenda við-
reisnarstjóroarinnar, þvi að á-
kvæðið um iágmarkstekjutrygg-
ingu — þetta ákvæði, sem Lár-
us telur orka svo lamandi á
starfsþrek fólks. er frá henni
bomið. Þag kom fyrst inn í
tryggingarlöggjöfina með frum-
varpj því, er viðreisnarstjómin
lagði fyrir Alþingi á síðastliðn-
Um vetri. Sé þetta ákvæði um
lá'gmarkstekjutryggingu sá ó-
sómi sem Lárus vill vera láta.
hiefur flokksbræðrum bans orð-
ið þama allnokkuð á, og fer
liklega bezt á því, að þeir
sdálfir geri Lárusi einhwerja
grein fyrir þessu óhæfuwerki
sínu. En þyki aðstandendum
frumvarpsins einhvers um vert
a@ hafia reynt að tryggja öldr-
uðum oe öryrkjum láigmarks-
tekjur sér til lífsframfæris,
hlýtur a@ wera anzi hart undir
að búa að sjá góðum verkum
sínum fórnað og snúið upp í
illwirki einvörðungu sakir þess
að berja þarf á vánstri stjóm-
inni.
Því varla er það vásvitandi
gert hjá Lárusi að gefa swo
rangar upplýsingar um trygg-
inigarl'öggjöfina og raun ber
vitni í þesgari grein hans —
eða hwað?
Alþingi samþykkti frumvarp
til nýrr,a laga um almanna-
tryggingar síðastiliðið vor í
því var ákvæði um lágmarks-
tekjutryggingu sem skyldí ver,a
84.000,00 kr. á ári fyrir ein-
hleyping. Því fór fjarri að
vinstri stjómin hunzaði þetta
ákvæði liaganna, þegar hún tók
við völdum, heídur bætti hún
stórum úr, því að enda þótt
þam,a hefði verið hrundið af
stað rnerku atriði, þótti vinstri
stjóminni ekki nóigu vel að
staðið, hworki hwað snerti fjár-
upphæð tekj'Utrygginigarinnar
né framkvæmd hennar.
Tekjutryggíng bóta'þega átti
hvergi að vera til nema á
pappír mánuðum saman. svo
sem mönnum er í fiersku minni,
því að viðreisnarstjómin hafði
ekki ákvarðað gildistögu lag-
anna fyrr en 1, janúar 1972
Það var hins vegar eitt fyrsta
verk núverandi tryggingamála-
ráðherra að f'lýta gildistöku
allra ákvæða laganna um hækk-
un bóta og rýmkun á rétti bóta-
þega og varð því lágmarks-
tekjutrygging aldraðra og ör-
á ári fyrir einhleyping eða
7000,00 á mánuði, og 13.300,00
á mánuði fyrir hjón. En ætti
ákvæðiig að ná tilgangi sín-
um, þ.e.a.s tryggja afkomu
þeirra. er enga aðra tekju-
möguleikia hafia, varð að hækka
þessa upphæð. Hækkun á lág-
markstekjutryggingu kom tii
fratmkvæmda við síðustu ára-
mót eftir lagabreytingu á þiagi
í diesember sl. Hækikaði þá upp-
hæðin úr 7000,00 á mán í
lOuOO'O.Oo á mánuði fyrir ein-
hleyping oe úr 13.300,00 á mán-
uði upp í 18.000,00 á mánuði
fyrir hjón.
Það er þvi furðuleg sú stað-
hœfing Lárusar Jónssonar, 5.
þingmanns Norðurlandskjör-
dæmiis eystra, að ellilífeyris-
þegum hafi fyrst verið trygg@-
ar áSkveðúar lálgmarkstekjur
með, lagabreytingu rétt fyrir
áramót. Það sem alþingismenn
samþykktu samhljóða þá var
sú hækkun sem greinir frá
hér að ofan
f grein Lárusar segir: „Þótt
það sé mjög virðingarverð
hugsun út af fyrir sig að
tryggja ellilífeyrisþegum á-
kveðnar lágmarkstekjur, eins
og gert var með lagabreyt-
ingu rétt fyrir áramót, þá eru
á þessu fyrirkomulagi miklir
gallar fram yfir þær reglur
sem áður giltu“ (leturbr. mín).
Sannleákurinn er sá, að engin
regla hefur verið afnumin með
nýjum lagabreytmgum.
Hin ahnenna regla ahnanna-
trygginga er efitir sem áður sú,
að allir, sem náð hafa 67 ára
aldri, fá sama eHitífieyri án til-
lits til efnabags viðkomandi.
mánuði eítir 10% hækkun um
s.l áramót. (Fram til I. ág-
úsit 1971 var þes'si upphæð
4900 kr ).
í gömiu lögunum var heimilt
ag greiða uppbót á eUi- o>g ör-
orkulífeyri, ef sýnt þótti, að
lífeyrisþegi gæti ekki fcomizt
af án hækkunar. Trygginga-
stofnunin ákvað uppbótina að
fengnum tillögum svedtar-
stjómar. og átti hún aS greiða
2/5 af upphæðinní. Þesisi heim-
ild var alls ekki felld burt,
eins og Lárus virðist halda.
Hún var iátin haldast. roeð
þeirri breytingu þó að sveit-
arstjómarákvæðið var feHt
burt, og þar með sáðustu leif-
ar .af sveitarframfærsluviðborf-
inu
Lágmarkstekjutryggingunni er
ætlað að tryggja lágmarksaf-
komu þeirra er engar aðrar
tekjur hafa en elli- eða örorku-
lífeyri, þ.e.a.s. því fólki, sem
nýtur engra greiðsina úr líf-
eyrissjó’ðum og er sakir sjúk-
ieika eða hrötrieika óvinnu-
fært. Þesisi hópur fólks fær
rúmum 3000,00 kr, meira á
mánuði en þeir e'llilífeyrisþeg-
ar, sem hafa tekjur af at-
vinnu sinni eða njóta eftir-
launa úr lifeyrissjóðum. Og
ekki . verður annað séð a£ hug-
leiðingum Lárusar en hann
telji, að þessar 3000,00 kr. verði
þess valdandi ag vierulegur
hópur letingja, sem eru 67 ára
oe eldri, leggi niður vinnu. Eða
er þetta ekki nokkuð stór
fuilyrðing er hann segir um
tekjutrygginguna, að „hún
kemur fyrst og fremst til góða
því fólki, sem er vinnufært en
lætur vera að vinna?‘‘
„Ákvæðið virkar þannig lam-
andi á starfsvilja fólks“, segir
Lárus, en hve-mig það virkar
á hina. sem misist bafa heilsu
og starfsþrek og hafa engar
aðrar tekjur en eHilífeyri, læt-
ur hann ósiagt. Fyrir þetba fólk
er allur munur á því að eiga
viðurkenndan rétt á lágmarks-
tekj'um trygginganna en neyð-
ast til ag sæ>kja um uppbót
ti'l þesis eins að draga fram
lífið. Með ö@rum orðum: Við-
urtoennir þjóðfélagið skilyrðis-
laiusan rétt fólks tii lífsafk'omu
eftir að það er orðið óvinnu-
fært, eða á þag að vera héð
einstaklingsbundnu leyfi þjóð-
félagsins hvort þa@ fær að
draga fram lífið?
„Ákwæðið virfcar þannig lam-
andi á starfsvilja fólks“ seg-
ir Lárus. Vert er að veita því
athygli að enda þótt tekju-
tryggingarákvæðið eigi rót að
rekja til frumvarps fyrrverandi
ríkissjómar. þá fer þvi sarnt
fjarri, að sú sfcoðun sé útdauð
meðal tálsmanna Sjálfstæðis-
flokksins, a@ varhugavert sé
að búa vel að hinum einskis
megandi vegna þeirra siðspill-
andi áhrifa, sem það kunni að
hafa á þá, sem betur eru sett-
ir Sú skoðun. að tekjutrygg-
ingarákvæðið lami starfsþrek
fólks er njörvuð ákaflega nei-
kvæðum mannskilningi: Hún
gengur að því vísu, að heilbrigt
fólk á sál og líkama gefi frá
sér alla vinnu um leið og það
sjái minnstu smugu opnast til
að hliðra sér hjá henni Það
er nánaist lamandi hwað Sjálf-
stæðismenn hafia litla trú á
framtaki og athafnavilja edn-
staklmgsins. Þeir treysta ekki
á hann nema ekkd sé nokfcurra
annarra kosta völ.
Hwemig sú staðhæfing Lár-
usar fær staðizt. að tekju-
tryggingarákvæðiS komi „fyrsit
og fremst til góða því fcffld,
sem er vinnufært en lætur
vera að vinna“ er óskiljatv
legt, nema gert sé ráð fyrir
þwí að aHweruIegur hópur fóliks,
sem er 67 ána og eldna muni
ganga á það lag að swíkja út
réttindi siem ætluð eru þedm
sjúfcustu og bágusitu. En þeir
sem heHbrigðir eru, munu á-
reiðanlega meta bað meira að
geta stundag vinnu siína Ou tek-
ið þátt í athafnialífinu swo lemgi
sem kostur er.
Og það er að mínum diómi
frekleg móðgun við þetta fólk,
að fiuHyrða, eins og Lárus ger-
ir. að þjóðfélagið meti vinnu
þess einskis, einvörðungu sak-
ir þess að þjóðfélagið leitast
vi@ að liðsinna þeim sérstaik-
lega, sem sáraist þurfa þess
með
En vitaskuld má misnota
tryggingakerfið eins og margt
annað. Vel kann að vera, að
svo mikil „leti“ gripi ellilíf-
eyrisþega, að hann kysi frem-
ur að sitja heima fyrir rúmar
3000 króniur á mátnuði en virina
sér þær inn En hér erum við
komin að grunidwallarskoðania-
mun. Eigum við að meina þeim
lágmarkstekjutryggingu sem
er Mfshagsmunamál a@ njófia
hennar sakir þess að einn og
einn „óverðugur" kunni að
fljóta með, eða eigum við að
búa þessu fólki mannsæmandi
tilveru, enda þótt einn „ó-
verðugur“ kunni að fljóta með?
Það er nánast lamandi, hvað
Sjálfstæðismenn hafa litla trú á
framtaki og athafnavilja
einstaklingsins
EFTIR SVÖVU JAKOBSDÓTTUR