Þjóðviljinn - 22.03.1972, Qupperneq 6

g SIÐA — MÖÐVIXaJ'ENW — Madvikiudagur 22. xmarz 1972.
Eiirico Di Cola heitir tvítngirr Itali, sem hefur sótt um hæli sem pólitískur Hóttamaður í graim-
landi okkar, Svíþjóö. Enrico hefur fulla ástæðu til ad óttast um líf sitt á Italíu, þvi aó hann er eitt
vitnanna í réttarhöldunum sem nú standa yfir gegn anarkistanum Pietro Valpreda. Þeir, sem vitn-
að hafa Valpreda í hag, hafa unnvörpum verið ráðnir af dögum af fasistum, en það mun mála
sannast, að lögreglan og hægrisinnaðir öfgameun stóðu að baki sprengjutilræði því, sem Valpreda
er sakaður um að vera valdur að.
— Nokfcrum mínútum eftir
spreniginiguna Voiru fiasistar
kioannir á vettvang og dreifðu
filugrituim, þar sem anarkistum
var Ikennt um tilræðið. Lög-
regluyfirv'öld. lýstu því Ifika yf-
ir þegar í stað, að anarkistar
væru sötkudóXgarnir, og þennan
sama daig hóf lögreglan fjölda-
handtökur. Helminigur með-
lima onarkistahópsins „22 mars“
var tefciinn höndum, en meðal
þeirra vorumviðValpreda, sem
höfðum gengið í hann mánuði
áður.
Fjöldi annarra aðila var
handtekinn vegna sprengjutil-
ræðisins, en anarfcistarnir í„22
xnars“ voru tvímælalaiust verst
leiknír. IxjgregiLufulltrúinn Lu-
igi Calaibresi útskýrði þegar
fyrir mór hvað til stæði: „Við
ætiLum ofckur að ná í Valpreda.
Hann er blóðþyrstur brjálæð-
inigur, og þú verður að vitna
gegn honum. T>ú miunt ekfci sjá
eftir því, þótt þú berir ljúg-
vitni, því þá skiulum við sjá
tii þess að þú hafiir engarfjár-
hagsiáhyggjur það sem efiiár er
æivinnar“.
Á milli þess siem hann jós
ylfiú: mig loforðum af þessu tagi,
hótaði hann mér oig barðd mdg
á vtfxL E£ óg bæri efcki vitni,
væri enginn vandii að láta mig
bíða bana í „umferðarslysi".
Méðal annairs reyndi hann að
fá mig til að sfcrifa undir aiutt
vitnisburðarblað, sem hann og
félaga.r hans hefðusíðan getað
fyllt út að eigíin geðþótta. Þeir
ktöfðust þass Ifka eð ég bæri
vitnd um að ég hefði séð Val-
predia leggja af staö til Mílanó
með kassa ffullan af sprengiefni
undír hanaieggnium!
Á þennan hátt reyndd lög-
reiglan að kúga aila kunndngja
og váni Valpredas til að bera
ljúgivitm gegn honum. Af vitna-
□ Fyrir rúmum hálíum mánuði
hófust réttarhöld í máli anarkistans
Pietro Valpreda. Hann er sakaður
um að vera valdur að sprengjutilræði
við banka einn í Míianó,
en það varö sextán manns aö bana
og særði fjölmarga.
Nú er liðið á þriðja ár frá atburðinum,
og á þeim tíma hefur komið
æ skýrar í ljós, að sprengjutilræðið
var verknaður fasista og lögreglu,
ætlað til þess að fá átyllu til árása á
róttæka vinstrimenn.
□ Réttarhöldin hafa dregi2rt úr hömlu
fyrir tiIstiMi fasáskra afla á ítalíu,
og á meðan hafa hvorki meira
né minna en níu vitni béðið bana í
„umferðarslysum“, framið „sjálfsmorö“
og svo framvegis.
Anarkistinn Enrico Di Cola,
sem er tvítugur að aldri, hefði hæglega
getað orðið „tíunda vitnið“.
En skömmu fyrir sdðustu áramót tókst
honum að sleppa úr landi
og komast til Svíþjóðar á fölsuðu
vegabréfi. Þar hefur hann beðizt hælis
sem pólitískur flóttamaður-
Málgagn sænska kommúnistaflokksins
(VPK), birti nýlega við hann viðtal, er
hér fer á eftir.
JIUNDA VITNIÐ
ÍTALSKUR ANDFASISTI
LEITAR HÆLIS í SVÍÞJÓÐ
skjölum sem liggja fyrir, tná
m.a. lesa milli lína hvernig
kona nokfcur Ermanna Ughetto,
var neydid til að bera ljúgvitni.
Þjóðvorjinn Udo WernerLeimike
sem vitnaðd Valpreda í hag, var
fangelsaðuir og sendiur á lokað
geðveikrahæli. Sfðan hefiur
efckert til hans spurzt, hann dús-
ir vafalaust í einhverri diýífl-
issunni ef hann er þá enn á
líffi.
Mér var sleppt eftir aðedns
eins dags yfirheyrsilur. Þáhafði
ég engan vitnisburð borið gegn
Valpreda, en sennilega töldu
lögregluyfirvöld ástæðulaust að
óttast nokkuð frá minnd háMu,
átján ára gamals anarkdsta,
eins og mádin stóðu eftir
sprenginguna. Og effiaust hefur
engínn gert ráð fyrir því að
tveimur árum síðar miyndi mér
heippnast að komast til Svi-
þjóðar.
Þann sextátda desember fréttí
ég um handtöiku Valpredias.
Þann sama dag mátti og lesa í
kvöldblöðunium að annar amark-
isti, Giusei>pi Pinelli, hefði
framið „sjáMsmorð’’ í yflr-
heyrslu á lögreglustöðinnd í
Mílano. (Pinelli var saigður
hafa beðið bana er hann stökk
út um glugga. Læknaskýrsiur,
sem yfirvöld hafia reynt að
halda leyndium, sýna þó ótví-
rætt að hann var illa leikinn,
ef ekki Mtinn, er hann lenti á
gangstéttinni fyrir utan bygg-
iniguna, og þaö er naumast
ndkkrum vafa undirorpið, að
löigreglufulltrúaimir, sem yfir-
heyrðu hann, Vörpuðu honum
út um gluiggann. — Innsikot
Þjóöv.).
Á flótta
Þegor óg frótbikum afidrif Pin-
ellds, ákvað ég að fiara í felur.
Þetta sama kvöLd fkom lögregl-
an heiim til mín að ledtai að
mór og lögregLufudltrúinn Um-
berto Improda, saigðd sem svo
við móöur mína: — Þaðerskyn-
samlegiast fyrir yðiur að segja
mér hvar hanm heldiur tíl. Þér
vitið hvemdig fer annars, xnenn
ofckar eru fljótír tíl mieð byss-
una, og þeim hættir til að slá
eimtrn o£ fiast. Þaö er hætt við
að þér sjáið aldred son yðar
Idfandi £ramar“.
— 1 tvö ár var ég á sííeílldum
um flótta, og filutti boarg úr
borg, á ítalíu. SmáBwsaroaii var
mór ljost að lögreglan var állt-
af á hælunum á mér og vissi
hvar máig var að finna, ánJ
þess þó að hún hefðist nokfcuð
að. T0gamig]urxnn hdýtur að hafa
verið sá, að ögra mér til að
brjöta eáttihvað af mér. Eins
Frambáld á 9. sáðu. •
„SÝNILEGT"
TAL FYRIR
HEYRNARLAUS
BÖRN
Frá skóla fyrtr heyrnardauf böra í Moskvu.
Fyrir sex ámum fióibu fbreiMraI,
Serjosu litíla eftir þvf, að hanm
bablaði ekfci eims og jafinaMrar
hams ársgamlir. Hanm þaigðú
Það kom reynriar á daginm að
hastarleg imflúensa sem hann
fiékk nýíæddur hafiði svipt hann
heyrn. Og svo gat þá einnig
famið að hann yrði máililiaius.
Efitir tilvisun lætoniig var Serj-
osu komið fyrir á sérsfiöiku dag-
heimili fiyrir heyrnorlaus börn.
Þar reyndu sérmemnitaðir toemn-
arar að íþroska með drengnum
vissar hugmymdir nm talað mál,
venja hann á að bera firam
einstöfc hljóð.
Bn Serjosa heyrði JworkS, sáma
eigim rödd né heJdur rödd ann-
arra, og hann Ihafði blátt áfiram
enga ánægju af því að bera
firam þessi erffiðu ihljóð. Eins og
flest önrnur böm, sem misisit
hafa heymkL-a, kaius hann miklu
heldur að tjá sig með einföttdu
kerfi bendinga, sem tafcmörk-
uðu mjög möguileiika ihans til að
hugsa og fræðast.
Spurt er: hvemig er unmt að
sýna heyrmarLajusu barmi ér-
angurinn af því, að það hefiur
borið fram tiltekið hljóð?
Hvernig er hægt að koma því
svo fýrir, að það geti sjálft
greint mun á réttu tali og
römgu?'
Á ranmsótonarstofu kenmslu-
tækja fyrir heymaflausa, sem
sovézka kennslu'málaafcademían
rekiur, heifiur vexáð umnið að
gerð tækja, sem breyta hljóð-
um i sýntilegar mymdir. Himn
heymarteusi fær möguleika á
að bera framburð sinn saman
við framburð kenmara síns og
komasit að áfcveðinmi nlðurstöðu
um það hvernlg harm á að
taia rétt.
Þessi hugmynd, „sýíriLegt tal”
er ek'ki ný. En það var ekki
fyrr en á sjötta áratugnum að
það tókst að samna raumtæka
mytsemd slíkra tækja og var
svo þróun rafeindatækmi fyrir
að þafcka.
Tækin 1-2 og V-5, sem sitarfs-
menn áðurnefndrar ranmsökn-
arstofu undir forustu camd. ped.
Valentins Laptéfs hafa búið til,
eru að líkimdum him virkustu
og um leið eiinföldiusitu, sem
enn hafa verið gerð til þess að
gera mál manma eýnilegt.
Tæfcið 1-2 er notað til að
leiðrétta framburð þeírra Mjóða,
sem hægt er að bera fram
lengi (sérhljóða, blísiturshljóða
o. s. firv.). Þegar hljóðið er
borið fram í hljóðrtema koma
fram á skermi hringmyndanir,
sem hægt er að dæma eftfc um
það, hvort rétt er með farið. 1
tælkinu er tveggja lampa magn-
ari og rafeimdageislapípa með
skerxná sem er tiveir þumlungar
í þvermiál.
Tækið V-5 er flófcnara. Það
er ætlað bæði til að leiðrétta
framburð einstafcra hljóða og
svo orða og setninga. A skermi
þess koma firam hljóðbylgjur
raddarinmar, styrkieiki raddar,
megintíðni raddbamdanma, með-
altíðni raddsviðsins. Þær brotnu
lírnur sem koma fram á fer-
hymdum skermi sem er 18
þumlungar horn í hom sam-
tímis því &(;m hljóð eru fram
borin. gefia víðtæka möguleika
á því að leiðrétta framburð.
Tækið er v’r 120 hálftengdum
elementuim.
Nú gletur Serjosa með aðstoð
þessara tælcja séð beinlínis fyr-
ir sér áramgurinn af viðleitmi
sinni til að tala — en hann er
nú í fyrsta bekk eins af skólum
þeim sem heyra undir Stofnun
líkamlegra og sálrænna ágalla.
Kennarinn segir honum að bera
fram í hljóðnema hljóð eða orð.
Ef að Serjosa ber það ekfei
rétt fram þá beinir kennaF-
inn athygli hans að myndinnl
á sikerminum og fær, þannig
fram réttan framburð. Fynst
notuðu feennararnir ljósmyndir,
sem teknar voru af tjaldinu
Framhiaild á 9. síðu.