Þjóðviljinn - 15.12.1972, Qupperneq 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 15. desember 1972
Frá Hagrannsóknadeild:
Um þróun kaupmáttar og
FTv'wv. íw m ^
K ' '' ’ ' ^ m
X"
l - i m m6/Sm
idhelgissjóó
i tilefni af útfærslu fiskveiði-
lögsögunnar í 50 milur, hefur
Safnarablaðið tekið að sér
útgáfu á jólamerkjum til sölu
á almennum markaði.
Allur ágóði af sölu merkj-
anna rennur i Landssöfnun
Landhelgissjóðs.
Merkin sem eru 24 talsins,
öll samstæð, i 7 litum, eru
hönnuð á Auglýsingastofunni
h.f.
50
^ptiíur
miitir
.Jk»l 1072
ÍmImimI
Jt'.I 1072
Íslnnd
Jól1072
ÍnIiiiuI
Jól1072
ÍmIiiixI
Jól1072
ÍinIiiiicI
Jól1072
, ÍNland
I
Jól.1072
ÍhIiiikI
Jól 1072
ÍHliind
J«»l 1072
ÍHliiiid
riiilur
JÓl1072
ÍHlflIld
■m,
.h,i v.m
ÍhIiiiuI
Upplag merkjanna
er takmarkað:
Þannig eru 1000 ótakkaðar,
númeraðar arkir á eitt þús-
und krónur hver örk, og
15000 takkaðar, númeraðar
arkir á 240 krónur hver örk.
Hvert takkað merki kostar 10
krónur.
Sölustaðir: Frímerkjahúsið, Lækjargötu 6 a Frímerkjamiðstöðin, Skólavörðustig 21 og pósthúsin. Pantanir teknar i simum 26723 og 26729.
mI iiira
Ítoliind
Jól 1ÍI72
ÍHliiud
JÓI 1072
ÍHliind
Jól1072
Íh1iiii(1
•lól 1072
ÍHliiud
Jól 11172
Ínlfind
JÓ1I972
Ínlfind
Jól1072
ÍhIiukI
Jól1072
ÍHlnnd
Jól1072
1 hIiiikI
þjóðartekna
Tafla 2.
Visitölur kaupmáttar launa
verkamanna.
1959 = 100
Forstöðumaður hag-
rannsóknadeildar fram-
kvæmdastofnunar rikis-
ins hefur sent blöðunum
meðfylgjandi yfirlit um
breytingar kaupmáttar
launa og þjóðartekna
1959—1972.
Þjóðviljinn hefur fyrir
stuttu gert þessu efni
rækileg skii, en margt
athyglisvert kemur
fram i yfirliti hagrann-
sóknadeildarinnar.
Orðrétt segir i yfirliti
þessu:
„Meginniðurstaða
samanburðar á breyt-
ingum kaupmáttar
kauptaxta og tekna
launþegá annars vegar
og þjóðartekna á mann
hins vegar samkvæmt
meðfylgjandi yfirlitum
er sú, að kaupmáttur á
timakaupstaxta verka-
fólks og iðnaðarmanna
hafi aukizt mun minna
en þjóðartekjur árin
1959—1970, en að þessi
met hafi jafnazt að
mestu á árunum 1971 og
1972.”
Þessar töflur skýra sig sjálfar
og bera meö sér aö kaupmáttur
meöaltimakaup verkamanna óx
á viöreisnarárunum um aðeins
15%, þó að þjóðartekjur á mann á
föstu verðlagi yxu um 43%.
(Þjóðviljinn var á sinum tima
með tölur frá Hagstofu tslands,
þar sem vöxtur þjóðartekna á
föstu verðlagi var talinn 49% á
mann á þessum árum, en ekki
43%. Sömuleiðis sýndum við
dæmi um tvo kauptaxta verka-
manna, þar sem fram kom 7%
kaupmáttaraukning hjá öðrum
taxtanum, en 20% hjá hinum, —
en i þessu yfirliti verður niður-
staðan 15% að meðaltali, sem vel
getur verið rétt).
t þessu yfirliti hagrannsókna-
deildar kemur einnig fram að
kaupmáttur timakaups verka-
fólks og iðnaðarmanna óx um að-
eins 21,6% á ellefu árum
1959—1970, eða innan við 2% á ári,
en hefur hins vegar á árunum
1970—1972 vaxið um 27%, eða
13,5% til jafnaðar á ári, sem er
mun meira á siðara timabilinu en
nemur vexti þjóðartekna.
Og kemur þá plaggið frá hag-
rannsóknadeild:
Breytingar kaupmáttar launa og
þjóðartekna 1959 - 1972.
Á tveimur meðfylgjandi töflum
er að finna ýmsar tölur um kaup-
mátt launa, er helzt koma til
Raunverulega Raunverulega Vergar þjóöar-
Meöaltimakaup greitt meðal- greitt meöal- tekjur á mann
i dagvinnu timakaup i timakaup mcö á verðlagi
Ar skv. samningum dagvinnu helgidagaálagi ársins 1960
1959 100,0 100,0 100,0 100,0
1960 98,1 98,1 98,1 100,0
1961 98,0 98,0 98,0 102,4
1962 97,2 99,8 102,2 110,1
1963 97,3 102,8 107,7 118,0
1964 100,2 109,4 113,2 130,0
1965 107,9 121,3 126,0 142,0
1966 117,1 131,7 138,1 151,5
1967 118,6 134,7 140,1 138,6
1968 112,2 126,3 131,5 127,4
1969 106,7 120,6 122,7 130,2
1970 115,3 130,4 132,7 143,0
1971 122,8 139,1 142,1 159,5
greina við samanburð á þróun
kaupmáttar launa og tekna
almennings og breytingum
þjóðartekna. Á fyrra yfirlitinu
(töflu 1) eru sýndar nokkrar raðir
slikra talna, sem á undanförnum
árum hafa verið teknar saman og
birtar af Efnahagsstofnuninni og
siðar hagrannsóknadeild F'ram-
kvæmdastofnunar rikisins.
Visitölur timakauptaxta verka-
fólks og iðnaðarmanna eru sam-
kvæmt mati á samningum laun-
þega og vinnuveitenda, og er þar
tekið tillit til grunnkaupshækk-
ana, taxtatilfærslna, verðlags-
uppbóta, styttingar vinnutima og
breytinga á orlofi en reiknað með
fastri samsetningu vinnutima
millí dagvinnu og yfirvinnu. Hér
er þvi um almennari mælikvarða
á kauptaxtabreytingar að ræða
en þegar eingöngu er miðað við
einn ákveðinn taxta, sem kann að
Tafla I.
Visitölur kaupmáttar kauptaxta,
atvinnu- og ráðstöfunartekna,
einkaneyzlu og þjóðar-
tekna. 1959 = 100 Kaupmáttur Kaupmáttur Kaupmáttur Kinkaneyzla Vergar
timakauptaxta atvinnutekna ráðstöfunartekna á mann þjóðarl
verkafólks og verka- sjó- heimilanna á verðlagi á man
Ar: iönaöarmanna og iönaöarmanna meöaltekjur á mann ársins 1960 lagi ár
1959 100,0 100,00 100,0 100,0 100,0
1960 96,8 103,4 102,0 99,7 100,0
1961 98,5 106,4 102,5 97,8 102,4
1962 101.1 116,3 111,0 106,5 110,1
1963 102,6 123,9 119,3 116,1 118,0
1964 106,1 134,5 125,9 124,6 130,0
1965 114,5 155,1 145,6 131,6 142,0
1966 123,9 172,5 149,3 147,6 151,5
1967 125,6 157,1 145,1 146,6 138,6
1968 118,1 142,9 132,7 137,5 127,4
1969 111,0 136,7 122,7 127,5 130,2
1970 121,6 150,3 138,8 142,1 143,0
1971 130,1 174,4 158,8 160,6 159,5
1972 áætlunj 154.3 177,6 179,1 163,9
á verð-
ins 1960
breytast öðruvisi en meðaltalið,
meira eða minna. Visitölur at-
vinnutekna kvæntra verka-, sjó-
og iðnaðarmanna eru samkvæmt
árlegu úrtaki úr skattframtölum
og sýna þær breytingar á heildar-
launatekjum (og aflahlut sjó-
manna) framteljenda sjálfra án
tekna annarra fjölskyldumeð-
lima. Hér koma þvi fram auk
áhrifa taxtabreytinga og fisk-
verðsbreytinga áhrif atvinnu-
ástands og aflabragða, t.d. breyt-
ingar yfirborgana og yfirvinnu,
en nokkurt. samband hlýtur ætið
að vera milli breytingar heildar-
vinnustundafjölda og þjóðar-
tekna. A þessu yfirliti eru enn-
fremur sýndar áætlaðar breyt-
ingar kaupmáttar ráðstöfunar-
tekna á mann, þ.e. heildartekna
einstaklinga að frádregnum bein-
um sköttum, og einkaneyzlu á
mann á verðlagi ársins 1960.
Samkvæmt þessum tölum juk-
ust þjóðartekjur á mann um 43%
frá árinu 1959 til 1970, og er þá
miðað við nýjustu tölur bæði árin.
Fram til ársins 1966höfðu þjóðar-
tekjur á mann hins vegar aukizt
um 51,5% en lækkuðu siðan næstu
tvö árin og náðu ekki fyrra há-
marki fyrr en á árinu 1971. A
árunum 1959 til 1970 jókst kaup-
máttur timakauptaxta verkafólks
og iðnaðarmanna um 21,6% m.v.
visitölu framfræslukostnaðar eða
mun minna en þjóðartekjur.
Kaupmáttur atvinnutekna verka-
, sjó- og iðnaðarmanna jókst hins
vegar um rúmlega 50% á sama
timabili eða nokkru meira en
þjóðartekjur. Kaupmáttur ráð-
stöfunartekna heimilinna var nær
39% meiri 1970 en árið 1959 og
einkaneyzla 42% meiri að magni
þannig að hluti einkaneyzlu i
þjóðartekjum var nálægt þvi hinn
sami bæði árin. Um kaupmátt
timakauptaxta, atvinnutekna,
ráðstöfunartekna og einkaneyzlu
gildir hið sama og um þjóðar-
tekjur, að frá hámarki áranna
1966/67 rýrnaði kaupmáttur og
minnkaði einkaneyzla næstu árin
og náðu ekki fyrra hámarki aftur
fyrr en á árinu 1971. Fyrir árið
1972 er um áætlaðar tölur að
ræða.
Siðara yfirlitið (tafla 2) sýnir
visitölur kaupmáttar launa
verkamanna samkvæmt Frétta-
bréfum og öðrum gögnum
Kjararannsóknarnefndar um
meðaltimakaup verkamanna á
undanförnum árum og visast til
Fréttabréfsins um nánari skýr-
ingar á hinum einstöku dálkum.
Allar kaupmáttartölur i töflu 2
eru miðaðar við visitölu fram-
færslukostnaðar. Samanburður á
þróun kaupmáttar verkamanna-
íauna og breytingum þjóðartekna
samkvæmt þessu yfirliti gefur
nokkuð lakari niðurstöðu fyrir
verkamenn en áður var sagt um
verkafólk, iðnaðarmenn og sjó-
menn til samans. Kaupmáttar-
aukning samningsbundins tima-
kaups verkamanna er áætluð
rúmlega I5%árin 1959 til 1970 en
kaupmáttur raunverulega
greidds dagvinnukaups eykst á
sama tima um rúm 30% og gefur
þetta visbendingu um launaskrið
á timabilinu. Greitt meðaltima-
kaup verkamanna með helgi-
dagaálagi er tæplega 33% hærra
að kaupmætti árið 1970 en 1959 og
er það nokkuð minni aukning en
varð á kaupmætti atvinnutekna
verka-, sjó- og iðnaðarmanna til
samans á þessum árum.
Meginniðurstaða samanburðar
á breytingum kaupmáttar kaup-
taxta og tekna launþega annars
vegar og þjóðartekna á mann
hins vegar samkvæmt meðfylgj-
andi yfirlitum er sú, að kaup-
máttur timakauptaxta verkafólks
cg iðnaðarmannna hafi aukizt
mun minna en þjóðartekjur árin
1959 til 1970, en að þessi met hafi
jafnazt að mestu á árunum 1971
og 1972. Á hinn bóginn hefur
kaupmáttur tekna launþega
breytzt mjög i hátt við breytingu
þjóðartekna á árunum 1959-1971
og sennilega nokkuð umfram
aukningu þjóðartekna á árinu
1972.
Bara dætur
Danskir flugmenn kvarta nú
yfir þvi, að þeir eignist bara
dætur. Getur það stafað af þvi,
að við erum alltaf svona hátt
uppi? spyrja þeir og hafa farið
fram á, að þetta verði
rannsakað visindalega. Búið
er að senda spurningaeyðu-
blöð til allra danskra flugfjöl-
skyldna, sem eiga að gefa
upplýsingar um tölu dætra og
sona.
Komi i ljós, að flug-
mennirnir hafi rétt fyrir sér og
dætur séu i óeðlilegum meiri-
hluta, verður málið rannsakað
frá læknisfræðilegu sjónar-
miði. Læknar stinga annars
upp á, að langar fjarvistir
flugmannanna frá heimilum
sinum sé orsök þess, að það
fæðast fleiri stúlkubörn en
drengir i þessúm fjölskyldum.