Þjóðviljinn - 10.11.1974, Page 18

18 SÍÐA — ÞJ6ÐV1LJINN Sunnudagur 10. nóvember 1974.
FIMMTI HLUTI — FIMMTUDAGUR
Viö stökkvum fram úr rúminu
klukkan hálf sjö. Dima flýtir sér
fram að vekja börnin, ég fram I
eldhús — nú fáum við ekki annað
en kaffi og mjólk — og svo inn að
hjálpa honum. Svo virðist sem
okkur muni takast að koma öllu i
verk. En þá lýsir Kotja þvi allt i
einu yfir að hann vilji ekki fara á
barnaheimilið.
Við segjum einum rómi: Láttu
nú ekki svona, klæddu þig,
klukkan er margt, okkur liggur
á...
Nei. Hann hristir höfuðið, þaö
strikkar á andlitsdráttum hans,
hann er að þvi kominn að fara að
skæla.
— Kotja, segðu mömmu og
pabba hvað hefur komið fyrir.
Hvað er að?
— Maja Mikhælovna refsaði
mér. Ég fer þangað ekki.
— Nú, varstu þá óþekkur?
— Nei, ég gerði ekkert, en hún
var samt vond. Ég fer ekki
þangað.
Við klæðum hann með valdi,
hann sparkar frá sér, stympast
og grætur. Ég segi ákveðin:
— Komdu þér I fötin, Kotja. Við
verðum að fara, við pabbi
verðum of sein i vinnuna.
— Við skulum fara, segir Dima,
ég skal tala við Maju Mikhælovnu
og láta hana útskýra hvað
gerðist.
Kotja reynir snöktandi að segja
frá, rjóður, sveittur og með tárin i
augunum.
— Það var Vitja sem velti þeim
um koll, það var ekki ég. Þau
duttu og hún setti mig i
skammarkrókinn. Það var ekki
ég — og meiri grátur.
- Hvað datt?
— Blómin...
Ég er sjálf gráti nær, mig
kennir sárt til drengsins. Það er
hræðilegt og niðurlægjandi að
draga hann með. Og verra er, að
nú svitnar hann allur og ofkælist
áreiðanlega aftur. Ég bið Dimu
að upplýsa málið og segja
fóstrunni hve mikið þetta fékk á
Kotja.
— Allt I lagi, æstu þig ekki,segir
Dima, þær eru með 28 i hóp og
þeim getur lika yfirsést.
Nú fer Gúlja, sem hingað til
hefur verið róleg, að gráta og
togar I ermina á mér.
— Ég vil fara með mömmu.
Ég yfirgef þau þrjú i hasti,
kalla til Dimu að hann skuli
hringja i mig, hleyp niður
tröppurnar, reyni að komast inn I
fyrsta strætisvagn en tekst ekki,
fyrr en sá þriðji kemur.
Ég hugsa um Kotja alla leiöina.
Það er rétt að þau eru 28 I hóp,
auðvitað getur fóstran ekki tekið
eftir öllu. En ef þaö er ekki hægt,
þá er betra að reyna að komast til
botns I máli en að komast hálfa
leið og beita ranglátum refsing-
um.
Ég man að forstöðukonan
kallaði á mig þegar Kotja byrjaði
á nýja barnaheimilinu okkar og
reyndi að fá mig til að vinna þar
sem aðstoðarfóstra: Hálfönnur
laun, aðstoðarkonan hjálpar til
við að raða upp beddum, taka
sængurfötin niður úr hillum og
klæða börnin þegar þau fara út...
Það er ljóst aö bæði fóstran og að-
stoðarstúlkan hafa meira en nóg
að gera. Hugsið ykkur bara — 25
pör af skóhlifum, 25 klútar og
húfur, 50 sokkar, stigvél og
vettlingar, lika treflar og belti...
Þetta allt fara þau I tvisvar og úr
þessu einu sinni og þar við bætist
hádegislúrinn... Tuttugu og fimm
börn. Hver hefur fundið upp þann
„staðal”? Liklega einhver sem
ekki á börn, alla vega ekki á
barnaheimili.
Ég sit i neðanjarðarlestinni
þegar ég man allt i einu eftir þvi,
að I dag er pólitiski námsflokkur-
inn og að ég hafði tekið að mér að
undirbúa efni og steingleymt þvi.
Námsflokkurinn kemur saman
hálfsmánaðarlega og vill þvi
gleymast. En það er ekki hægt að
gleyma verkefni sem maður
hefur tekið að sér. Jæja, ég fæ
efnisy firlitið hjá Ljúsu
Markorjan;vonandi kemst ég ein-
hvernveginn frá þessu.
Fyrst af öllu verð ég að koma
við á mekanisku stofunni. Ef ég
kemst ekki að i dag þá er ég
heldur illa sett. Ég gægist þar inn
fyrir, en Vala er þar ekki og
sinnir ekki köllum minum. Hún er
farin eitthvað, rétt enn einu sinni.
Ég skil eftir miða hjá henni og á
honum er allt lýgi nema ein
setning: „Elsku Vala, hjálpaðu
mér. Við efumst um að
glertref jaefnið sé nógu traust. Ef
að ekki er hægt að gera til-
raunirnar hjá ykkur nú fer allt i
strand J.P. er reiður við mig.
Þetta er annar dagurinn sem ég
næ ekki i þig.”
Uppi eru allir vinsamlegir.
Enginn spyr af hverju ég komi of
seint, e'n allir vilja sjá nýju
klippinguna, þær máttu ekki vera
að þvi I gær. Ég sný mér á ýmsa
lund, þær horfa á mig aftan frá og
frá hlið. Alla Sérgéevna kemur
inn og segir brosandi „En sætt”
og svo að Vala vilji hitta mig.
Ég þýt fram á gang, en ég
kemst ekki langt áður en kallað er
á mig. Það er Dima I simanum,
hann róar mig og segist hafa
talað við Maju um Kotja og hún
hafi lofaö að kippa málinu I lag.
Þetta huggar mig ekki.
— Sagði hún það?
— Já, einmitt með þessum
orðum.
— Og sagðir þú henni frá þvi
sem hann sagði?
— Ekki I smáatriðum, en það
helsta...
Þegar ég hefi lagt tólið á man
ég eftir þvi, að ég gleymdi að
segja Dimu, að ég komi
klukkustundu seinna heim I dag
vegna námsflokksins. Og ég
komst ekki til þess að undirbúa
kvöldmatinn I morgun! Það er
erfittað hringja I „póstkassann”
til Dima („póstkassi” er samheiti
á stofnunum sem fást við störf
sem falla undir rikisleyndarmál).
Ég reyni seinna, en fyrst verð ég
að tala við Völu áður en aðrir ná
tangarhaldi á henni.
Valja er óánægð, ég hefi ekki
komið nógu snemma.
— Þið eruð sfhlaupandi hingað,
og svo komið þið ekki þegar ég bið
ykkur, nöldrar hún.
Það er fundur hjá þeim og öll
tæki laus frá klukkan fjögur. Ef
við getum unnið sjálfstætt, þá
megum viö hafa okkar hentisemi.
— Frá klukkan fjögur? Það er
of seint. Hálfan annan tima hefði
ég fengið, ef ekki hefði verið
námsflokkurinn. En hann byrjar
kl. 16.45. Ég get ekki fengiö mig
lausa þaðan þegar ég á að gera
sjálf grein fyrir efni. Þetta þýðir
að ég hef aöeins 45 minútur til
sæfnu. Ég útskýri þetta fyrir
völu en hún skilur það ekki.
— Þið báðuð um tima og hafið
fengiö hann.
— Er alveg óhugsandi að byrja
klukkutima áður, bara við eitt af
tækjunum?
— Ja, það er ekki hægt.
— Hvað á ég að taka til bragðs,
hugsa ég hátt.
— Það veitég ekki. En það vilja
fleiri komast að.
—-Hverjir vinna hér næst á und-
an, kannski getum við skipt?
— Nei, ég er enginn
skiptakontór. Það eru nóg hlaupin
hingað samt.
— Allt 1 lagi, við tökum þennan
tima. Klukkan fjögur.
A leiðinni upp brýtég heilann af
kappi. Kannski getur Ljúsa feng-
ið sig lausa I námsflokkunum og
gert nokkrar tilraunir. En það
þarf að mæla hverja plötu I
míkrómetrum, enda þótt þær eigi
að vera gerðar eftir staðli. Mun
hún gera það og reikna flatarmál-
iðút? Nú, hún veit ekki hve miklu
þetta skiptir. Hverja á ég þá að
biðja? Zinaidu? Ætli hún sé ekki
búin að gleyma öllu.
Það er ég sem neyðist til að
biðja um fri frá námshópnum.
Ég sit yfir skýrslunni um
rafeindatilraunirnar frá þvi I
gær, en hugsa ekki um annað en
það hvernig ég gæti komist burt
og verið á mekanisku
rannsóknastofunni það sem eftir
er dagsins.
— Hvar er Ljúsa Vartanovna?
spyr ég.
Allir þegja. Getur það veriö aö
enginn viti það? Þá get ég eins vel
gefist upp strax. Það þýðir að
dökkhærða Ljúsa er farin út „að
hugsa”. Og þá felur hún sig svo
vel að enginn finnur hana.
Það er allt I einu komið
matarhlé. Ljóshærða Ljúsa lýtur
yfir mig og segir:
— Flýttu þér að segja mér hvað
þig vantar, þú tefur mig , klukkan
er meira en tvö.
nýfarinn þaðan sem þörf er fyrir
hann. Ég reyni að finna hann i
sima, en ég má ekki vera að þvi.
Ég tek einn pakkann og dreg hann
upp stigann upp á þriðju hæð.
Vörðurinn gamli nöldrar og
formælir Júru. Með þessu
undirspili dreg ég alla pakkana
upp á okkar rannsóknastofu.
Þegar ég er að glima við þann
siðasta kemur Ljúsa askvaðandi
með innkaupin.
—-Olga, það er hægt að fá Lotus
I hreinlætisdeildinni, ég pantaði
pláss i biðröðinni ef einhver hefði
tima til að skreppa þangað og
kaupa fyrir okkur allar...
Lotus er nauðsynjavara, satt
er það, en ég banda henni frá mér
— ég má ekki vera að þvi að
hugsa um Lotus nú, klukkan er
orðin þrjú, ég rétt næ þvi að
undirbúa tilraunirnar og kikja á
námsskrána. En Ljúsa
Markorjan hefur ekki látið sjá sig
enn. Og hvernig var það, ætlaði
ég sjálf á mekanisku stofuna eða
hvað? Best að borða það sem
Ljúsa kom með handa mér áður
en ég stelst þangað. En Ljúsa
ljóshærða er llka horfin —
kannski hún hafi farið eftir
Lotus? Ég gægist I tösku hennar
— tvær hveitiboílur og tvei'r
bræddir ostar. Ég hlýt að eiga
helminginn.
Ég bý mig rólega undir
tilraunirnar og hverf fimm
minútur fyrir fjögur.
Ég fer að tina það til upphátt
sem ég hefi þörf fyrir, en Ljúsa
herðir á mér.
— Er það þá ekki meira?
— Nei, segi ég, úr þvi þú mátt
ekki vera að hlusta á mig.
— Láttu ekki fjúka svona I þig,
segir Ljúsa ögn mildari.
Þau fauk ekki I mig, en ég veit
blátt áfram ekki hvað ég á að
taka til bragðs.
Einmitt þá er hringt i mig og ég
beðinn um að taka á móti vörum
frá framleiðsludeildinni. Ég
hendi tveim þriggja rúblna
seðlum til Ljúsu.
— Kauptu eitthvað með kjöti.
Og i dyrunum bæti ég við: eitt-
hvað til að narta i. (Ég hefi ekkert
fengið að borða i dag).
Niðri við innganginn biða min
þrir stórir pakkar. Þetta eru
fyrstu sýnin af þaksklfum og
stuttum, sverum leiðslum úr
glertrefjaefni frá tilraunaverk-
smiðjunni okkar Jakob Petrovítsj
flýtti sér að panta þetta, en nú er
búið að breyta efnasamsetning-
unni. Þetta er ekki til annars en
að leggja beint á hillur.
Ég spyr hvar ég geti fundið
Júru okkar þúsundþjalasmið.
Hann er nýfarinn.Hann er alltaf
Ég byrja á hffggþoli. Ég vel
fyrsta lóð og set það á dingulinn,
mæli aðkomuhornið og sleppi
lóðinu. Tilraunaplatan heldur.
Svo eyk ég þungann og kemst i
æsing. Heldur trefjaefni-II?
Platan brotnar ekki við mesta
högg. Húrra! Eða er það of
snemmt að hrópa húrra? Það er
ekki búið að prófa sveigju,
þrýsting, hörku.
Ég sökkvi mér niður I þessa
æsilegu Iþróttagrein, þar sem ég
fer. með hlutverk þjálfarans og
Iþróttamaðurinn er trefjagler.
Hann hefur staðist fyrstu umferð
og býr sig undir aðra. Breytt er
um þykkt og breidd... Ný vél.nýtt
álag.
Eftir nokkra stund kemst ég að
þvi, að það liggur bolla og ostur á
blöðum mlnum. Furðulegt. Ég
var búin að fá mér bollu með osti.
Hefur Ljúsa komið við? Ég hefi
ekki orðið vör við neitt. Það er
gott að vinna svona, hratt og út af
fyrir sig.
Allt i einu er hrópað sterkri og
gramri röddu:
— Voronkova, Voronkova!
Lidia stendur I dyrunum.
— Timinn er byrjaður, komdu
og flýttu þér. Hún skellir á eftir
sér hurðinni. Ég hendi þeim
plötum sem ég hefi prófað aftur I
kassann. Mælistokkur, blýantur
og útreikningar fara sömu leið.
011 stofan er mætt á
námskeiðinu — alls tuttugu
manns. Það fer fram I stóru
herbergi við hliðina á okkar. Ég
hleyp inn til min og dembi öllu
minu góssi á borðið, tek blýant og
blokk og geng sakbitin á svipinn.
Zatúraéf sjálfur er að tala.
Hann stjórnar hópnum,
liðsforingi á eftirlaunum. Hann
nemur staðar um léið og ég opna
dyrnar. Ég biðst afsökunar og
reyni að komast sem næst Ljúsu
Markorjan.
— Af hverju komið þér of seint?
spyr Zatúraéf reiður. Setjist,
þarna er laus stóll. Við skulum
halda áfram... Zatúraéf tekur upp
vasaklút og þurrkar sér um
hendur. Það þýðir að við séum að
byrja á nýju viðfangsefni.
...Verst er að ég skuli ekki hafa
sagt Dimu frá námskeiðinu. Hvað
getur hann gefið börnunum að
borða þegar ég er ekki heima? Ég
hafði ekki tima til að undirbúa
neitt I morgun... Hvernig skyldi
Kotja hafa gengið. Ég er ekki viss
um að Maja Mikhælovna hafi
komist hjá þvi að móðga hann
aftur að ástæðulausu þegar hún
var að kippa öllu I lag”.
Tlminn er búinn. Ég hleyp inn
eftir töskunni og svo niður i
fatageymslu. Ég ætla að ná I
leigubil, ekki heim auðvitað,
heldur að neðanjarðarbrautinni.
En það er engan leigubil að sjá.
Ég hljóp á vagnstööina... um
níuleytið komst ég heim sveitt og
móð.
Börnin voru sofnuð. Gúlja i
náttfötum i rúminu slnu, en Kotja
alklæddur á dlvaninum. Dlma sat
við borðið i eldhúsinu, skoðaði
teikningar I tímariti og át brauð
með agúrku. Ketillinn stóð á
gasvélinni og blés gufu.
— Hvað á þetta að þýða? spurði
Dima strangur.
Ég sagði honum I fáum orðum
hvað gerst hafði um daginn, en
hann tók ekki giidar ástæður
minar, ég hefði átt að hringja og
vara hann við. Hann hafði rétt
fyrir sér, tölum ekki meira um
það.
— Hvað fengu börnin að boröa?
— Þau fengu brauð og agúrku
og svo mjólk.
— Þau hefðu átt að fá te, segi
ég-
— Hvernig átti ég að vita það
muldraði Dima og faldi sig á bak
við tlmaritið.
— Hvað með Kotja?
— Hann sefur eins og þú sérð.
— Ég veit það, hvað um
barnaheimilið?
— Það er allt i lagi. Hann er
búinn að jafna sig á þvi.
— Við skulum færa hann úr og
bera hann I rúmið.
— Hvernig væri að borða fyrst?
Allt i lagi. Það þýöir ekki að
tala við svangan mann. Ég kyssti
Kotja og breiddi teppi yfir hann
(Mér fannst hann svo fölur og
þreytulegur) og fór fram I eldhús
og spældi egg með pylsum. Við
borðum.
Ibúðin minnir á hrun
Jerúsalem. Allt liggur þar sem
þvi var hent i flýtinum I morgun.
A gólfinu hjá divaninum liggja föt
barnanna i einni bendu. Dima
hefur ekki tekiö til — liklega i
mótmælaskyni — komdu ekki of
seint góða!
Þegar við höfum borðað og
fengið okkur sterkt te þvær Dima
upp. Við færum drenginn úr,
leggjum hann I rúmið og tökum
saman barnafatnaðinn. Svo fer ég
fram I eldhús og baðherbergi —
tek til, þvæ, skola...
Klukkan er orðin tólf áður en ég
kemst ég rúmið. Klukkan hálf
þrjú vöknuðum við, þvi Gúlja
grætur hátt. Henni er illt I
maganum og hún er með
niðurgang. Við neyðumst til að
þvo henni, færa hana i önnur
náttföt skipta um sængurföt,
neyða ofan i hana meðal og útbúa
hitapoka.
— Þarna sérðu: súrar gúrkur
og mjólk, segi ég gröm.
— Þetta er ekkert alvarlegt,
segir Díma, bara einu sinni.
Nokkru seinna sit ég við rúm
Gúlju, held við hitapokann og
raula sussu-bia, sussu-bia. Ég
styð höfði á hina höndina og styð
olboganum á rúmstokkinn.
Ég fer i rúmið um fjögurleytið
— og vekjaraklukkan glymur
rétt, þegar ég hefi lokað
augunum, eða það finnst mér.
Framhald næsta sunnudag