Þjóðviljinn - 11.05.1975, Qupperneq 9

Sunnudagur 11. mai 1975. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA -9
lUSTURLAND
MÁLGAGN ALÞÝÐU BAN DALAGSINS A AUSTURLAND!
25. árgangur.
Neskaupstað, 1. mai 1975.
Kjördæmisráð Alþýðubanda-
lagsins er nú útgefandi blaðsins
og siðustu árin hefur starfað á
þess vegum ritnefnd, sem Bjarni
segir að hafi létt af sér miklum
störfum, en áður var hann að
mestu einn við útgáfuna, þótt
Sósialistafélagið teldist útgef-
andi.
— Þetta var alger tómstunda-
vinna hjá mér, segir hann, og
aðaltómstundaiðjan, þvi allan
þann tima sem blaðið kom út og
framá mitt ár 1973 var ég jafn-
framt bæjarstjóri.
— Þú hefur þá ekki stolist til að
vinna það á bæjarstjóraskrifstof-
unni?
— Ja, ekki þori ég nú að sverja
fyrir að hafa aldrei skrifað þar!
En maður vann það þá upp með
að vinna á öðrum timum þvi
meira.
— Attuð þið von á þvi, þegar
þið byrjuðuð útgáfuna, að þetta
tækist svona vel?
— 0, nei. En það eru komin um
15 ár siðan ég sagði við Sigurð
Blöndal, að ég setti metnað minn i
það að skiljast ekki við þetta blað
fyrr heldur en það væri orðinn
öldungur austfirskra blaða. Og
það á nú ekki orðið langt i það.
Þetta er 25. árgangurinn, en
„Austri” gamli Skafta Jónssonar
á Seyðisfirði varð 27 ára. Þeim
aldri náum við úr þessu og sjálf-
sagt hærri.
Aðeins tii að segja
upp samningum
og tii að
samþykkja þá
1 frásögnum Bjarna — og
reyndar annarra lika — af barátt-
unni á fjórða áratugnum, kemur
oft fram, hve félagarnir þá voru
virkir og duglegir. Hver er þá á-
stæðan fyrir þvi, að félagar i
verklýðsfélögunum nú eru orðnir
jafn óvirkir og raun er á og fólk
tekur svona litinn þátt i að berjast
fyrir eigin kjörum?
— Astæðurnar eru áreiðanlega
fleiri en ein, álitur Bjarni, ma. er
um að ræða ákaflega mikið
vinnuálag, svo menn eru latir við
að sækja fundi. En aðalástæðan
held ég að sé sú, að það hefur al-
gerlega verið breytt um vinnu-
brögð i verklýðsfélögunum. Þar
eru nú að verki fáir menn, sem
annast samningagerðir oþh., en
hinn óbreytti félagsmaður fylgist
ekki einusinni með. Þarna er
pukrast á bak við læstar dyr að
ræða um afkomu atvinnuþeganna
oþh. sem verklýðshreyfingunni
eða verkamönnum kemur i raun-
inni ekkert við, það eru allt aðrir
menn sem eiga að fást við það. Og
þaðerfariðsvodultmeð þetta, að
hinn almenni félagi veit ekkert
hvað er að gerast. Það eina sem
af honum er krafist er að hann
komi á tvo fundi: Annan til að
segja upp samningum. Hinn til að
samþykkja þá.
— Hvernig stendur á þessu
sambandsleysi þeirra sem
standa i samningunum og hinna
almennu félaga?
— Þróunin hefur orðið að flytja
starfsemina frá félögunum. Hún
er ekki lengur áhugamannastarf,
heldur launað starf og það er á-
kaflega mikið verklýðsforystunni
að kenna að hirða ekki um að
virkja hinn óbreytta liðsmann.
Verkamenn hafa vanist á, að
þessir fáu menn fari með málin
fyrir þá og lita orðið svo á, að það
skipti útaf fyrir sig engu máli,
hvort þeir koma á fundi eða ekki.
Þetta er annar þátturinn. Hinn
þátturinn er að öll önnur starf-
semi en þetta kjaramálastagl
liggur gjörsamlega niðri. Menn-
ingarstarfsemi að undanskilinni
einhverri starfsemi á vegum ASI
sjálfs, einsog listsafnið td., er öll i
molum og raunar engin til, og
engin fræðsla heldur. Þetta á ekki
við um neitt einstakt verklýðsfé-
lag. Þetta á við um alla verklýðs-
hreyfinguna i landinu.
Tökumst á um
andstæðurnar
Aður var miklu almennari þátt-
taka i starfi verklýðsfélaganna,
segir Bjarni, miklu meira um
fundir og miklu meira strið:
— Það voru striðandi öfl innan
verklýðsfélagsins sem urðu til
þess, að fundir voru ákaflega fjöl-
sóttir. Ég man td., að þegar við
unnum sigur i verklýðsfélaginu i
fyrsta sinn, þá komu fram
220—230 atkvæði þegar talið var.
Þetta var á fundi og félagsmenn i
félaginu hafa ekki verið öllu
fleiri.
— En það eru ekki siður and-
stæð öfl innan verklýðshreyfing-
arinnar núna, sem sést td. á þvi
hver itök ihaldið hefur þar. Samt
er áhuginn ekki meiri né nein telj-
andi átök.
.— Nei. Það er einsog það sé
samkomulag þarna. Sjálfsagt
þegjandi samkomulag, sem kem-
ur ma. fram i þvi, að það telst
orðið til viðburða ef kosið er i
verklýðsfélagi, til stjórnar eða á
Alþýðusambandsþing. Þetta ó-
stand i verklýðshreyfingunni
kemstað minu áliti ekki i lag fyrr
en aftur verður hörfið að gömlum
starfsháttum, þe. að halda tiða
fundi og takast beinlinis á um þau
mál sem til meðferðar eru,
hleypa andstæðingunum upp. Það
er þá hægt að kveða þær niður.
Einsog nú er tekst fólkið i verk-
lýðsfélögunum ekki á, fær varla
tækifæri til þess.
Aldrei talað um
afkomu heimilanna
— Þú sagðir- áðan, að þér fynd-
ist verkamönnum ekki koma af-
koma atvinnuveganna við. En nú
er hún náttúrlega hluti efnahags-
ástandsins og eru það ekki .ein-
mitt ólikar skoðanir um efna-
hagsstefnuna sem skapa and-
stæðurnar?'
— Jú, en það sem ég átti við
með óþarfa umræðu samninga-
manna um afkomu atvinnuveg-
anna er að þeir, sem fara með
samningsumboðið fyrir atvinnu-
rekendur og rikisvaldið, hafa með
sin tæki, hagrannsóknastjóra og
þh. fugla, komist uppá iag með að
halda verklýðsforystunni uppá
snakki um meira og minna upp-
lognar tölur um afkomu atvinnu-
veganna. En það er aldrei talað
um afkomu heimilanna! Það er
ekki verið að tala um hana bakvið
lokaðar dyr hjá sáttasemjara,
það er ég viss um. Það er verið að
tala um afkomu togaraflotans og
frystihúsanna, en þvi á verka-
fólkið ekki að leyfa að blanda inni
þessi mál.
Til að stjórna efnahagsmálun-
um höfum við stjórnmálasamtök,
en ein aðalveilan i verklýðssam-
tökunum er að minum dómi að
þau gera sér alltof mikið far um
að vera ópólitisk. Verklýðsfé-
lögin eiga að visu að vera flokks-
lega ópólitisk. En við vitum, að
stéttabarátta er pólitik á hæsta
stigi og það fæst aldrei neinn við-
unandi árangur úr stéttabaráttu
nema þvi aðeins, að verklýðs-
hreyfingin hafi að bakhjarli
sterkan stjórnmálaflokk. Það er
til litils að hækka kaupið ef ein-
hver ihaldsstjórn situr að völdum
og gerir ráðstafanir til að eyði-
leggja þá ávinninga jafnóðum,
sem nást, einsog við höfum mörg
dæmi til.
Verklýðshreyfingin þarf ekki
stjórnmálaflokk til að stjórna sér.
Hún þarf fyrst og fremst stjórn-
málaflokk til að segja fyrir verk-
um.
—vh
Hvernig yrði ykkur við ef þið
væruð að berjast áfram I hrlðar-
kófi og heyrðuð allt i einu Inter-
nasjónalinn hljóma gegnum byl-
inn? Þetta kom fyrir undirritaða i
Neskaupstað og auðvitað gekk ég
á hljóðið, sem reyndist berast úr
litlu, grænu húsi niður við sjóinn.
Þetta var tveim dögum fyrir 1.
mai og lúðrasveitin æfði af kappi
og lct vcðrið ekkert á sig fá, þótt
aðrir bæjarbúar héldu sig innivið
og verslunum væri jafnvel lokað.
— Þau eru svo áhugasöm sagði
stjórnandi, Haraldur Guðmunds-
son, skólastjóri Tónlistarskólans,
að þau láta sig aldrei vanta á æf-
ingarnar, hvernig sem á stendur.
Hún er ung, þessi lúðrasveit
hvort sem miðað er við eigin ald-
ur eða æviár nemendanna, sem
allir ganga i barnaskólann, nema
3 sem eru I gagnfræðaskólanum,
enda nefnist hún Skólahljóm-
sveitin. Hún var stofnuð i október
Haraldur stjórnar
sl. haust og þá keypti bærinn
hljóðfæri fyrir hana.
Haraldur sagði, að hljómsveitin
hefði fyrst komið fram opinber-
lega á skemmtun barnaskólans
um jólin, siðan einnig spilað á
elliheimilinu og I gagnfræðaskól-
anum og nú var næsta verkefni að
spila á 1. mai fundi verklýðsfé-
laganna.
Um tónlistarnám i bænum yfir-
leitt sagði hann að áhugi fyrir þvi
hefði mjög aukist siðan Tónskóli
Neskaupstaðar tók til starfa fyrir
5—6 árum, en fyrir utan lúðra-
sveitarmeðlimina eru þar nú við
nám uppundir 50 nemendur. En
sumir þeirra sem eru i lúðra-
sveitinni eru lika i skólanum að
læra á önnur hljóðfæri. — vh
Atök við Nallann
Þegar
Nallinn
hljómaði
gegnum
hríðar-
kófið