Þjóðviljinn - 19.10.1975, Qupperneq 2

1
2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 19. október 1975.
Umsjón: V.H.
Óþolandi
tvískinn-
ungur
gagnvart
einstæðum
mæðrum
Hittumst á Torginu
Kvennaverkfallið er veruleiki.
bað er ljóst orðið, að meirihluti
kvenna um allt land mun leggja
niður vinnu á föstudaginn kemur
til að sýna fram á mikilvægi
vinnuframlags kvenna i þjóðfé-
laginu. Og i ljós mun koma, að
atvinnulifið lamast þegar kon-
urnar eru ekki lengur við störf.
Vélasuðið þagnar i verk-
smiðjunum, fiskurinn liggur
óhreyfður i frystihúsunum, lang-
linur simans hætta að glóa, rit-
vélaglamrið deyr út á skrif-
stofunum, tölvurnar fá enga
gataða strimla til að geyma,
peningaviðskipti bankanna ganga 1
tregt, börnin fá ekki kennslu i
skólunum og barnaheimilin loka.
Á heimilunum setja karlárnir’
upp svuntu og uppgötva kannski
að húsverkin eru meira en bara
að segja það. Þeir elda, taka til og
hugsa um börnin. En hvort þeir fá
konurnar heim i matinn er svo
önnur saga. Þvi þennan dag
hittast konurnar á torginu, eða i
samkomuhúsinu hver i sinu
byggðarlagi, og tala saman.
Hvernig náum við réttlátri verka-
skiptingu? Hvernig raunveru-
legum launajöfnuði? Hvernig
fáum við næg barnaheimili, jafnri
menntunaraðstöðu, sömu
hvatningu, endurskoðun skóla-
bóka, sama aðgang að atvinnu...
osfrv.osfrv. Hvernig breytum viö
þjóðfélaginu?
Af nógu er að taka. Mismunun
kynjanna blasir hvarvetna við og
það er okkar, kvennanna, að lag-
færa ástandið. Með samstöðu og
ÞÆR TALA Á LÆKJARTORGI
þrautseigju náum við að lokum
jafnrétti. Um það efast enginn.
En baráttulaust verður það ekki.
Gleymum ekki, að það að leggja
niöur vinnu er baráttuaðgerð,
ekki hátið.
Hittumst á Torginu!
—vh
Björg Einarsdóttir
Aöalheiður Bjarnfreðsdóttlr
Ásthildur ólafsdóttir
Þessi mynd Sigrúnar Eldjárn úr blaði rauðsokka, „Forvitin rauð” lýsir betur en mörg orð tviskinnungi bióðfélagsins gagnvart ein-
stæðum mæðrum.
Hvaða gagn er að meðlags-
greiðslum og fæðingarstyrk sem
ekki kemur fyrr en mörgum mán-
uðum, jafnvel árum, eftir að
barnið fæðist? Er það ekki ein-
mitt meðan barnið er nýfætt og
ungt sem móðirin þarf mest á að-
stoð að halda, þann tima sem hún
á erfiðast með að vinna fyrir þvi
sjálf og erfiðast með að fá barna-
gæslu,a.m.k. á opinberum stofn-
unum, ef þær fyrirfinnast þá yfir-
leitt i hennar lögsagnarumdæmi?
Astæðan til að þannig er spurt
er nýlegt bréf frá ungri konu úti á
landi, sem eignaðist barn fyrir
nokkrum mánuðum. En þar sem
ekki hefur náðst til barnsföður,
sem nú er við vinnu utanlands
(sjómaður) hefur hún ekki getað
fengið meðlagið greitt frá trygg-
ingunum. Sjálf segist hún ekki ef-
Því ekki meðlagið
strax frá fæðingu?
ast um, að hann gangist við barn-
inu og greiði með þvi, þegar sam-
band næst við hann, en þangað til
skal hún basla hjálparlaust.
Nú er það svo i lögum, að takist
ekki að feðra barn fær móðirin
samt (eða barnið réttar sagt)
greitt meðlag með tið og tima, en
fyrst þarf móðirin að geta sannað
að hún hafi til hins ýtrasta reynt
að feðra barnið. Þarf vart að lýsa
hversu niðurlægjandi þessi gang-
ur mála getur oft orðið, enda gef-
ast sumar stúlkur upp og kjósa
heldur að standa einar með barn
sitt án aðstoðar þjóöfélagsins.
Saga ungu konunnar hér að of-
anerekkert einsdæmi, þvi miður.
Þegar ég sagði hana i hóp fyrir
skömmu komu strax fram tvö
önnur dæmi, sem fólkið i hópnum
þekkti persónulega. t öðru dæm-
inu var um að ræða mann sem
verið hafði erlendis i 3 ár og vissi
enginn hvar. En af þvi að um var
að ræða islendinga sem stúlkurn-
ar gátu nafngreint má ekki borga
meðlagið fyrr en þeir hafa geng-
ist við börnunum. Það liggur við
að þeim hefði verið betra að eign-
ast börnin með einhverjum ó-
þekktum útlendingum, sem þegar
i stað hefði verið samþykkt að
aldri mundi nást til, — þá mundi
rikið greiða með börnunum.
Þetta ástand þarf að breytast.
Það er ekki hægt að viðhafa ann-
arsvegar fögur orð og heitingar
þegar rætt er um fóstureyðingar-
löggjöfina og hinsvegar að búa
þannig að einstæðum mæðrum,
að þær ungu stúlkur sem óska að
fæða börn sin og ala þau upp þótt
feðurnir vilji ekkert með þau
hafa, neyðist annaðhvort til að
leita fóstureyðingar þvert gegn
vilja sinum eða til að gefa börnin
eða láta þau frá sér i fóstur til ó-
viðkomandi. Það er ekki aðeins
konum sem þarna er mismunað,
heldur fyrst og fremst börnin sem
þjóðfélagið beitir misrétti. Og
hvers eiga þau að gjalda?
Það hlýtur að vera hægt að
koma þessum hlutum þannig fyr-
ir, að meðlag sé greitt með börn-
um strax frá fæöingu, hvort sem
búið er að feðra þau eða ekki, og
það siðan endurheimt hjá föður
eftir venjulegum léiðum. Sama
ætti að gilda um þriggja mánaöa
styrkinn kringum fæðingu sem
kona á heimtingu á frá barnsföð-
ur sinum. Peningar sem koma
mörgum mánuðum eða árum sið-
ar hjálpa ekki þegar þörfin er
mest. —vh
ORÐ
í
BELG
,,l öskunni”
Ragna Eyjóifsdóttir sendir
meðfylgjandi mynd og skrif-
ar:
Sigriður ólafsdóttir er 17
ára og kann prýðisvel við sig
,,i öskunni”. Enda bera starfs-
bræður henni vel söguna. —
Hvervar að segja, að stúlkur
töluðu aðeins um jafnrétti
þegar hvitflibbastaða væri
laus?
Sigriöur ólafsdóttir við störf
•í Breiðholtinu.
Ilvenær karlar
i kvennastörf?
Æ fleiri konur sækja nú inn á
áður heíðbundin kariasvið i
atvinnulifinu og einsog Ragna
bendir réttilega á eru það sið-
ur en svo eingöngu ,,finu”
störfin sem þær leggja fyrir
sig, þótt andstæðingar kven-
frelsishreyfingarinnar vilji
halda þvi fram. En hvenær
skyldum við sjá andstæðuna,
karla hópast i hefðbundin störf
kvenna? örfáir hafa farið i
hjúkrun, en þarmeð er það
upptalið. Hver hefur td. séð
„gangapilt”: á sjúkrahúsi?
Eða karlmann við saumavél á
verkstæði? Eða „götunar-
pilt”? Það skyldi þó aldrei
vera, að kvennastörfin svo-
kölluðu séu svo illa launuð, að
enginn karl fáist til að leggja
þau fyrir sig?
Hvað annað gat kona
i heilbrigðisstétt verið?
Og af þvi farið er að tala um
kvennastörf og karlastörf má
ég til með að koma á framfæri
smáatviki sem gerðist á ráð-
stefnu sem ég sat um siðustu
helgi. t einum starfshópnum
sem þar starfaði sat kona
nokkur hámenntuð, læknir og
prófessor, og einhverntima i
umræðunum kom hún inná
hluti, sem hún sagðist hafa
kynnst i starfi sinu að heil-
brigðismálum. Siðar vitnar
ungur karlmaður i orð hennar
og segir: Eins og hjúkrunar-
konan sagði....
Hvað gat kona i heilbrigðis-
stétt verið annað en hjúkrun-
arkona?
Þetta dæmi sýnir hve þræl-
bundin við erum i raun af
gömlum hefðum hversu rót-
tæk sem við annars kunnum
að álita okkur. Og það er ein-
mitt þessi gamli arfur upp-
eldis og umhverfismótunar
sem erfiðast er að fást við i
jafnréttisbaráttunni vegna
þess hve ómeðvitaður hann er
einatt, bæði körlum og konum.
Ekki reiknað
mcð konu
S.S. hringdi og sagðist hafa
lesið i blöðum um daginn
fjálglegar iýsingar á ein-
hverju köllunartæki sem
keypt hefði verið handa þing-
mönnum til að bera i þingsal,
þannig að hægt væri að smala
þeim i sfmann og fl. án þess að
senda þyrfti óviðkomandi i
salina.
— Það kom fram, sagði
S.S., að tækið ættu þingmenn
að bera i brjóstvasanum. Er
greinilegt, að þarna var reikn-
að með klassiskum karl-
mannafatnaði, þe. jakkafötum
með hefðbundnu sniði.
Kannski eru til einhverjar
reglur um klæðnað þingkarl-
mannna, — að þeir verði að
vera i jakka og megi ekki vera
i þykkri peysu t.d. en allavega
er auðséð, að þarna er ekki
reiknað með kvenklæðnaði og
þar með ekki konum.
Hringið, skrifið
Látum þetta nægja i bili.
Þeirsem vilja koma einhverju
á framfæri i belgnum geta
annaðhvort skrifað til blaðsins
(Utanáskrift: Jafnréttissiða
Þjóðviljans, Skólavöröustig
19, Reykjavik) eða talað við
umsjónarmann siðunnar i
sima 20482.
—vli