Þjóðviljinn - 17.02.1976, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 17. febrúar 1976
Ræðan, sem forsætisráðherrann lýsti yfir að ekki væri samboðiö „virðingu’’ sinni að svara
Hvað er að verja á þessu
landi, ef ekki lífs-
björg þjóðarinnar?
EIÐSVARNIR VINIR ÖVINA OKKAR SITJA I RÁÐ-
HERRASTÓLUM, — SAGÐI STEFÁN JÓNSSON
Eins og skýrt hefur verið frá i
blöðum gerðist það á alþingi i
siðustu viku, að forsætisráð-
herra landsins lýsti því yfir, að
hann teldi það ekki virðingu
sinni, eða þingsins samboðið, að
ciga orðastað við Stefán Jóns-
son, 5. þingmann Norðurlanda-
kjördæmis eystra.
Tilefnið var ræða, sem Stefán
hélt við umræöur utan dagskrár
um iandheigismálið, þar sem
hann m.a. beindi nokkrum
spurningum til forsætisráðherr-
ans, er fáðherrann iét ósvarað i
samræmi við yfirlýsingu þá,
sem hér var getið um.
Vmsir hafa komið að máli við
Þjóðviljánn, og óskað þess að
ræða Stefáns yrði birt I heild og
viljum viö verða við þvi, svo að
aimenningur geti séð, hvernig á
að koma forsætisráöherranum
úr jafnvægi.
Og hér kemur ræðan
Herra forseti. Hæstvirtur for-
sætisráðherra sagði að það væri
álit rikisstjórnarinnar að ekki
væri rátt að rjúfa nú stjórn-
málasamtíand við breta og tor-
velda með þvi Atlantshafs-
bandalaginu störfin. Sann-
leikurinn i málinu er náttUru-
lega sá, að meginviðfangsefni
okkar er að torvelda herskipum
Atlantshafsbandalagsins störfin
á miðunum hérna i kringum
land, störfin við það að vernda
breska véiðiþjófa. Hvers konar
hugklofi það er, sem þvi veldur,
að hæstvirt rikisstjórn fmyndar
sér að hUn eigi vini i hópi At-
lantshafsbandalagsins i þessari
deilu okkar veit ég ekki. Hitt er
mér minnisstætt, að það var
eftir að stofnað var til viðræðna
við Atlantshafsbandalagið, eftir
að Jósep Luns hafði komið
hingað til lands, eftir að hann
var byrjaður viðræður við breta
á vegum Atlantshafsbandalags-
ins erlendis, sem islenska rikis-
stjómin tók þá ákvörðun i sam-
ráði við þingflokkana, utan-
rikismálanefnd og landhelgis-
nefnd að rjúfa stjórnmálasam-
bandið við breta, ef herskipin
færu ekki Ut fyrir. Og nU á að þvi
er manni skilst, vegna þess að
Geir Hailgrimsson
umfjöllun þessi á vegum At-
lantshafsbandalagsins um land-
helgismálokkarstendurenn, nU
á á grundvelli þess, að hika við
þaö að slita stjórnmálasam-
bandinu eftir að bresku herskip-
in höfðu skroppiö Ut fyrir 200
milurnar svolitla stund og komu
þangað rakleitt inn aftur.
Tilvitnun i skopleik
eftir Aristo-fanes?
Hæstvirtur utanrikisráðherra
fór ekkert dult með það, er hann
var inntur eftir þvi, hvað hann
teldi, að nU ætti að gera, þegar
herskipin komu inn aftur, hann
fór ekki dult með þá skoðun
sina, að vitaskuld hlytum við að
slfta stjórnmálasambandinu
samkvæmt fyrri ákvörðun. Það
var náttUrlega ekki gert. Ennþá
vitum við ekki — ennþá höfum
við ekki fengið svör um það,
hvaða öfl það vom, sem komu
til leiðar þessari grómtæku hug^
arfarsbreytingu hæstvirts utan-
rikisráðherra sem kemur fram i
því að þetta var ekki gert.
Liður nU og biður og atburðir
gerðustá miðunum hérna, sem
gerðu nU það að verkum að við
imynduðum okkur, að nU yrði
þetta beinlinis óhjákvæmilegt
að gera eitthvað i málinu. Láta
a.m.k. i ljós einlægan vilja til
þess að gera eitthvað annað en
að hneigja sig.
Þegar hæstvirtur utanrikis-
ráðherra var spurður álits á
laugardagskvöld i rikisUt-
varpinu á þvi tiltæki breta að
stefna togaraflotanum inn á
friðaða smáfiskasvæðið undan
Langanesi, þá sagði hann, að
þetta þætti sér bera vott um lit-
inn samkomulagsvilja af hálfu
breta.
Var þetta sagt i alvöru? Var
þetta sagt i einhvers konar
óskaplegum hálfkæringi eða
var þetta kannske tilvitnun i ný-
fundið áður dþekkt handrit af
skopleik eftir Aristofanes. skop-
leiknum um viðræður aumingj-
anna?
í valdi herskipa NATO
eyðileggja þeir
uppeldisstöðvarnar
Kerskipin komu, það var tek-
in um það opinber ákvörðun af
hálfu bresku stjómarinnar, að
nú skyldi ekki látið við það sitja
að láta þau skrapa botninn und-
an friðaða svæðinu við Hvalbak,
undan Gerpi, nU skyldu þeir
fara inn á smáfiskasvæðið til
þess að sýna islendingum það,
að ef þeir mökkuðu ekki rétt
gagnvart herskipavaldinu, þá
skyldu þeir ekki aðeins taka
þann fisk, sem við þurfum okk-
ur til lífsframfæris og sem við
gætum tekið.
Við skulum fara og eyðileggja
smáfiskaslóðina hjá ykkur,
uppeldisstöðvarnar, í valdi her-
skipa NATO, þessarar stofnun-
ar, sem fer fram á það við is-
lensku rlkisstjórnina nUna að
spilla ekki tilr'aunum hennar til
þess að leiða landhelgisdeiluna
til lykta á þann hátt, sem þess-
ari sömu stofnun, sem gerir Ut
herskip á miðin okkar, þóknast.
Og hvað ætlar svo rikisstjórnin
Stefán Jónsson
að gera, þegar Atlantshafs-
bandalagið sendir frá sér mála-
miðlunartillögu sem efalaust
verður svona nokkurn veginn
mitt á milli breska tilboðsins
um 110 þUs. tonnn og islenska
tilboðsins margáminnsta
endurtekna og afneitaða i senn
um 65 þús. tonn af þorski?
Hverju ætlar rikisstjórnin þá að
svara þegar stungið verður upp
á þvi að islendingar hætti nU
þessum ólátum og leyfi bretum
að veiða hérna 75 þUs. tn. á ári?
Og hvers konar umboð hefur
rikisstjórnin ifyrsta lagi til þess
að leyfa NATO að fjalla um
þetta mál og i öðru lagi, til þess
að svara þess háttar tilboði,
þegar þar að kemur?
Við vitum það flestir, sem
sitjum hér i þessum virðulega
sal, að það er yfirgnæfandi
meiri hluti þjóðarinnar, sem
krefst ekki aðeins þess, að það
verði ekki samið við breta,
heldur einnig, að sU staða, sem
við höfum nU gagnvart bretum i
þessu máli, verði notuð til þess
að losa okkur Ur viðjum óheilla-
samnings, sem gerður var með
fláræði i vetur um heimild til
handa þjóðverjum til að taka
hérna 60 þUs. tonn af fiskstrfn-
um, þar sem við höfum ekki efni
á þvi að láta einn einasta ugga.
Þennan möguleika eigum við
guði sé lof þrátt fyrir allt.
Eigum ekki heima i
þessu kompanii
Hér hefur verið vikið enn einu
sinni að þeim möguleika, sem
við eigum á þvi þrátt fyrir allt
SSA mótmælir niðurfellingu
á fjárveitingu til orkumála
Sveinn Arnason fréttaritari
Þjóðviljansá Egilsstöðum sendi
blaðinu eftirfarandi samþykkt
frá stjórn Sambands sveitar-
féiaga á Austurlandi:
Á fundi sinum 9. þessa
mánaðar samþykkti stjórn
Sambands sveitarfélaga i
Austurlandskjördæni einróma
svohljóðandi ályktun og sendi
iðnaðarráðherra:
,,Stjórn SSA mótmælir ein-
dregið niðurfellingu fjár-
veitingavaldsins á nauðsynlegu
fjárframlagi til áframhaldandi
virkjunarrannsókna og undir-
búnings framkvæmda á Fljóts-
dalsheiði og telur þá óskiljan-
legu ráðstöfun beina árás á eðli-
lega framþróun orkumála og
þar með atvinnulifs á Aústur-
landi. Stjorn SSA minnir á að
forsjá rikisins i raforkumá.lum
Austurlands hefur alla tið verið
handahófskennd og i andstöðu
við vilja og óskir austfirðinga.
Það er þvi i fullu samræmi við
þessa forsögu þegar stjórnvöld
stöðva nú lokarannsóknir og
nauðsynlega skýrslugerð um
virkjunarvalkosti á Fljótsdals-
heiði sem rannsóknir benda til
að séu með þeim heppilegustu
og ódýrustu i landinu. Þá leyfir
stjórn SSA sér að henda á það
hróplega ósamræmi og mis-
munun sem felst i aðgerðum
fjárveitingaválds og yfirvalda
gagnvart landshlutunum þar
sem eru annars vegar gifur-
legar fjárveitingar til Kröflu-
virkjunar og byggðalinu á
Norðurlandi ásamt vilyrðum
um virkjun Blöndu i forgangs-
röð samhliða fjárveitingum til
hitaveiturannsókna i sama
landshluta en hinsvegar neitun
á lifsnaúðsynlegum fram-
kvæmdum vegna aðflutnings-
kerfis og fjármagni vegna
undirbúningsframkvæmda
virkjana á Austurlandi, þeim
landshlutá sem býr við mestan
skort á innlendri orku. Stjórn
SSA vill ýreysta þvi að þér,
herra ráðherra,.sem áður hafið
sýnt skilning á orkumálum
austfirðinga finnið leið til að
bægja þeirri vá frá dyrum, sem
felst i framangreindum
aðgerðum fjarveitingavaldsins.
að þvinga NATO til þess að láta
af þessum ránskap á miðunum
okkar með þvi að segja eins og
er: Það hefur komiði ljós i þess-
ari deilu, að við eigum ekki
heima i þessu kompanii. Það
hefur runnið upp fyrir alþýðu
þessa lands eftir öll þessi ár, að
við eflum ekki okkar eigin hag
með þvi að styðja
árásaraðilann, styðja þá aðila,
sem sækja á miðin okkar og
ræna frá okkur lifsbjörginni
með þvi að segja hreint og
klárt: Við segjum okkur úr
þessum félagsskap, úr NATO.
Við látum ekki þetta hernaðar-
kompanihafa herstöð á fslandi,
hypjið ykkur burtu. Við munum
af veikum kröftum gera þær
ráðstafanir, sem okkur sjálfum
sýnisttil þess að tryggja öryggi
okkar á annan hátt heldur en
þennan.
Hæstvirtur forsætisráðherra
hefur æ ofan i æ lýst yfir þvi, að
hann muni aldrei fallast á það,
að það verði hótað úrsögn úr
NATO, að það verði aldrei með
hans vilja hótað af hálfu
islensku rikisstjórnarinnar að
ameriski herinn verði rekinn úr
landi vegna þessa máls, þessi
skoðun hæstvirts forsætisráð-
herra hefur verið áréttuð i
postulabréfi sjálfs Morgun-
blaðsins, Reykjavikurbrefinu,
með yfirlýsingu um það, að
islendingar láti aldrei „þorska-
strið” hafa áhrif á afstöðu sina i
varnarmálunum, þorskastrið i
háðstón hafa áhrif á sig i
varnarmálunum. Hvað er að
verja á þessu landi? Hvað er að
verja á þessu landi, ef ekki lifs-
björg þjóðarinnar?
Þá fékk hann jafnan
uppsölur stórar
Heitir það herlið með
samningi á Islandi varnarlið
með réttu, sem lætur sig slikt
engu skipta? Að visu hefur
fólkið leikiö sinn leik i þessu
máli. Sjálfstæðismenn úr hópi
útgerðarmanna og sjómanna á
Suðurnesjum og Framsóknar-
menn höfðu forgöngu um það að
sýna, hvað hægt væri að gera.
Þeir fóru inn á Keflavikurflug-
völl, stöðvuðu þar samgöngur,
við smáútvirki til þess að sýna
það að við gætum — fólkið á
þessu landi — þrátt fyrir deiga
rikisstjórn að við gætum lokað
þessari herstöð, gætum sýnt
NATO i tvo heimana, þegar að
okkur væri þrengt.
Nú auðvitað fordæmdi hæst-
virtur forsætisráðherra þessar
aðgerðir, kallaði þær ólýðræðis-
legar, liklegar til þess að kalla
yfir þessa þjóð bellibrögð af
hálfu kommúnista, svo sem
hann gaf i skyn. Framkoma
hæstvirts forsætisráðherra I
sambandi við þessar aðgerðir
sjómanna og útgerðarmanna á
Suðurnesjum minntu mann
óneitanlega á frásögnina i
Gerplu af þvi, hversu fór Aðal-
ráði konungi, þegar erlendur
her sótti að landi hans,
Englandi. Þá fékk hann jafnan
uppsölur stórar og lagðist i
rekkju til þess að sleppa við að
taka ákvörðun, til þess að geta
undir feldi sinum litið þessi
árásarmál „alvarlegum aug-
um”, uppsölur stórar. En þegar
fólkið reis upp án tilverknaðar
hans eða rikisstjórnar hans til
þess að verja Lundúnaborg, þá
stóð i honum spýjan.
. Ég sagði við umræðurnar ura
landhelgismálið fyrir jólin i
vetur, að erfiðust kynni okkur
að reynast sú hörmulega stað-
reynd, að við hefðum á ráð-
herrastólum eiðsvarna vini
óvina okkar i þessu máli. Og ef
talað er um hina nauðsynlegu
samstöðu þjóðarinnar á
hættustund, þá er það ljóst mál,
að hún fæst ekki á meðan við
höfum i forsætisráðherrastóli
mann, sém dregur hein um egg
á hverju okkar sverði, kaðar
egg i hverri okkar öxi ög brýtur
af sköftum öll okkar spjót i
þessu máli. Við þurfum að fá
nýjan mann i þann stól.