Þjóðviljinn - 27.08.1976, Blaðsíða 7

Föstudagur 27. ágúst 1976 ÞJÓDVILJINN — SÍÐA 7
• Aukin
jarðskjálftatíðni,
landris og
hallabreytingar
gefa ekki
óyggjandi
vísbendingu um
gos
0 Líklegast að
gos komi upp á
sprungu frá
Leirhnjúk að
Bjarnarflagi eða
rétt norðan við
stöðvarhús
Kröfluvirkjunar
0 Borholurnar
eru allar
gasmettaðar
0 I mars lá
nœrri að gos
brytist út
áfram, verður hæð lands við
Kröflu orðin jöfn og fyrir gos um
miðian janúar 1977.
Nákvæmnishallamælingar
austan Námaskarðs sýna, að þar
ris land til norðurs eða norð-norð-
austurs, en hallabreytingar eru
þar aðeins 1/18 þess sem mælist
við stöðvarhúsið.
Þessar halla- og hæðarmæling-
ar sýna,aðsiðan imars 1976hefir
land risið á Kröflusvæðinu. Risið
er í mjög góðu samræmi við það
ris sem fræðilega á að eiga sér
stað ef efnisauki verður á 2900
metra dýpi undir stað, sem liggur
500 til 1000 metra norðan stöðvar-
húss Kröfluvirkjunar. Þetta verð-
ur best skýrt með þvi, að bráðin
kvika þrýstist að þessum stað.
Aðstreymið þarf að vera um 4,25
rúmmetra á sek. til að skýra
landrisið. Dýpi á kvikuna virðist
aðeins vera 2900 metrar, en þess
ber að gæta, að forsendur, sem
gera þarf ráð fyrir við útreikning
þessa dýpis, eru ekki að fullu
þekktar, svo vera má að nokkru
skakki, þó vart meira en 500 m-
Mælingar á landrisi og halla
gefa ekki til kynna, hvort gos á
eftir að verða, eða hvenær. Þó er
augljóst að ekki getur land haldið
áfram að hækka mjög lengi þar
sem togspenna bergsins yfir
kvikuþrónni hlýtur þá að yfirstiga
styrkleika bergsins. Þá myndast
sprungur og um þær flæðir vænt-
anlega upp eitthvað af þeirri
hraunkviku, sem safnast hefir
saman.
Það er ástæða til að hafa i huga
þá staðreynd, að land við Kröflu
mun ná fyrri hæð á fyrstu mánuð-
um ársins 1977, e.t.v. er það sá
timi þegar helst má búast við
gosi.
Togspenna bergsins eykst þar
sem landris er mest, en það er ná-
lægt hánorðri frá stöðvarhúsinu i
500 til 1000 metra fjarlægð. Hæð-
armælingar benda til að þar sé
mest hætta á gosi.
Aðrar mælingar:
Ymsar fleiri mælingar og at-
huganir hafa verið gerðar á
Kröflusvæðinu á þessu ári, en þær
gefa ennþáa.m.k.litlareðaengar
visbendingar varðandi hugsan-
lega goshættu. 1 mars varð vart
mikillar aukningar á gasi 1 bor-
holum við Kröflu, sem bendir til
þess að þá hafi nokkurt magn
hraunkviku komisti snertingu við
jarðvatn svæðisins. Sennilegt er,
að litlu hafi munað að hraun
flæddi upp á yfirborð jarðar þeg-
ar þetta skeði.
ÁLYKTANIR
1) Kvikuþró liggur undir allstóru
svæði við Kröflu og eru vestur-
mörk þróarinnar við Leir-
hnjúk, en suðurmörk nálægt
stöðvarhúsi Kröfluvirkjunar.
2) Miðja þessarar þróar er nálægt
Viti, en hún nær næst yfirborði
jarðar (um 3 km dýpi)
skammt (0,5 — 1 km) norðan
stöðvarhúss.
3) Inn 1 þessa kvikuþró hefir
streymt þunnfljótandi kvika
siðan i mars 1976. Aðstreymið
hefir verið jafnt, um 4,25 rúm-
metrar á sek., eða um 370.000
rúmmetrar á dag.
4) Ekki er með vissu vitað, hvað-
an hraun streymir að kviku-
þrónni, en likur benda til að
kvikan komi upp um sprungu
þá sem gaus f Mývatnseldum á
átjándu öld, en flæði til austurs
úr sprungunni á um 3 km dýpi.
5) Þegar hraunkvikan tók að
flæða inn i kvikuþróna við
Kröflu i mars 1976, komst
nokkurt magn af hrauni svo
hátt í jaröskorpuna að gas úr
þvi komst i jarðvatnið. Þá mun
hafa legið við að gos hæfist.
6) Nóg bráðin hraunkvika liggur
á iitlu dýpi undir Kröflusvæð-
inu til að stórgos geti orðið.
Stöðugt bætist við kvikuna, en
það má túlka þannig, að mögu-
leiki sé á langvarandi gosi.
7) Ekki verður sagt með neinni
vissu, hvort gos hefst á Kröflu-
svæðinu á þessu ári, eða næstu
árum, og ekki hvenær slikt
gæti helst orðjð. Þó benda bæði
jarðskjálttamæiingar og hæð-
armælingar til þess að gos-
hætta fari nú sífellt vaxandi.
8) Ef svo fer, að gos hefjist að
nýju, þá verður það sennilega
annað hvort á gossprungu er
liggur frá Leirhnjúk að Bjarn-
arflagi, eða i botni Hliðardals,
rétt norðan við stöðvarhús
Kröfluvirkjunar.
9) Land við Kröflu mun, með nú-
verandi rishraða, ná sömu hæð
og var fyrir gosiö 20. desember
1975 á fyrstu mánuðum ársins
1977. Landris umfram fyrri
landhæð má túlka sem merki
um yfirvofandi goshættu.
10) Likur eru til að gos, ef af þvi
verður, geri boð á undan sér
með snöggri aukningu á tiðni
jarðskjáifta. Sú aukning hefst
sennilcga hálfri til tveimur
klukkustundum áður en gos
hefst. Vaktmenn við jarð-
skjálftamæla munu væntan-
lega geta sent út viövörun áður
en hugsanlegt gos hefst.
11) Frásagnir af Mývatnseidum
1724-1729 gefa til kynna að eld-
gos á þessu svæöi geti verið
langvarandi en siitrótt. t Mý-
vatnseldum liðu nær þrjú ár
með slitróttri virkni uns stór-
gos hófst i ágúst 1727.
Reykjavik, 25.ágúst 1976.
Guðmundur E. Sigvaidson
Karl Grönvpld
Eysteinn Tryggvason
Páll Einarsson
SÍÐUSTU FRÉTTIR FRÁ
REYKJAVÍKURSKÁKMÓTINU
Glæsileg
mennska
Friðriki
tafl-
hj
a
í
Friðrik Ólafsson
hlaut i gær sinn fyrsta
vinning i Reykjavikur-
skákmótinu eftir jafn-
tefli i tveimur fyrstu
umferðunum. Hann
tefldi i gærkvöldi stór-
fallega með svörtu
mennina gegn finnska
stórmeistaranum
Westerinen og hirti af
honum vinninginn eftir
24 leiki. Friðrik eyddi
Úrslit
og staða
Úrslit i þriðju umferð:
miklum tima i leikina
sina en tefldi af festu og
öryggi uns finninn
gafst upp.
Margeir Pétursson sem fékk
óskastart gegn Friðriki i 1. um-
ferð hefur verið óheppinn. 1 2.
umferð og svo aftur i gærkvöldi
tefdli hann illa úr góðum stöðum
og i skák hans gegn Tukmakov i
gær hafði hann á timabili
skiptamun og töluverða yfir-
burði. Eftir það tefldi hann af ó-
nákvæmni ogtapaði siðan skák-
1 heildina voru skákirnar i
gærkvöldi nokkuð skemmtileg-
ar þótt auðvitaðkvörtuðu sumir
áhorfenda yfir fádæma linkind
og hræðslu keppenda. Banda-
rikjamaðurinn Matera barðist
lengi vel i hollendingnum
Timman sem nú hefur tekið for-
ystu i mótinu með þrjá vinninga
úr þremur umferðum. Enn einu
sinni tefldi Timman skemmti-
lega skák og hefur enginn verið
svikinn til þessa af þvi að fylgj-
ast með þessum hollenska bar-
áttumanni.
En skák Friðriks var tvi-
mælalaust viðureign kvöldsins.
Tefld var Sikileyjarvörn. — Ég
breytti nú fljótlega út af hefð-
bundnum leiðum, sagði Friðrik.
— Meðnokkuð nýstárlegum leik
fékk ég betri stöðu strax i byrj-
un og hélt siðan forskotinu út
skákina.
Hvitt: Westerinen
Svart: Friðrik Ólafsson.
1. e4 —c5
3. b3 — d5
5. Bb2 — Rf6
7. De2 — Be7
9. 0-0 —0-0
11. h3 —kh8
13. khl —Be6
15. Rh4 — f 5
17. Hgl —Dh6
19. Ith2 —Hag8
21. Hael —d4
23. Rf3 — Hg4
25. gefið
2. Rf3 — e6
4.exd5 — exd5
6. Bb5 — Rc6
8. Bxf6 —gxf 6
10. Hel — Bd6
12. Rc3 — Hg8
14. Bxc6 — bxc6
16. Itf3 — Df6
18.Ra4 — Hg7
20. De3 —Df6
22. Dd3 — Bd5
24. Rxc5 — Bxc5
Gunnar — Haukur 0—1
Ingi — Helgi 1/2—1/2
Margeir — Tukmakov 0—1
Vukcevic — Najdorf 1/2—1/2
Westerinen — Friðrik 0—1
Keene — Guðmundur 1/2—1/2
Matera —Timman 0—1
Antoshin — Björn biðskák
Nýtt!
Gunnar Gunnarsson gaf I
gærkvöldi biðskák sina á
móti Hauki Angantýssyni.
Þau úrslit hafa ekki verið
færð inn á töflu eða I stöð-
una.
Þá hefur heyrst að
bandarikja maðurinn
Vukcevic sé jafnvel að
hugsa um að gefast upp
fyrir Guðmundi Sigurjóns-
syni i ótefldri biðskák.
Biðskák úr 3. umf.
Björn Þorsteinsson fékk i gær-
kvöldi sina þriðju biðskák og
verður þvi nóg að gera hjá honum
i dag, þegar biðskákir verða
tefldar. Hann hefur fengið allar
skákir sinar i bið. 1 gærkvöldi
tefldi hann gegn Antoshin. Bið-
staðan er þessi:
Hvitt, Antoshin: Kgl, Hc3, Hcl,
Ra4, Bg2, d4, e4, f4, h3.
Svart, Björn: Kg8, Hc8, He8,
Ba6, Rf6, a7, f7, g7, h7.
Hvitur á ieikinn i þessari stöðu.
Talið er hætt við að róðurinn
verður þungur fyrir Björn f þess-
ari skák sem og i hinum biöstöð-
unuin. —gsp.
Staðan eftir þrjár umferðir er
þessi: Timman 3
Najdorf 2 1/2
Friðrik Ólafsson 2
Tukmakov 2 + biðskák
Antoshin 1 1/2
Helgi Ólafsson 1 1/2
Haukur Angantýsson 11/2
Guðmundur 1 + biðskák.
Vukcevic 1 + biðskák
Matera 1/2 + biðskák
Keene 1/2 + biðskák
Ingi R. 1/2 + biðskák
Margeir Pétursson 1/2
Gunnar Gunnarss. 1/2
Westerinen 1/2
Björn Þorsteinss. 3 biðskákir.
'kiarik /f / 2 3 Y f /, 7 9 (9 t/ u (í /y (( t/l
Helírl dlafsson I k í %
jL Gunnar Gunnarsson k I 0 0
í. Ir.~i 2. Jóhamsson 4 K 0
”ar~oir i’ltorsson i 7i 0 O
H !■!. Vúkohevich K f 'U
L K. „'osterinsn X 0 'U 0
7 3. Koer.e X 0
JL 3. JJatera K W 0
9 V. «i-tcshin 'k X 1
/c B.iörn horsteinsson X
// J. Ticran 1 / 1 X
a S-uSisuíidnr Ji.nurjórn. 'k 4 X
ti Priðrik ílafcson % 4 ( X
ty ’!. J.a.rlorf / t ‘k X
/f V • l’ukr.akov / L X
tL Haulcur Ansaairfsaon X, 1 0 X
Skák Timmans og Keenes
Hvitt: Jan Timman (Holland)
Svart: Reyinond D. Keene
(England)
Nimzeoindversk-vörn
16,—
17. Dc2
Bxc4
g6
27. Hb5
28. h3
De4
Re5
(17. — f5 18. Re6 o.s.frv.)
1. d4
2. C4
3. Rc3
4. e3
5. Bd3
6. Rf3
7.0-0
8. Bxc4
Rf6
e6
Bb4
0-0
C5
d5
dxc4
Rbd7
18. f4
19. fxe5
20. Dxe2
21. Re4
22. Hxa7
Hac8
Bxe2
Rxe5
Rbd7
Db6
(Eftir 28. — Dxe3+ 29. Dxe3
Rxe3 30. g4 á riddarinn sér
hvergi griðland. Þetta tema
kemur við sögu stuttu siðar.)
29. Dd2
Rc4?
(Miklu sterkara var 22. — Dc6
og hviti riddarinn hrekst á verri
reit.)
(Ollu algengara er 8. — exd4
9. exd4 b6, eða 8. — Rc6 9. a3
Ba5)
23. Ha5
24. Hxe5
Dxb4
Hxcl?
9. a3
10. axb4
11. bxc3
12. Db3
13. Be2
14. c4
cxd4
dxc3
Dc7
Rb6
e5
(1 stað þess að hirða skipta-
mun, gefur svartur skiptamun.
Eftir 24. — Rxe5 25. Rf6+ Kh8
26. Bb2 Dd6 er ekki auðvelt að
finna leið til að bæta stöðu hvits,
e.t.v. 27. h3 með hugmyndinni
28. Rg4, f6 29. Hxf6 o.s.frv.)
(Þetta mun vera nýr leikur i
stöðunni. Aður var leikið 14. Rd2
Be6 og svartur hefur þægilegais
þrýsting á c4-reitinn.)
25. Kf6 +
26. Hxcl
Rxf6
Rg4
(Afgerandi afleikur en svarta
staðan hlýtur þó að tapast þegar
til lengdar lætur.)
30. Dd4 Dxe3
31. Dxe3 Rxe3
32. g4 f5
33. Kf2 f4
34. Hc7 f3
35. HbxbT
Svartur gafst upp.
Biðskák
Hvitt: Vladimir Tukmakov:
Kgl, Be6, Rc3, h3. g3, f2, d5, a3
Svart: Ingi R. Jóhannsson:
Kf6, Hd7, Bg6, h5, g4, c4, a6.
Svartur á biðleik.
14. —
15. Ha5
16. Rg5
Be6
Rfd7
(Það er tilgangslaust að halda
peðið 16. Rd2 Hfc8 o.s.frv.)