Þjóðviljinn - 12.09.1976, Qupperneq 3

Sunnudagur 12. september 1976. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 3
Köfun er aö
veröa háska-
legasta
íþrótt í heimi
Of mikið eftirlit mundi eyðileggja sölu-
möguleikana, segja
//Hrein geöveiki."
Fyrir skömmu drukknuöu tveir
ungir menn um tvitugt i Eiffel-
vatni i Þýskal. Ástæöur slyssins
voru augljósar : þeir ætluöu sér
niöur á 40 metra dýpi i vatninu —
enda þótt þeir væru byrjendur i
köfun, hefðu ekki notiö tilsagnar
og heföu ekki orðiö sér úti um
nauösynlegan öryggisútbúnaö.
Þetta er eitt dæmi af mörgum
um hrapallegar afleiöingar mjög
örrar útbreiðslu „köfunardellu”
sem ásamt með þeirri áráttu aö
fljúga á flugdreka hefur farið sem
logi um löndin og oröiö einkar
mannskæö á skömmum tima.
Forystumenn samtaka áhugakaf-
ara eru mjög áhyggjufullir yfir
þessari þróun : þetta er hrein
geðveiki, segja þeir, menn ganga
inn I búö, kaupa sér kafarabúning
og eru dauðir innan tiöar.
Auðveldara en að
synda!
Sala á kafarabúnaði hefur staö-
ið með miklum blóma á undan-
förnum árum, enda óspart kynnt
undir hana með lævislegri aug-
lýsingastarfsemi. Eitt helsta vig-
orö sölumanna hefur veriö : þaö
er auöveldara aö læra aö kafa en
aö iæra aö synda! 1 Vestur-
Þýskalandi einu eru um 10 þús-
undir sportkafara skipulagöir i
sérstökum samtökum, og a.m.k.
70 þúsundir til viöbótar fara i vatn
og sjó á eigin spýtur. Þessa iöju
stunda þeir viö strendur Eystra-
salts, Miöjarðarhafs og Mexíkó,
þeir leita að sokknum skipum,ljós-
mynda neöansjávarhella, tina
kóralla og skjóta sjaldgæfa fiska.
ramleiðendurnir
Auðvitað er þetta tómstunda-
gaman um margt freistandi : hin
sérstæða litadýrð neöansjávar,
kyrröin, einveran, ævintýrið. ,,I
þrengslum og látum, segir News-
week, rekst maöurinn I vötnum
og sjó á nýjan heim.” En þetta er
hættuleg freisting : i Vestur-
Þýskalandi einu skila um 20
manns sér ekki upp á yfirborðið
aftur á ári hverju.
Tvíeggjað frelsi
I þvi landi sem viöar reynist
frelsið (les viöskiptafrelsið)
heldur betur tvieggjað. Allir sem
vilja geta byrjaö aö kafa — án
þekkingar, án þjálfunar, án eftir-
lits. 1 öllum íþróttaverslunum er
boöiö upp á hylki með samþjöpp-
uðu lofti, sjálfvirk öndunarappa-
röt, blýbelti og fleira sem eru
sjálfsagðir hlutir fagmanni, en
geta hæglega orðið áhugamönn-
um lifshættuleg leikföng.
Ekki bætir þaö úr skák, aö hver
sem er getur lýst sig kennara i
köfun og opnað skóla — án þess aö
nokkur prófi hæfileika hans eöa
kunnáttu. Læknar tala óspart um
það „svinari” aö hver sem er geti
„lýst sig kennara og drepið fólk”
enyfirvöld þegja. Astæöan er ein-
föld : framleiöendur óttast aö of
mikiö eftirlit muni skaöa við-
skiptin.
Neðar en á tfu metra dýpi.
Og það er semsagt mikill gróöi I
húfi. Dæmi má taka af firmanu
Barakuda, sem varð til á sjötta
áratuginum. Fyrst seldi þaö
sundblöðkur, grimur og annan
saklausan búnaö. Siöan stofnaöi
þaö fyrsta kafarablaöiö, fyrsta

_
Þessir tveir menn ætluöu sér niöur á 40 metra dýpi i Eifelvatni — án nokkurs undirbúnings.
kafaraskóiann og svo Samband
þýskra sportkafara. Fyrirtækið
þandist út meö firna hraöa og er
núna veigamikill partur Bayer-
hringsins. Viðskiptin hafa aldrei
verið blómlegri : en nothæfur út-
búnaður af einfaldari gerð kostar
um 1000 mörk. Auglýsingar —
ekki sist þær „óbeinu” sem koma
fram i glæsilegum sjónvarps-
myndum teknum neðansjávar,
draga æ fleiri niöur i djúpiö, og
framleiðendurnir láta ekki sitt
eftir liggja. Þeir berja auglýs-
ingabumbur sinar fyrir „kulda-
varnarútbúnaði”, „öryggisvest-
um sem hjálpa til við uppkomu”
og „sjálfvirkum lungnaapirötum
sem tryggja litið viönám öndun á
öllu dýpi”.
Þaö eru glæsigræjur af þessu
tagi sem öðru fremur fá áhuga-
kafara til aö gleyma þeim lifs-
reglum sem mestu skipta. En
tvær þær þýðingarmestu eru á
þessa leið : Kafaöu aldrei einn.
Og : á tiu metra dýpi er gamaniö
búið. Þessi „gleymska” er á góð-
um vegi með að gera köfun aö
háskalegusta tómstundagamni
heims. Kannanir sýna, aö léttúö
og ónóg þjálfun eru ástæöan fyrir
langsamlega flestum dauösföli-
um meöal kafara. Það er hins-
vegar mjög sjaldgæft, að lofthylki
springi, öndunarútbúnaöur bili
eöa aö hákarlar ráöist á kafara.
ölvun og afleiðingar
Ekkert er hættulegra bæði at-
vinnumönnum og áhugamönnum
en hin svonefnda ölvun djúpanna.
Hún hefst á um það bil fjörtiu
metra dýpi og er tengd þvi, aö
hinn mikli þrýstingur breytir
efnasamsetningu blóðsins. ölvun
er þetta fyrirbæri kallaö vegna
þess, aö þaö lýsir sér svipaö og
„þrefaldur koniaksjúss á fastandi
maga” — þeir sem fyrir þessu
veröa eru gripnir háskalégu
sjálfstrausti og dillum : þeir sjá
sýnir, rifa kannski af sér hjálm-
inn, vilja gefa fiskunum loft aö
súpa eða reka fork sinn i náung-
ann sem með þeim kafar.
Við þessari ölvun er ekkert ráð
til annaö en að leita sem skjótast
upp á viö. En eins og menn vita,
má það heldur ekki gerast of
hratt, likaminn verður að fá að
jafna sig I minni þrýstingi : sá
sem hefur verið tólf minútur á 40
metra dýpi á ekki fara lengra en
aö sex metra mörkunum og biða
þar i a.m.k. fimm mlnútur. Sé
ekki farið aö likamslögum i þess-
um efnum er mikill háski á ferð-
um : banvænar lungnaskemmdir
eða Caissonveiki, sem getur
m.a. leitt til alvarlegrar lömunar.
Sú veiki stingur niður kollinum á
svotil hverri köfunarbækistöö á
ári hverju — ekki sist vegna þess,
aö á mörgum sllkum stöövum
hafa eigendurnir ekki timt að
koma upp þeim þrýstiklefum,
sem þeir þurfa sem fyrst aö kom-
ast i sem orðiö hafa fyrir skakka-
föllum við köfun.
(Byggt á Stern)
Sjón-
varps-
auglýs-
endur
óttast
ofbeldi
Þeim mönnum sem reyna aö
berjast fyrir sjónvarpsdagskrám
án ofbeldis hefur borist óvæntur
liðsauki : bandariskar auglýs-
ingastofur.
Vikuritiö. Newsweek kann frá
þvi aðsegja, aö þaö komi nú oftar
en ekki fyrir, að bandarisk stór-
fyrirtæki, t.d. eins og rakvéla-
blaöarisinn Gillette, veigri sér viö
þvi aö auglýsa I dagskrám sem
einkennast af „ofbeldi svo út úr
flói”. Meira aö segja vinsælda-
flokkur á viö „Kojak” fær aö
kenna á þessu.
Ekki skyldu menn halda aö ein-
hverskonar siövæðing komi viö
sögu i þessu máli. Það eru blátt
áfram viðskiptahagsmunir sem
mæla með þvi að auglýsendur
foröist ofbeldisdagskrár. Þvi
kannanir hafa leitt þaö i ljós, að
átta af hundraði allra banda-
riskra sjónvarpsáhorfenda forð-
ast þær vörur sem auglýstar eru i
alræmdum drápsmyndum — og
tiu prósent I viöbót voru aö hugsa
um að gera slikt hiö sama.
Pálmason hf. flytur
Við erum flutt í nýtt húsnæði
að Dugguvogi 23, sími 82466
Elliðavogur
Verið velkomin
Ný og bætt
þjónusta
I. PÁLMAS0N HF.
Dugguvogi 23, Reykjavík sími 82466
Dugguvogur
^ogur