Þjóðviljinn - 16.09.1976, Page 9

Fiinmtudagur 16. september 1976. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
SVR HRAK-
AR SÍFELLT
Augljóst er aö breitt bil er á
milli þeirra sem ráða strætis-
vagnaþjónustunni i Reykjavik og
þeirra sem þola hana. Borgar-
stjóri, sem örugglega stigur
aldrei fæti i strætisvagn, hefur
lýst þvi yfir að stefnt sé að þvi að
láta enda ná saman i reiknings-
haldi SVR og horfir með því gjör-
samlega fram hjá málinu i viðara
samhengi. Nú er greinilega
markvisst stefnt að þvi áð fram-
fylgja þessu, þvi að sú sumar-
áætlun sem verið hefur i gildi að
undanförnu býður upp á svo lé-
lega þjónustu að undrum sætir að
fólk skuli ekki hafa risið upp til
öflugra mótmæla.
Og meðan svo vindur fram er
fólk ýmist neytt til að kaupa sér
einkabil eða þaö hrekst úr íbúðum
sinum i úthverfum Reykjavikur
vegna lélegra samgangna. Þeir
sem ekki mega eða geta ekiö bil
sjálfir, unglingar og gamal-
menni, láta að vanda troða á sér
mótmælalaust.
Til þess að strætisvagnaþjón-
usta geti kallast góð eða sæmileg
má ekki liða svo langur timi milli
feröa að fólk geti ekki komiö á
viðkomustað hvenær sem er án
þess að þurfa að eiga það á hættu
að biða von úr viti. I raun og veru
eru 15 minútur milli ferða það
hámark sem ætti að setja, 20
minútur er fulllangur timi, og
hálftima er ekki hægt að bjóða
nokkrum manni upp á.
Ef litið er á einstakar leiðir i
Reykjavik þá er vagn á 12
minútna fresti það besta sem
boðið er upp á á leið 2. Upp á 15
minútna hámarkið sem ég nefndi
áðan er boðið á flestum öðrum
leiðum. A leið 7, 8 og 9 og 11 eru
aðeins 20 minútna ferðir. En nota
bene! Þetta gildir aðeins 5 daga
vikunnar og aðeins frá 7-19.
A öllum leiðum Strætisvagna
Reykjavikur i sumar hefur gilt
hálftimaaætlun á kvöldin, laugar-
dögum og sunnudögum til ærinna
óþæginda fyrir vegfarendur.
Undirritaður sem vill frekar
eyða tekjum sinum i annað en
einkabil og sparar með þvi bæði
gjaldeyri, bensin, gatnaslit og
margt annað sem samfélagiö er
gjarnan látið blæða fyrir, átti
heima i Breiðholti i nokkra
mánuði fyrrihluta þessa árs.
Vinnutima hanser þannig háttað
að gjarnan er unniö til 7 á kvöldin
og stundum lengur. Oftast var þó
stefnt að þvi að ná leið 11 kl. 19.05.
Æriö oft kom fyrir aö sá i skottið á
þeim vagni og þá var ekki um
annað að gera en að biöa i heilan
hálftima á Hlemmi eða fá sér
leigubil. Eitt úrræði var þó þar
sem leið 12 er. Hana hefði verið
hægt að nota I neyð,þó aö lengra
væri að ganga heim. En þá
reyndist strætisvagnaþjónustan
vera svo frábærlega vel skipu-
lögð að leið 12 ‘ fór á sama
tima frá Hlemmi. Nú i nokkra
Dæmið um strætisvagnaþjónustuna er skakkt reiknað.
daga hefur svo undirritaöur átt
leið vestur á Tómarsarhaga að
loknum vinnudegi. Til að komast
þangað er annaðhvort hægt að
nota leið 4 eða leið 5. En viti
menn! Þessir tveir vagnar fara
lika af stað á sama tima úr
Lækjargötu og verður þá einnig
að biða i hálftima ef maður sér i
skottið á þeim þegar maður kem-
ur hlaupandi lafmóöur niður
Bankastrætið.
Nú er fjöldi manns sem vinnur
til 7 eða á kvöldin og um helgar.
Er hægt að bjóða þessu fólki slika
þjónustu þegar það kemur þreytt
úr vinnu? Andlega og likamlega
séð er ekki hægt að biða eftir
strætisvagni i heilan hálftima eft-
ir langan vinnudag. Viða vantar
lika skýli og veðráttan á Islandi
býður ekki upp á langtima him.
Fyrir utan það hversu forráða-
mennirnir á finu miljónabilunum
virðast eiga óhægt með að setja
sig i þær stellingar að eiga öll sin
ferðalög i hinni dreifðu Reykjavik
undir strætisvögnum, reikna þeir
dæmið hreinlega skakkt.
Það er ömurlegt þegar maður
er að biða eftir strætó á Arnar-
bakkanum i Breiðholti að sjá
'hvern einkabilinn eftir annan
þjóta fram hjá með aðeins bil-
stjórann innan borðs. Þarna fara
kannski tugir tómra bila úr sömu
blokkinni til vinnu i miðbæinn.
Hvað ætli það kosti i gatnasliti,
umferðarstjórn eða gjaldeyri?
Ég held að það væri ráðlegra
fyrir hina háu herra að gera nú
strætisvagnaþjónustuna ögn
skárri og hef ja siðan áróður fyrir
þvi að fólk notfæri sér hana Það
yrði örugglega sparnaður fyrir
samfélagið. Og þá væri hægt aö
segja um þessa sömu menn að
þeir kynnu að stjórna fyrirtæki.
—GFr
Dalton Baldwin og Elly Ameling.
Schubert
tónleikar í
Háskólabíói
Tónlistarfélagið i Reykjavik
efnir til fyrstu tónleika
starfsvetrarins fyrir styrktar-
félaga á laugardaginn, 18. sept. i
Háskólabiói. Það eru Schubert-
tónleikar og eru flytjendur Elly
Ameling, sópransöngkona og
Dalton Baldwin pianóleikari. A
efnisskránni eru lög Schuberts
við ljóð eftir m.a. Schulze,
Goethe, Shakespeare, Sir Walter
Scott, Reil, Platen og Hölty.
Lockheed á íslandi:
Hvers vegna
öll þessi leynd?
1 allri þeirri umræðu, sem
fram hefur farið um hemámiö á
tslandi, aðdraganda þess og ár-
in sem liðu á milli siðari heims-
styrjaldar og Kóreustriðsins,
virðist hvergi vera að finna þá
staðreynd, að hið fræga banda-
riska mútugreiðslufyrirtæki,
Lockheed, rak Keflavikurflug-
völl i umboði Bandarikjastjórn-
ar frá þvi á árinu 1949 til ársins
1951 er bandariskar herdeildir
komu hingað til að „verja”
landið vegna Kóreustriösins.
Forverarnir
Að sögn Agnars Kofoed-Han-
sen, flugmálastjóra, var is-
lenskum stjórnvöldum afhentur
Keflavikurflugvöllur árið 1946,
þannig að rikið tók viö litlum
hluta af rekstri hans. Var hlutur
islenskra stjórnvalda þó ekki
annar en sá, að flugmálastjórn,
var falið að innheimta og taka
við lendingargjöldum.
A þessum tima var stofnaö
fyrirtæki, sem heitið var Ice-
landic Airport Corporation. Var
þetta fyrirtæki bandarfkja-
manna. Sá þetta fyrirtæki
ásamt AOA, American Over-
seas Airlines um rekstur flug-
vallarins frá 1946 fram á árið
1949. Að sögn Agnars stóö
bandariska rikið á bak við
rekstur fyrirtækja þessara á
Keflavikurflugvelli.
Yfirmaður á flugvellinum á
þessum tima var Bert Hasel,
kallaöur Fish-Hasel, sænskætt-
aður bandariskur ofursti, sem
þá haföi lokiö herþjónustu og
var orðinn almennur borgari.
TJtboð
Bandarikjastjórn bauð út
rekstur Keflavikurflugvallar
áriö i949.Einnig átti aögera til-
boð i framkvæmdir á flugvall-
arsvæðinu og var framkvæntda-
útboðið unniö i samráði við
verkfræðingadeild bandariska
hersins!
Lockheed kemnr
Og hið heimsfræga mútu-
greiöslufyrirtæki, Lockheed,
fékk það verkefni að sjá um
rekstur flugvallarins, sem það
gerði til þess tima að bandarfski
herinn kom hingaö ódulbúinn
árið 1951.
Var um að ræöa systurfyrir-
tæki, dótturfyrirtæki eöa viö-
haldsfy rirtæki flugvélasmiðj-
anna hvertnafn sem menn vilja
gefa fyrirbærinu og var aðsetur
þess á austurströnd Bandarfkj-
anna, ai fyrirtæki þetta fór i
einu og öllu eftir fyrirmælum
frá höfuöstöövum Lockheed i
Kaliforniu.
Uppbót fyrir svindlara
Annað bandariskt fyrirtæki
kom hingað i sama mund og
Lockheedtók að reka Keflavik-
urflugvöll. Var það verktaka-
fyrirtækið Iiamilton. Þetta fyr-
irtæki var stofnað upp úr fyrir-
tækinu Hamilton Bridge, sem
leyst var upp vestur I Banda-
rikjunum sköminu áöur en leyf-
arnar voru sendar hingað. Fyr-
irtækiö haföi verið einn allra
sterkasti verktaki i sinu heima-
fylki og hafði mikið umleikis.
Komst þá upp um strákinn
Tuma: svindl, mútur og önnur
ólögleg starfsemi. Og svona i
sárabætur fengu svo þessir af-
leystu svindlarar úr guðseigin-
landiað reka hér verktakastarf-
semi um nokkurn tima, ráðnir
af verkfræðingadeild banda-
riska hersins!
Afrekin
Þessir tviburar i bisnessnum
Hamilton & Lockheed unnu hér
nokkur veraldleg afrek. Meöal
annars reistu þau svokölluð SP
hús i herstöðinni svo og flug-
s töð va rb ygginguna.
Eftirlitið
Frá þviá árinu 1950hefur ver-
ið starfandi varnarmálanefnd,
eða ári áður en bandariski her-
inn kom hingað öðru sinni. Þessi
nefnd hafði yfirumsjón með
samskiptum Lockheed og is-
lendinga, en til þess tima hafði
eftirlit ogumsjón með Lodtheed
og forverum þeirra hér helst
verið i höndum Agnars
Kofoed-Hansens, sem um hriö
var rikislögreglustjóri. Nefnd-
ina skipuðu á þessum árum
Hans G. Andersen.sem var for-
maður hennar, Agnar
Kofoed-Hansen oog Guðmundur
i. Guömundsson.sem siðar varð
utanrikisráðherra og nú er
sendiherra i Stokkhólmi. Nefnd
þessi var skipuð af þáverandi
utanrikisráðherra, Bjarna
heitnum Benediktssyni, en sið-
an sagði hún af sér undir utan-
Framhald á bls. 14.