Þjóðviljinn - 14.12.1976, Qupperneq 10

JO SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 14. desember 1976
:: CANAOA
GREENLAND
- (Oervnark)
ICaAND
pOLAR CIRCL.E (i
Qreenlandair
Hiö „danska amt” i noröurhöfum er risavaxiö á
landakortínu.
Byggöastefna dana á Grænlandi er engin fyrirmynd og margar byggöir þar eiga í vök aö verjast vegna einstefnu Iatvinnuháttum
Kæri Matthias.
Enn standa fyrir dyrum
samningaviðræöur islenskra
ráðamanna ogfulltrúa Efnahags-
bandalags Evrópu um veiðiheim
ildir bandalagsþjóða innan is-
lenskrar auðlindalögsögu — að
þvi er okkur er sagt i skiptum
fyrir veiðiheimildir islendingum
til handa i væntanlegri auðlinda-
lögsögu EBE. Til að slá ryki i
augu okkar er mikið um það
glamrað, einkum af hálfu Matthi-
asar ráðherra Bjarnasonar, að
okkur sé hin mesta nauðsyn að
semja við fyrrgreinda þjóðasam-
steypu um friðunaraðgerðir og
friðunarreglur á norðanverðu
Atlantshafi. Allur er þessi fyrir-
gangur næsta undarlegur, og
hlýtur bæði mér og öðrum að
teljast vorkunn, þótt við kviðum
þviað annaðogverrabúi undir en
það sem látið er i veðri vaka. Hef
ég i hyggju i bréfkorni minu að
vikja stuttlega að nokkrum atrið-
um þessa samningamáis, en
fjalla siðan öllu rækilegar um eitt
atriði sérstaklega, þar eð það
snertir mjög stefnumótun okkar
og viðhorf gagnvart nágranna-
löndum okkar i vestri, þeirri þjóð
sem byggir Graénland.
2.
Allt tal Matthiasar Bjarna-
sonar og félaga hans um nauðsyn
samninga við EBE vegna fisk-
verndunarmála er næsta kynlegt,
einkum þegar látið er að þvi
Jiggja að við eigumaðkaupa slika
tvihliða samninga þvi verði að
láta.Efnahagsbandalagslöndum i
té fiskveiðiréttindi I staðinn. Þess
er fyrst að geta, að enginn hefur
að dómi okkar islendinga heimild
til að banna okkur eða torvelda á
nokkurn hátt að setja hver jar þær
reglur um veiðitakmarkanir og
fiskvernd innan 200 milna
auðlindalögsögu okkar —- sem við
teljum réttmætar og skynsam-
iegar. Þetta höfum við lika gert,
an þess aðspyrja Efnahags-
b2ndalagið eða nokkra aðra um
leyfi. Að sjálfsögðu væri það frá-
leitt og óvinafagnaður hinn mesti,
ef við létum flækja okkur út á
þann hála is að fara að takmarka
með samningum þann rétt sem
við höfum til að stjórna einir fisk-
veiðum okkar og friðunarað-
gerðum innan efnahagslög-
sögunnar. Nú segja þinirmenn að
visu, þegar að þeim þrengir i rök-
ræðum, að ekki verði samið um
slika hluti, heldur fyrst og fremst
reynt að fá EBE til að beita innan
sinnarlögsögu hliðstæðum vernd-
ar- og friðunarreglum og við
höfum tekið upp. Þetta sé þvi
ákaflega sakleysislegt allt saman
og okkur tvimælalaust hagstætt.
Um þetta ætla ég ekki að fara
öllu fleiri orðum, en aðeins itreka
það, að samningar um friðunar-
reglur við Efnahagsbandalag
„Danskt amt
? r
í Noröurhöfum,
Island og EBE
Evrópu eða aðra sem hluteiga að
máli á nálægum hafsvæðum,
mega ekki á neinn hátt binda
hendur okkar að þvi er tekur til
þess að hafa sjálfir og einir fulla
stjórn á skipulagi veiða og setn-
ingu og framkvæmd verndar-
reglna innan 200 milna lög-
sögunnar. Enn fráleitara er þó
hitt,sem ekki er örgrannt um að i
hafi verið látið skina, að við
eigum að kaupa einhverjar
friðunarreglur á hafsvæði Efna-
hagsbandalagsianda fyrir fisk-
veiðiréttindi i islenskri auðlinda-
lögsögu.
Hver er ástæðan til þess að
islenskir ráðamenn virðast forð-
ast að leggja á það áherslu við þá
Efnahagsbandalagsmenn, að
engan veginn sé jafnt á komið
með Islandi annars vegar og EBE
hins vegar þegar viðræður eru nú
teknar upp um „gagnkvæm fisk-
veiðiréttindi”. Vitanlega ber að
segja,þegar fuiltrúar EBE sækja
mál sittá þessum grundvelli: Nú
stendur svo á, herrar minir, að
Island hefur með samningum
tryggt tilteknum Efnahags-
bandalagslöndum umtalsverðar
veiðiheimildir,ýmist til 1. desem-
ber á næsta ári (þýski samning-
urinn) eða um ótiltekinn tima
(samningurinn við belgiumenn).
Hvað hafiðþið til að bjóða tiljafn-
vægis við þetta? Það hlýtur að
verða fyrsta atriðið, sem ganga
þarf frá, áður en við erum til
viðtals um gagnkvæman rétt þar
umfram. Þess hefur harla litið
orðið vartað þessari einföldu rök-
semd sé beitt, svo beint sem við
liggur að tefla henni fram, fyrst
ráðamenn okkar hafa ekki vilja
eða þrek til að segja blátt áfram:
Við höfum ekki um neitt að semja
ogþið ekki neitt að bjóða, sem til
greina kæmi að meta jafnt fisk-
veiðiréttindum i íslenskri lög-
sögu.
Verkalýösfélagiö Árvakur á Eskifiröi 60 ára:
Áður lyrr var meira
líf í þessu öllu saman
Á þessu ári varð
Verkalýðsfélagið Ár-
vakur á Eskifirði 60 ára
og er félagið eitt af þeim
7 verkalýðsfélögum,
sem stofnuðu ASÍ á
sinum tima og hefur
Árvakur þá verið ný-
stofnað. Eins og gefur að
skilja hafa margir menn
lagt félaginu lið gegnum
árin en ekki mun á neinn
hallað, þótt fullyrt sé, að
fáir eða enginn hefur
verið jafn ötull i mál-
efnum félagsins eins og
Alfreð Guðnason, sem
um árabil var formaður
þess og enn lengur sat
hann i stjórn þess.
Félagar hans i Árvakri
mátu störf hans með
þeim hætti, að gera hann
að heiðursfélaga Verka-
lýðsféiagsins Árvakurs
og er Alfreð eini
maðurinn sem hlotnast
hefur þessi heiður.
Þegar Alfreð var á
ferðinni hér i Reykjavik
á dögunum i kTÍngum
Alþýðusambands-þingið
náðum við tali af honum
og báðum hann að segja
okkur og lesendum
Þjóðviljans nokkuð frá
félaginu og störfum
þess.
óvist um stofndag.
,,Já, baö er vissulega frá ýmsu
að segja, ekki vantar þaö, þótt of
mikið yrði i stutta blaðagrein og
þvi skulum við stikla á stóru. Þvi
mun nú vera þannig varið, að
félagið er eldra en 60 ára, en
fyrsta fundargerðin var týnd og
þvi vitum við ekki nákvæmlega
um aldur þess, en miðum hann
við þann tima sem við þekkjum
sögu þess i gegnum fundargerðir
eða frá 2. fundargerö. Viö höfum
heimildir fyrir þvi að verkalýðs-
félag hafi verið stofnað áöur á
Eskifirði, en við vitum ekki
hvenær það var. Þó vitum við að
skömmu eftir aldamót var reynt
að hafa áhrif á það á Eskifirði, að
atvinnurekendur væru ekki
einráðir um kaup og kjör verka-
manna. Það var Jón Kr. Jónsson,
sem vann að þvi að verkamenn
gerðu sig gildandi og hafði um
það forystu. Hann var þá ný-
kominn frá Noregi, hafði lært þar
klæðskeraiðn. Þetta hef ég úr
grein, sem Sigurður Jóhannsson,
skrifaði i Vinnuna eitt sinn. um
Verkalýösfélagið Arvakur og
verkalýðsbaráttuna á Eskifirði.
„Jón Kr. Jónsson stofnaði þvi
verkalýðsfélag og náði að bæta
kaup og kjör verkamanna
nokkuð. En félagið varð ekki
langlift. Þar sem fyrstu
Alfreð Guðnason.
fundargerð Árvakurs vantar
getum við ekki, eins og ég sagði
áðan sagt nákvæmlega til um það
hvenær félagiö var stofnað, en
teljum okkur hafa vissu fyrir þvi
að það hafi verið 1916 og það telur
Sigurður Jóhannsson lika.”
„Fyrstu stjórn félagsins
skipuðu, Jón Kr. Austfjörð, bú-
settur á Akureyri, Valgeir Guð-
björnsson, Þórarinn Jóhannes-
son, Bjarní Kemp og Helgi Þor-
láksson, mun Valgeir hafa verið
fyrsti formaður félagsins. Það
má geta þess til gamans að
Richard Beck, prófessor i
Kanada, var um eitt skeið
formaður félagsins.