Þjóðviljinn - 30.12.1976, Qupperneq 9

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 30. desember 1976
Fimmtudagur 30. descmber 1976 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
Já, þaö er mörg gagnrýnin sem komift hefur fram á skipuiags-
hugmyndir Heykjavlkurborgar. A skipuiagssýningunni aft Kjarvais-
stöftum er auglýst eftir gagnrýni og tillögum og hér eru viftmælendur
blaftsins, þeir Sigurftur Harftarson t.v.’og Magnús Skúlason t.h. önnum
kafnir vift aft fylla út breytingartillögur...og veitir svo sannarlega ekki
af.
....
' BÍABaa'TjÚLraR WÆRT
: 500
I 400
300
200
, 100

• f
■
•
. . ■

1960 B2 B4 56 58 70 72 74 76 78 80 '82 84 '86 '88 '90’S2J94jsr_
Vift höfum hér I Þjóftviljanum birt þetta uggvænlega Ifnurít áftur. Þaft
sýnir spá um fjölda einkabfla IXramtlftinni og sömuleiftis fjölda einka-
bfla á hverja eitt þúsund Ibúa frá árinu 1960. Gert er ráft fyrir þvi, aft
árift 1990 verftialltaö þvieinn bfllá hverja tvo fbúa ÍReykjavIk!!
í - r——“ 1
ÞARFIR #1111 ÁKVARQANIR
MARKMID
v J
TSLLOGUR
r~~ a SKIPULAGNING
Y- KKRFí

issæi*^ ■
#1111

■ KOSTNAÐAR-
ÁÆTLUN
A þennan hátt er umferftartalvan mötuft á upplýsingum og sfftan unnift
úr nifturstöftum. Strax f upphafi er aft áliti margra tekinn rangur póll f
hæftina, tölvunni eru gefnar rangar þarfirog röng markmift.
Þaö er liöin tift aft strætisvagnarnir ösli allar torfærur I vetrar-
veftrunum og skili farþegum sfnum af öryggi á áfangastaft. Þcssir
gömlu vagnar gerftu sitt gagn og brugftust sjaldan efta aldrei, en núna
cru strætisvagnarnir á ónegldum snjóhjólbörftum, sem ekki er einu
sinni hægt aft setja keftjur á þegar snjóar, og fyrir vikift er þjónustan I
lágmarki. Ekkert er gert til aft hvetja borgarbúa til aft nota strætis-
vagna, ekkert er gert til aö auka þjónustu þeirra og þægindi til handa
farþegunum, enda þótt i þvf felist e.t.v. lausn allra umferftarvanda-
mála.
'■ . L>v £
■ ■'■ .
A þessari mynd sjást umferftaræftar ikringum Lamdsspftalann og BSt
strikaftar meö feitu. Til hægri þar sem nú er Miklatorg,
eiga aft koma umferftarbrýr meft tilheyrandi slaufum.
llringbrautin er sveigft niftur fyrir BSt vegna viftbygginga Lands-
spítalans sem eiga aft koma fyrir neftan núverandi Hringbraut og
neöst á myndinni sést hvar áframhald Fossvogsbrautar kemur frá
öskjuhlið i átt aft miftbænum gamla. Tjörnin er lengst til vinstri, efst
uppi.
%eykjaví•
p ..
Umferftarnetift i Reykjavik verftur æ þéttara og göturnar æ breiöari.
Ilér er sýnt hvernig endurskoftaft aftalskipulag gerir ráft fyrir gatna-
skipaninni. Fossvogsbraut er inni i myndinni og sömuleiftis áframhald
hennar meftfram öskjuhliftinni og niftur I gamla miftbæinn.
UMFERÐARALAG a miklubraut tSffi

2000
24w
Þetta linurit sýnir umferftarálagift á Miklubraut I einn sólarhring.
Takift eftir því aft á milli klukkan 17.00 og 18.00 er álagift langmest. Þá
eru menn á leiö heim til sin úr vinnu og allt framtfftarkerfi umferftar-
mála er miftaft vift þaft aft sinna þörfum þessa bilafjölda. Þaft er þvr
eftlilegt aft umferöaræöarnar þrútni út, en rétt er aft hafa þaft hugfast,
aftef menn geymdu einkabilinn sinn og notuftu strætisvagna á leift f og
úr vinnu, væri vandamálift nánast úr sögunni. Svo einföld er lausnin, en
ckkert er þó gert til þess aft efla almenningsvagnanotkunina meft
aukinni þjónustu vift farþegana.
í kjölfar skipulags-
sýningar Reykjavíkur-
borgar, sem staðið hefur
yf ir síðan í lok nóvember-
mánaðar að Kjarvals-
stöðum, hefur nokkur
umræða um skipulags-
mál Reykjavikurborgar
átt sér stað í f jölmiðlum
...en þó í rauninni sáralítil
ef tekið er mið af því hve
efni sýningarinnar er
viðamikið og hve marga
athyglisverða þætti er
þar að finna.
Skipulagsmál í brennidepli
Þjóðviljinn hefur gripið
á nokkrum þeirra með
stuttum fréttum, en í
þessari opnu verður leit-
ast við að gefa örlitið
skýrari mynd en áður af
því helsta sem rætt hefur
verið í sambandi við
umferðarkerf i Reykja-
víkurborgar.
Leitað var til tveggja
arkitekta, sem báðir eiga
sæti í nefndum Reykja-
vikurborgar og koma
mikið við sögu í þessum
málum. Rætt var við þá
Sigurð Harðarson, sem
situr í skipulagsnefnd
borgarinnar, og Magnús
Skúlason, sem er í
bygginganefnd. í spjalli
okkar var komið víða við
og er rétt að taka það
fram, að mikið vantar
upp á að þess sé alls getið
hér. Heila bók og jafnvel
bókaflokka mætti skrifa
um skipulagsmál ef reynt
væri að tíunda allt sem
mönnum liggur á hjarta,
en hér verður látið nægja
að stikla á stóru og beina
augum að áðurnefndum
málaflokki, umferðar-
kerf inu.
AAargt fleira er þó að
finna býsna fróðlegt í
skipulagshugmyndunum
sem sýndar eru á Kjar-
valsstöðum. AAá t.d.
nefna þær viðamiklu
athuganir sem gerðar
hafa verið á gamla mið-
bænum og gamla austur-
bænum. I framhaldi
þeirra athugana hafa
verið gerðar víðtækar til-
lögur um enduruppbygg-
ingu þessara svæða, þar
sem mörgum finnast
verndunarsjónarmiðin —-
sitja illilega á hakanum.
Um þetta atriði og raun-
ar mörg fleiri var einnig
rætt við þá AAagnús
Skúlason og Sigurð
Harðarson, og gefst von-
andi tóm til að taka þau
fyrir síðar. _gSp
Yfirsást
borgaryfir
völdum lausn
umferðar
vandans?
Mörgum brá i brún þegar aðal-
skipulag Reykjavikurborgar leit
dagsins ljós árið 1965, en það átti
að gilda tilnæstu tuttugu ára. Þar
voru óneitanlega ævintýralegar
hugmyndir uppi á teningnum i
sambandi við umferðarmál.
Hraðbrautir „tengibrautir”, og
„safnbrautir lágu á við og dreif
um borgina, og skáru hver aðra á
óliklegustu stöðum. Mönnum
hraus hugur við þeirri staðreynd
að einkabillinn öðlaðist æ meiri
völd og sölsaði undir sig æ stærri
landsvæði.
NU hefur þetta aðalskipulag
verið endurskoðað af Þróunar-
stofnun Reykjavikurborgar með
hjálp reiknilikans sem gert var
fyrir tölvunotkun. Að' sögn þeirra
Sigurðar Harðarsonar og
Magnúsar Skúlasonar hafa ein-
staka mál verið lagfærð i þessari
endurskoðun en engu að siður
stendur heildarmyndin i um-
ferðarskipulaginu óhögguð.
— Það er i rauninni ákaflega
erfitt að andmæla niðurstöðum
tölvunnar i þessum efnum, sögðu
þeir Sigurður og Magnús — á
meðan forsendur hennar eru
viðurkenndar sem réttar og eðli-
legar. En þar liggur einmitt
meinsemdin. Að okkar áliti og
Ekkert gert til aö auka
notkun strætisvagnanna
fjölmargra annarra eru tölvunni
gefnar einhæfar upplýsingar, þar
sem alls staðar er gengið út frá
ómældri notkun einkabilsins og
allt miðað við að umferðarkerfið
getiannað fullkomnlega umferð á
mestu annatimum sólarhrings-
ins.
Gert er ráð fyrir þvi að menn
fari hver á sinum einkabil i og úr
vinnu og inn i myndina er lika
tekin áætluð fjölgun einkabila á
hvert mannsbarn, en i þeirri
áætlun er reiknað með hvorki
meira né minna en einum bil á
hverja tvo íbúa landsins! Það er
þvi ekki nema von að umferðar-
æðarnar bólgni út og leggi jafnvel
undir sig fögur og friðsæl „græn
svæði” eins og t.d. Fossvogsdal-
inn.
Rangt farið að hlutun-
um.
— 1 öllum meginatriðum er
þarna farið rangt að hlutunum,
sögðu Magnús og Sigurður. — T.d
er ekkert gert til þess að efla
notkun almenningsvagnanna
þegar fólk er á leiðinni i vinnu eða
heim aftur. Það er hvergi gert ráð
fyrirsér stökum leiðum til handa
strætisvögnum,þarsem þeir geta
ekið óhindrað um og flutt farþega
á meðan um-
ferðaræðar
fyrir einkabíl-
anna eru stöð-
ugt stækkaðar
á kostnað eldri
húsa og
,grænna svæða’
sina fljótt og örugglega. Það er
hins vegar ljóst, að um leið og
menn teldu sér hag i þvi að ferð-
ast kvölds og morgna með
strætisvögnunum á vinnustað og
heim aftur myndi draga verulega
úr umferðarþunganum og þá ekki
sist á mestu annatimunum.
Ef vel á að vera þarf strætis-
vagnakerfið hins vegar sinn
ákveðna hluta af umferðarkerf-
inu. Strætisvagnar þurfa sérstak-
ar akgreinar, sérstakar götur og
góða biðaðstöðu og farþegarnir
þyrftu að fá afnot af góðum bið-
skýlum og upphituðum i stað þess
aö þurfa ævinlega að norpa úti i
kuldanum i vondum vetrar-
veðrum.
Og það er rétt að benda á það i
leiðinni, að einmitt i verstu
veðrunum, þegar biðin er hvað
erfiðust, bregðast vagnarnir iðu-
lega. 1 eina tið dröslaðist strætó af
miklu harðfylgi yfir stóra snjó-
skafla og svellhála götukafla og
veitti farþegum sinum þannig
ómetanlega þjónustu.Núna er
öldin hins vegar önnur. Bannað er
að negla snjóhjólbarða strætis-
vagnanna óg um helmingur
þeirra eru svo lágir að það er ekki
hægt að koma keðjum undir þá.
Fyrir vikið eru strætisvagnar
fyrstu ökutækin sem stöðvast i
vetrarveðrunum og getur það
varla talist góður hvati að aukinni
notkun almenningsvagnanna.
A meðan svona er i pottinn búið
er ekki nema von að fólk taki
einkabilinn fram yfir. A meðan
peningar eru fyrir hendi mælir
e.t.v. ekki svo margt á móti þvi að
hver fjölskylda hafi einn eða jafn-
vel tvo bila til umráða, en það
kallar hins vegar á mikil og óþörf
vandamál. ef allir nota bilana
samtimis til og frá vinnu.
Einföld lausn. en þó ekk-
ert athuguð
Lausnin er því að okkar mati
einfóld. Um leið og strætis-
vagnarnir bjóða upp á þá þjón-
ustu, sem hvetur menn til þess að
ferðast með þeim i vinnu sina og
úr, dreifist önnur umferð jafnt
yfir daginn og ákveðinn há-
marksannatimi verður að mestu
úr sögunni. Umferðarþunginn
minnkar og þörfin fyrir stórar
umferðaræðar um leið.
Þennan einfalda möguleika
hefur Þróunarstofnunin ekki
fengist til að kanna ennþá. Þegar
gamla aðalskipulagið var gert
var gerð könnun á notkun strætis-
vagnanna, en við hana var hins
vegar ekkert stuðst.
— SigurðurHarðarson lagði til i
skipulagsnefnd fyrir rúmu ári
siðan að við endurskoðun á aðal-
skipulaginu yrði reynt að taka
strætisvagnana inn i myndina en
sútillagavar felldá þeim forsend-
um einum, að timi væri ekki fyrir
hendi. Ekkiallsfyrir löngu var þó
gerð einhver könnun á notkun
strætisvagnanna en hún var
nægilega seint á ferðinni til þess
að koma hvergi við sögu i endur-
skoðuninni. Strætisvagnanotkun
er þvi hvergi með i dæminu þegar
smiðað er umferðarlikan höfuð-
borgarinnar!
— Við erum óhressir yfic þeirri
málsmeðferð. Með þessari marg-
nefndu tölvu er nefnilega hægur
vandi að setja nýja þætti inn i um-
ferðarlikanið og fá þannig út mis-
munandi möguleika til lausnar
vandamálsins. Það hefði verið
auðvelt að sjá hvaða áhrif aukin
notkun almenningsvagna hefði
haft á heildarumferðina en ein-
hverra hluta vegna var áhugi
ekki fyrir hendi.
Það er meira að segja gert eins
litið úr núverandi áhrifum SVR
og frekast er unnt. T.d. er i for-
sendum tölvunnar aðeins talað
um hve margir einkabilar séu á
ferðinni á hverri klukkustund en
hvergi hve margir strætisvagnar
séu i gangi á sama tima. Hvergi
er heldur minnst á fjölda farþega
með hverjum einkabil og fjölda
farþega með hverjum strætis-
vagni, enda þótt einstaklinga-
fjöldinn séu auðvitað mun óeðli-
legri mælikvarði heldur en farar-
tækjafjöldinn.
..Óhreini iðnaðurinn”
Og það má draga i efa fleiri at-
Framhald á 14. siðu
Skipulagsmál höfuöborgarsvæðisins víða í athugun
Samvinna
félaga er
milli sveitar
engin
en loks mun þó vera framundan stofnun
sameiginiegrar þróunarstofnunar
Það er sorgleg staðreynd, að
ennþá skuli samvinna á milli
sveitarfélaga höfuðborgar-
svæðisins ekki vera meiri i
skipulagsmálum en raun ber
vitni. Enda þótt byggð Reykja-
vikur, Kópavogs og Hafnar-
fjaröar og Garðabæjar skuli
nánast vera orðin órofa heild
vinnur hver aöili út af fyrir sig
að framtiðarskipulagningu
ibúðabyggðar, atvinnuhús-
næðis, gatnagerðar og ööru þess
háttar.
A meðan reykvikingar keyra
t.d. í gegnum tölvur sinar flókiö
umferöarlikan og gera ýmiss
konar gáfulegar og miður gáfu-
legar athuganir er litiö mið tek-
iö af umferð um Kópavog sem
ekki er þó ýkja langt undan og
hlýtur ævinlega að hafa veruleg
áhrif á umferð um Reykjavik.
Þess vegna er ánægjulegt aö
vita til þess, að framundan mun
vera stofnun sameiginlegrar
þróunarstofnunar fyrir þessi
sveitarfélög og munu þau þá
væntanlega skuldbinda sig til
að hlýðnast ákvörftunum hennar
i einu og öllu. Vonandi er, aft um
leiö verði hlutirnir teknir til
attiugunar i viöara samhengi en
til þessa, enda ótal mörg mál
sem sveitarfélögin gætu leyst i
sameiningu.
Eitt litið dæmi um slikt er
hafnargerö reykvikinga.
Strandlina þeirra er samkvæmt
skipulagshugmyndunum nánast
öll lögð undir hafnarmannvirki
og úti á Granda stendur til að
stækka Island um mörg þúsund
fermetra til þess að koma þar
fyrir mannvirkjum sem gera
löndun fiskiskipa og kaupskipa
mögulega.
A meöan ráðast á i slikar stór-
framkvæmdir vestast i vestur-
bænum, sem um leið kalla á
stóraukna umferð og lagningu
stórra umferðaræða i gegnum
ibúðabyggðina þar, standa önn-
ur sveitarfélög höfuöborgar-
svæðisins með ónýtta strand-
lengju, sem hægur vandi væri
aö breyta I ákjósanleg hafnar-
mannvirki með fullnægjandi
samgönguæftum úr öllum átt-
um.
En þannig er hreppapólitikin i
hámarki. Það er fleira en stofn-
Framhald á 14. siðu
m BWNltóVSM
®i SWMÚTVEOUI
® HHiNNK VÖfJJHVTNOA*
® TsÓNUstt oo skhwmxum
M OÚJOEVMSÍUt
I WTSTU STHM-TtNSp HArNA«S»>lTSE«
IIW.
Island verftur stækkaft um mörg þúsund fermetra eins og hér sést, til þess aö koma fyrir enn frekari
hafnarmannvirkjum í landi Reykjavfkur. Hér sést fyrirhuguft uppfylling dti á Granda.