Þjóðviljinn - 15.02.1977, Qupperneq 6

6 — SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 15. febrúar 1977
Svava Jakobsdóttir:
Skattafrumvarpið ber með
sér fyrirlitningu á störfum
n \z 17Atl M n Falli konan frá fimmfaldast
gll li <\ IV V Vllllil skattur heimilisins
Enginn fundur var haldinn f efri
deild Alþingis i gær. 1 neðri deild
var aðeins eitt mál til umræðu,
frumvarp ríkisstjórnarinnar um
breytingu á skattalögum, og var
það framhald 1. umræðu. Auk
fjármálaráöherra höfðu áður rætt
um frumvarpið þingmennirnir
Lúðvik Jósepsson og Tómas
Arnason.
Við umræðuna i gær tóku fjórir
þingmenn til máls en það voru
Gylfi Þ. Gislason, Magnús Torfi
Ólafsson, Svava Jakobsdóttir og
Ólafur G. Einarsson.
— Gylfi Þ. Gislasonræddi aöal-
Tega frumvarp Alþýðuflokksins
um að afnema algerlega tekju-
skatt af launatekjum, nema
hátekjum. Hann kvaöst geta
hugsað sér að i þessu sambandi
yrðu hátekjur skilgreindar sem
tekjur er væru helmingi hærri en
framtaldar meðaltekjur kvæntra
karla næsta ár á undan. Gylfi
sagði, að ef tekjuskattur af launa-
tekjum heföi verið felldur alger-
lega niður á siðasta ári þá heföi
það þýtt 7,8 miljaröa tekjutaþ
fyrir rikissjóð. Hann sagði þá
Alþýðuflokksmenn gera ráð fyrir
i tillöguflutningi sinum að rikið
héldi þar af 800 miljónum i tekju-
skatt af hátekjum. Rfkisútgjöldin
sem ættu aö vera 90 miijaröar á
þessu ári mætti lækka um 3
miljarða. Það sem siðan vantaði
á til að jafna metin vegna afnáms
tekjuskatts af almennum launa-
tekjum mætti taka með aukinni
skattlagningu á atvinnurekstur-
inn i formi stighækkandi tekju-
skatts og veltuskatts.
Gylfi sagði að tekjuskatturinn
væri ekki lengur það tæki til
tekjujöfnunar, sem hor.um var
upphaflega ætlað, og útsvariö
væri nú þvi siður slikt tæki.
Tekjuskattinn ætti að afnema en
varðandi leiðir til tekjujöfnunar
mætti nefna almannatryggingar,
ókeypis skólagöngu, niöurgreiðsl-
ur o.fl.
Það væri flókið og dýrt að
innheimta tekjuskatt samkvæmt
þeim reglum sem nú giltu. Rétt
væri að hætta við þessa skatt-
heimtu, enda væri hún orðin mjög
litill hluti af heildartekjum rikis-
ins.
Gylfi boðaði breytingartillögur
við frumvarp rikisstjórnarinnar.
Magnús Torfi ólafsson ræddi
nokkuð um kosti og galla frum-
varpsins. Hann taldi að
núverandi kerfi hafi fremur vald-
ið misrétti en tekjujöfnun. 50%
frádráttarregluna i sambandi við
tekjur giftra kvenna taldi Magnús
vanhugsaöa frá upphafi og að hún
hafi valdið sivaxandi misrétti.
Hann taldi ekki unnt að komast
hjá þvi að hjúskaparstétt hefði
nokkur áhrif i sambandi við
skattlagninu, hvort sem farin
væri helmingaskiptaleiöin, sem
frumvarpið gerir ráð fyrir, eða
tekin væri upp sérsköttun með til-
færslu á ónýttum persónuaf-
slætti, eins og tillögur væru einnig
uppi um.
Magnús Torfi taldi til bóta
ákvæði frumvarpsins varðandi
breytingar á skattlagningu sölu-
hagnaðar af fyrnanlegum eign-
um, en taldi hins vegar óeðlilegt
það ákvæði frumvarpsins, sem
gerir ráð fyrir að hægt verði að
afskrifa lausafé (þar á meöal
skip og vélar) um allt að 30%
kaupverös á einu ári.
Þingmaðurinn taldi einföldun
skattalaga æskilega og best væri
að sömu reglur giltu um tekju-
skatt og útsvar. Frumvarpið fæli i
sér spor i þessa átt. Hann kvaðst
andvigur hugmyndum Alþýðu-
flokksins um nær aleert afnám
tekjuskatts af launatekjum, og
benti á, að slikt tiðkaðist hvergi i
Vestur-Evrópu, en hins vegar
væri litið um tekjuskatta i Sovét-
rikjunum. Kvaðst Magnús furða
sig á þvi aö Gylfi og félagar leit-
uðu i þessum efnum sovéskra
fyrirmynda. — Magnús Torfi tók
fram að hann væri samþykkur
ákvæðum frumvarps rikis-
stjórnarinnar um aö sjálfstæðum
atvinnurekendum væri jafnan
áætlaöar vissar lágmarkstekjur.
Svava Jakobsdóttir kvaðst ein-
göngu munu ræða um skattlagn-
ingu hjóna, þar sem Lúðvik
Jósepsson hefði áður við sömu
umræðu gert grein fyrir viðhorf-
um Alþýðubandalagsins til frum-
varpsins almennt. Svava kvaðst
vera mjög andvig þeirri helm-
ingaskiptareglu, hvað varöar
skattlagningu hjóna, sem frum-
varpið gerir ráð fyrir, og það væri
ekki sist vegna þeirrar grund-
vallarhugsunar, sem þarna lægi
að baki.
Ráðherra hafi boðað sérskött-
un, en i ljós hafi komið þegar
frumvarpið birtist, að alls ekki
var um sérsköttun að ræða,
heldur samsköttun og helminga-
skipti. Nú væri ráðherrann hættur
að tala um sérsköttun. Gylfi Þ.
Gislason héldi þvi fram að
Alþýðuflokkurinn hafi barist fyrir
sérsköttun, en þetta væri rangt,
sagði Svava, — tillögur Alþýöu-
flokksins hafi allt til þessa verið
um álika helmingaskipti og rikis-
stjórnin legði nú til. Máli sinu til
sönnunar vitnaöi Svava orörétt i
tillögu þingmanna Alþýðuflokks-
ins um þessi efni fyrir stuttu.
Alþýðubandalagið eitt hefur bar-
ist fyrir sérsköttun sagði Svava,
og minnti i þvi sambandi m.a. á
tillögu, sem hún flutti á Alþingi
1972.
Svava Jakobsdóttir sagði, aö i
þessu frumvarpi rikisstjórnar-
innar kæmi reyndar fram meiri
fyrirlitning á störfum giftra
kvenna en hún heföi séð annars-
staðar i seinni tið, bæði heima-
vinnandi giftra kvenna og þeirra,
sem vinna utan heimilis.
Samkvæmt frumvarpinu skuli
starf heimavinnandi giftra konu
metið eftir þvi hvað eiginmaður
hennar hafi miklar tekjur. —
Þetta gengur þvert gegn öllum
jafnréttishugmyndum, sagöi
Svava, að störf húsmóður, sem er
gift hátekjumanni, skuli metin
miklu hærra en störf annarrar
húsmóður, sem er gift lágtekju-
manni.
Samkvæmt frumvarpinu skal
heimili hjóna með eitt barn, þar
sem karlmaðurinn hefur tvær
miljónir i tekjur en konan ekkert,
greiða kr. 52.400,- i tekjuskatt af
þessum tekjum. Falli nú konan á
þessu heimili frá, þá hækkar hins
vegar tekjuskatturinn, sem
heimiliö verður að greiða um yfir
200 þús. krónur, úr kr. 52.400,- og i
kr. 263.700,-. Svo virðist, sem
rikisstjórnin, er að frumvarpinu
stendur, telji það svona ákaflega
dýrt fyrir manninn að eiga eigin-
konu, að sjálfsagt sé að
fimmfalda skattgreiðslu
heimilisins, þegar konan fellur
frá.
Það er sem sagt ekki viöur-
kennt að heimilisstörfin færi
neinn verðmætisauka, heldur litið
á konuna, sem heima vinnur eins
og hvern annan bagga. — Þetta er
fráleitt.
Svava gagnrýndi harðlega aö
samkvæmt frumvarpinu eiga
skattar að þyngjast á einstæðum
foreldrum frá þvi sem verið hef-
ur, og einnig á öllum heimilum
þingsjé
w
Magnús Torfi. Óiafur G.
þar sem konan hefur haft rétt um
miölungstekjur eða meira.
Svava Jakobsdóttir kvaðst ekki
sjá neitt þvi til fyrirstöðu að taka
upp sérsköttun. Málið væri
einfalt. Kona, sem engar tekjur
hefði, vegna þess að hún ynni
eingöngu á heimilinu gæti alveg
eins talið fram sitt núll i tekjur,
sem sjálfstæður skattþegn, eins
og að eiginmaðurinn teldi fram
núllið fyrir hana. Sjálfsagt væri
hins vegar að heimila að ónýttur
persónuafsláttur færðist á milli
hjóna.
Sérhver einstaklingur, karl eöa
kona, sem orðinn er 16 ára á að
vera sjálfstæður skattþegn, og
hvort hjóna um sig telji fram
eigin aflafé og séreign, og sé
skattlagt samkvæmt þvi. Sér-
' sköttun á sameign er hins vegar
'vart framkvæmanleg, og hægt að
hugsa sér að hún sé talin fram af
þvi hjóna, sem hærri hefur tekur.
Barnabótaauka þarf aö
stórhækka frá tillögum frum-
varpsins, þannig að samsvari
a.m.k. kostnaði við dvöl barns á
opinberum dagvistunarstofnun-
um.
Ólafur G. Einarsson talaði
einnig og studdi hann ákvæöi
frumvarpsins i flestum greinum.
Minning
Ríkaröur Jónsson
Það var eins og að koma I litið
himnariki, I helviti striðsáranna,
aðkoma á Grundarstig 15. Þegar
mannheimur skalf af ágirnd,
heift og grimmd, flestar fréttir
válegar og sorti verri tiöinda
grúfði yfir þungur og ógnvekj-
andi, þá var það eins og i öðrum
heimi að sitja I stofunni á
Grundarstig 15 þar sem hver
hlutur var gerður af list og
smekkvisi og hlusta á Rikarð
Jónsson lesa eitthvað hnyttið,
meö sinni þróttmiklu og blæ-
brigðarlku rödd.
Frá þvi ég var barn, eða fór að
taka eitthvað eftir mönnum og
málefnum, hafði ég ótrúlega mik-
ið dálæti á öllu, sem ég sá eftir
Rikarð, þannig var það vist meö
mestalla þjóðina. Ekki aðeins
myndum heldur einnig visum og
greinum.sumtnærrilærði ég eins
og þetta: „Dans er sist last-
verður, og marga ánægjustund-
ina hefi ég haft af dansi, hann
liökar likamann fegrar framkom-
una og er sigursæll til ásta, en
þegar farið er að dansa nótt eftir
nótt, oft við reyk og vin, þá getur
farið af honum mesti glansinn.”
Þetta er held ég það eina, sem ég
hefi séð af viti um dans um
dagana. Hafi maður dáð eitthvað,
sem barn eöa unglingur.og kynnst
þvi siðar, þá er hætt viö að það
svari ekki til hugmyndanna og
valdi vonbrigðum. Rikaröi var
ekki þann veg fariö, og verður
best lýst með orðum séra Arna
Þórarinssonar á Stóra-Hrauni
sem hann sagði viö Rikarö, þeir
voru aö tala um einhvern meöal-
mann: „Það er munur með hann
blessaðan, og svo þessi ósköp,
sem þér voru gefin.”
Rikarður var ekki einn á
Grundarstignum, þar var heil
fjölskylda með sama svipmóti.
Oft komu mér I hug þegar ég
gekk heim, þennan stutta spöi
upp á Bergstaðastræti, þessar
hendingar Guðmundar Inga á
Kirkjubóli:
„Þaö var yndislegt fóik
sem ég fanp,
það var fólk sem ég þekkti
ekkiáöur”
Af gömlum vana veröur mér oft
á að lfta I glugga bókaverslana og
renna augum yfir bókatitlana, þá
rak ég eitt sinn augun i nafn sem
mér kom kunnuglega fyrir sjónir,
og kom þó ekki fyrir mig: Ragnar
Lundborg, og þá rann upp fyrir
mér ljós. Fyrir nærri þrjátiu ár-
um, höfðum viö Ásdls Rikarös-
dóttir heimsótt þennan heiðurs-
mann vin hans úti i Stokkhólmi og
fært honum bréf frá Rikarði, þeir
voru vinir, og setið þar I góðu
yfirlæti fram á nótt.
Undrandi var ég hvaö Ragnar
vissi mikil deili á öllu Islensku og
hvaö hann spuröi af mikilli þekk-
ingu og áhuga.
Ekkivissiég þá, og ekki fyrr en
ég hafði lesið bók hans um
þjóðréttarstööu tslands, hversu
mikið hann hefur unnið fyrir
hamingju lands vors. Hitt veit
enginn hve stóran þátt Ríkaröur
hefir átt i þvi, að glæöa svo áhuga
þessa ágæta sænska vinar sins á
málstaö tslands, að hann gengur
fram fyrir skjöldu, deilir við
lærðustu menn danaveldis og
stjórnmálaskörunga, skorar
stór-danann á hólm, strengir vé-
bönd þjóðarréttarins um hólm-
göngustaðinn á lofti þung rök og
stór og sigrar andstæðinginn meö
þvi aö varpa honum til jaröar, likt
og Eysteinn úr Mörk, í einviginu á
Þingvöllum forðum. Andstæðing-
urinn átti þess kost að standa upp
ósár. Ragnar Lundborg er einn
þeirra ágætismanna, sem 1 hrið-
unum tróð hina torfæru slóð / upp
aö tindrandi frelsi vors lands”.
Hver sem hefir heyrt Rikarö
lýsa þeim hita, deilum og átök-
um, sem áttu sé stað þegar hann
var ungur námsmaður úti i dana-
veldi, og Islenskt fullveldi var
aöeins hugsjón og von, ekki sögu-
leg staöreynd, veit hve brennandi
hann var i þeim málum, sem og
öllu er til heilla horfði. Eitt af
snilldarverkum Rikarðs Jóns-
sonar er Skjaldarmerki Islands-,
þar talar hann til þjóðarinnar, til
framtiðarinnar, máli hins
djúpvitra spekings. Greipir land-
vættina I merkiö sem eilifa
aðvörun til íslendinga að varast
erlenda ásælni. Gleyma aldrei
sögunni af Una danska og land-
vættunum
T þökk og viröingu mun
þjóðin skipa sér
undir þaö merki, sem hann
hefir skapaö.
Grlmur S.Norödahl.
Sídustu for-
vöö aðbjarga
fróöleik
Þingsályktunartiilaga um
söfnun og úrvinnslu islenskra
þjóöfræöa, sem flutt er af þing-
mönnum úr öllum flokkum, var
til einnar umræöu i sameinuöu
þingi á föstudag. Asgeir
Bjarnason, fyrsti flutningsmað-
ur tiliögunnar, fylgdi henni úr
hlaöi meö nokkrum oröum og
auk hans tók Stefán Jónsson til
máis. Umræöu var siöan frestað
og máiiö tekið af dagskrá.
Asgeir Bjarnason rakti stutt-
lega efni tillögunnar en hún hef-
ur áöur birst hér i blaöinu. Benti
hann á, aö hvert ár sem liöi,
færði i kaf með sér ýmsan fróö-
leik, sem þar meö kynni að vera
endanlega glataður. Gott starf
hefði verið unnið viö þessa söfn-
un á s.l. sumri af ungu fólki,
sem fór til þess um landið, en
betur mætti ef duga skyldi og
þvi væri nauösyn á að verja
meira fé til þessarar starfsemi
eftirleiðis.
Stefán Jónsson lýsti stuöningi
við tillöguna. Bar hann lof á
starf Þjóðháttadeildar á þess-
um vettvangi á sl. sumri. Þá
heföi m.a. verið safnað miklum
upplýsingum um fráfærur og
vindmyllur, en þær, (þ.e. vind-
myllurnar), væru e.t.v. höfuð-
andstæöingar alþingismanna.
Þeir menn væru nú óöum að
hvera, sagöi Stefán, sem I raun
og veru hefðu lifað öll þróunar-
stig Islenskra atvinnuvega, allt
frá landsmámstiö og fram á
þennan dag. Þeim fróðleik, sem
þetta fólk byggi yfir, mætti
þjóöin ekki glata, en þá yröi lika
að bregða hvatlega viö. —mhg
Söluskattsdeild
Skattstofu Reykjavíkur
óskar eftir 2 mönnum
til rannsóknastarfa