Þjóðviljinn - 19.02.1977, Blaðsíða 4

4 — SÍÐA — ÞJOÐVILJINN Laugardagur 19. febrúar 1977
Málgagn sósíalisma,
verkalýðshreyfingar
og þjóðfrelsis.
(Jtgefandi: Útgáfuféiag Þjóbviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar:Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson.
Umsjón mefi sunnudagsblafii:
Arni Bergmann.
Útbreifislustjóri: Finnur Torfi Hjörleifsson.
Auglýsingastjóri: Úlfar Þormófisson
Ritstjórn, afgreifisla, auglýsingar:
Sffiumúla 6. Simi 81333
Prentun: Blafiaprent hf.
Miljaröa
meögjöf til
álversins
1 þeim umræðum, sem átt hafa sér stað i
Noregi að undanförnu um hvernig verð-
leggja beri orku til orkufreks iðnaðar, þá
hefur mjög verið á það bent, að i þeim efn-
um sé með öllu fráleitt að miða eingöngu
við framleiðslukostnaðarverð orkunnar
eins og það er i dag, heldur verði að horfa
fram i timann og gera sér nokkra grein
fyrir þvi hvaða hækkana megi vænta i
framleiðslukostnaði orkunnar — sérstak-
lega þegar um er að ræða orkusölu-
samning til margra ára.
í þessum umræðum i Noregi hefur m.a.
annars Terje Hansen, hagfræðiprófessor
við Verslunarháskólann i Bergen, haldið
uppi harðri ádeilu á norsk stjórnvöld fyrir
að láta nú af hendi orku frá vatnsafls-
virkjunum til nýrra fyrirtækja i orkufrek-
um iðnaði á 6,6 aura norska, sem er sama
og isl. kr. 2,37.
Norski hagfræðiprófessorinn bendir á,
að reikna verði með þvi að eftir 10 eða 20
ár verði framleiðslukostnaðurinn á hverja
kilówattstund mun meiri að jafnaði en
hann er i dag, og taka verði mið af þessu
við alla langtimasamninga.
Þegar samið var um orkusölu til álvers-
ins hér i Straumsvik fyrir rúmum áratug,
þá var mjög hart um það deilt, hvernig
verðleggja ætti orkuna. Hér i Þjóðviljan-
um voru þá færð að þvi margvisleg rök, að
verðið sem orkan var seld á væri alltof
lágt ekki sist með tilliti til þess, að það var
sett að kalla fast allt fram undir aldamót.
Sjálfsagt hafa einhverjir þeirra, sem þá
beittu sér fyrir orkusölunni til verksmiðj-
unnar i Straumsvik á þvi verði, sem samið
var um, trúað þvi þá, að þetta væri réttlátt
verð.
Vart er hins vegar hægt að gera ráð fyr-
ir að nokkur maður telji þetta verð til ál-
versins eðlilegt eins og það er i dag.
Litum á staðreyndir, sem fyrir liggja.
Þegar samið var um orkusöluna til ál-
versins fyrir rúmum áratug, þá var heild-
söluverð á raforku frá Rafmagnsveitu
Reykjavikur og Rafmagnsveitu Hafnar-
fjarðar um 35 aurar á kilówattstund. Sam-
kvæmt samningi þeim, sem „viðreisnar-
stjórnin” gerði við Suisse Aluminium
skyldi orkuverð til álversins i Straumsvik
hins vegar vera 2,5 miil eða 22 aurar sam-
kvæmt þáverandi gengi, — það er um 63%
af almennu heildsöluverði frá Rafmagns-
veitu Reykjavíkur og Rafmagnsveitu
Hafnarfjarðar.
Nú hafa verið gerðir viðbótarsamningar
um stækkun álversins (samþykktir á Al-
þingi i fyrravetur).
í sambandi við þessa samninga um
stækkun náðist fram nokkur hækkun á
orkuverðinu, og er það nú 4 mill það er 76
aurar íslenskir á kwst.
Heildsöluverð á rafmagni frá Raf-
magnsveitu Rvykjavikur og Rafmagns-
veitu Hafnarfjarðar er nú kr. 3,27 á kwst,
og orkuverðið til álversins þvi ekki lengur
63% af heildsöluverði rafmagnsveitna
Reykjavikur og Hafnarfjarðar svo sem
var, þegar álsamningurinn var gerður, —
heldur er verðið til álhringsins komið
niður i að vera aðeins 23% af heildsölu-
verði sömu rafveitna.
Þrátt fyrir þá hækkun á orkuverði til ál-
versins, sem samið var um i fyrra, þá hef-
ur orkuverð til álversins samt aðeins rúm-
lega þrefaldast á sama tima og almennt
heildsöluverð raforku hér frá þeim raf-
veitum sem nefndar voru hefur ekki bara
þrefaldast heldur meira en nifaldast!
Hafi menn talið sanngjarnt fyrir áratug,
að álverið greiddi fyrir orkuna sem
svaraði 63% af heildsöluverði frá innlend-
um rafveitum, — hvaða rök eru þá fyrir
því að álverið greiðir nú aðeins 23% af
þessu sama verði?
Þau rök hlýtur að vera býsna erfitt að
finna. Með þessar staðreyndir i huga þarf
enginn að vera hissa á niðurstöðunum,
sem m.a. komu fram hjá Gisla Jónssyni,
prófessor, i grein hans i Dagblaðinu fyrr i
þessum mánuði. Þar sýnir hann fram á,
að þótt fyllsta tillit sé tekið til þess hve ál-
verið er stór orkukaupandi, þá hafi það
t.d. á árunum 1974 og 1975 aðeins borgað
rúmlega 50% af þvi verði, sem eðlilegt
hefði verið, en almenningur fyrir bragðið
þurft að borga 63-66% hærra rafmagns-
verð. Samkvæmt þessum útreikningum
Gisla Jónssonar prófessors höfum við orð-
ið að greiða nokkuð á annan miljarð króna
með orkunni til álversins bara siðustu
þrjú ár, og þá auðvitað miklu hærri upp-
hæð, ef skoðað væri allt timabilið frá þvi
verksmiðjan tók til starfa.
Þetta kemur prýðilega heim við það,
sem löngum hefur verið haldið fram hér i
blaðinu, og er að sjálfsögðu stórkostlegt
viti til varnaðar.
—k.
Nafnaleyndin
1 þessum þætti fyrr i vikunni
var fjallaö um setningu Alfreös
Þorsteinssonar i embætti skran-
sölustióra hersins. Var þar bent á
hæfni hans til þess aö vera yfir-
maöur á öskuhaugum her-
námsins.
sæist hvaöa kosti Alfreö Þor-
steinsson hefur umfram aöra
menn til þessa starfs.
Alfreö veröur þó
ekki sendiherra
Viö þetta er engu aö bæta. Hitt
þykir undirrituöum miklu lakara
aö Einar Agústsson utanrikisráö-
herr a skuli enn ekki hafa birt nöfn
umsækjendanna vegna þess aö þá
Einar Agústsson á endilega afi
birta nöfnin svo þjófiin sjái afi
Alfrefi hafi hæfileika umfram 34
Islendinga.
Utanrikisráöherra laumar sér
á bak viö þaö ákvæöi laga aö
leynd megi rikja um umsækjend-
ur um stööur á vegum utanrlkis-
þjónustunnar. Þaö ákvæöi er eitt
út af fyrir sig fráleitt og ætti taf-
arlaust aö flytja frumvarp þess
efnis á alþingi aö breyta lögum og
fella þaö niöur. Hitt stenst hins
vegar ekki hjá Einari Agústssyni
aö skransalan sé innan utanrikis-
þjónustunnar. Forstjóri skransöl-
unnar nýtur væntanlega ekki
diplómatiskra réttinda, Alfreö
Þorsteinsson veröur hvorki
sendiherra né varafastafulltrúi
(eins og Tómas Karlsson) þegar
hann tekur aö stýra ruslahaugun-
um.
Svo viröist sem ráöherrann ætli
aö skjóta sér samt sem áöur á bak
viö þetta ákvæöi laga. Kemur þá
máliö til kasta þeirra samtaka
sem umsækjendur eru aöilar aö.
Einkum viröist þar geta veriö um
aö ræöa Bandalag háskóla-
manna. Þaö á ótviræðan réttá þvi
aö heimta út nöfn allra umsækj-
enda.
Neyti BHM þessa skilyröis-
lausa réttar slns veröa nöfnin aö
birtast, þar meö lægi fyrir alþjóö
skýrar en áöur hvaöa hæfileika
Alfreö Þorsteinsson hefur um-
fram aö minnsta kosti 34 aöra is-
lendinga.
Uelr var kosinn heifiursfélagi
Heimdaliar I tilefni afmcllsins.
Má þafi vera honum huggun
harmi gegn eftir bröltið mefi
afmælisritifi.
Ráösnjallir
heimdellingar
runnu fyrir
alvarlegum
augum
afmælisbarniö I blaöinu I gær,
meö tilvitnunum i afmæliskálfinn
sem fylgdi Morgunblaöinu á af-
mælisdaginn.
En heimdellingar ætla ekki aö
láta sér nægja aö gefa Ut afmælis-
kálf meö Morgunblaöinu. Annaö
rit öllu viöameira hefur lengi ver-
iö 1 undirbúningi og þaö átti einn-
ig aö koma út á afmælisdaginn.
Af þvl varö ekki og skal nú greina
ástæöurnar.
1 riti þessu sem unniö er i ísa-
fold átti aö vera ávarp eftir for-
mann Sjálfstæðisflokksins, Geir
Hallgrimsson. Þaö dróst hjá ráö-
herranum aö koma ávarpinu frá
sér. Reyndi mjög á þolinmæöi
allra forsvarsmanna ritsins og
prentsmiöjunnar og brast þá þol-
inmæöi aö lokum. Varö þá ofan á
aö ganga frá ritinu án ávarpsins.
Voru brotnar um og myndaöar
allar siöur ritsins meö réttum
siöutölum, en aftan viö aöalritiö
voru siöan auglýsingar á ónúmer-
uöum siöum. Um slöir þegar
þetta allt varfrágengiö og ritiö aö
fara I prentun barst svo loks á-
varp forsætiraöherrans. Þá var
úr vöndu aö ráöa en hinir hug-
prúöu heimdellingar fundu ráö:
Þeir settu ávarpiö aftast, framan
viö auglýsngahlutann, og vegna
plássleysis höföu þeir ekki mynd
af forsætisráöherranum. Þessi 6-
svinna spuröist brátt út og varö
þaö til þess aö forystumenn Sjálf-
stæöisflokksins komu á vettvang.
Bar þar fremstan aö Björn
Bjarnason, skrifstofustjóra i for-
sætisráöuneytinu (kallaöur Aöal-
Geir). Beitti hann fyrst frtölum
en siðan hótunum um málsókn til
þess að koma ávarpi Geirs á
fremstu siöur ritsins ásamt mynd
af Hinum Mikla Leiötoga.
Heimdellingar tóku ekki mark
á Birni og kom þá til skjalanna
Ólafur B. Thors forseti borgar-
stjórnar. En heimdellingar runnu
hvergi og sást ekki aö þeim
brygöi fyrr en sjálfur Geir Hall-
grímsson kom á vettvang. Stóöust
heimdellingar ekki hiö alvarlega
augnaráö flokksleiötogans og
gáfu eftir. Létu þeir setja ávarp
hans fremst ásamt mynd af leið-
toganum meö alvarleg augu. Allt
þetta umstang kostaöi stórfé og
taföi auk þess útgáfuna þannig aö
hún náöi ekki afmælinu. Standa
nú yfir harövitugar deilur milli
Heimdallar og flokksforystunnar
um þaö hver eigi aö borga brús-
ann — Heimdellingur eöa
Flokkseigendafélagiö, en svo er
Geirskllkan gjarnan nefnd innan
Sjálf stæðisf lokksins.
En þó heimdellingar gæfu eftir
ogsættustá sjónarmiö formanns-
ins hefur ekki linnt hótunum-
Björn Bjarnason hefur hótaö
málsókn ef starfsmenn prent-
smiöjunnar „kjafta frá” þessum
gauragangi öllum. Veröur máliö
þvl ekki rætt frekar hér aö sinni.
—s.
t fyrradag átti Heimdallur af-