Þjóðviljinn - 19.02.1977, Qupperneq 11

10 — StÐA — ÞJOÐVILJINN Laugardagur 19. febráar 1977
Höfudmálid að
missa ekki vinn-
una úr landi
Flugvirkjafélag Islands
hélt um síðustu helgi hátíð-
legt 30 ára afmæli sitt. Af
því tilefni fór blaðamaður
á fund formanns félagsins,
Valdimars Sæmundssonar
og átti við hann viðtal um
félaglð, sögu þess og helstu
baráttumál.
— Ef viö byrjum á sögunni,
Valdimar, hvenær var félagiö
stofnaö og hver voru tildrög þess?
— Félagiö var stofnaö 21. janú-
ar 1947 og voru stofnfélagar 33
talsins. Þaö sem fyrst og fremst
rak á eftir stofnun þess var aö
flugvirkjun var ekki viöurkennd
sem iöngrein. Þá voru laun miöuö
viö réttindi manna til vinnu viö
hinar ýmsu flugvélategundir.
Flugfélögin menntuöu menn til
starfa viö vélarnar og þau höföu
þann hátt á' aö velja úr „góöa
pilta” aö þeirra mati og veita
þeim góð laun. Aörir máttu láta
sér lynda lægri laun.
Þaö var þvi fyrsta verkefni hins
nýstofnaða félags aö berjast fyrir
viöurkenningu starfsins sem iön-
grein. Þaö haföist árið 1949 og þá
voru geröir samningar um kjör
flugvirkja þar sem samið var um
ákveöin laun sem miöuðust viö
sveinsréttindi og starfsaldur. Af
öörum hagsmunamálum sem fé-
lagiö vann aö fyrstu árin má
nefna stofnun sjúkrasjóös áriö
1950 sem greiddi allar sjúkrabæt-
ur og var algerlega sjálfstæður,
atvinnurekendur greiddu ekkert
til hans. Arið 1957 stofnuöum viö
svo lifeyrissjóö, einn af þeim
fyrstu i landinu.
Að ööru leyti hafa helstu bar-
áttumál félagsins veriö aö vernda
hagsmuni félagsmanna og beita
sér fyrir öryggi I fluginu. Fyrstu
árin var það lika hugsjón margra
aö stuöla aö auknum uppgangi
flugsins.
Námið inn
í landið
— Hvernig er menntun flug-
virkja háttaö?
— Ef viö tökum sjálfan mig
sem dæmi þá var ég á samningi
hjá Flugfélagi íslands i fimm ár
eins og i venjulegu iönnámi. Aö
þvi loknu fæ ég sveinspróf en get
samt ekki tekið ábyrgö á neinu
verki. Til þess þarf réttindi sem
flugmálastjórn úthlutar og eru
gefin út fyrir flugvélategundir.
Til þess þarf þjálfun i vinnu viö
þessar tegundir og fyrir henni
verða fiugfélögin aö sjá. En þetta
fyrirkomulag hefur aöeins tvi-
vegis veriö reynt meö 15 manna
hóp i hvort skipti. Meirihluti flug-
virkja hefur hins vegar lært i
Bandarikjunum. Þannig sækja
þeir 17 máhaöa skóla en þurfa svo
aö vinna hér heima i þrjú ár áður
en þeir fá sveinspróf.
Félagiö leggur áherslu á aö
námiö fari fram hér heima. Flug-
Umsjón: Þröstur Haraldsson.
Flugvirkjafélag íslands 30 ára
segir formaður
félagsins,
Valdimar
Sæmundsson
félögin eru hins vegar fegin þvi að
þurfa ekki aö hafa menn á samn-
ingum og þótt áhugi sé fyrir hendi
aö koma þessu námi inn i fjöl-
brautarskólana krefst þaö svo
gifurlegra fjárfestinga I kennslu-
tækjum aö það er útilokaö eins og
er. En nú þurfa flugvirkjar aö
kosta sig sjálfa til náms og það er
dýrt. Fyrir 17 mánaöa skólavist
þurfa menn aö leggja fram svona
3 miljónir, þar af eina miljón
beint i skólagjöld. Þeir njóta
engra styrkja en eiga hins vegar
rétt á námslánum. En ef þetta
yröi gert aö almennu iönnámi hér
heima væru þeir á kaupi meöan
þeir læra.
Tilhneiging til að
flytja viðhaldið úr landi
— Aö þessu frátöldu, hver eru
þá helstu hagsmunamál félagsins
þessa stundina?
— Undanfarin ár höfum viö
barist fyrir þvl að missa ekki
vinnuna úr landi, þe. fyrir þvi að
sem mest af viöhaldi islenskra
fiugvéla fari fram hérlendis. Sið-
an Loftleiðir hættu innanlands-
flugi hafa þeir ekki látiö skoöa
eða gera viö vélar sinar hér.
Flugfélagið hefur hins vegar allt-
af látið vinna viögeröir á sinum
vé|um hér á landi. En eftir aö fé-
lögin sameinuöust hefur gætt
þeirrar tilhneigingar aö senda
vélarnar utan til viðhalds og
skoöunar.
Félögin halda þvi fram að meö
þessu séu þeir aö tryggja rekstr-
arlegt öryggi sitt þar sem minni
timi fari i viöhald erlendis og þvi
séu vélarnar styttri tlma frá
hverju sinni. Einnig halda Loft-
leibir þvi fram aö óhagkvæmt sé
aö láta viöhaldiö fara fram hér
þvi Island sé ekki endastöð.
Viö erum ekki alveg sammála
þessu. Hvaö varöar siöarnefnda
atriðiö bendum við á að flugfélög
láta gera viö vélar sinar um allan
heim, hvort sem um endastöðvar
er að ræða eða ekki, þaö er bara
rekstraratriði aö koma þessu fyr-
ir og þetta hefur heldur ekki verið
kannaö til hlitar.
Viö höfum látið gera kostnaðar-
könnun á viöhaldinu og niðurstöö-
ur hennar hafa veriö okkur m jög I
vil. Til dæmis kom i ljós aö hér
þurfa félögin að greiða 12-18 doll-
ara fyrir hvern mann á klukku-
tima en erlendis eru 18 dollarar
algjört lágmark og þaö getur far-
iö upp I 35 dollara.
Þjóðarhagur
En þaö er fyrst og fremst þjóö-
hagslega hliöin sem við bendum á
og létum fyrirtækiö Hagvang
kanna fyrir okkur. Ef viö tökum
Boeing 727 þotur Flugfélagsins þá
kostaöi viöhald þeirra 400 miljón-
ir I fyrra. Af þessari upphæö er
verulegur hluti i erlendum gjald-
eyri þvi allar viögerðir á einstök-
um vélarhlutum fóru fram er-
lendis. Þeir voru svo settir saman
hér. Einnig sendi Flugfélagiö vél-
arnar I mjög dýra skoðun til
Belgiu sem við töldum óþarft. En
ef viö tökum inn i landið það af
viðhaldinu sem eðlilegt má teljast
myndi þaö skapa vinnu fyrir 2-300
manns. Af launum þessara
manna fengi rikiö skatta auk þess
sem miklar upphæöir spöruöust I
gjaldeyri. Rikið gæti þvi greitt
með þessari starfsemi ten samt
haft hagnað af henni.
Flugskýlin og kaninn
— En hvaö meö flugskýlin, nú
brann stóra flugskýliö hér um ár-
iö. Hvernig er vinnuaöstaöan og
hvaö er fyrirhugaö aö gera i flug-
skýlamálum?
— Það má segja aö aöstaðan
hér á Reykjavikurvelli sé á stein-
aldarstigi. En ef uppbygging á aö
fara fram á þessu sviöi hlýtur hún
aö veröa á Keflavikurflugvelli.
Ég gæti trúaö þvl aö flugskýlin
yröu ekki veigaminnsta atriöiö I
fyrirhugaðri flugstöðvarbygg-
ingu þar. En islenska rikiö á þrjú
flugskýli á Keflavikurvelli sem
viö höfum aldrei haft aðgang aö.
Rikið fékk þessi skýli eftir að
kaninn fór héðan eftir striö. Þeg-
ar hann kom aftur tók hann þau i
Laugardagur 19. febrúar 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA — 11
notkun og viö höfum aldrei kom-
ist i þau þrátt fyrir þrýsting bæöi
okkar og Flugleiöa. Þetta hefur
verið i athugun I uþb. ár en ekkert
hefur komiö út úr henni ennþá.
Sennilegast þykir mér aö þeir séu
ragir viö kanann þvi þaö blasir
viö aö viö getum ekki notaö þau
eins og er nema meö miklum
breytingum og ef kaninn vill ekki
láta þau af hendi þyrfti hann að
byggja ný skýli. Viö erum á þvi aö
svo veröi gert þvi viö viljum aö-
skilja farþegaflugiö og herstöö-
ina. Ef af þvi verður aö ný skýli
verða byggö hljóta þau aö miðast
við breiöþotur þvi þær þotur sem
flugfélögin eiga nú eru orðnar
gamlar og of hávaöasamar td.
fyrir bandariskar kröfur. Það
hefur lika veriö rætt um að endur-
nýja vélarnar og þá hafa breið-
þotur helst komiö til tals — Boe-
ing 747 (Júmbó), DC 10 eöa Lock-
heed 1011.
Liðlega 150 starfandi flug-
virkjar
— Hve margir félagar eru nú I
Flugvirkjafélagi íslands?
— Þeir eru rúmlega 150 talsins,
fullgildir félagar. Þar af vinna
um 120 hjá Flugleiðum en 40
þeirra starfa sem flugvélstjórar.
Hinir vinna hjá íscargo eöa Arn-
arflugi. Loks er einn íslenskur
flugvirki starfandi hjá Vængjum
og einn banúarlskur. Viö veittum
undanþágu fyrir hann þvi þegar
hann kom var enginn flugvirki til
hér á landi sem haföi menntun og
reynslu I viöhaldi þeirra véla sem
Vængir eiga.
— Eru margir islenskir flug-
virkjar starfandi erlendis?
— Það eru hópar I New York og
Luxemborg sem starfa ýmist á
vegum Loftleiöa eöa Cargolux.
Þeir eru margir i okkar félagi og
greiöa hálft ársgjald. Auk þess
starfar nokkur hópur flugvirkja
hjá erlendum aöilum út um allan
heim, flestir þó I Bandarikjunum.
Hér lýkur viðtalinu viö Valdi-
mar. En því má bæta við aö meö
honum I stjórn félagsins eru Geir
Hauksson varaformaöur, As-
mundur Danielsson gjaldkeri,
Einar Guömundsson ritari og
Sverrir Guömundsson meöstjórn-
andi.
Félagiö hélt afmæliö hátiölegt
um slöustu helgi meö árshátiö.
Þar voru allir stofnfélagarnir
heiöraöir en þeir eru allir á lffi
nema einn. 1 hópnum sem var
heiöraöur var einnig fyrsti for-
maður félagsins, Jón N. Pálsson.
—ÞH
Sverrir Hólmarsson skrifar
AF ÞORRAVERTÍÐ
Árni Bergmann skrifar
Útsiónarsemi
Drekinn eftir Evgéni Schwartz
Sá sem stelur fæti er heppinn I ástum
Leikbrúöuland var meö frum-
sýningu aö Frikirkjuvegi 11 á
sunnudaginn var.
Fyrsti þátturinn var einskonar
sjónræn náttúrufræðikennsla:
hann greindi frá hringrás árstíö-
anna I lífi holtasóleyjar. Er þar
skemmst frá aö segja, aö i þess-
um þætti tókst ágætlega aö feta
skynsamlegan meöalveg milli
upplýsingar og skemmtunar.leik-
brúöulandsmenn áttu sér hug-
kvæmni sem dugöi vel til aö gera
þau einföldu tiöindi sem gerast i
ævi bldms frá vorregni til vetrar-
næöings nákomin og skemmtileg.
Enda voru viöbrögö þess aldurs-
flokks, sem leikflokkurinn helst
tekur miö af, ótviræð staöfesting
á þessu.
Næst kom stuttur þáttur af tiu
litlum negrastrákum. Ekki var
neinu bætt viö þau tiðindi sem
sögö eru i hinum alþekkta texta,
en raunir negrastráka eru sýndar
á einfaldan og skemmtilegan
hátt.
Þriðji þátturinn og sá lengsti er
af gömlum kunningja, Meistara
Jakob. 1 þetta sinn þarf Jakob aö
snúa á kröfuharöan húseiganda
sem vill fá sina húsaleigu og eng-
ar refjar. Eignarrétturinn fer
halloka I þessum þætti, hvort
sem menn vilja gera veöur út af
töluveröum hóp fólks sem hefur
allmikla reynslu á sviöi, og flest
veigamestu hlutverkin voru i
öruggum og æfðum höndum,
þannig aö hinir mörgu fletir
verksins komust vel til skila. Ég
ætla ekki aö nefna nein nöfn, hér
var það augljóslega hópurinn
allur sem átti heiöurinn. Honum
skal hér með þakkaö fyrir
skemmtunina, og jafnframt vil
ég hvetja fólk til aö leggja leiö
sina upp I Hamrahliö og skoöa
Drekann — þaö er engin svikinn
af þeirri kvöldstund. Rétt er aö
benda á aö sýningin er prýöi-
legahentug fyrir stálpaöri börn.
Sá sem stelur fæti...
Leikfélag Selfoss var hér á
feröinni I vikunni, en feröir þess
taka nú aö gerast árvissar.
Starfsemi þess hefur veriö meö
talsverðum blóma upp á
siðkastiö. og þær sýningar sem
ég hef séð hafa verið vandaöar
og I alla staöi hinar frambæri-
legustu. 1 þetta skipti buðu sel-
fyssingar uppá gamanleik eftir
Italann Dario Fo, sem reyndar
var sýndur i Iönó fyrir tæpum
áratug. Verkiö er hrein-
ræktaöur farsi bygöur á
commedia- dell’arte hefö, sem
þýöir aö leikstill hans er mjög
stflfæröur, ýktur of andraun-
sæislegur. Eiginlega viröist mér
að til þess aö þetta verk
heppnist algerlega veröi aö
leika þaö af slikum hraöa og
tækni aö manni gefist ekki ráö-
rúm eitt andartak að ihuga
hversu fáránlegt þetta sé nú allt
saman. Selfyssingar ná ekki
þeim tökum á verkinu að þeir
haldi manni við efniö út I gegn,
en Steinunn Jóhannesdóttir hef-
ur lagt réttar linur I stilinn og
margir kaflar I sýningunni urðu
sannfærandi og náöu tökum á
áhorfendum. Það er hins vegar
vart viö þvi aö búast aö áhuga-
fólk búi yfir þeirri tækni sem
þarf til aö koma þessu verki
fyllilega til skila. Þaö munaöi þó
miklu aö Ketill Högnason sem
leikur Appollo stærsta hlutverk-
iö er vanda sinum fyllilega vax-
inn og nær furöanlegu valdi á "•
stflnum.
Augljóst er aö LS hefur unniö
vel og dyggilega aö þessu verk-
efni, og árangurinn ætti aö geta
orðiö flestum til skemmtunar og
fróöleiks.
Sverrir Hólmarsson
Kasper og draugurinn i þættinum um Meisiara Jakob.
þvi eöa ekki. Ég segi fyrir mina
parta, aö ég er ekki sérlega hrif-
inn af brúbum af þeirri gerö sem
koma fram i Jakobsþáttum. En
þessi þáttur var skemmtilegri en
þaö sem maður hefur áöur séö til
þessa selskapar Jakobs. Hann
var blátt áfra betur unninn en þal
sem maður sá siðast (eöa næst
siðast). Þegar á heildina er litii
er öryggi i meöferö brúöanna 0|
listræn útsjónarsemi á góöri leii
og ánægjulegri i Leikbrúðuland
felld og mikill húmor I verkinu,
en býr hins vegar yfir töluveröri
dýpt og spennu undir niöri.
Drekinn er hinn eilifi einvaldur
sem hefur birst okkur i marg-
vislegum gerfum og dular-
gerfum, en er alltaf sama eölis
innst inni, og það sem verkiö
kennir fyrst og fremst er aö þaö
er ekki nóg aö riddarinn
hugumstóri komi og drepi drek-
ann, við veröum öll aö drepa
drekann I hjörtum okkar, þvi aö
þaö er þar sem völd einræðisins
eiga sér staöfestu.
Þórunn Siguröardóttir hefur
sviðsett þetta verk af mikilli
iþrótt og hugkvæmni. Einkum
vakti þaö athygli hve vel salur-
inn allur var notaöur, og kom I -
ljós aö hann býr yfir geysilegum
möguleikum, ef menn einblina
ekki bara á sviðið sjálft. Gaman
væri að sjá þessa möguleika
nýtta enn betur. Sviösmynd,
ljósabeiting og leikhljóð var allt
notaö til hins ýtrasta til að
skapa hin réttu áhrif — og þaö
tókst meö eftirminnilegum
hætti.
Þetta er margmenn og erfið
sýning, og auövitaö byggist vel-
gengni hennar ekki sist á þvi aö
Hamrahliöarskólinn á aö skipa
Þaö er á þessum árstima sem
yfir mann dynja hvert af ööru
þorrablótin, árshátlðirnar og
ýmiss konar aövifandi leik-
sýningar skólafólks og annarra
áhugamanna. Annrikiö veröur
oft svo mikið aö þótt maöur sé
allur af viija gerður er þess ekki
kostur að skoöa allt þaö sem I
boði er. Þannig hef ég nú undan-
farið misst af sýningu Herra-
nætur á þvi ágæta leikriti
Durrenmatts Sú gamla kemur I
heimsókn, svo og sýningu
Flensborgarskólans á Ó, þetta
er indælt striö. Þeirra er hins
vegar getið hér til þess aö árétta
þaö aö skólarnir halda áfram
þeirri stefnu sem markast hefur
á undanförnum árum, aö setja
markið hátt I leikritavali.
Drekinn blessi heimilið
Þessi stefna hefur boriö góöan
og fagran ávöxt I Mennta-
skólanum viö Hamrahliö þetta
árið, þar sem lánast hefur aö
velja gott, nýstarlegt, áöur
ósýnt verk og leiöa þaö fram til
sigurs I fyrirmyndarsýningu.
Drekinn eftir Evgeni
Schwarts er bráösnjallt verk, á
yfirboröinu samiö i einföldum
ævintýrastfl, frásögnin slétt og