Þjóðviljinn - 05.03.1977, Síða 2

AFFORBOÐNUM
ÁVÖXTUM
Ég hef alla tíð veriðeinstaklega veikur fyrir
öirú því sem óleyf ilegt telst eða bannað, og er
eljtki einn um það. Þessi árátta er víst jafn
gömul mannkyninu og haft fyrir satt að Eva
hefði aldrei litið við eplinu, hefði það ekki ver-
ið forboðinn ávöxtur. Löngu áður en ég missti
barnatennurnar uppgötvaði ég það, að
Ijúffengasta munngæti sem hugsast gat, voru
rófur, radísúr og rifsber, að því tilskildu að
þessir forboðnu ávextir væru þjófstolnir úr
görðum ærukærra samborgara. Ég minnisl
þess hinsvegar ekki að hafa nokkurn tíman
óskað þess að þessar kræsingar væru fram-
reiddar á þau matborð, sem ég hef matast við
um dagana og étið óstolinn mat.
Alltaf var hið forboðna æskilegast. Ég byrj-
aði til dæmis að reyna að venja mig á að
reykja þegar ég var tólf ára, eins og hinir
strákarnir, en komstaldrei upá lagið með það,
og þegar ég hafði náð þeim aldri að reykjingar
voru ekki lengur forboðnar, hætti ég gersam-
lega að hafa áhuga á reykingaríþróttinni. Mér
fannst nautnin af reykingum einfaldlega allt
of ómerkileg til þess að ég nennti að vera að
sýsla með tóbak.
Að undanförnu hef ur hins vegar verið farin
mikil herferð gegn reykingum, herferð, sem
mér virðist hafa náð hámarki í bannfæringu
meinlætamanna á Bessa Bjarnasyni vini mín-
um og félaga, fyrir að segja landslýð frá því
að hann sé farinn að reykja danskar sígarett-
ur frá Rolf Johansen.
Og slíkur öfuguggi sem ég er, er ég nú far-
inn að keðjureykja vindla, eftir að reykingar
voru dæmdar þvi sem næst forboðnar.
Öæskilegar bækur hafa löngum verið for-
boðnar. Á miðri sextándu öld var að undirlagi
Páls páfa IV, gerð sérstök skrá yfir þær bæk-
ur sem bannaðar voru af kirkjunni— Index
librorum prohibitorum —•, og er sú skrá víst
enn við lýði.
Forboðnar bækur eru venjulega brenndar á
báli og eru auðvitað eins og annað það sem
forboðið er i heimi þessum afar eftirsóknar-
verðar fyrir þá sem á annað borð eltast við
það sem forboðið er.
Ég er einn af þeim, sem hef verið að eltast
við forboðnar bækur f rá því ég man eftir mér.
Ég held að ég haf i varla verið orðinn læs, þeg-
ar ég átti marga skókassa f ulla af myndabók-
um með berrössuðum kellingum, en slikar
bækur voru harðbannaðar, þegar ég var barn.
Kristmann þýddi „Elskhuga Lady Chatter-
ley”. Ég man að hún var prentuð á biáan
pappír og langir kaf lar í henni voru innsiglaðir
svo að börn kæmust ekki á hið forboðna les-
mpil, enda lásum við strákarnir þessa kafla
svp gaumgæfilega að síðurnar voru í bók-
staflegri merkingu lesnar upp til agna. Síðan
þetta var hefur klámaldan skolað ókjörum af
klámi í öllum myndum á rekafjörur vestur-
landa, svo að klámbókmenntir eru ekki lengur
spennandi og raunar orðið fágætt ’að bækur
séu bannaðar a.m.k. hérlendis, en kynfræðsla
í skólum hef ur leyst elskhuga Lady Chatterley
af hólmi.
Þá skeður það núna um daginn að íslensk
bók er bönnuð og þarf engan að undra, þó ég
væri fljótur að ná í hana. Þetta er sem sagt
bókin „HORT — SPASSKI" Skákeinvígi á (s-
landi 1977 eftir Jón Þ. Þór, gef in út af bókaút-
gáfunni „Fjölva" og kölluð á baksíðunni
„Fyrsta hraðsuðubók Fjölva".
Bók þessi er óvenjulega fallega unnin og
hefði sannarlega verið aðstandendum sínum
til hins mesta sóma hefði hún fengið að koma
út, en hún var bönnuð. Ástæðan er svokallaður
bókarauki, skrifaður af forleggjaranum Þor-
steini Thorarensen, og nefnir hann pistilinn
„Harmsögu Spasskýs". Höfundur er greini-
lega mjög undir áhrifum rithöfundarins Jó-
hannesar Birkilands, sem á árunum skrifaði
ritverkin „Harmsaga æfi minnar" og „Ögur-
legasta hörmungartímabil alirar minnar
æf i".
( greininni er það tíundað, hvernig skák-
meistarinn hafi í viðureign sinni við Fischer
látið reka eins og tuska, ætlað að slá sig til
riddara á veikleika Bobbys, verið í stífpress-
uðum fötum og eins og klipptur út úr tísku-
blaði, þambað lýsi og appelsínusafa. Hvernig
leikir hans voru útí loftið. En í öllum þessum
hörmungum virtist ásjóna hans eins og brost-
in.
Þá er í greininni f jallað um kenningar þess
efnis að kvenmannsleysi hafi verið farið að
segja til sín og hvernig konu hans, Larissu, var
flogið híngað, en ....„Hún var allfögur kona,
en þótti'kuldaleg á svip og fráhrindandi, og
kemur ekki á óvart að hann hefur síðan sagt
skilið við þetta snædrottningu sína". Greininni
lýkur síðan á því að höf undur upplýsir það að
....„undarlega þótti mönnum að lokum farast
þessum fyrirmyndaruppalningi úr rauðu ung-
herjafylkingunni, þegar hann opinberaði það
að hann var haldinn bíladellu, eins og vestræn-
ir gæjar og átti þá eina ósk þegar upp var
staðið að eignast Range Rover lúxusbíl..."
Einhverra hluta vegna þótti skáksamband-
inu ekki ástæða til að dreif a til almennings bók
með þessum kveðjum og mörgum f leiri í svip-
uðum dúr til gests okkar, fyrrverandi heims-
meistara í skák, en höfundur greinarinnar
segir orðrétt í Morgunblaðinu á sunnudaginn
var: „Þegar allt er saman komið verður hald-
in bókabrenna, enda við hæfi þar sem slíkt
einræðishugarfar stendur að baki ofsókninni
gegn bókinni."
Hér sannast enn hið fornkveðna, að mikil er
rússans og bolsans grimmd, og aumt að skák-
sambandið skuli þurfa áð lúta vilja kommún-
ista í einu og öllu. Enda varð Hort á orði þegar
hann hafði frétt af banninu:
Bókin setti bolsa í mát,
er byrjuðu þeir að kannana.
Alla greip þá ógnar fát,
ákveðið var að bannana. Flosi
-------------—&
VERÐLAUNAGETRAUN Hvað heitir skipið? BHm
V erðlaun fyrir
sldp nr. 6-10:
Dregið hefur verið úr réttum lausnum
Hér kemur síðasta skipiö sem
mynd birtist af i þessari viku.
Ef þú veist rétt nöfn skipa nr. 16-
20 sendu þá lausnirnar til Pósts-
ins, Þjóðviljanum Slöumúla 6,og
þú átt möguleika á verölaun-
um.
Verölaunin aö þessu sinni er
bókln Reykjavlk I 1100 ár sem
Sögufélagiö gaf út 1974, vönduö
bók og eiguleg. Eftir hálfan
mánuö veröur svo dregiö úr
réttum iausnum.
Nú hefur veriö dregiö úr nöfn-
um þeirra sem sendu réttar
lausnir á skipum nr. 6-101 skipa-
getraun’ Þjóöviljans. Upp kom
nafn Þorsteins Gislasonar Loft-
skeytastööinni Hornafiröi og
fær hann senda bókina Þraut-
góöir á raunastund sem Steinar
J. Lúöviksson skráöi, 8. bindi.
Sem fyrr uröu mjög margir til
aö senda lausnir.en nokkuö varö
upp og ofanjivort þær væru rétt-
ar.
Skipin voru þessi:
Nr. 6. Lagarfoss, skip Eim-
skipafélags Islands 1917-1948.
Nr. 7. Esja, hin elsta meö
þessu nafni, kom 1923 eöa 4 og
seld 1938.
Nr. 8. Arinbjörn hersir
Nr. 9. Bar þrjú nöfn og var
nóg aö eitt kæmi fram: Þau eru
Gulltoppur RE-247, Andri SU
493 og slöar GK 95 og Vöröur BA
142.
Nr. 10 Súöin, á Islandi 1930-
1952.
Þettáskip var smiöaö I Danmörku 1930 og var mikiö i Hamborgarferöum. Um borö I skiðinu var eirtafla
fra Hindenburg forseta Þýskalands vegna björgunarafreks. Seinna varö þaö fyrir baröinu á þjóöverj-
ALDARSPEGILL
/
Ur íslenskum blöðum á 19. öld
Hversvegna sker bökbindari E. Jénsson í
Reykjavik svona mildb utanaf nýjum bókum þeg-
ar hann bindur þær inn- í fyrsta sinni ? t. a. m.
á Sálmabókinni XI. útg., þar inunar sumsta&ar
' rúmum fjóröa parti frá því, sem á þeim er óinn-
bundnum.
Reykjavíkíngur.
Noröri 16. mai 1856