Þjóðviljinn - 05.03.1977, Blaðsíða 7

Laugardagur 5. mars 1977 ÞJÓÐVILJINN — StÐA — 7
Gæðum kennslu verdur ekki haldið uppi af samræmd-
úm krossaprófum prófanefndar. Meira að segja ný
námsskrá, bætt námsefni og betra skólahúsnæði
er heldur ekki trygging fyrir góðri ’enntun.
Hallur Páll
Jónssori/ kennari
isafiröi:
Samræmt göngulag nýtt
Mörg trúarsetningin tröllrlö-
ur menntakerfinu, einkum
grunnskólanum. Ein þeirra er
einkunnakúrfan alræmda, sem
prófanefnd hins háa ráöuneytis
notar f samræmd grunnskóla
próf, okkur kennurum bg nem-
endum til hrellingar. Sannast
sagna hefur undirritaöur aldrei
fyrirhitt neinn kennara, sem
kunnaö hefur skynsamleg rök
fyrir búkun þessa apparats. En
e.t.v. hefur prófanefnd komist
aö þeirri niöurtööu aö raunveru-
leikinn sé normalkúrfa, en ekki
kúla eins og Parmenldes hélt
foröum. Allavega hefur nefndin
ekki séö ástæöu til aö rugla okk-
ur kennara meö mystiskum
rökstuöningi um notagildi
normalkúrfu viö einkunnagjöf á
samræmdu prófi grunnskólans.
önnur trúarsetning er sú, aö
hægt sé aö kanna þekkingu
nemanda og þaö meira aö segja
á nokkuö visindalegan hátt, meö
þvi aö leggja fyrir hann útsmog-
in krossapróf eingöngu. Þarf þá
nemandi varla aö skrifa auka-
tekiö orö utan þaö aö pára
nafniö sitt, en krota þess I staö
einfalt tákn viö pappirana rétt
eins og óskrifandi fólk geröi
foröum. Lltum nú á nokkur
fróöieg dæmi úr samræmdu
krossaprófi grunnskólans og
tökum niöur I sögu:
„Ariö 1967 var órólegt fyrir
botni Miöjaröarhafs vegna þess
aö
( ) Farúk Egyptalandskonungi
var steypt af stóli
( ) borgarastyrjöld braust út I
Libanon
( ) Makarlos forseti Kýpur var
myrtur
( ) Sex daga stríöiö var háö
( ) Súezskuröinum var lokaö”
Segjum nú svó aö nemandi
telji rétt aö krossa viö Sex daga
striöiö, þrátt fyrir oröalagiö
„var órólegt”. Hverju er prófa-
nefnd nær? Ætli nemandi viti e-
ö um orsakir strlösins og afleiö-
ingar þess? Þaö kemur ekki
fram. Til hvers er veriö ajö
spyrja?
Annaö dæmi: Nemandi kross-
ar viö einhverja stjórnmála-
stefnu, en spurt er um pólitiskan
stuöning verkamanna I Evrópu
á siöari hluta 19. aldar. Hverju
er prófanefnd nær? Veit nem-
andinn e-ö um þessar stefnur?
Þaö er óvlst. Til hvers er veriö
aö spyrja?
Þriöja dæmi: Nemanda er
gert aö svara i einni málsgrein,
hvaö hugtök eins og kommún-
ismi, mannréttindi og þjóönýt-
ing merkja.
Treystir prófanefnd sér til aö
skilgreina eitthvert þessara
hugtaka meö einni málsgrein,
þannig aö aörir veröi I rauninni
einhver's visari,? — Þannig
mætti áfram halcfa./ / En vel á
minnst, hvaö er þaö annars sem
skiptir máli I sögu? Er þaö
sparöatíningur Jóns R. Hjálm-
arssonar? Er þaö sundurbúturn
prófanefndar á samfelldu
námsefni I sögu, þar sem ætlast
er til aö kennari hoppi meö
nemendur af slóöum vlkinga,
yfir i landafundi og þaöan i iön-
byltinguna, o.s.frv.? Samræmt
grunnskólapróf 1 sögu ber vitni
um, ekki aöeins ónothæfar
kennslubækur, heldur einnig al-
geran misskilning prófanefndar
á því hvaö saga er.
Máliö er þetta: hvernig I
ósköpunum dettur prófanefnd-
armönnum i hug aö hægt sé aö
kanna þekkingu og skilning
nemenda I sögu og landafræöi,
svo dæmi sé tekiö, meö sam-
ræmdu krossaprófi, sem þar aö
auki gengur þvert á allar skyn-
samlegar hugmyndir manna
um tilgang þeirrar fræöslu. Og
ekki nóg meö þaö, prófiö stang-
ast á viö hugmyndir sem settar
eru fram 1 Abendingum um
námsefni og gefnar eru út af
hinu háa ráöuneyti og fulltrúum
þess viö skólarannsóknadeild.
Þaö er fleira viö samræmd
próf sem valdiö hefur • angri
minu og nemenda. Eitt er próf-
timi samræmda prófa, siöasta
vika I febrúar, sem olli aö sjálf-
sögöu all nokkurri .röskun á al-
mennu skólastarfi. Ef sam-
ræmd próf eru notuö á annaö
borö, er eölilegast aö hafa þau i
lok skólaárs, bæöi hvað viökem-
ur yfirferö námsefnis og vegna
ofangreindrar röskunar.
Annaö, sem hér er vert aö
geta um, er ruglandi og breyt-
dngar á fyrirkomulagi sam-
ræmdra prófa I ensku og
dönsku: Fyrst var ákveðið aö
Háfa eitt sameiginlegt próf fyrir
bæöi tungumálin. Siöan var
horfiö frá þvl, bæöi vegna and-
mæla kennara og nýrra upp-
götvana prófanefndar, en á-
kveöiö aö gera máliö aö happa-
drætti og draga um I hvoru mál-
inu skyldi prófaö, sennilega
samkvæmt þeirri llfsspeki aö
lifiö sé lotteri. Það er óhætt aö
fullyröa aö svona vinnubrögö
eru bæöi alm. kennurum og
nemendum illskiljanleg og hafa
þau mælst einkar illa fyrir. Eru
þau slst til þess aö glæða náms
áhuga eða jákvæö viöhorf til
skólanáms, sem þó á aö vera
einn megintilgangur námsmats.
1 grein sem Höröur Bergmann
sendi frá sér i janúar sl., og birt-
ist I 10. pésa ráöuneytisins um
dönskukennsluna, segir hann
m.a.:
„Þaö hvernig nemendur
stunda nám sitt er mun meira
háö þvl hvernig námiö og
kennslan tekst, hvernig kennur-
um tekst að skipuleggja námiö
— heldur en einhverju prófi sem
framundan er — þótt um sam-
ræmt próf sé aö ræöa.”
Þetta er mikill misskilningur.
I fyrsta lagi er yfirleitt aö finna
ákveöna námsskrá I þeim
greinum sem kenndar eru undir
samræmd próf. Þar meö er
kennurum gert aö kenna ákv.
námsefni. I öðru lagi er um aö
ræöa oftar en ekki tilskikkanir
um hvert námsefniö sé fyrir
samræmd próf. Og þar sem
samræmd próf eiga aö teljast
marktæk og niöurstööur þeirra
segja m.a. til ur~ möguleika
nemenda til áfr, haldandi
menntunr, þá miðasi öll kennsl-
an meira og minna viö þessi
próf. Ekki aöeins nemendur
heldur einnig kennarar eru
siöan metnir eftir niöurstööutöl-
um þessara prófa.
Þaö sem ég er aö segja hér er
meö öörum oröum þetta: kenn-
arar eru orönir taglhnýtingar
prófanefndar og kontórista
ráðuneytisins og þeim er ætlaö
aö ganga eftir samræmdu
göngulagi nýju. Þeir hafa litil
sem engin áhrif á gerð prófa eöa
próftlma. Þeim er ekki treyst til
aö búa til marktæk próf né held-
ur aö fara yfir aösend próf og
gefa vitnisburö, jafnvel þótt
þeir eigi aö hafa háskólamennt-
un til starfans.
Meira að segja mun þaö vera i
höndum námsstjóra hinna ýmsu
greina hversu miklum tlma
skuli variö til kennslu hinan
óllku faga, hvort t.d. kenna skuli
tungumál, eitt eöa fleiri, I 4., 5.
og 6. bekk grunnskólans og þá
hvort það skuli gert á kostnaö
islenskunáms eöa e-s annars.
Hvorki kennarar né skólastjór-
ar eru spurðir ráöa, en boöiö
kemur aö ofan.
Aö baki starfi prófanefndar og
námsstjóra munu án efa liggja
hugpiyndir ’úm samræmingu I
málefnum grUnnskólans. Sam-
ræming er góöra gjalda verö aö
vissu marki. Gallinn er hins
vegar sá aö hún er dæmd til að
misheppnast, þegar engin á-
kveöin menntunarpólitlk er rek-
in af hinu opinbera. Almenn
námsskrá grunnskóla er til aö
mynda syndarspil eitt, sem nær
ekki fram aö ganga vegna and-
stööu rlkjandi valdhafa. Og
hvorki þeim sérfræöingum sem
undirbjuggu grunnskólafrum-
varpið, né alþingismönnum sem
geröu þaö aö lögum datt I hug aö
skilgreina eöa skýra hvaö átt
væri viö meö grundvallarhug-
takinu MENNTUN. Þegar
þannig er um hnútana búiö, er
von aö skólakerfiö likis rekaldi,
þrátt fyrir allt skipulag, eftirlit
og samræmingu yfirvalda.
Enn ma benda á annað: Gæö-
um kennslu veröur ekki haldiö
uppi af samræmdum krossa-
prófum prófanefndar. Þaö vita
sjálfsagt prófanefndarmenn.
Meira aö segja ný námsskrá,
bætt námsefni og betra skóla-
húsnæöi er heldur ekki trygging
fyrir góöri menntun, ef frum-
kvæöi I starfi er tekið af kennur-
um, skólastjórum og skóla-
nefndum. A þetta hafa margir
bent, en jafnan talaö fyrir dauf-
um eyrum.
Þaö eru tillögur minar, aö
samræmd grunnskólapróf veröi
lögö niður og prófanefnd sömu-
leiöis, jafnhliöa þvl sem dregiö
veröi úr afskiptum ráöuneytis-
ins af skólastarfi og valdsviö
þess minnkað, en kennurum og
öörum sem viö hina einstöku
skóla starfa, verði veitt aukiö
frelsi og frumkvæöi i starfi.
Isafiröi, 25. febrúar 1977.
Hallur Páll Jónsson.
Palestínumenn efl-
ast qf vandrœðum
Sadats og Assads
Palestinskir skæruliöar f bardaga viö jórdanluher 1970
tJrslit borgarastriösins I
Libanon uröu ósigur fyrir
palestinumenn, itök þeirra þar
minnkuðu stórum og eina svæö-
iö, þar sem þeir halda enn veru-
legu athafnafrelsi, er spildan
næst landamærum Israels, köil-
uö Fataland eftir A1 Fata, sterk-
ustu samtökunum innan PLO,
baráttusambands palestinu-
manna. Og á þvi svæöi eiga þeir
i höggi viö lið hægrisinnaöra og
kristinna Hbana, sem nýtur
stuönings tsraels.
Hinar feiknalegu óeiröir, sem
brutust út i Egyptalandi vegna
fyrirhugaðra veröhækkana á
brýnustu lifsnauösynjum, hafa
hinsvegar ab vissu marki bætt
aöstööu palestlnumanna. Sadat
egyptaforseti hefur tekiö sér
haröstjórnarvöld til aö halda
þjóöinni, sáróánægðri meö bág
lifskjör og svall og óspilunar-
semi yfirstéttarinnar, I skefj-
um, en það fer ekki leynt aö
hann er ekki eins öruggur I
valdasessi og fyrr og ýmsir
fréttaskýrendur, eins og David
Hirst hjá breska blaöinu
Guardian, efast um möguleika
hans til aö halda völdum lengi.
Sýrlandsstjórn hrædd
Þrátt fyrir efnahagsleg bág-
indi og auölindaskort er
Egyptaland vegna mannfjölda
sins, landfræöilegrar legu og til-
tölulega mikillar tækniþróunar
á margan hátt leiöandi rlki i
arabiska heiminum, og þvl hef-
ur ólgan þar valdið skjálfta I
gervöllum grunni þess heims.
Og engir hafa skelfst meir viö
atburðina i Egyptalandi en
ráöamenn Sýrlands. Enda þótt
þeir Assad Sýrlandsforseti og
Sadat séu keppinautar um áhrif
I Arabalöndum, hefur sá fyrr-
nefndi litla ástæöu til þóröar-
gleði yfir vandræöum egypskra
valdhafa. Sýrland er aö vlsu
ekki eins illa efnahagslega statt
og Egyptaland, en vandræöi
ráðamanna þar eru engu aö slö-
ur ærin. Lifskjör almennings
eru ákaflega bág og fara versn-
andi vegna gifurlegrar verö-
bólgu, auk þess sem strlðiö I
Libanon og úthald hersins þar
hefur kostaö sitt. Einnig i Sýr-
landi fer kjarabiliö milli þorra
almennings og spilltrar og dug-
lausrar yfirstéttar breikkandi.
Þaö þyrfti þvi ekki mikið aö
bera út af til þess aö sýrlensk al-
þýöa fylgdi dæmi þeirrar
egypsku.
Staðan í
Líbanon
Þar aö auki fer þvl fjarri aö
Assad sjái ennþá fram úr
Libanon-ævintýrinu. 1 Libanon
snerust sýrlendingar áöur yfir-
lýstir höröustu stuöningsmenn
palestinumanna af öllum
grannrlkjum ísraels, gegn þess-
um skjólstæöingum slnum. Þaö
hefur bæöi aukiö óánægjuna
heima fyrir og svipt Sýrlands-
stjórn tiltrú palesttnumanna.
Assad vill ekki lama þá alger-
lega meö þvl aö svipta þá yfir-
ráöum yfir Fatalandi, sennilega
fyrst og fremst vegna þess, aö
hann vill nota þá sem pólitiskt
peö I taflinu við Israel. ísrael
heldur ennþá sneið af sýrlensku
landi hernumdu og er greinilega
ekkert á þeim buxunum aö láta
þaö af hendi. En ISraelsmenn
kynnu aö hugsa sig hetur um
viðvlkjandi þvi máli, ef
palestinsku skæruliöunum yröi i
staðinn algerlega sparkað út úr
Libanon.
Vegna þess aö sýrlendingar
vilja þannig hafa palestinu-
menri góöa I bráöina; sýna þeir
bandamönnum sinum I libönsku
borgarstyrjöldinni, kristnum
hægrimönnum, vaxandi þver-
giröing, taka fyrir vopnaflutn-
inga til þeirra og hafna öllum
kröfum um skiptingu Llbanons I
fylki, sem er þó eitt helsta bar-
áttumál libanskra hægrimanna.
Meö þvl aö koma upp sérstökum
fylkjum eða kantónum kristinna
erlendum
vettvangi
manna meö mikilli sjálfstjórn
hyggjast libanskir hægrimenn
tryggja itök sin gegn vinstri-
mönnum og múhameöingum,
meirihluta landsmanna. Assad
reynir þarna aö þræða bil
beggja, en niðursaðan gæti orö-
iö sú,aö hann fengi i staðinn full-
an fjandskap hægrilibana án
þess aö ná stuðningi þarlendra
vinstrimanna og palestinu-
manna. Þaö veröur þvl æ
erfiðara fyrir Assad aö slá sér
upp á sigrinum I Libanon, sem
hann kallar svo, og einnig þaö
kyndir elda óánægjunnar I Sýr-
landi.
Hræðslubandalag.
Olgan i Egyptalandi og Sýr-
landi ásamt meö hættuástandi i
Libanon hefur leitt af sér stór-
vaxandi áhuga egypskra, sýr-
lenskra, jórdanskra og
saúdiarabiskra valdhafa á aö
leysa Palestinudeiluna sem
fyrst. Þeir vilja fá þaö mál út úr
heiminum, til aö geta einbeitt
sér aö þvl að hafa hemil á eigin
þegnum. Egyptaland, Sýrland
k)g Jórdania hafa gefiö til kynna
aö þau vilji jafnvel ganga svo
langt til samkomulags viö ísra-
el aö hefja á ný Genfarráðstefn-
una um Palestinumál án þátt-
töku PLO, sem bæöi Bandarlkin
Framhald á bls. 18