Þjóðviljinn - 24.04.1977, Blaðsíða 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 24. aprll 1977
SVAVAR GESTSSON;
missera verda
atvinnustefnu
Atök næstu
um íslenska
og erlenda stóriöju
1 sérriti Þjóðviljans um islenska
atvinnustefnu rekur Þröstur
ólafsson hagfræöingur aðgerðir
vinstristjórnarinnar i iðnaðar-
málum. Þessu riti hefur nú verið
dreift um allt land i 50 þúsund ein-
tökum og engin þörf á að endur-
taka efni þess hér, en i grein
Þrastar kemur fram að á valda-
árum vinstristjórnarinnar voru
gerðar stórhuga áætlanir um efl-
ingu islensks iðnaðar. Unnar voru
ýtarlegar og raunhæfar tillögur
sem sýna að islendingar eiga svo
mörg atvinnutækifæri sjálfir ein-
ungis meö þvi að notast við inn-
lend aðföng að þjóðin getur á
næstu áratugum átt fullt i fangi
með þvi að nýta þau tækifæri. Til
dæmis um þau verkefni sem iðn-
þróunarnefnd sú sem Magnús
Kjartansson setti á laggirnar
benti á sem hugsanleg stóriðju-
verkefni islendinga sem byggi á
innlendri orku og hráefnum að
meginhluta voru áburðarvinnsla,
sjóefnavinnsla margskonar og
gosefnavinnsla. Aætlaður stofn-
kostnaður á verðlagi ársins 1975
var talinn um 50 miljarðar ef
reistar væru verksmiðjur til þess
að nýta þessí tækifæri. Þessi
stóru fyrirtæki hefðu þurft
300—350 gigavattstundir á ári og
jarðvarma i miklum mæli.
Starfslið við þessi fyrirtæki yrði
2300 manns eða svo að minnsta
kosti, söluverðmæti á ári 20—30
miljarðar króna. Af þessum töl-
um sést að þarna er um að ræða
risaverkefnisem gætu skipt sköp-
um i islensku atvinnulifi. Þá eru
ótalin þau verkefni, sem liggur
fyrir að snúa sér að i sjávarút-
vegi, fullvinnslu sjávarafurða, nú
þegar við sjáum hilla undir það
að við ráðum fiskimiðunum einir
loksins eftirlanga baráttu. Það er
þvialveg augljóst að ef við aðeins
snúum okkur að ’þ'd að nýta þau
tækifæri sem eru svo að segja
borðleggjandi þá mun þjóðin eiga
fuilt i fangi með að leysa þau mið-
að við þann mannfjölda sem hér
er og það fjármagn sem hér er.
Það liggur fyrir að þjóðin hefur
næg verkefni að vinna að nýtingu
islenskra atvinnutækifæra fram
til aldamóta og lengur.
Það var iðnþróunarnefnd
Magnúsar Kjartanssonar sem
benti á hin stóru verkefni
almenns iðnaðar, en þegar
vinstristjórnin fór frá, lagði nýi
iðnaðarráðherra hægristjómar-
innar tillögur iðnþróunarnefndar
á hilluna.
Orkustefna —
idnaöarstefna
Alþýðubandalagiö taldi sér
skylt að halda þessum störfum
sem hófust i vinstristjórninni
áfram. Þess vegna var þegar á
fyrstu mánuðum Alþýðubanda-
lagsins sem stjórnarandstöðu-
flokks 1974 sett á laggimar orku-
nefnd flokksins. Hún skilaði áliti
sl. haust eins og kunnugt er með
myndarlegu riti. Hefur álit orku-
nefndarjnnar vakið svo mikla
athygli að hvarvetna er núorðið
vitnað til þess til fyrirmyndar um
vinnubrögð flokks að sérverkefn-
um. Formaður orkunefndarinnar
var Hjörleifur Guttormsson. Er
orkunefndin hafði skilað áliti
ákvað forysta flokksins að leggja
sérstaka vinnu i að móta fram-
haldið: ýtarlegar tillögur um is-
lenska atvinnustefnu. Árangur
þess starfs og um leið undirbún-
ing að lokatillögum er að finna i
sérritum Þjóðviljans um islenska
atvinnustefnu sem kom út i
siðustu viku, og i tillögu þing-
fiokks Alþýðubandalagsins um
stefnumótun i atvinnumálum.
Alþýðubandalagið vill með þess-
um tillöguflutningi og Þjóðviljinn
með sérritunum kynna öllum
almenningi það stefnumótandi
starf sem nú er unnið að á vegum
hreyfingarinnar og um leið að
sýna fram á það andspænis hinni
erlendu stóriðjustefnu Jóhannes-
ar Nordals, Gunnars Thorodd-
sens, Stéingrims Hermannssonar
og Benedikts Gröndals, að islend-
ingar þurfa ekki að leita til
útlendinga; verkefnin eru ærin
sem blasa við okkur hér úr inn-
lendum aðföngum.
Rökrétt framhald
Tillögur Alþýðubandalagsins
nú um islenska atvinnustefnu eru
rökrétt framhald af áratuga bar-
áttu islenskra sósialista fyrir
sjálfstæði þjóðarinnar gegn
óþjóðlegum öflum auðstéttarinn-
arog niðurlægjandi vantrú þeirra
á islenskt stjálfstæði. Sósialista-
flokkurinn lagði grundvöllinn að
eflingu sjávarútvegs og fiskiðn-
aðar i nýsköpunarstjórninni; þvi
starfivarhaldiðáfram af miklum
myndarskap i vinstristjórnunum
báðum. Jafnframt börðust
vinstristjórnirnar oft við allt að
þvi ofurefli liðs, gegn Nató og
ihaldinu, fyrir útfærslu landhelg-
innar. Nú er lokatakmark land-
helgismálsins i augsýn. Nú þarf
að iðnvæða Sjávarútveginn og
fiskvinnsluna samhliða allsherjar
eflingu almenns iðnaðar; þar eru
verkefnin ekki smærri en þau
sem rakin voru hér á undan sem
dæmi um islensk stóriðjutæki-
færi.
✓
Aætlun
„intergral”
Þegar hægristjórnin kom til
valda varð það fyrsta verkefni
forstjóra Alusuisse að dusta rykiö
af áætlun „Integral”, sem
Magnús Kjartansson haföi hafn-
að. I hinni nýju útgáfu áætlunar-
innar sem forstjórarnir sendu
Gunnari Thoroddsen i október
1974 kvarta þeir um dræmar
undirtektir Magnúsar Kjartans-
sonar, én gera sér jafnframt
greinilega vonir um betri undir-
tektir meö nýrri rikisstjórn. Þeim
varð aö ósk sinni. Hægristjórnin
átti i látlausum viðræðum við for-
stjóra Alusuisse um áætlun
integral. Hún samþykkti stækkun
álverksmiðjunnar, 2. áfanga þeg-
ar i stað, án þess einu sinni að
setja um leið skilyrði um hreinsi-
tæki. Hún samþykkti aðild
Alusuisse að virkjunarrannsókn-
um á Austurlandi. Hún leitaði
eftir umsögnum innlendra aöila
eins og náttúruverndarráðs — nú
alveg nýlega — um súrálsverk-
smiðju á Reykjanesi og hún hefur
gefið undir fótinn með enn meiri
stækkun álversins: hefur þegar
samþykkt virkjunarfram-
kvæmdir sem iðnaðarráðherrann
ætlar gagngert handa stærri ál-
verksmiðju i Straumsvik.
Andsvar Alþýðubandalagsins
við þessari sókn ihaldsins er
islensk atvinnustefna; fyrir henni
er gerð grein i sérritum Þjóðvilj-
ans, greinargerð áðurnefndrar
þingsályktunartillögu og útvarps-
umræðunum á alþingi i fyrra-
kvöld. Alþýðubandalagið hefur
einnig lagt þunga áherslu á
afstöðu sina i atvinnumálum meö
stöðugum umræöum um mál
þessi i málgögnum sinum og á
Alþingi i vetur. Má i þvi sam-
bandi minna á umræðurnar um
Grundartangaverksmiðjuna. —
Þessi látlausa barátta Alþýðu-
bandalagsins er nú farin að bera
árangur. Þessi árangur birtist
tam. i skoðanakönnun Dagblaðs-
ins um daginn þegar 80% aö-
spurðra reyndust vera á móti
erlendri stóriðju. Þessi árangur
hefur einnig komið fram i marg-
vislegum blaðaskrifum að undan-
förnu, en langmest áberandi varð
þessi árangur á alþingi i vikunni
þegar atkvæði voru greidd um
verksmiðjuna á Grundartanga. 10
þingmenn úr báðum stjórnar-
flokkunum lýstu andstöðu við
frumvarp þetta — auðvitað meðal
annars á þeim forsendum að þeir
voru andvigir þvi að islenska rik-
ið ætti meirihluta i fyrirtækinu —
en andstaða þeirra var þó fyrst og
fremst niðurstaöa þeirrar miklu
óánægju með stóriðjustefnuna
sem fer geyst um landið um þess-
ar mundir og óhjákvæmilegt er
að einnig þingmenn stjórnar-
flokkanna verði varir við. Það
var einnig greinilegt þegar þing-
menn stjórnarflokkanna gerðu
grein fyrir atkvæðum sinum að
málflutningur þingmanna
Alþýðubandalagsins hafði haft
áhrif og sú upplýsingasöfnun um
afkomuhorfur verksmiðjunnar
sem unnin var i iðnaðarnefnd
varð til þess að opna augu
margra; það er nefnilega ljóst að
veruleg hætta er á hallarekstri
þessa fyrirtækis og þjóðhagslegur
ávinningur yrði hverfandi, jafn-
vel þótt við slyppum við hallann.
Bráöabirgöa-
samningur við
Elkem
1 lok þessarar umræðu i siðustu
viku markaði Alþýðubandalagið
einnig forystu sina og sérstöðu
meðal þingflokka, en samstöðu
með meirihluta landsmanna, með
þvi að lýsa yfir að flokkurinn
muni áfram berjast fyrir breyt-
ingum á samningum viö Elkem
eftirsamþykktalþingisnú, bæði á
raforkusamningi og starfsleyfi
um hollustuhætti. Þaö er þvi al-
veg augljóst að yfirlýsing stærsta
stjórnarandstöðuflokksins jafn-
gildir þvi að samningurinn við El-
kem sem etv. verður samþykktur
á alþingi i þessari viku er aðeins
bráðabirgðasamningur, hann fær
ekki að standa óbreyttur nema
skamma stund. Alþúðubanda-
lagið mun beita sér fyrir þeim
breytingum eitt eða i samvinnu
við aðra flokka.
Þegar járnblendiverksmiðjan
var rædd á alþingi i siöustu viku
klofnuðu báðir stjórnarflokkarnir
möur 1 rót. Aðeins einn tlokkur
stóð heill og óskiptur meö málm-
blendiverksmiðjunni; Alþýðu-
flokkurinn! Kannski á það við um
þann flokk að ekki verði feigum
forðað, en margur hafði þó gert
sér vonir um það að Alþýðuflokk-
urinn væri á batavegi. Svo er
ekki. Formaður Alþýöuflokksins
réðist með heiftaroröum gegn
þingmönnum Alþýðubandalags-
ins, hann skrifaði undir nefndar-
álit meirihluta iðnaðarnefndar án
þess aö hafa kynnt sér tillögur
heilbrigðiseftirlitsins um
hollustuhætti I verksmiðjunni.
Hann gekk fram fyrir skjöldu
sem sérstakur talsmaður
erlendrar stóriðju; var ræða hans
hin harðasta stóriöjuræöa sem
heyrst hefur á alþingi á undan-
förnum árum eða allt frá þeim
tima, er Alþýðuflokkurinn og
Sjálfstæðisflokkurinn knúðu fram
samþykki alþingis við álverk-
MEGRUN ARLEIKFIMI
Nýtt námsekið
Vigtun— Mæiing — Gufa — Ljós
— Kaf fi — Nudd — Megrunar-
fæöa — Matseöill.
Innritun og upplýsingar í síma
83295 alla virka daga kl. 13-22.
Júdódeild Armanns
Ármúla 32.