Þjóðviljinn - 26.07.1977, Blaðsíða 2

.2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 26. júll 1977.
Skattrán, segir FÍB
um hækkunina á bensínverðinu
Hækkun á opinberum
gjöldum.
68 kr. '
Hækkun á verði hvers
bensinlltra á si. 7
árum.
> 37 kr.
Af völdum erlendra
■J hækkana og gengis-
breytinga.
18 kr.
llækkun á dreifingar-
kostnaöi.
13 kr.
12 kr.
80 kr.
Krá 1970 hefur bensin hækkaö um 68 kr. og rennur stærsti
hluti hækkunarinnar i rikissjóö.
Af súlunni má sjá aö hækkanir á bensinveröi hafa fyrst og fremst orbið
vegna skatta sem opinberir aöilar leggja á, en er aöeins aö litlu leyti af
völdum launhækkana ilandinueöa hækkana Arabarikja á innflutnings-
veröi bensins.
Vegna frétta í dagblöð-
um um að yfirvofandi sé 8
kr. hækkun á verði bensín-
litra vill Félag íslenskra
bifreiðaeigenda koma á
framfæri eftirfarandi
upplýsingum um bensín-
verðshækkanir undanfar-
inna ára, tekjur rikissjóðs
af sölu á bensíni og ráð-
stöfun þeirra tekna.
HÆKKUN A BENSINVERÐI
STAFAR AÐALLEGA AF INN-
LENDUM SKATTAHÆKKUN-
UM, EN AÐEINS LITILL HLUTI
ER AF VÖLDUM ERLENDRA
VERDHÆKKANA OG AUKINS
INNLENDS KOSTNAÐAR.
Bifreiöaeigendur á tslandi hafa
illþyrmilega fengiö aö kenna á
þvi aö oliukreppa skall á i heimin-
um fyrir nokkrum árum. Frá ár-
inu 1970 hefur verö á bensinlltra
hækkaö úr 12 kr. i 80 kr., eöa tæp-
lega sjöfaldast, er) á sama tima
hefur almennt verölag i landinu
rumlega fimmfaldast. Samsvar-
ar þetta þvi aö verö á bensini hef-
ur hækkaö um 25% meir, en nem-
ur almennum veröhækkunum i
landinu (sjá fylgiskjal I.)
I dag, 21. júli fullyröir Morgun-
blaöiö i frétt á baksiöu, að verð á
bensinlitra muni á næstu dögum
enn hækka um 8 kr. og þar látiö i
þaö skina að hækkun þessi stafi af
kostnaðarhækkun hjá oliufélög-
unum vegnalaunahækkana,og aö
auka eigi framlag til vegasjóös.
Svipaöa röksemdafærslu hafa
málgögn rikisstjórnarflokka bor-
ið á borð viö bensinhækkanir á
undanförnum árum.
Af þessum sökum skal nú út-
skýrt hverjir hafa fennið bær 68
kr. sem verö á bensinlitra hefur
hækkaö um á sl. 7 árum. Erl.
veröhækkanir á bensini og geng-
islækkun islensku krónunnar hafa
orsakað 18 kr. hækkun á útsölu-
veröi bensinlitra hérlendis. Allar
innlendar kostnaðarhækkanir,
þar meö talinn launakostnaöur og
annar dreifingarkostnaöur hafa
valdiö 13 kr. hækkun á bensin-
litra. Skattar sem opinberir aöil-
ar leggja á „bensinneyslu” bif-
reiðaeigenda valda hins vegar 37
kr. hækkun, sem er meira en
helmingur þeirrar 68 kr. hækk-
unar á verbi bensinlitra sem orbib
hefur á þvi 7 ára timabili sem hér
um ræðir.
Tekjur ríkisstjóðs af
bensínsölu:
Um margra ára skeið hefur rik-
isvaldiö skattlagt „bensinneyslu”
bifreiðaeigenda margfalt meii“a
en neyslu allrar annarrar nauö-
synjavöru landsmanna. Þessa ó-
hóflegu skattlagningu hafa ráöa-
menn ávallt reynt aö réttlæta
með þeim rökum að áformuö séu
stórátök i vegagerð og þvi nauö-
synlegt að auka tekjur rikissjóös.
vegna þeirra framkvæmda.Væfi
vel aö staðið, ef allar tekjur rikis-
sjóös af bensinsölu rynnu til
vegagerðar, en þannig er málum
þvi miöur ekki háttaö.
Stabreyndin er sú, aö vegasjóð-
ur fær stööugt minni hlut heildar-
tekna rikissjóðs af bensinsölu. I
fylgiskjali II er sýnt yfirlit yfir
heildartékjur rikissjóös af ben-
sinsölu á árunum 1970-1976, og eru
tekjurnar flokkaðar þar i fjóra
megin flokka.
Skattlagningin.
1. Vegagjald—eöa innflutnings-
gjald af bensini er markaður
tekjustofn vegasjóös af bensin-
sölu. Ariö 1970 var vegagjald um
47% af útsöluverði bensinlitra, en
sökum þess að á siöustu árum
hefur stöðugt stærri hluti bensin-
skatta fariö til almennrar ráð-
stöfunar hjá rikissjóöi, hefur
þessi markaði tekjustofn vega-
sjóðs rýrnaö mikið, og er nú orö-
inn innan viö 25% af útsöluverði
hvers bensinlitra.
2. Verötollur, sem nemur 50% af
innflutningsveröi, er innheimtur
af öllum bensininnflutningi.
Verðtollurinn er sérskattur á bif-
reiðaeigendur, þar sem að allir
aðrir orkugjafar sem notaðir eru
hérlendis svo sem, flugvéla-
bensin, þotueldsneyti, svartolia,
raforka og hitaorka til húshitunar
eru sáralitiö eöa ekkert tollaðir.
— Þvi krefst Félag islenskra bif-
reiðaeigenda þess, að verðtollur á
bensini veröi felldur niður, og að
bensin verði tollaö á sama hátt og
aðrir orkugjafar hérlendis.
3. Söluskattur er lagður á bensin
eins og alla aðra vöru, og myndi
FIB ekki véfengja réttmæti þeirr-
ar skattlagningar ef söluskattur
væri ekki reiknaöur af þeim sér-
sköttum sem áður hafa verið
lagðir á innflutningsverö bensins.
A siðastliðnu ári greiddu bifreiöa-
eigendur alls 355,5 milj. i sölu-
skatt af vegagjaldi. Fráleitt er aö
innheimta á þennan hátt skatt af
skatti, nema þvi aðeins aö þær
söluskattstekjur renni i vegasjóð
eins og vegagjaldið.
4. Aörir tekjustofnar hins opin-
bera sem reiknaö er með i verð-
grundvelli benzins eru: leyfis-
gjald, vörugjald, og landsútsvar.
Þó aö þessir þrir skattstofnar
nemi i dag innan viö 1,7% af
útsöluveröi hvers bensinlitra,
voru heildartekjur rikissjóös af
þessum skattstofnum rúmar 120
milj. árið 1976.
Ráðstöfun tekna rikissjóðs
af bensínsölu
Samfara þeim miklu hækk-
unum sem oröiö hafa á bensini á
undanförnum árum, hefur oröið
mikil röskun á hlutfalli einstakra
tekjustofna i heildartekjum rikis-
sjóös af bensinsölu. Alvarlegasta
breytingin er sú, aö vegagjaldið
hefur dregist verulega saman frá
árinu 1970 og tekjur vegasjóðs
rýrnað aö sama skapi. Fram til
ársins 1973 nam vegagjald um og
yfir 70% af heildartekjum rikis-
sjóös af bensinsölu. Arið 1976 var
hlutfall vegagjalds af bensin-
tekjum hins vegar komið niöur i
43,3%. Þessi þróun á sér stað
þrátt fyrir aö heildartekjur rikis-
sjóös af bensinsölu hafi verið
hlutfallslega meiri árið 1976 en
þær~voru árin þar á undan.
Þessari tilfærslu á tekjum frá
vegasjóöi til alm. ráöstöf-
unar fyrir rikissjóð, , mótmælir
Félag islenskra bifreiðaeigenda
og krefst þess aö tekjur rikisjóös
af bensinsölu veröi látnar renna
til vegageröar i landinu.
Lokaorð:
A grundvelli þess rökstuönings
sem fram kemur hér aö ofan mót-
mælir Félag islenskra bifreiöa-
eigenda harölega yfirvofandi
bensinveröshækkun, og þvi opin-
bera skattráni sem rikisstjórnin
fremur nú á bifreiðaeigendum.
Ennfremur krefst FIB þess aö
þær reglur sem gilda um
ákvörðun bensinverös veröi strax
teknar til gagngerörar endur-
skoöunar, og það ranglæti sem nú
rikir viö ákvörðun bensinverðs
veröi upprætt.
Norðurlandamótið í skák í gærkyöld
Jón L., Haraldur og Helgi berjast
um efstu sætin. Guðlaug á góðri leið með að verja NM-titilinn
Helgi
Ólafsson
Þeir Helgi Ólafsson, Jón
L. Árnason og Haraldur
Harlaldsson berjast allir
um efstu sætin á Norður-
landamótinu í skák þegar
fimm umferðum er lokið. I
gærkvöld sigraði Helgi
finnskan andstæðing sinn,
en þeir Jón L. og Haraldur
eiga báðir jafnteflislegar
biðstöður. Er staðan í mót-
inu að lokinn umferðinni í
gærkvöid sú, að finninn
Hurmi er efstur með 5
vinninga, sviinn Roselund
næstur með 4.5, Helgi er
þriðji með 4 vinninga
ásamt finnanum Pihala og
dananum Anderson. Þar á
eftir koma m.a. þeir Jón
L. og Haraldur með bið-
skákir og 3.5 vinning og
eiga þeir a.m.k. báðir
möguleika á aö ná fjórum
vinningum úr fyrstu fimm
umferðunum eins og Helgi.
En fleiri eru i eldlínunni en
þessir ungur strákar. Guölaug
Þorsteinsdóttir er á góöri leið
meö aö verja Noröurlandameist-
aratitil sinn, þvi hún hefur 100%
vinningshlutvall að loknum
þremur umferðum, eöa þrjá
vinninga. Ein finnsk stúlka og
önnur sænsk hafa náö sama ár-
angri.
Helgi Ólafsson sagði i gær-
kvöld aö tapið um morguninn
hefði hleypt i sig illu bióöi. Eg á
eftir aö taka þessa jólasveina i
bakariið, sagði hann. — Þessir
tveir efstu menn virðast ekki svo
mjög sterkir, heldur fyrst og
fremst stórkostlegir „grisarar” i
þessu móti. Lániö hefur svo sann-
arlega leikið viö þá.
Biðskák Jóns L. Arnasonar er
mjög flókin en um leiö athyglis-
verö. Upp er komið hróksenda-
tafl, þar sem svartur lék biðleik
en staöan er þessi: Hvitt (Jón L.)
Kg2 y Hb7, h3, c5, b5, a4. Svart
(Poutiainen-, finnskur, alþjóöl.
meistari): Ke5, Hc3, h6, g5, e6,
a5.
Biðskákir veröa tefldar fyrir
hádegi i dag, en eftir miðdaginn
verður 6. umferðin tefld. Mótið er
alls 11 umferöir og telft er eftir
Monrad-kerfi.
—gsp-
Helgi fór illa að ráði sínu gegn efsta manni:
Með sex mismunandi vinnings-
leiðir... en klúðraði öllu saman!
Eftir örcgga vinninga i
þremur fyrstu umferðum
Norðurlandamótsins tefldi
Helgi ólafsson við finnsk-
an andstæðing, en þeir
deildu með sérefsta sætinu
ásamt tveimur öðrum.
Finninn, Pyhaloa, fékk
koltapað tafl eftir tíu leiki
og þegar 22 leikir voru
búnir sagðist Helgi hafa
getað valið um a.m.k.
fimm til sex mismunandi
vinningsleiðir.
En fljótfærnisleg mistök, sem
vafalaust má skrifa á reikning
reynsluleysis, ollu þvi aö Helgi
lék stööunni i einu vetfangi niöur i
ekki neitt, finninn fékk gagn-
sóknarmöguleika á svipstundu og
neyddi Helga til uppgjafar. Þessi
skemmtiiega sviptingaskák
birt hér á eftir.
4. umferð
Hvitt: Helgi Ólafsson
Svart: Pyhaloa
Drottningarbragö
er
1. c4-e6
2. Rf3-d5
3. d4-Rf6
4. Rc3-c5
5. cxd5-cxd4
7. e4-Rc6
8. Bb5-Rxe4
9. 0-0-RÍ6
10. Bg5-Be6
6. Dxd4-exd5 11. He5
(Ég er hérna meö gjörunnið tafl
sagöi Helgi Ólafsson er hann
simaði heim til Islands i gær).
22. Rd8??-
(Eftir t.d. 22. Db3 heföi Helgi
staöið með pálmann i höndunum.
Þá hefði verið möguleiki á
drottningarfórn ef svartur hefði
drepiö á d5. Ra5+ er lika öruggur
leikur til vinnings)
22. ..Bxd8
(Snjallt svar finnans. Hann
valdar allar hugsanlegar sóknar-
leiðir Helga og hefur nú snúiö
vörn i geysisterka sókn).
11. ...-Dd6
12. Bf4-Rh5
13. Rxc6-I)xf4
14. Ra5+-Kd8
15. Ddl-Rf6
16. Rxb7+-Kc7
17. Ba6-Rg4
18. g3-Dh6
19. h4-Be7
20. Hcl-Bxh4
21. Rxd5+-Kb8
(Þegar hér er komiö sögu get
ég valiö um fimm til sex leiðir til
að máta finnann I nokkrum
leikjum, eða a.m.k. rústa stöðu
hans þannig aö ekki standi steinn
yfir steini, sagöi Helgi. — En i
einhverri óskiljanlegri fljótfærni
lék ég eina leiknum sem alls ekki
mátti leika. Hann kemur hérna...
og gjörðu svo vel!)
23. Db3 + -Bb6
24. Kg2-Dh2 +
25. Kf3-Re5 +
26. Ke2-Dh5+
27. f3-Rxf3
28. Rxb6
(Ef svartur drepur drottn-
inguna kemur mát á d7)
28. ...Rd4+ +
Hvitur gefst upp.