Þjóðviljinn - 29.11.1977, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 29. nóvember 1977
Málgagn sósíalisma,
verkalýðshreyfingar
og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson, Svavar
Gestsson.
Fréttastjóri: Einar Kari Haraldsson.
Umsjón með sunnudagsblaði: Arni
Bergmann.
Auglýsingastjori: úlfar Þormóðsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Sfðumúla 6. Simi 81333.
Prentun: Blaðaprent hf.
Aronskan —
skilgetið af-
kvæmi
íhaldsins
Niðurstöður prófkjörs og skoðanakönn-
unar meðal stuðningsmanna Sjálfstæðis-
flokksins i Reykjavik vöktu mikla athygli.
Ekki sist mikill sigur aronskunnar: 7254
þátttakenda i prófkjöri vildu láta Amrik-
ana borga fyrir að hafa hér her, en aðeins
1510 voru á móti.
Geir Hallgrimsson forsætisráðherra var
eins og eðlilegt er spurður um afstöðu sina
til þessarar útkomu i sjónvarpsþætti á
föstudagskvöld. Hann sýndist einarður i
svörum og sneri ekki út úr; hann var á
móti aronskunni, sagði hann. Hann vildi
ekki taka leigu af Könum fyrir Keflavik.
Hann vildi ekki hengja verðmiða á Island.
í Morgunblaðinu hefur verið tekið undir
slika afstöðu i leiðurum. Þetta er að sönnu
jákvætt, svo langt sem það nær. En það
nær mjög skammt — einkum þegar við
lesum svo i Morgunblaðinu á sunnudag-
inn vangaveltur forsætisráðherra um
nýjan herflugvöll á Austurlandi og mikinn
veg þangað.
Vist er aronskan afstyrmislegur krógi
og ekki nema von, að þeir forvigismenn og
talsmenn Sjálfstæðisflokksins, sem sóma-
kærir vilja vera, reyni að sverja hann af
sér. En það er þvi miður of seint. Aronsk-
an, landsölustefnan, er þeirra skilgetið
afkvæmi og ekkert annað.
Hann talaði nefnilega ekki út i hött sá
trúboði aronskunnar, sem rakti á dögun-
um i öðrum hvorum Visinum sönn dæmi
um það, að landsölustefnan er engin ný
bóla. Hann talaði um þau fyrirtæki marg-
visleg og blómleg, sem hafa á löngum
tima skóflað saman ómældum gróða af
viðskiptum við herinn, framkvæmdum
fyrir herinn, þjónustu við herinn. Og um
þá samninga sem verða óvenju hagstæðir
af þvi að herinn er hér.
Geir Hallgrimsson og fyrirrennarar
hans i forystu Sjálfstæðisflokksins hafa
jafnan látið eins og allt þetta skipti engu
pólitisku máli. Herstöðvar hér á landi
væru aðeins spurning um öryggi, frelsi,
heimspólitiska samstöðu Vesturblakkar-
innar. En máttarstólpum flokks þeirra
hefur að sjálfsögðu aldrei komið til hugar
að taka þessa ræðu alvarlega, enda þótt
það geti verið þeim þægilegt að láta slikt
sparital um her til verndar lýðræði gutla á
yfirborði sálarbrúsans. Þeir hafa allt frá
þvi herinn kom haft hugann allan við að
græða sem mest á honum, gert hann sér
að bitlingamaskinu og féþúfu. Sú féþúfa
hefur verið há og stór og býsna drjúg til að
lyfta þurftarfrekum ihalds- og
framsóknarpiltum (og krötum reyndar
lika) til auðs og áhrifa i islensku valda-
kerfi. Þegar blaðamenn Þjóðviljans hafa
skoðað eigendur helstu stórfyrirtækja
landsins þá blasir við sú mynd, að
auðveldust leið til itaka i þeim liggur um
hermangið, um íslenska aðalverktaka eða
skyld fyrirbæri.
Aronskan er beint og rökrétt framhald
af þessu hermangi. Hún er krafa smá-
borgarahna um meira hermang, um
viðtækari dreifingu mútudollara. íslensk-
ir aðalverktakar og aðrir stórfiskar Ihalds
og Framsóknar eiga ekki að sitja einir að
kökunni, fleiri vilja „pláss i sólskininu”
eins og Amrikanar segja. Allt i nafni
lýðræðis og jafnréttis auðvitað — þvi það
eru engin takmörk fyrir þvi hvernig hægt
er að djöflast á þeim hugtökum. Það er
þessi stórkostlega fjölgun þurftarfrekra,
sem nú þyrmir yfir forsætisráðherra með
Albert og aronskusigri.
Fyrir einum tuttugu árum orti skáld
gott, Sigfús Daðason, um þá hlekki sem á
einum stað eru smiðaðir úr blóði, á öðrum
úr gulli og silfri. Hann talar um það her-
nám hugarfarsins, sem margir ágætustu
menn þjóðarinnar hafa haft þyngstu
áhyggjur af: „Sjálfgerðir fjötrar eru
traustastir fjötra” segir skáldið. Þegar
stórveldismenn hafa komið fjötrum hinn-
ar þægilegu spillingar á smáþjóðina segja
þeir:
„Eftir á skulum vér segja við yður
með bliðu:
kæru vinir
spilling þjóðar yðar er svo róttæk
að jafnvel vér eigum fullt i fangi
að tæta um hana”.
Þessi bitra ræða heldur áfram. „Vér” —
með öðrum orðum heimsveldið — hrósar
sigri. „Vér” þurfum ekki lengur að beita
afli, sýna hnefann:
„þér skuluð koma skriðandi þér skuluð
koma grátandi og biðja oss að varðveita
yður fyrir sjálfum yður”
Ekkert er liklegra en að þessi beiski
spádómur skáldsins sé að rætast einmitt
nú. Engum kæmi það á óvart þótt það
spyrðist, að Geir Hallgrimsson og
Morgunblaðsritstjórar færu bónarveg að
Bandarikjamönnum,færu þess á leit við þá
að þeir hjálpi sér til að bjarga dálitlum
parti ærunnar. Varðveitið oss fyrir sjálf-
um oss! Gerið það fyrir kæra vini yðar að
taka ekki mark á háreysti aronskunnar og
fjöldafylgi hennar, please! áB.
Miðstjórnarkjör
Alþýðubandalagsins.
Miðstjórnarkjör á landsfundi
Alþýðubandalagsins hefur verið
gert að umræðuefni i blöðum, og
m.a. ýjað að þvi að úrslit þess
hafi verið meiriháttar aðför að
ýmsum verkalýðsforingjum
flokksins. Þetta er mikil mis-
túlkun, en Alþýðublaðinu er þó
meinalaust af okkar hálfu að
nota sér það sem segja má að
miður hafi farið.
Samkvæmt lögum Alþýðu-
bandalagsins er kosið til mið-
stjórnar samkvæmt punkta-
kerfi. Upphaflega var þvi ætlað
að tryggja rétt minnihlutahópa i
flokknum, ef um skoðana-
ágreining væri að ræða. Það
kemur rækilega i veg fyrir
venjulegt ofurvald uppstilling-
arnefndar og hugsanlegs meiri-
hluta. Vægi þess var meira i
byrjun en nú, og auk þess hefur
hverju kjördæmi utan Reykja-
vikur verið tryggðir tveir full-
trúar i miðstjórn, Reykjanes-
kjördæmi þrir.
Gallar punktakerfisins.
Þráttfyrirþessar lagfæringar
eru á kerfinu eða notkun þess
verulegir gallar, sem Magnús
Kjartansson, alþingismaður,
gagnrýnir m.a. harðlega i nýút-
komnum Rétti:
,,Við höfum haft annað
ákvæði i lögum okkar flokks,
sem einnig var nýtt á sínum
tima, en það er svokallað
punktakerfi við kjör manna i
trúnaðarstöður. Hugsunin á bak
við það var sú, að kæmi upp
ágreiningur innan flokksins um
málefni þá gæti minnihluti til
að mynda tryggt sér menn i
miðstjórn flokksins. Þessi hugs-
un var alveg rétt. En ég held nú
að þetta kerfihafi ekki gefist að
öllu leyti vel. Við höfum ekki
haft neinn umtalsverðan
ágreining i þessum flokki siðan
hann var stofnaður en kerfið
hefur verið notað sérstaklega til
þe ss að fulltrúar einstakra
landshluta geti komið sinum
fulltrúum að. 1 verki hefur þetta
komið þannig út, að menn sem
allir eru sammála um að eigi að
vera til dæmis í miðstjórn fá
kannski eitt atkvæði frá hverj-
um einasta landsfundarmanni,
en það nægir ekki tii að koma
manni i miðstjórn vegna þess að
gildari atkvæði eru lögð á aðra
menn, sem eru i hættu að talið
er, eða menn sem eru taldir full-
trúar einstakra landshluta.
Þarna finnst mér að upp hafi
komið dálitið annarleg sjónar-
mið og að það væri rétt hjá okk-
ur að reyna að finna einhverjar
aðrar leiðir.
Stór sveit forystu-
manna samtaka launa-
fólks.
Þarna er komin meginskýr-
ingin á þvi að stundum verða
það sem Alþýðubandalagsmenn
kalla „slys” i miðstjórnarkjöri.
Þegar siðasta miðstjórnarkjör
erskoðað verður þó ekki sagt að
hlutur faglegu verkalýðshreyf-
ingarinnar sé verri en áður. Þá
ber þess að gæta að varamenn
eru boðaðir á alla fundi mið-
stjórnar og þar sem lands-
byggðarfulltrúar eiga af eðli-
legum sökum ekki ætið heima-
gengt eru þeir nær ætið i fullum
rétti á miðstjórnarfundum.
Við skoðun á miðstjórnar-
mönnum og varamönnum kem-
ur i ljós að I þéssari stofnun er
stór hópur af framámönnum i
samtökum launafólks. Til gam-
ans skal hér talin upp löng runa
af handahófi og eru ekki allir
taldir:
Guðrún llelgadóttir, ritari
Alþýðubandalagsins, situr i
stjórn BSRB, Tryggvi Þór Aðal-
steinsson, gjaldkeri flokksins,
er ritari Sambands bygginga-
manna og formaður Sveinafé-
lags húsgagnasmiða, Benedikt
Davíðsson, er formaður Sam-
bands byggingamanna, Bjarn-
friður Leósdóttir á sæti i Mið-
stjórn ASÍ og er varaformaður
Verkaiýðsfélags Akraness, Eð-
varð Sigurðsson er form. Dags-
brúnar, Grétar Þorsteinsson er
varaformaður Trésmiðafélags
Reykjavikur, Guðjón Jónsson er
form. Sambands Málm- og
skipasmiða, Guðmundur J.
Guðmundsson er formaður
Verkamannasambandsins,
Guðmundur Friðgeir Magnús-
son er formaður Verkalýðs- og
sjómannafélagsins Brynju á
Þingcyri, Haraldur Steinþórs-
son er varaformaður og fram-
kvæmdastjóri BSRB, Sigurður
Magnússon er formaður fram-
leiðslusam vinnuf. iðnaðar-
manna, hefur verið athafna-
samur i verkalýðsmálum og hið
sama má segja um Snorra Sig-
finnsson, bifvélavirkja, á Sel-
fossi. Snær Karlsson er formað-
ur Sveinafélags bygginga-
manna á Húsavik. Snorri Jóns-
son er framkvæmdastjóri ASI.
Þorsteinn Þorsteinsson er
formaður Verkalýðs og sjó-
mannafélagsins Jökuls á Höfn i
Hornafirði. Guðmundur Ililm-
arsson er varaformaður Sam-
bands Málm- og skipasmiða og
form. Félags bifvéiavirkja.
Ingólfur Ingólfsson er forseti
Farmanna og fiskimannasam-
bandsins og formaður Vél-
stjórafélags tslands. Þá má
ekki gleyma Sigurjóni Péturs-
syni, trésmið, og Guðmundi
Bjarnleifssyni, járnsmið sem
báðir eru mjög virkir i verka-
lýðshreyfingunni. Allt þetta fólk
og fleiri i miðstjórninni gegnir
trúnaðarstöðum í verkalýðs-
hreyfingunni.
Virkt verkalýðsmála-
ráð
Þar við bætist að ein af mikil-
vægustu stofnunum Alþýðu-
bandalagsins er verkalýðs-
málaráð þess. Það er ein af
nefndum miðstjórnar og verður
kosið i það á fyrsta fundi hennar
eftir landsfund, 5. desember. I
þvi Verkalýðsmálaráði sem nú
skilar af sér sátu 52 fulltrúar. 1
þvi er 15 manna stjórn. For-
maður siðasta árið hefur verið
Benedikt Daviðsson. Verkalýðs-
málaráðið vann mikið undir-
búnings og samræmingarstarf
fyrir siðasta ASt þing og var
virkur aðili að siðustu kjara-
samningalotu. Það skipulagði
einnig ráðstefnu Alþýðubanda-
lagsins um verkalýðsmál, sem
haldin var nýlega, og rúmlega
lOOmanns viðsvegarað landinu
sóttu.
Niðurstaðan af þessum hug-
leiðingum er þvi sú að skipu-
lagslega stendur Alþýðubanda-
lagið sem flokkur vel að sinum
málum i verkalýðshreyfingunni
og flokksmenn innan vébanda
hennarskipa sinn sess i stofnun-
um flokksins. Það er hinsvegar
eins vist og tvisvar tveir eru
fjórir að i þessum efnum vilja
Alþýðubandalagsmenn gera
enn meir og miklu betur en þeir
gera i dag.
-ekh