Þjóðviljinn - 03.12.1977, Qupperneq 11

10 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 3. desember 1977.
Laugardagur 3. desember 1977. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 11
Svona llta margir vinnuskúrar út i Reykjavik. Þeir eru kaldir, óþrifalegir og ógeðslegir i einu oröi sagt
enda flýja verkamenn inn i bila sina frekar en aðdrekka kaffi i þeim.
Gífurlegur mismunur
Gunnar Kllsson húsasmiöur i Gautaborg setur biautar buxur inn i sérstaKan þurrkskap. Tvetr tataskápar eru fyrtr hvern verkamann, annar
opinn, hinn iokaður. Fyrir framan er bekkur til að sitja á og kalt og heitt vatn i krönunum. Takið eftir hversu allter snyrtilegt.
Venjulegur vinnuskúr i Reykjavik.
Steinsteypurakiog sementsryk,
saggi af sagi, súgur, suddi eða
gaddur. Við slik skilyrði vinna
trésmiðir, múrarar, verkamenn
og aðrir byggingamenn i
islenskunt nýbyggingum viöa um
land. Það mætti þvi ætla að sér-
staklega vei væri að þeim búið tii
að matast, drekka kaffi, snyrta
sig, fara á klósett, þurrka sér og
hlýja. En það er öðru nær. Þrátt
fyrir skýlaus fyrirmæli i heil-
brigðisregiugerðum og samning-
um er mikill inisbrestur þar á.
Það þarf ekki annað en að fara i
nýbyggingahverfin uppi i Breið-
holti í Reykjavik og sjá þ_ar öil
skældu skúrræksnin til að komast
að raun um það. Fyrir skemmstu
fór ljósinyndari Þjóðviljans tii
Gautaborgar og kynntist
aðbúnaði byggingaverkamanna
þar og munurinn er himinhróp-
andi. Ekki er hægt að tala um
liann öðru visi en sem svart og
livitt. Verður í þessari grein að
nokkru fjallað um þennan mis-
m un.
Iieimsókn til
islensks trésmiðs
i Gautaborg
1 Gautaborg var farið i heim-
sókn á vinnustað tslendingsins
Gunnars Elissonar húsasmiðs
sem er nýfluttur að heiman meö -
fjölskyldu sina.'Var hann ásamt
nokkrum félögum sinum að vinna
að þvi að breyta gamalli hafnar-
byggingu i skrifstofuhúsnæði.
Fyrirtækið sem þeir vinna hjá er
skyldugt, ef fjöldi verkamanna
fer yfir 6, að fiytja á staðinn
vinnuskúr með margs konar þæg-
indum. Ströng viðurlög eru við þvi
ef út af er brugðið.
Vinnuskúrinn
Vinnuskúrinn i þessu tilviki hjá
Gunnari var allstórt hjólhýsi sem
tviskipt var. Oðru megin voru
skápar fyrir vinnuföt, einn opinn
og annar lokaður fyrir hvern ein-
stakling. Þar var einnig sér-
stakur þurrkskápur fyrir blautar
yfirhafnir og vinnuföt, vaskur
með rennandi bæði köldu og heitu
vatni og spegill. t hinum end-
anum á skúrnum var kaffistofa
að sjá um að á hverjum vinnustað
sé ætið til staðar matstofa, sal-
erni (vatnssalerni), fatageymsla,
verkfærageymsla, hreinlætisað-
staða og sjúkragögn, samkv.
eftirfarandi samkomulagi:
Vinnusalir (verkstæði) skulu
vera bjartir og málaðir. Vinnu-
sölum skal haldið hreinum og rusl
og önnur úrgangsefni skal fjar-
lægja jafnóðum. Loftræsting skal
vera fullnægjandi og skal þess
sérstaklega gætt þar sem hætta
er á að andrúmsloftið sé mettað
reyk, ryki eða öðrum óheil-
næmum lofttegundum. Loftsogi
skal komið fyrir á vélum.
Upphitun vinnusala skal vera
næg og sem næst 18. gr. C, mælt i
brjósthæð.
Sérstakrar varúðar skal gætt
varðandi lakkklefa. Skulu þeir út-
búnir eftir ábendingum sérfróðra
manna eða stofnana, samkv.
ströngustu kröfum heilbrigðis-
eftirlits viðkomandi sveitarfé-
laga.
Matstofa
Stærð matstofu skal miðast við
fjölda þeirra manna, sem eru
(verða) á vinnustaðnum og skal
miðað við sem næst 1,2 ferm gólf-
rými á hvern mann.
Lofthæð sé minnst 2,20 m. Gólf,
veggir og loft sé einangrað með 1
1/2” plasti eða öðru jafngildu.
Innhliðar veggja, lofts, gólfs og
borða sé klætt efnum, sem
auðvelt er að halda hreinu. Sæti
séu lausir bakstólar eða bekkir
með baki. Lýsing, loftræsting og
hiti sé hæfilegt að dómi verk-
stjóra og trúnaðarmanns.
Upphitun, sem veldur stybbu eða
annari óhollustu, er óheimil. 1
matstofu er óheimilt að geyma
vinnufatnað og verkfæri án
afþiljunar.
Fatageymsla
1 fataherbergi sé góður hiti og
loftræsting til þurrkunar á
hlifðarfatnaði. Fyrir fata- og
verkfærageymslu (verkfæra-
skápum) skulu vera öruggar
læsingar.
Vatnssalerni og
handlaugar
Um einangrun, hita, loft-
ræstingu og veggklæðningar hús-
næðis gilda sömu reglur og i mat-
stofu. Við handlaugar skal vera
sápa og pappirs- eða loftþurrkur.
A salerni salernispappir.
Hreinsun og
umgengni
Vinnuveitenda er skylt að halda
húsnæði vel hreinu óg sjá um
viðhald hreinlætisgagna. Starfs-
mönnum er skylt að gæta fyllsta -
hreinlætis i allri umgengni.
Viðurlög
Óheimilt er að hefja fram-
kvæmd fyrr en framangreind
aðstaða er til staðar. Við
nýbyggingu húsa er byggingafull-
trúum heimilt að neita úttekt á
frárennslislögnum i grunna, sé,
framangreind aðstaða ekki fyrir
hendi.
Undantekningar
Við skammtimaverk, þ.e. verk-
framkvæmd, sem eigi varir
lengur en i allt að eina viku, eru
ekki gerðar kröfur til að framan-
skráðar reglur gildi. Þó er vinnu-
veitanda ætið skylt að sjá um að
starfsmenn hafi greiðan aðgang
að góðri aðstöðu til kaffidrykkju,
að salerni og til geymslu á fatnaði
og verkfærum og til meðferðar á
efni.
Séu forsendur til framan-
greindrar aðstöðu ekki fyrir
hendi, þ.e. aðalæðar til vatns- og
skolplagna hafi ekki verið lagðar
i næstliggjandi götu eða að við-
komandi lóð, eftir þvi sem við á,
skal vinnuveitanda heimilt að
hafa kamar i stað vatnssalernis,
enda lúti hann sömu reglum um
frágang og þrifnað sem önnur að-
staða.
Starfsmenn skulu hafa aðgang
að sér fataskápum, þar sem hægt
er að geyma fatnað, sem gengið
er i að og frá vinnustað og skal þá
séð fyrir aðstöðu til fataskipta.
Verði um brot eða vanefnd að
ræða á samkomulagi þessu af
hálfu vinnuveitanda og hann
sinnir eigi umkvörtun er viðkom-
andi verkalýðsfélagi heimilt að
stöðva alla vinnu á viðkomandi
vinnustað, þar til brotið hefur
MYNDIR: EIK
TEXTIsGFR
Af svona skúrum úir og grúir i nýbyggingahverfum Reykjavikur.
aðbúnað um alla Skandinaviu hjá
byggingaverkamönnum. Hér
heima á tslandi er öðru visi um að
litast þó að dæmi séu um góða
aðstöðu, einkum hjá stærri
byggingafyrirtækjum. Gallinn er
bara sá að hér eru ótal smá
byggingafyrirtæki meðeitt og eitt
hús hér og hvar og þeim liðst aö
búa svo illa að starfsmönnum
sinum sem raun ber vitni.
Vanhöld
á íslandi
Þjóðviljinn hafði samband við
Grétar Þorsteinsson varafor-
mann Trésmiðafélags Reykja-
bögglast inn i bilum I kaffi-
timanum frekar heldur en að fara
inn i óyndislega skúrana og
þyrftu þeir að fara á klósett yrðu
þeir jafnvel að aka heim til sin til
þess.
Grétar sagði að ekki væri þó
hægt að gefa neinn þverskurð á
ástandinu þar sem engin úttekt
hefði verið gerð á þvi sem þó væri
brýnt.
I samningum er sérstakur kafii
um aðbúnað, hollustuhætti og
öryggi. Þar segir meðal annars:
„Um aðbúnað á
vinnustöðum
Ollum vinnuveitendum er skylt
Venjulegur vinnuskúr f Gautaborg.
Sænsku byggingaverkamennirnir Rune, Don og Ulf f kaffitima. t horninu i vinnuskúrnum er Isskápur og ytir honum tæki til aO taita upp mat f. Þeir
eru aö lesa kynningarbæklinga um tsland og Þjóðviljann sem ljós myndarinn færöi þeim. Kaup þeirra er 160-170 þúsund krónur á mánuði
fyrir Sstunda vinnudag og er þá búiöaö draga af þeim skatta.
verið leiðrétt, enda hafi verka-
lýðsfélagið kynnt viðkomandi
meistarafélagi aðvörunina.
Gerist starfsmaður brotlegur
hvað varðar samkomulag þetta
og hann sinnir ekki aðvörun verk-
stjóra, er vinnuveitanda heimilt
að vikja starfsmanninum af
vinnustað, án uppsagnarfrests og
bóta þess vegna, enda hafi vinnu-
veitandi kynnt viðkomandi
verkalýðsfélagi (trúnaðarmanni)
aðvörunina.
Komi upp vafaatriði um túlkun
þessa ákvæðis, skal hvorum aðila
þ.e. vinnuveitanda eða starfs-
mönnum, skylt að skjóta þeim
ágreiningi til úrskurðar viðkom-
andi samningsaðila.
—GFi
með litlum isskáp. Þar var einnig
tæki til að hita upp mat, samlokur
og þess háttar. Og að sjálfsögðu
gott borð og stólar. Hjólhýsið var
upphitað og hreinlegt með stórum
opnanlegum gluggum.
Reglan um aðbúnað
Þetta mun vera reglan um
vikur og staðfesti hann að
aðbúnaður á vinnustað væri
afskapiega bágborinn hér viða og
mikil vanhöld á þvi að heil-
brigðissamþykktir séu haldnar og
samningar félaganna brokk-
gengir i framkvæmd. Sérstaklega
væri ástandið slæmt i sambandi
við útivinnustaði. Algengt væri að
íslensku-
kennarar
stofna
samtök
í dag ki. 14 verða stofnuð samtök
islenskra móðurmálskennara og geta
allir orðið félagsmenn á hvaða skóla-
stigi sem þeir kenna. Stofnun slikra
samtaka hefur lengi verið á döfinni og
hefur hópur kennara unnið að undir-
búniiigi um skeið.
Samtökin ætla sér að vinna að vexti
og viðgangi islenskrar tungu á öllum
sviðum með þvi að efla samstarf
kennara, fylgjast með nýjungum
heima og erlendis, láta sig skipta
menntun kennara og beita sér fyrir
ráðstefnum og námskeiðum og hálda
uppi útgáfustarfi. Stofnfundurinn
verður i Kennaraháskóla tslands.
—GFr
Albanir
hardordir
um
Kínverja
VÍN 30/11 Reuter — Aibanir gagn-
rýndu Kinverja i dag harðar en nokkru
sinni fyrr og var það cnn sem fyrr
kcnningin um heimana þrjá, sem varð
ásteytingarsteinninn. Mehmét Shehu,
forsætisráðherra Albaniu, sagði i dag i
ræðu i Tirana, höfuðborg landsins, að
stuðningsmenn kenningar kinverskra
kommúnista um heimana þrjá væru
orðnir áköfustu stuðningsmenn banda-
riskrar og vestrænnar heimsvalda-
stefnu og að þeir væru að kæfa frelsis-
hreyfingar viðsvegar um heim.
Kenning kinverskra kommúnista
um heimana þrjá er á þá leið, að rétt
sé að skipta heiminum i þrennt: i
fyrsta lagi risaveldin (Bandarikin og
Sovétrikin), i öðru lagi iðnvædd riki
(Vestur-Evrópulönd, Japan o.fl.) og i
þriðja lagi þróunarlönd. Kinverjar
ráðleggja iðnvæddu rikjunum og
þróunarlöndum að sameinast gegn
Sovétrikjunum, á þeim forsendum að
þau séu öllu hættulegra risaveldi
heldur en Bandarikin, sem séu fremur
i hnignun en hitt.
Albanir hafa oft áður gagnrýnt Kin-
verja fyrir þessa stefnu á alþjóðavett-
vangi, en virðast færa gagnrýnina
jafnt og þétt i aukana og er Shehu hátt'
settastur þeirra ráðamanna, sem enn
hafa lagt þarna orð i belg. Mehmet
Shehu er talinn annar mesti valda-
maður Albaniu, næstur Enver Hoxha
flokksleiðtoga. Shehu minntist ekki á
Kina með nafni i gagnrýni sinni, þótt
enginn vafi léki á þvi hver átti sneið-
arnar.
Shehu sagði meðal annars, að i
staðinn fyrir vigorð Leninista:
„Oreigar allra landa sameinist!”
væru stuðningsmenn þriggja heima
kenningarinnar að koma fram með
svohljóðandi vigorð: Verkamenn og
þjóðir allra landa — borgaralegir,
afturhaldsmenn og fasistar ekki
undanskildir — sameinist undir
forustu heimsvaldastefnu Bandarikj-
anna gegn sósialheimsvaldastefnu
Sovétrikjanna.” Shehu sakaði forustu-
menn Kinverja um „hugmyndafræði-
lega loftfimleika” og að þeir hagræddu
marxiskum kenningum eftir hentug-
leikum vegna eigin hagsmuna. Sa.gði
Shehu að sér kæmi jafnvel ekki á óvart
þótt þeir færu að daðra við ráðamenn i
Moskvu einhvern daginn.
Shehu hæddist sérstaklega að þeirri
fullyrðingu Kinverja að Sovétrikin
væru hættulegra risaveldi en Banda-
rikin, og sagði að þesskonar væri álika
og að ségja að úlfur væri hættulegra
óargadýr fyrir það eitt, að hann væri
rauður en ekki grár.