Þjóðviljinn - 03.12.1977, Síða 14

14 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 3. desember 1977.
afertendum veiivangi
Krataþing í Hamborg
Schmidt — frelsun glslanna á Mogadishuflugvelli var mikill sigur fyrir
stjórn hans.
Vestur-Þýskaland er óumdeilan-
lega öflugasta riki Vestur-Evrópu
og þar eö sósialdemókratar fara
þar ineð stjórn, fer ekki hjá þvi aö
flokksþing þeirra, sem nýlega var
haldiö i Hamborg, þyki sæta
nokkrum tiöindum. Um niður-
stöður þess þings er það helst aö
scgjaaðþóttþærverðivarla tald-
ar stórtiðindi til hins betra, vekja
þær þó vissa bjartsýni um fram-
tiö vesturþýska þjóðfélagsins, og
veitir ekki af, með tilliti til margs
þess, sem gerst hefur þar f landi
undanfarið.
Helmut sambandskanslari
Schmidt var svo heppinn, að þeg-
ar hann mætti til þingsins hafði
álit hans stórvaxið meðal lands-
manna, einkum vegna atburðar
þess i Mogadishu, höfuðborg
Sómalilands, þegar sérþjálfaðri
vesturþýskri hersveit tókst að
bjarga farþegum og áhöfn
vesturþýskrar flugvélar úr hönd-
um palestinskra flugræningja,
sem kváðust standa i sambandi
við Baader-Meinhoffólkið. Þessi
velheppnaða aðgerö gerði það að
verkum, að stjórn Schmidts, sem
legið hafði undir ákúrum hægri-
manna fyrir linlega framgöngu
gegn hryðjuverkamönnum og
meintum stuðningsmönnum
þeirra (undir þá flokka hægri-
menn alla vinstrisinna og raunar
miklu fleiri), gat snúið vörn upp i
sókn og til dæmis veitt yfirvöld-
um i Baden-Wúrttemberg, þar
sem kristilegir demókratar ráða,
ofanigjöf i tilefni meintra sjálfs-
morða þriggja Baader-Meinhof-
skæruliöa i fangelsi þar.
Skildi brugðiö
fyrir Böll
öfgamennirnir hægra megin,
með Franz Josef Strauss (sem
óbeint hefur hvatt til drápa á
„stuðningsmönnum” hermdar-
verkamanna fyrir utan lög og
rétt) i broddi fylkingar, voru að
ala með sér fyrirætlanir um
bandalag við Schmidt, þar sem
ekki einungis vinstriarmur
sósialdemókrata, heldur hinn
nokkuð þokukenndi miðjuflokkur
írjálsdemókratar og hófsamari
armur Kristilega demókrata-
flokksins ásamt með flokksleið-
toganum Helmut Kohl, yrðu út-
lokaðir.
Þessar áætlanir Strauss og
hans kumpána urðu að engu við
frelsun gislanna við Mogadíshu.
Sá atburður gerði lika að verkum
að staða Schmidts var harla sterk
Skriftir
Jónasar
Jónas Guömundsson stýrimaö-
ur mun vera síöasti anginn af
endurreisn þeirri sem fór yfir
Evrópu fyrir daga Jóns biskups
Arasonar. Þá voru uppi karlar
sem fengust viö allt. Jónas er
stýrimaöur eins og allir vita.
Hann málar reiöinnar býsn og
skrifar i Tfmann um bókmenntir,
kaupfélög, ballett, leiklist,
sænsku mafiuna og alla hluti.
aöra, nema kannski kvensják-
dóma.
1 fristundum frá þessu öllu hef-
ur hann svo sett saman fjórtán
bækur. Sú fjórtánda var að koma
út. Hún heitir Skriftir.
Ekki er Jónas þó aö bera hjarta
sitt á torg f þessari bók eins og
nafnið gæti gefið til kynna. En
hann heldur þvi fram að „hér er
reynt að draga saman i bók nokk-
uð af þvi skásta sem ég hefi sam-
ið”.
Þetta er safnrit, sitt litið af
hverju. Fyrst fara niu viðtöl og
frásagnir, ritaðar eftir mönnum.
Sjö þeirra eru sjómenn, tveir
listamenn.
Þá koma sex greinar um inn-
lend efni af gerðinni „heyrt og
séð” innanbæjar og utan.
i þinginu i Hamborg. Þar hafði
hægriarmur flokksins yfirtökin
svo sem vænta mátti, en vegna
sterkrar aðstöðu sinnar sá
Schmidt sér engu að siður fært að
sýna vinstrimönnum i flokknum,
sem jafnan hafa verið honum hb'f-
uðverkur, nokkra vinsemd. Meira
að segja brá svo við að i aðalræðu
sinni tók Schmidt eindregið af-
stöðu gegn ofsóknaráróðri hægri-
öfgamanna gegn virtustu rithöf-
undum Vestur-Þjóðverja,
Heinrich Böll, Giinter Grass og
Luise Rinser, sem ihalds- og
afturhaldsmenn saka um samúð
með hermdarverkamönnum.
Þetta er út af fyrir sig ánægju-
legt, þvi að undanfarið hafa
sósialdemókratar verið vægast
sagt deigir gagnvart þessu of-
stæki hægrimanna og jafnvel
bergmálað það.
Frisch varar við
nýjum „kristals-nóttum"
Svo sem til þess að undirstrika
þessa, afstöðu forustumanna
flokksins var boðið til þingsins
hinum fræga og. róttæka
svissneska rithöfundi Máx
Frisch. Var hann ákaft hylltur af
þingfulltrúum er hann varaöi við
endurvakningu „kristals-nætur-
hugarfars” i Vestur-Þýskalandi.
(Kristalsnóttin svokallaða var ein
af fyrstu meiriháttar ofsóknarað-
gerðum nasista gegn gyöingum
eftir valdatöku Hitlers.) Jafn-
framt var þvi lýst yfir á þinginu
að rithöfundurinn Peter Weiss,
sem er yfirlýstur marxisti, fengi
bókmenntaverðlaun frá einu
ráðuneytinu. A þetta er sérstak-
lega litið sem vináttubragð i garð
vinstrisinnaðra menntamanna i
flokknum, sem jafnan eru gagn-
rýnir á stefnu hans. Varla þarf að
taka fram að sú verðlaunaveiting
vakti mikla hneykslan æsifrétta-
blaða Springers, sem hafa gifur-
leg áhrif á mótun almenningsálits
i landinu.
Af hálfu vinstrimanna i sóSial-
demókrataflokknum var and-
staðan gegn ráðamönnum flokks-
ins með vægasta móti, og túlka
sumir það sem upgjöf. Eins lik-
legt er að vinstrimennirnir i
fiokknum telji að með tilliti til
núverandi ástands sé ekki á ann-
að hættandi en að sýna honum
hollustu. Meðal vesturþýskra
sósialdemókrata, jafnt til hægri
sem til vinstri, kann nú að rikja
skilningur á þvi, að þrátt fyrir
margt sem á milli ber hljóti þeir
Jónas Guömundsson
t þriðja lagi fimm greinar frá
útlöndum, flestar tengdar
sjómennskuminningum.
í fjórða lagi tvær smásögur.
I formála segir höfundur frá
þvi, að þetta hafi upphaflega átt
að verða safn frásagna sem hann
hefur flutt i útvarp. En með þvi að
það sem er samið fyrir munnleg-
an flutning fer ekki alltaf vel á
bók, þá hafi hann heldur kosið að
velja úr ýmsu sem hann hefur
skrifað i blöð og timarit.
að standa saman gegn hinum
eiginlega höfuðóvini, afturhald-
inu. Þetta kemur meðal annars
fram i þvi, að vinstrisinnaðir rit-
höfundar hafa tekið upp „vörn
fyrir lýðveldið” gegn æsingunum
frá hægri. Þeir hafa lika gagnrýnt
útlendinga, sem undanfarið hafa
veist að Vestur-Þjóðverjum
vegna skerts lýðræðis þar i landi,
ekki sist Frakka, sem margir
mæla að hafi ekki af miklu að
státa á þvi sviði fram yir Vestur-
Þjóðverja.
Vont gæti versnaö
Flokksþingið i Hamborg olli
vissulega engum timamótum.
Hið fólskulega atvinnubann gegn
vinstrimönnum, sem einkum
kemur niður á stjórnmálahópum
sem eru eindregið andvigir
hryðjuverkum, er enn i gildi.
Stjórn sósialdemókrata hefur sett
lög, sem skerða réttindi ákærðra
og verjenda þeirra i réttarhöld-
um. Bækur, sem túlka „öðruvisi”
hugsunarhátt hverfa úr bókasöfn-
um og þeir sem biðja um þær eru
settir á skrá. Sósialdemókrötum
hefur verið fært það fram til af-
sökunar að þeir gangist fyrir
þessu og láti þetta liðast af ótta
við að missa annars völdin til
afturhaldsafla. Þetta er vitaskuld
klén afsökun, en fullyrða má að
ástandið i þessum efnum yrði enn
verra en það þó er, ef hægrimenn
kæmust til valda.
Varðandi efnahagsmál urðu
engin teljandi tiðindi á þinginu,
enda ekki við að búast. Flokkar
þeir, sem kenna sig við sósial-
demókrati og sósialisma (en ekki
kommúnisma) eru ekki siður
sundurleitir en kommúnista-
flokkar, ef vel er að gáð. Þótt
Sósialistaflokkar Suður-Evrópu
og kratar Norður-Evrópu séu
saman i alþjóðasambandi, ber
þeim margt á milli. Sósialista-
flokkar Spánar og ttaliu vilja alls
ekki telja sig sósialdemókrata, og
þrátt fyrir nafn sitt getur flokkur
þeirra Wiilys Brandt og Helmuts
Schmidt vart talist sósialdemó-
kratiskur lengur. Eftir siðari
heimsstyrjöld tók fiokkurinn
fljótlega upp meginstefnu, sem er
miklu fremur i ætt við svokallaða
frjálslynda flokka i Bretlandi,
Sviþjóð og viðar.
Þjóðfélagsleg
tímasprengja
Vinstrimenn i flokknum eru
óhressir með þá linu, en einnig á
þvi sviði náði flokksstjórnin
máiamiðlun með þvi að sýna
bæði ákveðni og lempni. Stefna
flokksráðamanna i kjarnorku-
málum — sem eru eitt viðkvæm-
asta deilumálið i landinu — var
samþykkt, þó með þvi fororði að
orkunýting úr kolum yrði látin
hafa forgang. Burtséð frá þvi að
þetta kann að verða umhverfis-
verndarmönnum til einhVerrar
huggunar, fær þessi samþykkt á-
reiðanlega góðar undirtektir i
Ruhr, einu sterkasta vigi sósial-
demókrata, þar sem kolanámu-
menn eru farnir að óttast um at-
vinnu sina. Hitt er alvarlegra að
ekki kom neitt það fram á þing-
inu, sem benti til þess að ráða-
menn hyggðust gripa til nokkurra
teljandi aðgerða gegn atvinnu-
leysinu, sem er mikið vandamál i
landinu og kemur verst niður á
æskufólki. Þar gæti vel verið um
þjóðfélagslega timasprengju að
ræða.
Að öllu samanlögðu má segja
að útkoma flokksþings
vesturþýsku kratanna boði samt
sem áður gott heldur en hitt. Svo
á eftir að sjást hvort nýir atburðir
leiði ekki til þess, að hermdar-
verkamönnum og hægriöfga-
mönnum takist i sameiningu að
snúa þjóðarstemmningunni aftur
á leið til kristalsnæturhugaríars-
ins.
dþ.
Mótmæla sýndarályktun LÍÚ um flotvörpubann
Afturhaldssj ónarmið
sem bera þekkingar-
skorti þeirra vitni
Yfirlýsing:
Við lýsum yfir furðu okkar á
þeirri yfirlýsingu sem aðalfundur
L.t.tJ. sendi frá sér og samþykkt
var þar með maunum meirihluta
atkvæða, að banna skyldi flot-
vörpu-veiðar næsta ár. Þvilik aft-
urhaldssjónarmið, sem þar komu
fram og bera vitni um þann þekk-
ingarskort bæði á fiskveiðum og
rekstri fiskiskipa, sem þessir að-
ilar viröast búa yfir: og séu þar
sömu sjónarmið á ferð og komið
hafa fram áður varðandi fisk-
vinnslu I landinu, þar sem fyrst er
fjárfest og siðan er barist inn-
byrðis um aflann sem á land
kemur með yfirborgunum og
fjölgun vinnslustöðva þar sem
enginn rekstrargundvöllur er fyr-
ir hendi, þá er þrautalending
þessara framsýnu manna að fara
i betlileiðangur i Rikiskassann.
Þessir menn eru mjög fundvisir á
leiðir, sem auðvelda sjómönnum
vinnuna, og ef fara ætti eftir
þeirri stórsnjöllu hugmyndum þá
værum við sjómenn enn að fiska
með gömlu hampþorskanetunum,
nótabátar okkar væru kraft-
blakkarlausir ög við værum að
öðru leyti langt á eftir okkar sam-
tið.
Stjórnvöld hafa valið þá leið að
takmarka sókn með veiðistöðv-
unum, sem að okkar áliti er rétt
stefna til takmörkunnar á heild-
arafla,ef nauðsyn þykir. Vinna til
sjós er enginn grinleikur sem út-
gerðarmenn geta sett á svið níeð
fölskum leiktjöldum til að skapa
sér leiðir að tjaldabaki i sam-
eiginlega fjárhirslu landsmanna,
og við lýsum vantrausti okkar á
hugmyndir þeirra i þessu máli,
sem við héldum að hefðu verið
jarðsettar fyrir mörgum árum,
en birtast nú á útvegsheimilinu
sem afturganga liðins tima
vinnuþrælkunnar til sjós.
Við skorum á stjórnvöld aö hafa
að engu sýndarályktanir 'sem
forusta L.l.Ú. hefur fengið sam-
þykktar á aðalfundi sinum meö
naumum meirihluta.
Guðjón Kristjánsson
. skipstjóri, lsafirði
Brynjólfur Halldórsson
skipstjóri, Reykjavik.