Þjóðviljinn - 04.02.1978, Blaðsíða 7

L&ngardsgar 4. febrúar 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Breytingar sem nú fara fram á Fiskiðjuverinu
kosta að sjálfsögðu peninga, og ekki svo litla.
Þetta fé væri betur komið í nýtt hús.
Kristvin
Kristinsson
verkamaöur
Eflum Bæjarútgerð
Reykjavíkur
Um þessar mundir standa yfir
gagngerar breytingar hjá
Bæjarútgerð Reykjavikur, á
Fiskiðjuverinu við Grandagarð.
Þessar breytingar eru að minu
viti ill nauðsyn, vegna þess, að
ekki hefir verið farið út i það að
byggja nýtt frystihús sem ég tel
að hefði átt að gera fyrir mörg-
um árum þar sem það hús, sem
notað hefir verið, sem frystihús
var ekki byggt sem frystihús,
heldur sem niðursuðuverk-
smiðja. Sú staðreynd, að ekki
hefir verið byggt nýtt hús til
starfseminnar, rennir stoðum
undir þann grun margra, ekki
sist þeirra sem hjá B.Ú.R.
vinna, að það sé vilji margra
toppmanna hjá ihaldinu i
Reykjavik að útgerðin sem slik
verði lögð niður, og fengin i
hendur einkaaðiljum.
Það er fleira sem staðfestir
þennan grun. Litum á skipaeign
B.C.R.. Það gerir aðeins út 4
skip i dag, fyrir nokkrum árum
voru þau 8. A árinu 1977 var
Þormóður Goði seldur, sem er
gamall siðutogari. Þessi sala á
gömlu skipi er ekki óeðlileg, en
það sem mér fannst misráðið
var, að látin var fara fram
gagnger viðgerð á skipinu áður
en það var selt, sem kostaði
mikla peninga, sem skila sér
aldrei og verður þvi að reikna
sem tap.
Margir hafa spurt hversvegna
fékk B.Ú.R. ekki skip i staðinn
fyrir Þormóð Goða, svo að tala
skipanna verði að minnsta kosti
5 eins og siðasta ár? Þetta sýnir
einnig að það eru öfl hjá ihald-
inu sem vilja gera hlut B.Ú.R.
litinn sem engan.
Þeir sem vinna hjá B.Ú.R.
skilja vel þörfina að þvi að efla
þetta fyrirtæki. Þaðeru ekki svo
fáir sem þar vinna þegar allt er
i fullum gangi, það er, þegar
nægt hráefni er fyrir hendi. Þá
vinna hjá fyrirtækinu á vinnslu-
stöðvunum einum um 350
mannsog sýnir það okkur hvaða
gildi B.Ú.R. hefir fyrir atvinnu-
lifið i Reykjavfk. Ötalið er þá
það fólk sem er á skipunum og
við skrifstofuhald og allur sá
fjöldi sem vinnur óbeint að út-
gerðinni. Þvi tel ég að allar til-
hneigingartil að drepa eöa lama
þetta fyrirtæki séu svoialvarl'egt
mál, að það gangi glæpi næst og
þvi verði verkalýðshreyfingin i
Reykjavik, að láta verulega til
sin taka til að koma i veg fyrir
slik illvirki. Sem betur fer fyrir
Reykvikinga, eru til menn hjá
ihaldinu, sem ekki vilja Bæjar-
útgerðina feiga. Við þessa menn
eiga verkalýðsfélögin i Reykja-
vik að hafa samstarf, og við eig-
um að styðja við bakið á þeim i
þeirra viðleitni að efla þetta
fyrirtæki. Ég vil benda á, að það
er fyrir tilstuðlan slikra manna,
að farið er nú út i gagngerar
breytingar á Fiskiðjuverinu, og
að togarinn Hjörleifur var
keyptur. Ef það skip hefði ekki
fengist á sinum tima væru skip
B.ú.R. aðeins 3 i dag og starfs-
fólk 50—100 færra, og tekjur
þess fólks, sem hefði vinnu, um
350 þúsund krónum lægri á ári.
Fjórða skipið kemur i veg fyrir
dauða daga, eins og við köllum
eyður sem koma vegna hrá-
efnisskort.
Ég verð að segja að það er
hart að þurfa að horfa upp á
það, að ekki skuli vera fullnýttir
þeir möguleikar sem B.Ú.R.
hefir til þess að skapa stöðuga
og mikla vinnu hjá verkafólki i
Reykjavik, vegna þess að
einhverjir pólitiskir oflátungar,
sem vilja hafa töglin og hagld-
irnar i þeim málaflokkum sem
þeir hafa ekkert vit á, koma i
veg fyrir alla framþróun. Ég tel
að öllum beri saman um það, að
annað tveggja hafi orðið að gera
núna til þess að bjarga starf-
semi B.Ú.R. i bókstaflegum
skilningi, að fara úti breytingar
á fiskiðjuverinu eða hefja bygg-
ingu nýs frystihúss á stundinni.
þar sem landris gengur viðast
hvar hægar heldur en vil
Kröflu, þá geri ég ráð fyrir þvl
að lóðin sem B.Ú.R. fær undir
frystihús„ verði ekki orðin
byggingarhæf fyrr en eftir
50—100 ár, en eins og allir vita
er hún ennþá úti Faxaflóa.
Breytingarnar sem nú fara
fram á Fiskiðjuverinu kosta að
sjálfsögðu peninga og ekki svo
litla. Þetta fé væri betur komið i
nýtt hús. Aætlaður kostnaður
við þessar breytingar, ásamt
útbúnaði, er 174,9 miljónir
króna. Reynsla þeirra, sem að
svona breytingum starfa vill oft
verða sú að mikill munur reyn-
ist vera á kostnaðaráætlunum
og lokaniðurstöðutölum, þar
sem kostnaður fer oftast fram
úr áætlun og það verulega.
Þetta sýnir okkur hvað það er
dýrt að þurfa að burðast með
skammsýna pólitikusa i þeim
málaflokkum sem þeir hafa
ekkert vit á.
Hin svokallaða Bakka-
skemma, sem ég hef áður gert
að umtalsefni, er tilkomin bein-
linis vegna þess, að ekki hefir
verið ráðist i byggingu nýs
frystihúss. Þar er áætlaður
kostnaður á árinu 1978 52,3
miljónir til þess að hægt sé að
nota hana sem fiskmóttöku,
sem á að vera kæld. Þar fyrir
utan er áætlað að fjárfesta i
tækjum 38 miljónir á árunum
1978—79 Eru hér komnar 265
milj. króna i breytingar
á Fiskiðjuveri og Bakka-
skemmu og til tækjakaupa.
Máske færi þessi fjárhæð langt
til að greiða kostnað viö uppfyll-
inguna á lóðinni i flóanum.
Þá komum við að öðrum þætti
i starfsemi B.Ú.R., fiskverk-
unarstöðinni, — hér er saltfisk-
urinn verkaður, hér er söltuð
sild, hér er verkuð skreið; hér
fer að minu mati fram einn
stærsti og vandasamasti þáttur-
inn i allri starfsemi B.Ú.R.
Hérna eiga að fara fram breyt-
ingar til bóta, en ekki geta þær
r. ! kostn-
ataráatlun segir: Starfs-
mannaaðstaða og verkstjóra-
herbergi og fl. 16 miljónir.
Snyrting og eldhús 4 miljónir.
Einangrun á skemmu fyrir
sildarsöltun 6 miljónir. Eitt
stykki kassaþvottavél 6 miljón-
' ir. Samtals 32 miljónir. Hér tel
ég að gera þurfi verulega mikið
meira til að bæta alla vinnuað-
stöðu, en að sjálfsögðu eru verk-
fræðingar ekki á sama máli.
Ég vil aftur minna á, aö þessi
þáttur i starfsemi B.Ú.R. vill
gjarnan gleymast þegar talað
er um starfsemin, en ekki er
siður ástæða til þess að hlúa aö
honum. Ef við litum á fjárþörf
B.Ú.R. árið 1978, þá sjáum við
að þar er gert ráð fyrir, að fyrir-
tækið þurfi 182 miljónir til að
mæta öllum skuldbindingum
vegna ársins 1978. Þegar við svo
sjáum tekjuáætlunina fyrir árið
1978 þá sjáum við, að tekjur eru
áætlaðar 1 miljarður og 909
miljónir króna. Hér er gert ráð
fyrir að aðeins 4 skip séu i
gangi. Þetta segir okkur nokkuð
stóra sögu meðal annars, að
með fleiri skipum verður þessi
upphæð verulega mikið hærri
með mjög litlum viðbótarkostn-
aði. Þessi upphæð skiptist á
milli verkunarstöðvarinnar og
fyrstihússins þannig, að áætlað
er að fiskverkunarstöðin skili
684 miljónum og Fiskiðjuverið 1
miljarði 225 miljónum. Það er
áætlað að verkunarstöðin greiði
vexti 55 miljónir, að að 5 miljón-
ir fari i afskriftir. Gert er ráð
fyrir að verkunarstöðin greiði i
laun og launatengd gjöld 107
miljónir og vegna hráefnis 421
miljónir. Þetta sannar okkur
enn betur hvaða þýðingu
B.Ú.R. hefir fyrir atvinnu okkar
Reykvikinga. Hjá Fiskiðjuver-
inu verða tekjur, eins og komið
var fram 1 miljarður 225 miljón-
ir. Hráefniskostnaður er áætl-
aður 692miljónir, laun og launa-
tengd ‘gjöld 318 miljónir,
umbúðir 34 miljónir, flutnings-
kostnaður 20 miljónir, annar
breytilegur kostnaður svo sem
rafmagn og fleira tæpar 60
miljónir, viðhald 26 miljónir, af-
skriftir 20 miljónir og vextir 55
miljónir. Hjá Fiskiðjuverinu er
gert ráð fyrir að frystifram-
leiðslan verði 3500 tonn úr 9500
tonnum af hráefni, eða að
heildarnýting verði 36,8%. 011
þessi áætlun sýnir okkur gildi
þess fyrir bæjarfélagið og
verkafólkið að þessari starf-
semi verði haldið áfram, og hún
aukin verulega á komandi ár-
um. Það er ekki broslegt þegar
verið er að telja eftir fjárupp-
hæð sem nemur 182 miljónum.
Það gengur glæpi næst aö þaö
skuli ekki vera fljótari af-
greiösla á þvi fjármagni en raun
ber vitni um. Um fjárþörf
togaranna sjálfra ætla ég ekki
að fjalla að þessu sinni. Þar er
auðvitað talað um væntanlegt
tap, en það er gömul saga sem
alltaf er verið að gera nýja, og
maður er nánast orðinn ónæmur
fyrir henni. Þó vil ég geta þess,
að i áætlun um þá, er gert ráð
fyrir 95 miljóna króna tapi, en
sú áætlun er gerð þannig að það
er miðað við verðlag i nóvember
1977. Einnig skal ég geta
tveggja athyglisverðra pósta.
Sá fyrri er að gert er ráð fyrir
nærri 35 miljóna króna nettó
tekjuaukningu vegna 100%
kassafisks, og sá siðari er að
gert er ráð fyrir 15 miljóna
hagnaði ef isvélar eru um borð i
öllum skipunum.
Þá er komið að þvi að slá botn
i þessi skrif. Ég tel mig hafa
fært rök fyrir þvi aö efling
B.Ú.R. er lifsnauðsyn fyrir
verkafólk i Reykjavik, og það á
ekki aö vera á færi pólitiskra
loddara og koma I veg fyrir
hana.Reykviskt verkafólk mun
styðja við bakið á þeim mönn-
um sem vilja sýna það með
störfum sinum i þágu B.Ú.R.,
að þeir vilja eflingu útgerðar-
innar hvar i flokki sem þeir
standa og hvaðan sem þeir
koma. Ég vii hér endurtaka þá
von mina, sem ég hefi áöur
komið aö i blaðagrein, aö
borgarfulltrúum megi auðnast
aö standa saman um þá sjálf-
sögöu skyldu sina aö koma þvi
til leiðar að Bæjarútgeröin fái
fljótlega 2 nýja togara af minni
gerð, og nýtt frystihús, en láti
ekki þaö henda ööru sinni, af
púkkað sé undir þá aðila sem
vilja Bæjarútgerö Reykjavikui
feiga.
Sérstæð tíðindi í Sovétríkjum:
Hópur atvinnu
lausra verka-
manna
samtök
Moskva 26/1 — Fámenn-
ur hópur verkamanna gaf í
dag út tilkynningu þess
efnis og aö þeir hygðust
stofna óopinbert verka-
lýðssamband/ til þess að
standa vörð um þau rétt-
indi sem hin opinberu
verkalýðsfélög sinni ekki.
Þessir verkamenn, sem allir
misstu atvinnuna vegna kvartana
sinna um spillingu eða brot á á-
kvæðum um öryggi á vinnustöð-
um, sögðust hafa safnað um 200
undirskriftum frá fólki sem svip-
að væri ástatt fyrir og vildi taka
þátt i hinum nýju samtökum.
Þessi tala er óstaðfest.
myndar
Vladimir Klebanov, sem áður
var verkstjóri i kolanámu i Úkra-
inu, sagði þetta skref hafa verið
tekið þar sem allar tilraunir til aö
rétta hlut þeirra eftir leiðum
kerfisins hefðu mistekist. Þeir
hefðu snúið máli sinu til hinna
ýmsu stofnana flokks og rikis, á-
samt dagblöðunum.
,,Það er viss gagnrýni ástunduð
i sovéskum blöðum”, sagði hann.
,,En það er aðeins til málamynda
og undantekning frá reglunni. Þvi
þarf að kanna nýjar leiðir”. Hinn
nýja leið var að dreifa áskorun
um stuðning i gegnum erlenda
fréttamenn.
,,Við erum atvinnulausir flest-
ir” sagði hann, ,,og okkur verka-
lýðsfélög vilja ekki vernda rétt
okkar”.
Vladlmlr Klebanev <111 vlnttri) fyrrnm námaverbamaður og félagar hans. Verkamenn hafa IftiA komið
við sttgu andofs áður.
Táknrænt gildi
Stofnun nýrra samtaka er ólik-
leg til að hafa mikið raunverulegt
gildi, sérstaklega vegna þess að
félagar þess eru atvinnulausir.
Engu að siður hefur hún táknrænt
gildi, einkanlega i landi þar sem
hagsmunir verkamanna eru
sagðir liggja rikinu til grund-
vallar.
Hingað til hafa verkamenn
yfirleitt verið afskiptalitlir gagn-
vart starfsemi andófsmanna og
þegar Klebanpv og félagar hans
komu upp á yfirborðið fyrir
tveimur mánuðum, vakti það
töluverða athygli meðal vest-
rænna sendimanna, sérfræðinga i
málefnum Sovétrikjanna i
Bandarikjunum, auk takmarkaðs
hóps venjulegra Sovétmanna.
„Vandræðaseggir”, kallar einn
Moskvubúi þá. Annar taldi til-
komu hópsins, „geta markað
timamót”.
Meðal Sovétmanna finnast þeir
sem telja misbeitingu valds, eins
og þessir verkamenn eru að mót-
mæla, svo algenga i sovésku þjóð-
félagi að málstaðúr þeirra gæti
öðlast mikla samúð. Engu að
siður væri ógerlegt að gera sér
grein fyrir þvi hve margir þyrðu
að starfa i samræmi við skoðanir
sinar. prainjiald á 14. siðu