Þjóðviljinn - 18.03.1978, Side 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 18. mars 1978
Málgagn sósíalisma,
verkalýðshreyfingar
og þjóðfrelsis
Útgefandi: Ctgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Kitstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson.
Umsjón með sunnudagsblaði:
Arni Bergmann.
Auglýsingastjóri: GunnarSteinn
Pálsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Sfðumúla 6, Simi 81333
Prentun: Blaðaprent hf.
1170 skattlaus
fyrirtœki með 142
þúsund miljón
króna veltu
Ragnar Arnalds, formaður þingflokks
Alþýðubandalagsins, mælti á fimmtudag
fyrir tillögu til þingsályktunar er hann
flytur um endurskoðun skattalaga. Til-
laga Ragnars gerir ráð fyrir eftirfarandi
meginatriðum til breytinga á skattalög-
um:
1. Að atvinnureksturinn i landinu greiði
skatt af tekjum sinum og veltu með eðli-
legum hætti.
2. Að óbeinir skattar, söluskattur til dæm-
is,verði lækkaðir.
3. Að skattakerfið verði einfaldað, en inn-
heimta og eftirlit hert.
í tillögunni nefnir Ragnar nokkur atriði
sem breyta þarf i skattalögum til þess að
tryggja það að ofangreindum markmiðum
verði náð. Er þar um að ræða breytingu ár
reglum um fyrningu atvinnufyrirtækja,
um afnám flýtifyrningar og fyrningar eft-
ir verðhækkunarstuðli, um endurskoðun
reglna um varasjóðstillög og um aðgrein-
ingu á fjárhag fyrirtækis og eiganda þess.
Þá bendir flutningsmaður á nauðsyn þess
að álagning tekjuskatts á launatekjur
verði einfölduð, að tekjuskattur verði
lagður á jafnóðum, að hjón verði skattlögð
hvort fyrir sig, að tekjur láglaunamanna
verði undanþegnar tekjuskatti og að tak-
mörk verði sett fyrir þvi hversu mikla
vexti má draga frá launatekjum fyrir
álagningu. Þá er lagt til að sjúkratrygg-
ingagjaldið verði afnumið, að söluskattur
verði lækkaður verulega og innheimta
söluskatts hert.
1 greinargerðinni bendir Ragnar
Arnalds á, að skattlausum fyrirtækjum
i Reykjavik hefur farið fjölgandi á und-
anförnum árum: Þau voru 240 1973, 432
1974, 483 1975 og 485 1976. Lágmarks-
stærð fyrirtækja sem hér er miðað við
er að þau greiði minnst 20 þúsund kr. i
aðstöðugjald sem þýðir 1,5 til 10 milj.
kr. veltu eftir þvi hvers konar fyrirtæki
er um að ræða. Miðað við þessa
lágmarksveltu eru alls 1170 fyrirtæki á
öllu landinu sem greiða engan tekju-
skatt og var heildarvelta þeirra 1976
141,6 þús. j miljónir króna. Auk þessara
fyrir tækja með
engan tekjuskatt voru 414 félög með
innan við 100 þúsund krónur i tekjuskatt
hvert um sig, en heildarvelta þeirra
nam um 19 þúsund miljónum króna.
Fjöldi fyrirtækja i félagsformi me'ð
engan tekjuskatt, eða innan við 100 þús-
und kr. hvert, er þvi 1584 fyrirtæki (af
3.313 fyrirtækjum af þessari stærð) og
heildarvelta þeirra rétt um eitt hundrað
og sextiu þúsund miljónir króna, en
heildarvelta allra fyrirtækja i félags-
formi 343 þúsund miljónir króna. Það
lætur þvi nærri að helmingur fyrirtækja
i félagsformi með rétt um helming af
heildarveltu slikra fyrirtækja borgi lit-
inn sem engan tekjuskatt.
Ragnar Arnalds vitnar i greinargerð
sinni til álits Þjóðhagsstofnunar um af-
komu atvinnuvega 1976, og þar kemur
fram að heildarafkoma þeirra var góð i
heildina tekið. „Ljóst er”, segir þingmað-
urinn ennfremur, „að skýringin á þvi að
fyirtækin greiða almennt svo litinn tekju-
skatt er ekki léleg afkoma, heldur eru
ástæðurnar i fyrsta lagi ivilnunarreglur
skattalaga, ma. fyrningarreglur og vara-
sjóðsheimildir, en i öðru lagi verður að
hafa i huga að á miklum verðhækkunar-
timum koma aðeins hin neikvæðu áhrif
verðbólgunnar fram i bókhaldinu og hagn-
aðurinn telst þá að sama skapi minni, en
raunverulega er um stórfelldan leyndan
verðbólgugróða hjá flestum fyrirtækjum
að ræða.”
í greinargerðinni kemur fram, að skatt-
greiðslur fyrirtækja i félagaformi námu
aðeins 1,6% af veltu fyrirtækjanna 1976.
Nefnir Ragnar þann möguleika að fyrir-
tækjum verði gert að greiða veltuskatt,
mismunandi háan eftir tegund rekstrar-
ins, eins og nú gildir um aðstöðugjöld, en
veltuskattur sem væri 1% að meðaltali
gæfi um 6 miljarða króna á árinu 1978, þar
eð áætluð velta fyrirtækja á árinu 1977 var
um 600 miljarðar króna.
Samkvæmt bráðabirgðauppgjöri rikis-
bókhaldsins fyrir rikisbúskapinn árið 1977
námu heildartekjur rikissjóðs það ár um
95,5 miljörðum króna. Velta skattlausu
fyrirtækjanna varð hins vegar 141,6
miljarðar króna árið 1976. Hér er þvi um
að ræða veltu fjármuna sem er meiri en
öll velta islenska ríkisins. Þessi fjármuna-
velta fyrirtækjanna er ekki háð lýðræðis-
legu eftirliti almennings, og þessi fjár-
munavelta sleppur við skatta til sam-
neyslunnar. Þetta er hneyksli sem verður
að stöðva; það verður að tryggja að fyrir-
tækin i landinu standi undir samneyslunni
og að þau greiði að minnsta kosti fyrir þá
hluta samneyslunnar sem þau nota. Það
gera þau ekki eins og skattalögum er hátt-
að i dag. Þess vegna er baráttan fyrir
breytingum á skattalögunum i þá átt sem
hér hefur verið lauslega rakið eitt af
meginbaráttumálum Alþýðubandalags-
ins.
—s.
Dómkirkju
hneyksliö
Þjóðviljinn ritar öllu jafna
ekki mikið um kirkjuleg mál-
efni. Ef til vill er það misráðiö
þvi kirkjan er áhrifamikil þjóð-
félagsstofnun og verðskuldar
sina umfjöllun ekki siður en
aðrar. Það hneykslismál sem nii
er komið upp i dómkirkjusöfn-
Ragnar Björnsson
uðinum er þess eðlis að ekki
verður hjá þvi komist að gera
þvi nokkur skil. Það er nefni-
lega ekkert einkamál kirkjunn-
ar manna eða safnaðarins
sjálfs.
Til upþrifjunar skal þess getið
að þegar Ragnar Björnsson
kemur heim úr glæsilegri tón-
leikaför um Sovétrikin erhann
kallaður á fund tveggja sóknar-
nefndarmanna, Erlings Aspe-
lunds, hótelstjóra, og Benedikts
Blöndals, lögfræðings, og til-
kynnt að honum sé sagt upp
störfum fyrirvaralaust, en haldi
þó launum i þrjá mánuði. Þann
8. febrúar sl. berst honum form-
legt uppsagnarbréf. Tilgreind
ástæða fyrir uppsögninni ér
ágreiningur um vai sálmalaga
og vöntun á söngfólki I Dómkór-
inn.Uppsögnina bar að eins og
um afbrot væri að ræða. Dóm-
organistanum var skipað að
skila lyklum og gögnum og
hætta á stundinni.
Viðbrögðin við þessum harka-
legu ráðstöfunum létu ekki á sér
standa. Dómkórinn hætti störf-
um og kvaöst ekki syngja við
kirkjuna fyrr en fullnægjandi
skýring hefði fengist á uppsögn-
inni. Organistafélagið hélt fundi
um málið, og Ragnar Björnsson
birti sjálfur greinargerð um
uppsögnina i blöðunum 1. mars,
þar sem hann lýsti yfir þvl, að
hann ætlaði að sækja á ný um
stöðu dómorganista, sem aug-
lýst hafði verið með umsóknar-
fresti til 10. mars. Organistar
sáu sóma sinn I að sækja ekki á
móti Ragnari, en i gær barst
honum bréf frá sóknarnefndinni
und rritað af sóknarnefndarfor-
manninum, Magnúsi Þórðar-
syni, þar sem honum var til-
kynnt að hún hefði ákveðið að
ráða hann ekki i starfið.
Dylgjur í staö
skýringa
Enginástæða er þvitilþess að
láta þetta mál liggja i þagnar-
gildi lengur. Þess skal getið,að
þrátt fyrir itrekaðar tilraunir
hafa sóknarnefndarmenn og
prestar kirkjunnar neitað að
gefa viðhlitandi skýringar á
uppsögninni. Þeir hafa þó látið
að þvi liggja að til væru frekari
skýringarheldur en ágreiningur
um sálmalög. Að sjálfsögðu er
það ekki fullnægjandi ástæða til
uppsagnar, þvi i samningurh
organistaerbeinlinis kveðið svo
á, að prestur ráði sálmum, en
organistar lögum. Um vöntun á
söngfólki er það að segja ab við
slikt vandamál búa flestir
organistar, og ekki hefur það
komið niður á sönglifi við Dóm-
kirkjuna, því að starf Dómkórs-
ins hefur verið blómlegt. Þá
stofnaði Ragnar öratóriukórinn
sem konsertkór við Dómkirkj-
una.og hefur hann haldið marga
tónleika, m.a. með Sinfóniu-
hljómsveit Islands.
Dylgjurnar um frekari skýr-
ingar hafa þann lævislega til-
gang að koma þvi inn hjá fólki
að Ragnar Björnsson sé slikur
vandræðamaður aðekki séhægt
að flika raunverulegum ástæð-
um uppsagnarinnar opinber-
lega: Fyllibytta, dóni, þjófur
eða e-ð þviumlikt. Aðferðín er
velþekkt,en varla guðsmönnum
sæmandi.
Óbilgjarn klerkur
Hm raunverulega ástæöa er
hinsvegar sú, að séra Þórir
Stephesen sem nýlega hefur
ráðist til starfa við Dómkirkj-
una og prestar Reykjavlkur
treystu sér ekki til að kjósa
dómprófast eins og venja er til
um dómkirkjuprest, hefur sett
sóknarnefnd Dómkirkjunnar
úrslitakosti: Þið verðið aðvelja
milli min og dómorganistans.
Kjarni málsins er sá, að með
uppsögninni er einn af ríkis-
iaunuðum guðsmönnum þessa
lands að vanvirða allar hefðir
og reglur um atvinnuöryggi sem
tiðkasthérlendis ogvinna að þvi
aö listamaður verði sviptur
starfsaðstöðu sinni og flæmdur
úr landi. Á svipaðan hátt hefur
hann flæmt úr starfi kirkjuvörö
og konu sem séð hafði um ræst-
ingu kirkjunnar. Sannarlega er
hann óvandur að meðulum sln-
um.
Þessi óbilgjarni guðsþjónn
rasðst þannig að listamanni sem
um 20ára skeið hefur fylgt fram
þeim hefðum i starfi dómorgan-
ista sem Páll tsólfsson skóp,
fyrst sem lærisveinn og að-
stoðarmaður og siðan eftirmað-
ur.
Kirkjumálaráö-
herra grípi
í taumana
Ragnar Björnsson hefur ög
likt og dr. Páll unnið merkilegt
kynningarstarf á islenskri
kirkjutónlist erlendis og nýtur
viðurkenningar sem listamaður
i Evrópu.
Hér er um slikt alvörumál aö
ræða að ráðherra kirkjumála i
landinu hlýtur að skerast I leik-
inn þegar kirkjunnar þjónar og
safnaðarstjórar geta ekki ráðið
fram úr þvi skammlaust.
Rökréttast væri að Öiafur
Jóhannesson sýndi af sér rögg
og gerði starf organista við
Dómkirkjuna að fuliu starfi á
vegum rikissjóðs. Eins og starf
dómorganista hefur mótast og
eins og þær kröfur eru vaxnar
sem geröar eru til hans hér
heima og erlendis, á hann ekki
að þurfa að eiga starf sitt og
listamannsheiður undir skap-
brestum einhverra pokapresta.
—ekh.
I
■
I
■
I
■
1
m
a
■
i
■
a