Þjóðviljinn - 20.05.1978, Síða 7

Laugardagur 20. mal 1978 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
Græn bylting er i þágu allra: barna, unglinga,
heimavinnandi t'ólks, gamalmenna, fólks meö -
barnavagna, bæklaöra, blindra,öryrkja, sérviturra
billeysingja, þeirra sem vilja spóka sig
utan bila og malbiks.
Hér er þörf á
grænni byltingu
1 borgarstjórnarkosningunum
1974 var gerð bylting i
Reykjavik; þá „komst til
valda” sterkur meirihluti, sem
lagði til atlögu fyrir gangendur
og gróandi grund. Glöddumst
vér yfir þvi að nú gætum vér
innan tiu áru farið spássérandi
óhrædd enda á milli i borginni
undir vonda „aut.óbana”, milli
grænna blómabala og notið
„menningarlegra athafna”
étandi „hunda” i sællegum
lystigörðum.
Og ekki er öll nótt úti enn.
Margt getur gerst á sex árum og
vist er um það að Róm var ekki
byggð á einni nóttu. Þær urðu
fleiri.
Hverju var lofað?
Fyrirheit grænu byltingar-
innar voru falleg kosningaloforð
og aldrei verður annað sagt, en
að sjálfsagt sé fyrir stjórnendur
að starfa samkvæmt áætlunum.
A þvi er þó sá hængur, að
áætlanir verða aldrei nema
kosningaloforð séu þær ekki
raunhæfar eða þá gerðar raun-
hæfar. Litið var raunhæft við
grænu áætlunina þvi mest var
hún bollaleggingar og var-
naglar. t raun lofaði hún ekki
öðru næstu fjögur árin en þvi að
(1) haldið yrði áfram að ganga
frá ófrágengnum flögum, sem
urðu útundan og fengu hvorki
hús né götu yfir sig, (2) að
steyptar yrðu nokkrar gang-
stéttir meðfram götum og (3)
sem er eitt stærsta loforðið, að
lagðir yrðu stigar fyrir hjólandi
og gangandi vitt og breitt um og
út fyrir borgina og ennfremur
(4) að Elliðaársvæði yrði full-
gert.
Við þessi atriði takmarkaði
sérstök framkvæmdaáætlun
grænu byltinguna. Um það þarf
ekki að hafa mörg orð að þessi
kosningaloforð voru gróflega
svikin en mest eftirsjón er þó að
stigunum.
Og hvað skyldi hafa verið gert
á Elliðaársvæðinu? Fyrst svo
vel hefur miðað við Elliða-
I ársvæðið sem raun ber vitni,
megum við hin, sem ekki höfum
efni á veiðileyfum eða
gæðingum vænta þess á næstu
sex árum >.að draumar okkar
rætist.
Hugmyndir grænbyltingar-
höfundavoru góðra gjalda verð-
ar, sérstaklega ef hér væri
sumar og bliða mest allt árið og
peningar nægir. Fyrir okkur hér
og nú eru þær ekki annað en
hugarfóstur.
Þó einhver kunni að hafa
fengið glýju i augun fyrir
siðustu kosningar, þá væntir
þess liklega enginn að
Reykjavikursvæðið yrði einn
allsherjar Edenslundur á 4 eða
10 árum. Menn hefðu orðið
þakklátir fyrir einfaldar úr-
bætur, sem ekki þyrftu að kosta
nein firn.
Það sem ef til vill hefur helst
orðið grænu byltingunni að falli
og valdið þvi að hún hefur
gleymst þegjandi og hljóðalaust
er að þeir hópar, sem hún kæmi
helst til góða hafa litil pólitisk
völd: börn, gamalmenni, bil-
leysingjar og náttúrunnendur.
Samkvæmt gamalli reynslu
(t.d. úlfaþytinn sem varð vegna
misheppnaðra ganga undir
Miklubrautina,) vitum við að
það þykir bruðl að kosta miklu
upp á þessa hópa og hugmyndir
grænbyltingarmannanna voru
margar allkostnaðarsamar, eða
öllu heldur sá framkvæmda-
máti sem á þeim skyldi hafður.
Það er makalaust, að aldrei
virðist mega gera neinar úr-
bætur, þó til bráðabirgða séu.
Þegar loksins er ráðist i eitt-
hvað verður það viðundur og
peniningaskandall.
Sem dæmi má nefna ófram-
gengna hugmynd úr grænu
byltingunni — göngubrú yfir
Barónsstig. Hvers vegna ekki
yfir Lokastig?
Skyldu ekki hafa orðið tafir á
göngu- og hjólreiðastigunum
vegna þess að þeir urðu i
upphafi að vera með varanlegu
slitlagi? Og skyldi miðasalan i
Laugunum vera búin að borga
upp stúkuna? Og af hverju eru
þær lokaðar á sunnudögum?
Hvers vegna ekki að byrja á
þvi sem bærilegra er, eins og
td. að láta að svo sjálfsagðri
kröfu að setja fláa á gang-
stéttarbrúnir við gatnamót og
sebrabrautir?
Byggöastefna?
Hugmyndir grænbyltingar-
höfunda lúta gjarnan að þvi að
beina fólki út úr byggð á sunnu-
dögum (reyndar er orðið
viðtekið að fólk flýr unnvörpum
i bilum sinum út úr borginni
þessa fáu góðviðrisdaga sem
koma hér, svo er myndarskap
borgaryfirvalda fyrir að þakka)
en litt að þvi að gera almennum
vegarendum og ibúum hverf-
anna lifið bærilegra i byggð um
helgar og rúmhelgar.
Ekki er t. d. vafi á þvi að hjól-
reiðar ykjust að mun, ef
aðstæður væru bættar og réttur
þeirra aukinn, sett t.d. upp ein-
staka reiðhestagrind (þaö er
engin i öllum miðbænum hvað
þá skýli). Né heldur er vafi á þvi
að ferðir gangandi yrðu mun
skaplegri, sérstaklega utan
vinnutima, ef strætisvagnarnir
leggðu ekki af stað frá torginu
allir i einu og ferðirnar væru
tiðari (með minni vögnum á
kvöldin). Unnt er að ganga enda
á milli i borginni utan vinnu-
tima án þess nokkurn tima að
sjá vagn og standa vegalaus á
Hlemmi i hálftima.
Enginn er óhultur
fyrir hraðbrautum
Alvarlegust er þó sú stað-
reynd að það er vart eftir það
ibúðarhverfii Reykjavik sem er
óhult fyrir hraðbrautum. Um
allt liggja umferðarþungar
götur þvers og kruss. Astæð-
urnar eru fyrst og fremst þær,
að á sinum tima var byggt þétt I
Reykjavik, sbr. elsta hluta
bæjarins, og ekki gert ráð fyrir
þeirri ógurlegu bilaöldu, sem
átti eftir að dembast yfir þessi
hverfi úr öllum áttum frá öllum
landsins hornum og sérstaklega
úr nágrannabyggðarlögunum
og úthverfum tvisvar á dag.
Bróðurparturinn af þjónustu-
starfsemi, skemmtanalifi,
stjórnsýslu og atvinnurekstri
Stór-Reykjavikurvæðisins er
innan Fossvogs og Elliðaáa,
þeas. dreifingin er allt of litil og
kallar þvi á aukna umferð.
Borgaryfirvöld hafa brugðið á
það ráð að skera bæinn sundur
hlifðarlitið með „gatnaljósa
hraðbrautum” sem þó eru ekki
almennilegir af-
girtir „autobanar” sem gætu
létt mikið á og þyrftu ekki að
vera eins margir. (Varðandi
Fossvogsbraut vil ég minna á að
einu sinni var til vegur, sem hét
Bústaðavegur. Hann er ekki
fyrir neinum.) Útkoman er
algjör ringulreið ekki bara fyrir
bilaumferðina, heldur ekki
siður fyrir alla aðra umferð og
bilastæðahörgullinn er yfir-
gengilegur.
Af þessu ætti að sjást að
nauðsyn þess að koma hinni
ýmislegu starfsemi út úr
miðbænum er mikil. Svo er þó
ekki að sjá að það sé niðurstaða
borgaryfirvalda. Enn skal
höggva i sama knérunn og
áætlanir um að gera miöbæ
Reykjavikur að enn meiri -
miðstöð með niðurrifi og
kastalabyggingum eru stöðugt
að koma fram. Yfirvöldum
birðist gjörsamlega hafa
gleymst að þau hafa nýjan
miðbæ i smiðum.
Hörmungar grænu bylt-
ingarinnar eru miklar og vart
gætum vér vænst að þeim linni
meðan svo fer fram.
Það ætti að vera ein af megin-
kröfum verkalýðs þessarar
borgar að lifsskilyrði fólks séu
viðunandi i borginni sjálfri og
aðstæður þess i fristundum
góðar. Liggja má verkalýðsfor-
ystunni á hálsi fyrir sinnuleysi i
þeim efnum. Full þörf er orðin
á grænni byltingu. Græn bylting
er i þágu allra og þá sérstak-
lega þess þorra borgarbúa sem
eru börn og unglingar, heima-
vinnendur, gamalmenni, fólk
með barnavagna, bæklaðir,
blindir og öryrkjar og ýmsir
sérvitrir billeysingjar og þar
fyrir utan allir þeir sem ein-
hverja rænu hafa á að spóka sig
utan bila og steypu án þess að
þurfa að endasendast langt yfir
skammt.
Börnunum ofaukiö
Sá hópurinn sem stærstur er,
er börn og unglingar, og börn
eigum við flest og börn höfum
við öll verið. Börnum virðist þó
heldur vera ofaukið i
þjóðfélaginu. tbúðir eru ekki
gerðar fyrir þau. Þau mega ekki
vera i stofunni, þau gætu
skemmtfineriið. Þau mega ekki
vera i stigagöngum og görðum
sem yfirleitt eru aldrei ætlaðir
börnum, jafnvel ekki utan við
blokkir.
Börn mega ekki vera á
götunni og eina ráðið til þess að
„losna við” þau eru nokkrir
ódásamlegir gæsluvellir og róló
ásamt lengingu á skóla-
skyldunni.
Það hefur orðið æ sjaldgæfara
að börn séu send i sveit og taki
þátt i atvinnulifinu. Við þaö er
mikils misst, en ástæðan er
siaukin borgarmyndun og vax-
andi framleiðni og sérhæfing i
landbúnaðinum. Það er þvi
skylda borgaryfirvalda aö
reyna að bæta skaðann.
Náttúrulegt umhverfi er
börnum mikils virði og það er
foreldrum' einnig mikils virði að
þurfa ekki að vera sihrædd um
börn sin vegan umferðarþunga i
hverfinu.
Þeim möguleikum til larid-
könnunar sem fyrir nokkrum
árum voru enn i Reykjavik
hefur stórlega fækkað. Dæmi
um það eru Vatnagarðar og
ýmis óbyggð svæöi.
Möguleikum barna til athafna
eins og bryggjudorgs, sunds i
sjó, gamlársbrennu o.fl. o.fl.
hefur einnig fækkað.
Græn bylting á erfitt upp-
dráttar, þegar aðrir þættir aðal-
skipulagsins fara hamförum.
Menn þurfa orðið að setja sig i
sérstakar stellingar til að
komast i snertingu við
náttúruna, taka sér ferð á
hendur og skoða hana eins og i
dýragarði.
Rekist menn á óbyggðan blett
sem ekki hefur verið spillt innan
borgarmarkanna rekur þá i
rogastans. Virðingarleysið fyrir
óbeislaðri náttúru er algjört og
vist vita menn að lóðir eru dýrar
og litlir hagvaxtarmöguleikar i
gisinni byggð. Þó hygg ég að
ögn meiri stilling i þessum
efnum sé ódýrasta græna
byltingin sem borgarstjórnin
getur gert.
Hjalti Þórisson
/
Aðalfundur Ibúasamtaka Vesturbæjar:
Brýn þörf fyrir græn
svæöi
IBUASAMTÖK
VESTURBÆJAR
G
Aðalfundur ibúasamtaka
Vesturbæjar var haldinn 8. þ.m. i
Iðnó uppi. Stjórn samtakanna
skipa nú: Anna Kristjánsdóttir,
Gyða Jónsdóttir, Hafnhildur
Schram, Magnús Skúlason og
Pétur Pétursson.
A fundinum urðu miklar
umræður m.a. um skólamál, hús-
verndunarmál, um skerðingu
grænna svæða og gróðurs og
umferðarmál. I framhaldi af
umræðunum voru samþykktar
eftirfarandi ályktanir.:
„Aðalfundur tbúasamtaka
Vesturbæjar samþykkir að beina
þvi til stjórnar, að hún beiti sér
fyrir þvi að hafnar verði nú þegar
umræður við skólayfirvöld Vest-
urbæjarskóla og Landakotsskóla
um stofnun foreldrafélags við
skólana.”
„Aöalfundur Ibúasamtaka
Vesturbæjar mótmælir eindregið
fyrirætlun borgaryfirvalda um
úýbyggingar og bilastæði á
Landakotstúni. Varar fundurinn
viö öllum áformum um að skerða
græna reiti, er lengi hafa verið
borgarprýði.”
„Aðalfundur Ibúasamtaka
Vesturbæjar mótmælir harðlega
þeim ráðagerðum borgaryfir-
valda aö leggja garöinn á horni
Túngötu og Garöastræti undir
bilastæði. Benda samtökin á hina
phyris
snyrtivörurnar
verða sífellt vinsælli.
phyris er húðsnyrting
og hörundsfegrun með hjálp
blóma og jurtaseyða
D/lVT'/S fyrir viðkvæma
r húð
phyris fyrir allar
húðgerðir
Fæst í helstu snyrtivöruversl-
unum og apótekum.
brýnu þörf fyrir græn svæði i
Vesturbænum og leggja þvi
áherslu á að umræddur garður
verði útbúinn sem útivistarsvæði
fyrir unga og aldraða.”
„Aðalfundur Ibúasamtaka
Vesturbæjar skorar á borgaryfir-
völd að leggja sitt af mörkum til
aö Fjalakettinum gamla i
Grjótaþorpi verði bjargað frá
niðurrifi og honum fundið verðugt
verkefni i þágu almennings.”
Samtökin hafa nýlega látið
gera veggspjald, sem selt veröur
á eftirtöldum stöðum: Sögufélag-
inu við Fischersund, bókaútgáf-
unni Iðunni við Bræðraborgar-
stig, ritfangaverslun VBK viö
Vesturgötu, bókaversluninni Orn
og Orlygur og viðar.
Hiö nýja plakat ibúasamtaka
Vesturbæjar fæst m.a. i Sögu-
féiaginu við Fischersund, Iðunni
við Bræöraborgarstig, VBK viö
Vesturgötu og hjá Erni og örlygi,
Vesturgötu.
Auglýsið í Þjóðviljanum