Þjóðviljinn - 02.08.1978, Qupperneq 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miftvikudagur 2, ágúst 1978
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans. Framkvæmdastjóri: Eiöur Berg-
mann Ritstjórar: Kjartan ólafsson Svavar Gestsson Fréttastjóri: Ein-
ar Karl Haraldsson. Umsjón meö sunnudagsblaöi: Arni Bergmann.
Auglýsingastjóri: GunnarSteinn Pálsson Ritstjórn, afgreiösla auglýs-
ingar: Siöumúla 6, Simi 81333 Prentun: Blaöaprent hf.
Rökrétt framhald
1956-1958 var hér á landi vinstristjórn þriggja f lokka —
Alþýðubandalagsins, Alþýðuflokksins og Framsóknar-
f lokksins. Sú stjórn náði margvíslegum árangri einkum í
útfærslu landhelginnar og við uppbyggingu atvinnulífs-
ins. Þátttaka Alþýðuf lokksins í þessari stjórn var með
afar sérkennilegum hætti. Hef ur komið f ram á síðari ár-
um að utanríkisráðherra Alþýðuflokksins fór í stjórn
þessa fyrst og fremst til þess að koma í veg fyrir að
stefna stjórnarsáttmálans í utanrikismálum næði fram
að ganga. Þegar slitnaði upp úr þeirri stjórnarsamvinnu
gekk Alþýðuflokkurinn til samstarfs við Sjálfstæðis-
flokkinn. Samvinna sú stóð til 1971. Hún hófst með stór-
felldu kjararáni og samningum við útlendinga um að ís-
lendingar afsöluðu sér rétti til útfærslu landhelginnar úr
12 sjómílum. Hún beitti sér fyrir kauplækkunum hvað
eftir annað uns svo var komið að landf lótti brast á. Hún
knúði fram atvinnuleysi og atvinnuvegir landsmanna
sjálfra grotnuðu niður. Hún sneri sér þess í stað að er-
lendri stóriðju. Alger stöðnun ríkti á flestum sviðum fé-
lagsmála, og í kjaramálum aldraðra og öryrkja ríkti
hreint neyðarástand. Með 11 ára stjórnarsamvinnu
Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins var efnahags-
legu sjálfstæði þjóðarinnar stef nt í bráðan voða um leið
og erlend öfl léku hér lausum hala. Þannig var banda-
rískt hermannasjónvarp daglegur gestur á öðru hverju
heimili á þéttbýlasta svæði landsins. Kjósendur höfnuðu
þessari íhaldsstjórn 1971 og þá tapaði Alþýðuflokkurinn
svo miklu fylgi að hann fékk aðeins 6 þingmenn kjörna.
Flokkarnir þrír sem þá hófu tilraun til myndunar
vinstristjórnar reyndu að fá Alþýðuflokkinn með til
samstarfs en þeir settu það óhjákvæmilega skilyrði að
landhelgin yrði færð út í 50 sjómílur. Þessu hafnaði Al-
þýðuflokkurinn, útfærsluna kallaði utanríkisráðherra
f lokksins „siðlausa ævintýrapólitík". Vinstristjórnin hóf
markvisst endurreisnarstarf úr rústum íhaldsstjórnar-
innar. Atvinnulíf ið efldist, landhelgin var færð út, kana-
sjónvarpinu lokað, kaupmáttur launa batnaði um 20% og
elli- og örorkulífeyrir tvöfaldaðist. Vinstristjórnin sat að
völdum í tæpþrjú ár, en á þeim tíma voru unnin stórvirki
sem enn setja mark sitt á allt íslenskt þjóðlíf. Stjórnin
missti meirihluta sinn er þrír þingmenn Samtaka f rjáls-
lyndra og vinstri manna sneri baki við stjórninni. Þeir
eru nú allir í Alþýðuf lokknum. Vinstristjórnarf lokkarn-
ir þrír misstu meirihluta sinn í kosningunum 1974 og enn
var reynt að fá Alþýðuflokkinn inn í vinstristjórn. Það
tókst ekki vegna þess að þar á bæ var enginn áhugi og
vegna stífni og áhugaleysis Ólafs Jóhannessonar sem
leiddi viðræðurnar. Alþýðuf lokkurinn lenti nú í sömu af-
stöðu til ríkisstjórnar og Alþýðubandalagið eftir 16 ára
átök þessara flokka. Samstarfið í stjórnarandstöðunni
gekk oft vel, einkum í verkalýðshreyfingunni. Alþýðu-
flokkurinn tók undir kröfur Alþýðubandalagsins og
verkalýðshreyf ingarinnar í verðbólgunefndinni á sínum
tíma og undir kjörorð verkalýðssamtakanna fyrir kosn-
ingarnar. Eftir kosningarnar hófust tilraunir til mynd-
unar vinstristjórnar — tilraunir sem hafa nú mistekist.
Margir hafa orðið fyrir vonbrigðum sem eðlilegt er því
mikið tækifæri hefur glatast vinstrimönnum og verka-
lýðssinnum aðsinni. En afstaða Alþýðuf lokksins þarf þó
ekki að vera mönnum undrunarefni eftir það sem á und-
an er gengið. Það þarf ekki annað en að rifja upp
óheilindi og andúð Alþýðuf lokksins í garð vinstra sam-
starfs á undanförnum tveimur áratugum til þess að
skilja hvers konar flokkur Alþýðuflokkurinn er. Þjóð-
viljinn notaði um hann sæmdarheitið „verkalýðsflokk-
ur" meðan á vinstristjórnarviðræðunum stóð. Eftir að
þeim lauk er Ijóst að hann er í besta lagi milliflokkur,
undarleg blanda kynborinna sósíaldemókrata, sem hafa
fengið kommúnistahatrið með móðurmjólkinni, smágli-
strupa, sem síðdegisblöðin hafa auglýst, og loks nokk-
urra ágætra verkalýðssinna. Þeir síðastnefndu urðu
undir í afstöðunni til myndunar vinstristjórnar — rétt
eins og í prófkjörum Alþýðuf lokksins síðastliðinn vetur.
Því fór sem fór. Það er slæmt frá sjónarmiði vinstri-
manna, en það er rökrétt framhald af ferli Alþýðu-
f lokksins undanfarna tvo áratugi. —s.
I Ný kynslóð að
\ glatast?
Merkilegur flokkur Fram-
m sóknarflokkurinn. Ungt fólk
■ gengur þar inn í bylgjum og
* rekur sig á vegg. 1 grein sem
> Gylfi Kristinsson skrifar i Tim-
I ann s.l. fimmtudag minnir hann
■ á aö veturinn 1973 til 74 hafi
I Framsóknarflokkurinn misst
■ , .kynslóöina sem nú er aö taka
I viö i hinum flokkunum.” Eftir
■ sat flokksforystan óskeikul,
| hlýönir skósveinar hennar auk
J kraftaverkamanna og „Svörtu
■ Pétrar” flokksins.
Forysta ungra Framsóknar-
J manna sem þá sagöi skiliö viö
I Framsóknarfiokkinn baröist
■ fyrir þvi aö flokkurinn tæki i
1 vaxandi mæli miö af upphafleg-
■ um stefnumálum sinum og skip-
■ aöi sér til vinstri i islenskum
2 stjórnmálum.
Olafur Jóhannesson og sam-
I verkamenn hans geröu sér hins-
■ vegar far um aö þróa miö-
I flokkakenninguna og gera
■ Framsóknarflokkinn aö hægri
I sinnuöum miöflokki. Afleiö-
■ ingarnar blasa viö eftir siöustu
■ kosningar.
Nú er aftur komiö upp ungt
■ fólk I Framsóknarflokknum
I sem vill þrýsta flokksforystunni
■ til vinstri og kveöa niöur þá for-
| ystumenn ungra Framsóknar-
■ manna sem tekiö hafa upp
I merki Finnska miöflokksins og
m samstarf viö miöflokka annars-
■ staöar á Noröurlöndum. ,,Miö-
* flokkur veröur alltaf henti-
£ stefnuflokkur”, segir Gylfi
I Kristinsson.
■ Að stanga
! Framsóknar
! vegginn
m Alfreö Þorsteinsson ræöst
I harkalega aö þessum nýju viö-
* horfum í grein i þriöjudagsblaöi
■ Timans. Þykir honum meiri
■ nauösyn aö snúast gegn forvig-
n ismönnum „vinstri” viöhorfa i
I Framsóknarflokknum heldur en
J aö elta ólar viö árásir Vilmund-
| ar á sig. Kallar hann þetta fólk
■ „afturgöngur frá Mööruvöll-
I um”, og telur hina nýju Mööru-
■ vellingasýnu verri en þá gömlu.
■ Hinir fyrri hafi þó starfaö nokk-
J ur ár innan Framsóknarflokks-
I ins áöur en þeir létu til skarar
■ skriöa. Blekiö hafi hinsvegar
| varla þornaö á inntökubeiönum
■ Mööruvellinga hinna siöari
■ dagafyrren þeir taki aö reka og
" hóta brottrekstri flokksmanna
■ sem „boriö hafa uppi flokks-
I starfiö I tvo áratugi”.
“ Framsóknarveggurinn stend-
I ur sem fyrr og þaö er ekki
■ ósennilegt aö þegar þaö unga
| fólk sem nú vill sveigja flokkinn
■ til vinstri á ný hefur stangaö
■ hann nógu oft átti þaö sig og
* skipi sér þar I sveit sem þaö á
g> heima. Baráttuvettvangur
' vinstri manna, félagshyggju-
J fólks og sósialista er i verka-
H lýöshreyfingunni og i Alþýöu-
bandalaginu. Þaö á eftir aö
| sannast æ betur á næstu árum.
i „Breiðari”
I íhaldsforysta
| Forystuvandamál Sjálf-
■ stæöisflokksins eru mikil og
| opinskátt er nú kvartaö um
■ sundurvirka forystu flokksins.
B Þaö er almennt álit flokks-
J manna aö þetta forystuvanda-
m mái sé meöal annars orsök þess
■ nve Sjálfstæöisflokkurinn er I
* dag stefnulaus og alls óviöbúinn
I aö veita rikisstjórn forystu.
; Forystumenn flokksins hafitap-
| aö áttunum i ráöherravafstrinu
w og innbyröis átökum siöustu ár-
in.
Ungir Sjálfstæöismenn knýja
nú fast á um breytingar I
flokknum og vilja meöal annars
hraöa landsfundi. Þeir gera sér
þó ljóst aö engin skyndilausn er
til á vandamálinu. Enginn einn
pólitikus i Sjálfstæöisflokknum
er þannig vaxinn I dag aö hann
geti oröiö sameiningartákn
flokksins. Hinsvegar gera
margir sér vonir um aö dagar
Gunnars Thoroddsens i stjórn-
málunum séu nú senn taldir,
enda „karlinn” kominn á eftir-
launaaldurinn.
Margir gera
sig breiða
Einn upprennandi stjórn-
málamaöur ihaldsins tjáöi
klippara aö ungir Sjálfstæöis-
menn geröu sér engar vonir um
skjóta lausn á forystuvanda-
málinu. Þeir hygöust halda
málum I gerjun og þróun fram
eftir vetri. Hugmynd þeirra
væri aö knýja á um aö forystan
yröi breikkuö — vonandi þó aö
Gunnari frágengnum — á
svipaöan hátt og gert heföi veriö
i Alþýöubandalaginu.
Hann benti á aö meö þvi aö
velja rétta menn mætti gera
mikiö úr embættum sem valda-
litil heföu veriö áöur. 1 þvi sam-
bandi taldi hann aö manna-
breytingari forystustööum i Al-
þýöubandalaginu á sl. vetri
væru einmitt dæmi um slika
þróun.
Mjög liklegt er að þróunin i
Sjálfstæöisflokknum veröi e-ö á
þessa leiö, er ljóst er aö margir
telja sig kallaöa til „hinnar
breiðari forystu”. Samkeppnin
ágreinilega eftir aö veröa hörð
og óvægin. Og ekki er endilega
talið víst aö Birgir Isleifur veröi
útvalinn i hópi hinna breiöari
Sjálfstæöismanna þótt hanp sé
duglegur aö skrifa i Moggann
þessa dagana.
„Fulltrúi ísals”
skrifar bréf
Þaö er alltaf gaman aö verða
góðum dreng aö liöi og vænt
þykir okkur um ef Klippt og
skoriö hefur bætt einum lög-
fræöingnum viö i þingliö Sjálf-
stæöisflokksins meö þvi aö auka
vinsældir Friöriks Sophussonar.
Vegna plássleysis veröa ónot i
eftirmála að biöa.
„Reykjavik, 31. júli 1978.
Kæru klipparar.
A undanförnum mánuðum
hafið þiö I málefnalegum og
Friörik Sophusson
uppbyggjandi dálki ykkar fjall-
að um menn og málefni af ein-
stakri skarpskyggni.
Þannig hefur verið sýnt fram
á þaö meö óbifanlegum rökum,
aö undirritaöur sé fulltrúi ál-
versins i Straumsvlk á Alþingi.
Rökin eru þau, aö ég hafi veriö
starfsmaöur Stjórnunarfélags-
ins i 6 ár og síðustu fjögur ár
þess timabils hefur Ragnar S.
Halldórsson veriö formaöur
þess félags, en hann er eins og
allir vita forstjóri Isals, Þar sem
ég taki laun mln hjá Stjórnunar-
félaginu hljóti ég aö vera full-
trúi Isals, þótt þar hafi ég aldrei
starfaö. Þessi tenging og þetta
samband er aö sjálfsögöu auð-
skiliö lesendum Þjóöviljans,
enda hafa þeir mikla og langa
reynslu I slikri rökfimi.
Meö þessu var auövitaö veriö
að gefa I skyn, aö ég væri óþjóö-
hollur og hættulegur erindreki
erlendra auöhringa á tslandi.
(Magnús Kjartansson fulltrúi
UNION CARBIDE mætti jafn-
vel fara aö vara sig). Fyrir mig
var þaö hins vegar persónuleg-
ur heiður, enda hefur skitkast
Þjóöviljans oft aflað ýmsum
talsveröra vinsælda og I annan
staö fæst ekki séö aö ísal sé
verra fýrirtæki en mörg önnur
hér á landi.
ísal fœrir út
kviarnar
Tilgangur þessa bréfs var
annars að vekja athygli ykkar á
þeim hræöilegu atburöum, sem
gerst heföu i þessum efnum, þvi
að nú hefur Alusuisse heldur
betur fært út kviarnar. Þaö
hættuástand hefur skapast, að
fulltrúar Alusuisse hafa lagt
undir sig Alþýöusamband ís-
lands og Reykjavikurborg.
Þrengist nú heldur hagur þjóð-
hollra íslendingá, þvi aö As-
mundur Stefánsson hagfræöing-
ur ASI var um skeiö fræðslu-
stjóri Stjórnunarfélagsins og
situr nú I fræösluráöi félagsins,
en nýskipaður borgarstjóri i
Reykjavik, Egill Skúli Ingi-
bergsson verkfræöingur hefur
um langt skeiö verið kennari og
leiðbeinandi á námskeiðum
félagsins. Þeir hafa reyndar
aldrei fremur en ég unniö hjá
tsal, en það gerir þá miklu
hættulegri, þvi aö þeir eru meö
þvi aö sjálfsögðu aö villa á sér
heimildir.
Staðan er semsagt sú, aö
Alusuisse á orðið fulltrúa á Al-
þingi hjá ASI og i Reykjavikur-
borg og guö einn veit hvaöa vigi
fellur næst. Þiö skuluö þess
vegna vera varkárir, þvl aö
hver veit nema aö auöhringur-
inn komi sér upp fulltrúa á
Þjóöviljanum innan skamms.
(Hvernig væri aö loka gluggum,
þvi að mér skilst, aö tvær rit-
stjórastööur séu lausar I augna-
blikinu.)
Til aðvörunar fýrir lesendur
Þjóöviljans væri rétt aö birta
myndiraf þessum óvinum sam-
félagsins meö viöeigandi
myndatextum, þannig aö les-
endur hafi þetta allt á kláru. Ef
þiö sjáiö ykkur fært aö birta
þessar linur, þætti mér vænt um
aö þið hreyttuð i okkur ónotum i
eftirmála, svona rétt til aö
fylgja gamalli og göfugri venju.
Með bestu kveðjum og von um
áframhaldandi „samstarf”,
Friörik Sophusson.”
Undir þaö skal tekið meö
Friörik Sóphussyni aö aldrei er
þaö of oft brýnt fyrir mönnum
að eigi má á veröinum sofna.
Höldum vöku vorri gegn Itökum
islenskra auöhringa i islensku
efnahags- og menningarlifi!
—ekh.