Þjóðviljinn - 13.08.1978, Blaðsíða 5

Sunnudagur 13. ágúst 1978 ÞJÖÐVILJINN — SÍÐA 5
a/ erlendum vettvangi
Fall Fflblngers
Þýskir liðhiaupar hengdir 1945 — refsikætin I þýska hernum var slik, aö
haldið var áfram aö dæma menn til dauða I her þessum eftir að hann
var kominn I striðsfangabúðir.
Hans Filbinger, forsætisráð-
herra vesturþýska sambands-
fylkisins Baden-WOrtemberg I 12
ár og einn áhrifamestu foringja
Kristilega demókrataflokksins,
hægriflokks Vestur-Þýskalands,
hefur veriö flæmdur úr embætti
og vonir hans um enn glæsilegri
frama að engu gerðar. A skáld-
legan hátt mætti orða þetta svo,
að dauðir hefðu snúið aftur tír
Helju til að ná sér niðri á honum
fyrir fornar misgerðir. Raunar
var það rithöfundur að nafni Rolf
Hochhuth, sem afhjdpaði miður
geðslega fortið þessa 64 ára
gamla stjórnmálamanns, sem
kristilegir demókratar litu á sem
einn sinn virðulegasta mann og
höfðuhugsaðséraðbjóða fram til
forsetaembættis sambandslýö-
veldisins, þegar það losnaði næst.
A þeim tólf árum, sem Filbing-
er hefur verið forsætisráðherra i
Baden-Wurtemberg, hefur
hann styrkt mjög stöðu flokks
sins i fylkinu, sem raunar er
mestanpart kaþólskt og með i-
haldssemi liggjandi i landi. Sjálf-
ur er Filbinger sagður strangtrú-
aður kaþólikki og stifur ihalds-
maður. Þeir Franz-Josef Strauss,
leiðtogi CSU-flokksins, systur-
flokks kristilegra i Bæjaralandi,
eru á mjög likri linu i stjórnmál-
um. Fyrir fylkisþingkosningarn-
ar i Baden-Wilrttemberg vorið
1976, sem kristilegir unnu meö
yfirburöum, jós Filbinger
skömmum yfir sósialdemókrata
og frjálsdemókrata, sem hann
sakaðium aö leiða „upplausn yfir
réttarrikið” meðalltoftnikilli lin-
kind við „vinstri öfgamenn”, en
til þeirra teljast að mati Filbing-
ers og annarra slikra allir frá
Baader-Meinhof-fólkinu til ungra
sósialdemókrata (Jusos).
Aftaka eftir striðslok
Það kom I ljós að hér gat Fil-
binger trútt um talaö, þvi að
sjálfur hafði hann ekki dregið af
sér til að hindra upplausn þess
„réttarrikis”,semhannþjónaði á
yngri árum. Þástarfaði hannsem
dómari við þýska sjóherinn I Nor-
egi og var refsingasamur eins og
þá gerðistbestum þýskadómara.
Vitað er með vissu að hann
dæmdi fjóra sjóliða til dauða á
þeim árum. Einn þeirra, Walter
Gröger að nafni, var tekinn af lif i
að Filbinger viðstöddum. Það
gerðist 8. mai 1945 — þegar strið-
inu var lokið og allir þýskir her-
menn i Noregi að forminu til
striðsfangar Breta. Tveir hinna
sjóliðanna, sem Filbinger hinn
refsiglaði dæmdi,höfðu þá forðaö
sér til Sviþjóðar, svo að Filbinger
missti af ánægjunni við aö horfa á
dauðateygjur þeirra.
Fyrir kom aö visu að Filbinger
dæmdi menn til annars en dauða.
Ungan sjóliða, sem kallaði yfir-
ménn sina „nasistahunda, sem
eigið alla sök á þessu striði”,
einnig eftir aö striðinu var lokið,
lét hinn guðhræddi kaþólikki og
ærukæri lögmaður fá sex mánaða
tukthúsvist.
Þytur af flugi
refsinorna
Það var fyrir sex mánuðum,
þegar Filbinger var staddur suð-
ur I Sviss og skemmti sér við
fjallgöngur, að Hochhuth byrjaði
að fjalla um fortið hans I tiltölu-
legafrjálslyndu vikuriti, Die Zeit.
Filbinger er ekki sá fyrsti, sem
rithöfundur þessi kemur við
kaunin á með þvi að taka við-
kvæma hluti ilr fortiöinni til með-
ferðar og skyggnast I skúmaskot-
in. Hochhuth gerði kaþólsku
kirkjunni til dæmis gramt I geöi
með þvi aö saka hana — og um
leið Píus páfa tólftá — um hug-
leysi og sleikjuskap gagnvart
nasistum, og varö honum engin
skotaskuld úr þvi aö færa rök
fyrir máli sinu. Hann fór lika i
taugarnar á Bretum meö þvi að
halda þvi fram, að Churchill hefði
ekki verið saklaus af dauöa
þóLska hershöfðingjans Sikorskis,
Forsætisr áðherrann I Bad-
en-Wiírttemberg eftir að vofur úr
fortiðinni höfðu elt hann uppi.
Filbinger hinn ungi — refsiglaður
dómari I þýska hernámsliðinu i
Noregi.
sem var einn helstu leiötoga út-
lægra Pólverja I Bretlandi og
fórst með flugvél. Hochhuth taldi
að Sikorski heföi veriö rutt úr
vegi vegna þess, aö hann hefði
verið þrándur 1 götu Churchills i
samningum hans við Stalin.
Filbinger var staddur I fjalla-
kofa I svissnesku ölpunum og
horfandi á sjónvarp þegar þar
komu fyrstu fréttirnar af upp-
ljóstrun Hochhuths um hann.
Væntanlega hefur honum þá
sprottið sveiti á enni og hann
minnst kaldgrimmra refsinorna.
Isexmánuðieftirþetta háði hann
harða baráttu fyrir stöðu sinni og
frama, en varð að hopa skref
fyrirskref ogbeiöað lokum lægri.
hlut.
Margir höfðu hugsað
honum þegjandi þörfina
Hann hélt þvi fram aö þetta
væri allt saman rógur gegn sér.
Hann heföi ekki dæmt til dauða
nema einn mann, og þar að auki
gert það nauðugur, samkvæmt
fyrirmælum yfirboðara. Hann
hefði alltaf verið á móti Hitler
(hvaö annað?), gott ef ekki and-
spyrnuhetja.
En þessi vörn entist skammt.
Vikuritiö Der Spiegel birti heil-
mikla úttekt um dómsmál Þriöja
rikisins og sýndi fram á aö enda
þótt hömlulaus villimennska
hefði riðiö húsum i dómsmála-
kerfinu sem á öörum sviðum
þjóðfélagsins þá, var eftirlitiö
ekki strangara en svo, að dómar-
ar gátu vel komist upp með að
sniöganga fyrirskipanir stjórnar-
valda um fáránlegar refsingar, ef
þeir höföu manndóm og mannúð
til. Þar að auki var striöinu lokið,
þegar Gröger var tekinn af lifi.
Filbinger hefði þvi auðveldlega
getaöþyrmtiifi sjóliöans, án þess
að eiga neinar nasistaógnir yfir
höfði sér. Auk þess braut hann,
strangt tekið, lög meö dauða-
dómnum. Þegar hér var komið
voru bæði dómarinn og sá dæmdi
striösfangar breska heimsveldis-
ins, og Bretar höfðu bannað
striðsföngum sinum I Noregi að
dæma hvern annan til dauöa.
Stöðugt haröar var sótt að Fil-
binger, enda átti hann sér and-
stæðinga marga. Alltaf ódeigur i
vörn sinni fyrir „réttarrikiö”
haföi hann framfylgt I fylki sinu
af sérstökum eldmóöi skammar-
lögunum um vinnubann (Berufs-
verbot), sen gera stjórnarvöldum
hægt um hönd að útiloka frá at-
vinnu þá menn, sem taldir eru
hafa „óæskilegar” stjórnmála-
skoðanir. Þeir, sem oröið höföu
fyrir þesskonar ofsóknum af
hálfu Filbingers, þóttust sjá að nú
væri stund hefndarinnar runnin
upp. Hiö sama hugsuðu sósial-
demókratar og frjálsdemókratar,
en Filbinger haföi reynst þeim
mjög illur viðureignar. Og það
sem meira var — með þvi að ná
ærunni af Filbinger sáu stjórnar-
flokkarnir, sem hafa nauman
meirihluta á vestur-þýska sam-
bandsþinginu, gullið tækifæri
bjóöast til þess að koma óorði á
Kristilega demókrataflokkinn
allan.
Gleymska Filbingers
Vörn Filbingers varð sifellt ör-
væntingarkenndari. Hann stefndi
Hochhuth fyrir meiðyrði, en hafði
litið upp úr þvl nema skens. Leiö-
togi kristilegra, Helmut Kohl, tók
lengi vel eindregið svari félaga
sins, enda augljóstað ef Filbinger
féili, yröi það álitshnekkir fyrir
flokkinn iheild. „Við viljum enga
nasistahreinsunaröldu meira en
þrjátiu árum eftir striðið”,
hreytti Kohl út úr sér og gaf til
kynna, að honum þættu sakarefh-
in tittlingaskitur. En svo kom
reiðarslagið.
1 ljós var leitt með órækum rök-
um að Filbinger hafði dæmt fleiri
menn til dauöa en einn, þótt hann
hefði svarið fyrir það I sjónvarpi.
Aðspurður hversvegna hann hefði
ekkisagt satt til, sagði Filbinger
með þjósti að hann hefði gleymt
hinum dauðadómunum.
Þar við bættist að dregnir voru
fram i dagsljósiö gamlir skólafé-
lagar Filbingers, sem geröu grin
að tilraunum hans til að slá sér
upp sem andnasista. Haún var
þvert á móti hlynntur nasistum,
sögðu þeir.
Fórnað til að bjarga
flokksins skinni
Við þetta slumaöi aUmjög i
Kohl og öðrum, sem brugðið
höfðu skjöldum fyrir Filbinger.
Kohl og aðrir broddar kristilegra
horfðu með kviöa fram til fylkis-
þingkosninga i Hessen og Bæj-
aralandi, sem fram eiga að fara i
haust. Hætt var viö að Filbinger,
sem játað hafði fyrir alþjóð að
dauöadómar væru i augum hans
slikir smámunir aö hann heföi
steingleymt þeim, myndi þá fæla
eitthvaðaf viökvæmum sálum frá
flokknum. Og öruggt var að
sósialdemókratar og frjálsdemó-
kratar myndu ekki aðeins hamra
á Filbinger-málinu nótt sem nýt-
an dag, heldur og bregða flokki
kristilegra um að vera sannkall-
aö hreiður fyrir persónur meö
meiri eða minni nasistafortið.
Kohl og félagar hans vita eink-
ar vel að einmitt þessu viðvikj-
andi liggja þeir sérstaklega vel
við höggi. Svo þeir tóku það ráð
að offra Filbinger, i von um að
sleppa sjálfir með skrekkinn. Eft-
ir aðfélagarhans iforustu flokks-
ins þvoöu hendur sinar af honum
og hættu að bera fram vörn fyrir
hann, var honum nauðugur einn
kostur að segja af sér.
dþ.
MMM.

áSELFOSSI
Einn af hinum fjölmörgu og athyglisverðu þáttum Land-
búnaðarsýningarinnar 1978 á Selfossi, er vafalaust Græna
veltan, hlutavelta garðyrkjubænda. Á Grænu veltunni gefst
þér tækifæri til að vinna ríflega útilátin sýnishorn afurða
garðyrkjubændanna, — fallegt grænmeti fyrir sama og
ekkert verð.
Sýningin er opin 11.-20.ÁGÚST
Virka daga kl. 14 — 23, kl. 10 — 23 laugardaga og sunnudaga.
Komið á Selfoss — Komið á Landbúnaðarsýninguna 1978
r m