Þjóðviljinn - 12.11.1978, Blaðsíða 18

18 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 12. nóvember 1978
Kvikmynda-
skóli
Þjóðviljans

mM
Umsjón:
Jón Axel
Egilsson
standa i handritinu. Ef sviöiö
gefur þér nýjar hugmyndir sem
þú hefur ekki séö fyrir, þýöir
þaö einfaldlega aö þú hefur
trassaö heimanámiö. Þaö eina
sem þú getur gert er aö pakka
niöur, skoöa umhverfiö, fara
heim og endurskrifa handritiö.
Þegar þú svo kemur aftur mun
þér takast betur til — án þess aö
stíga út fyrir öryggi handritsins.
Þýöir þetta aö ákafur hópur
geti ekki komiö meö frambæri-
legar hugmyndir? NEI. Kvik-
mynd þin mun vafalaust græöa
á hugmyndarikum og áköfum
samstarfsmönnum, en töku-
þátturinn er ekki rétti staöurinn
til aö opinbera þær.
Handritaumræður
Ef handritiö er ekki pottþétt...
Ef um vanrækslu og villur er aö
ræöa... Ef hugmyndir þinar eru
of ágjarnar eöa ekki nægilega
ágjarnar... Ef hópurinn getur
hjálpaö þér til aö betrumbæta
handritiö eöa skrapaö af þvi
agnúana... er rétt aö gera þaö
núna — meö umræöum um
handritiö.
Tilgangur umræönanna a- aö
staðfesta aö framkvæmanlegt
séaö þýöa hugmyndir þinar yfir
I raunhæfa töku. Besti staöurinn
til slikra umræöna er fyrirhug-
aöur tökustaöur. Ef þú reynir aö
gera þaö viö fundarboröiö er
handritiö enn hugarburöur og
skiptir þá ekki máli hve margir
leggja hausinn I bleyti. Faröu
meö hópinn á staöinn. Talaöu
viö hann og gakktu meö honum
gegnum handritiö, myndskeiö
fyrir myndskeiö, útskýröu
hvernig þau tengjast. Fáöu
fram spurningar og uppástung-
ur eftir hvert myndskeiö og
sýndu aö þú hafir áhuga á öllum
hugmyndum þeirra. Láttu þaö
koma skýrt fram aö þetta sé siö-
asta tækifæriö til aö breyta
handritinu áöur en takan hefst,
þvi þá veröur þaö um seinan.
En gættu þess einnig aö hóp-
urinn noti tækifæriö til aö hver
athugisittsviö.Ýttuekki undir
þann misskilning aö umræöurn-
ar séu tækifæri þeirra til aö
veröa kvikmyndaleikstjórar. Ef
við tökuna kemur fram aö ljósa-
maöurinn er rafmagnslaus
vegna þess aö hann var svo önn-
um kafinn viö aö endurskrifa
handritiöá umræöugrundvellin-
um, er eins gott aö þú gerir þér
ljóst aö þannig menn eru óþarf-
ir. Hann var meö til aö athuga
sitt starfssviö og hans hug-
myndir ættu aö tengjast lýsing-
unni. Kvikmyndatökumaöurinn
mætir f umræöurnar til aö hug-
leiöa hreyfingar vélarinnar.
Hann ætti aö mæta meö vél og
þrífót og stilla upp fyrir nokkur
myndskeiö — sérstaklega þau
sem krefjast flókinna hreyf-
inga.
Ef nota á hljóö er tilvaliö aö
taka nokkrar prufur. Þaö getur
veriö aö óæskileg hljóö heyrist.
s.s. umferðargnýr, vélar eöa
raddir I fjarska. Þaö er furöu-
legthvaö mörghljóö geta veriö i
þöglu umhverfi. Dags daglega
útilokum viö þessi hljóö, en ef
viö heyrum þau af bandi, verö-
um viö þeirra strax vör. Þaö er
ekki rétti timinn aö uppgötva
þau á meöan á töku stendur. Sé
vitaö um þau fyrirfram er hægt
aö gera eitthvað i málinu.
Ef nota á fleiri en eitt um-
hverfi veröur aö gæta aö þeim
öllum. Og á meöan skaltu vera
opinn fyrir nýjum hugmyndum.
Vertu ekki tregur til aö breyta
handritinu vegna þess hve vel
það er vélritaö og afritin góö.
Ahorfendur sjá ekki handritiö.
Þeir dæma þig eftir þvi sem þeir
sjá.
Handritið
Ef ná á árangri i handritaum-
ræöum, veröur handrit aö vera
fyrir hendi. Þaö veröur aö vera
skiljanlegt þvl fólki sem vinna á
eftir þvi. Þaö veröur aö gefa öll-
um sem hlut eiga aö máli tæm-
andi upplýsingar.
En þaö þarf ekki aö segja sög-
una I réttri röö. Þaö þarf ekki aö
útskýra söguna. Þaö þarf ekki
aö skilgreina fullkomna klipp-
ingu. Handritiö er tökulýsing,
en tökurööin getur veriö allt
önnur en endanlegur söguþráö-
ur. T.d. er betra aö taka allar
nærmyndir saman og öll löng
myndskeið saman — þó þú ætlir
seinna meir aö klippa fram og
til baka úr nærmyndum i löng
myndskeiö.
Ef klippiáætlun þin er flókin
og tökurööin önnur en klippiröö-
in — og þetta er hópnum fjötur
um fót — er gott ráö aö númera
myndskeiöin meö tveimur töl-
um, þar sem önnur talan vfsar
tiltökuraöarenhintil klippiraö-
ar.
Leikarar
Leikarar i kvikmyndum eru
svo stór þáttur aö erfitt er aö
gera þeim nokkur viöhlftandi
skil, sérstaklega þar sem viö
eigum enga kvikmyndaleikara
tíl viömiöunar — okkar leikarar
eru fyrst og fremst sviösleikar-
ar og þaö er töluveröur munur
þar á. En nokkur atriöi skaltu
hafa i huga i sambandi við leik-
ara:
1. Munduaö starf leikarans er
mun erfiðara en þitt. List hans
er mjög brothætt. Þú getur ekki
drottnað yfir honum og skeytt
skapi þinu á honum, né heldur
gagnrýnthann, án þess aö grafa
undan sjálfstrausti hans. Ef þú
eyðileggur sjálfstraust hans,
eyöilegguröu leik hans. Þvi
skaltu vera mjög gætinn þegar
þú biöur hann um aö endurtaka.
Ef þú þarft aö endurtaka, skaltu
ásaka sjálfan þig eöa einhvern
úr hópnum. Segöu honum aö
tökumaöurinn hafi gleymt aö
taka Iokiö af linsunni eöa eitt-
hvaö álika og bættu við.... „en
fyrst við höfum stoppað, mynd-
iröu kannski frekar gera þetta
svona og svona..!’
2. Geföu leikurunum merki
eins og þú gerir viö aöra starfs-
menn. Rétta merkiö til leikar-
ans er „Action” (leikur).
3. Sýnduhonum ekki hvernig
hann á aö leika. Efleikur hans á
aö vera sannfærandi veröur
hann aö koma innanfrá.
4. Þú skaltekki búast viö aö
leikarinn sýni mikil geöhrif eins
og ý tt væri á hnapp. Leyföu hon -
um aö komast I ham. Ef þú þarft
ekki á hamskiptunum aö halda
eöa þú ert þegar búinn aö filma
þau, skaltu samtleyfahonum aö
komast f haminn og settu vélina
i gang þegar hamskiptin koma
fram.
5. Láttu hann fylgjast meö
eins og hópinn. Geföu leikaran-
um jafn góöa yfirsýn og hinum.
Ef þú tekur ekki i réttri röö, er
þaö erfiöast fyrir hann.
6. Markmiö þitt ætti aö vera
aö ná fram eðlilegum leik frá
leikaranum. Ef leikarinn getur
einfaldlega ekki leikiö eöa sagt
eitthvaö eftír handritinu, skaltu
kikja i handritiö. Þaö gæti
hent sig aö þú sért aö biöja
hann um aö gera eitthvaö
óraunverulegt.
Æfingar
Þegar leikin atriöi eru flókin
borgar sig að æfa vel. Leikarar
munu þiggja þaö aö fá aö æfa
hlutverkið „einu sinni enn”
fyrir tökuna. Þú getur haft æf-
ingar áöur en tökuþátturinn
hefet og sföan aftur fyrir hvert
myndskeiö. Mikilvægt er aö all-
ir taki þátt i æfingunum. Kvik-
myndun er tvöfaldur leikur
þeirra sem standa sitthvoru
megin viö myndavélina. Ef um
æfingu er aö ræöa „fyrir leikar-
ann” skaltu ekki láta hina slóra.
Láttu alla gegnumganga æfing-
una eins og um raunverulega
töku væri aö ræöa.
Ef þú veröur fyrir þvl aö leik-
ari sýni afbragðs leik á æfingu
en fellur I stafi þegar vélin er I
gangi, skaltu biöja um aöra æf-
ingu, en nota tækifærið og taka
án þess aö hann vití af þvi. Láttu
hann heldur ekki komast aö þvi,
þvi þá hættir hann aö treysta
þér. Þegar tökunni er lokiö
(sem hann ! hélt aö væri æfing
skaltu taka æfingu og láta hann
halda aö þar sé takan komin. Ef
hann kemur þér þá á óvart meö
þvi aö sýna betri leik en i æfing-
unni (sem hann hélt aö væri
taka), heldur en i tökunni (sem
hann hélt aö væri æfing)... nú
jæja,þannigerlffiö. Bittu I vör-
ina og læröu af reynslunni.
Með klippingu i huga
Hvernig skeyta á myndskeiö-
in saman i klippingu, ætti aö
standa i handritinu. Þaö á ekki
aö tefja tökuna meö áhyggjum
út af því hvernig samsetningin
veröur. Ef handritiö gerir ekki
ráö fyrir nægu efni, bætiröu ekki
úr þvi á meöan veriö er aö taka
og þú getur eyöilagt meira en þú
bjargar meö þvi aö vfkja frá
handritinu. Þú ættir yfirhöfuö
ekki aö vera aö hugsa um klipp-
inguna á þessum tfma. Ein-
beittu þér aö tökunni og treystu
þvf aö þú hafir haft allt meö f
handritinu og þetta hangi allt
rétt saman I lokin.
Samt sem áöur eru nokkur
atriöi sem geta hjálpaö þér i
klippingunni.
1. Ef þér finnst þú þurfa aö
endurtaka, ekki vegna þess aö
fyrri takan væri misheppnuö,
heldur næstum þvf rétt, eöa þú
ert ekki viss — en vilt reyna
aftur, skaltu skipta um töku-
vinkil. Þaö hjálpar hvorki leik-
urunum né hópnum til aö full-
komna þaö I seinna skiptiö, en
þaö mun koma i veg fyrir aö þú
komir heim meö tvö næstum þvl
eins myndskeiö, en getur ekki
notaö nema annaö. Ef þú endur-
tekur frá öörum sjónarhóli, gæt-
iröu klippt þau saman.
2. Ef langt myndskeiö (20-30
sek) fer úrskeiðis l nokkrar
sekúndur, er oft hægt aö bjarga
þvf meö þvf aö taka eingöngu
þann kafla sem fór úrskeiöis og
klippa hann inn f á eftir. En þú
veröur aö vera gætinn, þvf hér
hoppar stökkklippingin fram.
Dæmi: B111 stendur fyrir
framan hús. Stúlka kemur út úr
húsinu og flýtir sér aö bilnum,
opnarhann, stekkur upp I og ek-
ur burt. Þaö sem fer úrskeiöis
er aö henni gengur illa aö opna
bilinn Þaö tekur hana fimm eöa
sex sekúndur. Þetta veikir
myndskeiöiö, þaö hægir hraö-
ann og eyöileggur missýning-
una, þvi þaö sést aö hún er
ókunnug bilnum.
En þaö þarf ekki aö taka allt
aftur. Hún kom rétt úr út húsinu
og aö bilnum og ók rétt í burtu.
Einungis þarf aö taka þegar hún
opnaði bilinn. Og meö þvi aö
nota innklippu er hægt aö koma
myndskeiöinu á réttan staö. Sjá
myndir.
1 Skógur
3. Taktu nokkrar auka inn-
klippur, ef þú getur. Ef þú hefur
skipulagt handritiö gaumgæfi-
lega ættíekkiaö veraþörfá þvi.
En svona rétt til...
Rétt viðhorf
Framar öllu ööru krefst töku-
þátturinn rétts hugarfars. Þú
verður aö vera ákveöinn f þvf aö
frámkvæma áform handritsins
til hins ýtrasta. Og þú veröur aö
reyna aö hafa sömu áhrif á
samstarfsmenn þfna. Þaö veröa
margar hindranir á vegi þfnum.
En láttu þaö ekki aftra þér. Þó
svo eitt myndskeiö fari úrskeiö-
is, skaltu ekki láta-allt töku-
timabilið gjalda þess. Glimdu
viö hvert myndskeiö sem sér-
stakt verkefni. Gleymdu siöasta
myndskeiöi, hvort heldur þaö
vargotteöa slæmt.Einbeittu þér
aö þvi sem unniö er aö og
reyndu aö ná þvi besta út úr þvi.
Verkefni 6
Þetta verkefni fjallar um tök-
una, en þú veröur aö rifja upp
ýmislegt úr fyrri köflum.
1 siöasta kafla teiknuðum viö
myndasögu-handritum póstinn.
Nú skaltu kvikmynda þaö. En
þú veröur aö bæta viö þaö sam-
hliöa söguþræöi — sem er þjóf-
ur. Þjófurinnstelur frlmerkjum
af bréfunum.
Verkefnið felst ma. I því aö
stjórna leikurum. Fáöu ein-
hverja fjölskyldumeölimi eöa
vini til aö leika póstinn og þjóf-
inn.
Söguþráöurinn er einfaldur.
Þegar pósturinn hefur skilaö af
sér Ix-éfi, notar þjdfurinn sfnar
aöferöir til aö ná I þau og rífur
frimerkin af (t.d. vfr meö tyggjó
á endanum eöa opnar inn i for-
stofu.eöa bréfiö er sett á milli
stafs og huröar osfrv.). 1 lokin
er þjófurinn auövitaö gripinn
glóövolgur, t.d. af þriöja aöila
sem mundi þá vera þriöji þráö-
urinn sem vefst inn i söguna.
Gæta veröur framhaldsins.
Nota einkenni svo áhorfendur
átti sig á staöháttum og afetööu
leikaranna hvers til annars.
Pósturinn fer I tiu hús og þaö
tekur hann ca. tfu mínútur, en
myndin veröur u.þ.b. þrjár og
hálf minúta svo aö nota verður
timastökk. En þu veröur aö
mýkja timastökkin, t.d. meö þvf
aö klippa á milli leikaranna,
sem er viöurkennd regla. Einn-
ig má koma fram frekara tfma-
stökk meö dekkingu, eyöingu,
innkHppum, gengiö á braut,
pani o.s.frv. (S.kafli).
Gættu aö fjarlægöarreglunni
— kyrr, pan og keyrsla (4).
Mundu eftir lifandi og dauöa
fletinum (4).
Stökktu ekki yfir strikiö (5).
Notaöu þinn eigin póst, viö
viljum ekki þurfa aö senda þér
blaöiö á Litla-Hraun.
Eflaust veröa myndskeiöin
misjöfn, en þaö er ekki nauö-
synlegt aö klippa. Reyndu aö s já
hvaöa möguleikar eru á klipp-
ingueftir efninu sem fyrir hendi
er.
Næst veröur f jallaö um klipp-
ingu.
engrar
endur-
komu
— Japanska lögreglan telur aö
þrjú hundruö og þrjátlu menn
hafi framiö sjálfsmorö i „Skógi
engrar endurkomu”.
í skáldsögu sem gefin var út á
sföasta áratug er sagt aö
skógurinn sé vel til þess fallinn til
aö kveöja lff sitt I, vegna þess hve
friösæll hann er.
Skógur þessi liggur viö rætur
FUJI-fjallsins,og hefur lögreglan
fundiö þar hundraö þrjátiu og
þrjú lik á undanförnum þremur
árum. Tveggja hundruða er enn
saknaö.
1 gær geröu sex hundruð
lögreglumenn viötæka leit i
skóginum og fundu þá niu lik.
Hafa þá fundist fjörutiu á þessu
ári.
í gær fúndu þeir Ifk af sextiu og
sex ára gömlum forstjóra og
rúmlega þrftugri konu sem vann
viö fyrirtæki hans. Voru þau
klædd brúðarklæöum og er talið
aö þau hafi fyrirfariö sér á
aðfanga dagskvöld.
Við sama tækifæri náöu þeir
manni á fertugsaldri sem tekiö
haföi svefnpillur og ætlaöi sér aö
kveöja jarölífiö i þessum fræga
skógi.
Lögregluliö á þessum slóöum
hefur veriö eflt stórlega.
The Rutles
eða
Rútlarnir
Bitlahljómsveitin The Rutles
var stofnuö f Liverpool áriö 1959.
Hún geröi hljómplötu sem naut
mikilia vinsælda. Aöeins tuttugu
minútur fóru f aö spila lög inn á
þá plötu.
Meðal þeirra vinsælustu voru
„All you need is cash” og „Fool
on the Pill”. Þetta hljómar ansi
kunnuglega, ef til vill svolitiö
brenglaö, en þaö minnir á eitt-
hvaö.
Einmitt, þaö minnir á Bítlana,
gæti jafnvel veriö skopstæling. Þó
ekki væri nema þegar litiö er á
myndina sem hér fylgir.
The Rutles hafa spilaö fleiri
lög, og má þar nefna „Tragical
Mystery Tour”, „Let it rot” og
„A hard day’s rut”.
Geröur hefur veriö sjón-
varpsþáttur þar sem George
Harrison ræöir viö þá félaga, en
hann var einmitt I hljómsveitinni
The Beatles.
(Soc ia lis tis k Da gblad)
Pipulagnir
Nylagmr, . breyt-
ingar, hitaveitu-
tengingar.
Simi 36929 (milli kl.
12 og i og eftir kl. 7 á
kvoldin)