Þjóðviljinn - 16.11.1978, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 16. nóvember 1978IÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
Bamkvæmt minum skilningi á kristindómnum ættu
launaðir þénarar hans einmitt ad hafa þungar
áhyggjur af sálarvelferð þeirra,
sem elska gæöi þessa heims framar ööru.
Sigurbjörn
Ketilsson
Austantórur
Þaö hefur næstum þvi veriö
átakanlegt aö fylgjast meö
grátstunum Morgunblaösins nú
slöustu vikur og daga af
einskærri samúö blaösins meö
öldruöum skattgreiöendum.
Tilefniö er eins og kunnugt er
nýjar skattaálögur núverandi
rikisstjórnar ætlaöar til þess aö
hindra veröbólguhr aöa og
lækka verulega verölag á brýn-
ustu lifsnauösynjum m.a. meö
niöurfellingu söluskatts. Þetta
hvorttveggja veröa aö teljast
aögeröir til tekjujöfnunar I
þjóöfél.Játa þá efnameiri, hvort
heldur eru ungir eöa gamlir,
greiöa eftir efnum og ástæöum i
sameiginlegansjóö landsmanna
i þessu skyni.
Þeir, sem leyfa sér aö verja
þessar aögeröir stjórnarinnar,
eru sakaöir um aö anda frá sér
napurri austangolu. Sem
sunnlendingur hef ég vanist þvi,
aö heimfæra austangolu uppá
þiövindi og hlýju, en vestanátt
til hins verra.
Hvaö kallar ekki Guöm.
Danielsson eina nýjustu bók
sina?
Vesíangúlpur, garró. Hann
veröur framvegis aö fara I oröa-
smiöju Mbl. áöur en hann gefur
út bók. Undirritaöur leggur
þann skilning i lækkun viæu-
verös á brýnustu lifsnauösynj-
um aö þaö sé mjög veigamikiö
atriöi til hagsbóta fyrir þá verst
settu I þjóöfélaginu. Þetta atriöi
lætur Mbl. liggja á milli hluta en
þrástagast á og nefnir hjarta-
nistandi dæmi um svlviröilega
meöferö á öldruöu fólki I sam-
bandi viö skattheimtu. Nú
myndi liklega vera erfitt i gegn-
um alla skattheimtu, hverju
nafni, sem hún nefnist, aö full-
nægja svoölluréttlætiaö enginn
möguleiki væri aö minnast á
ranglæti i þvi sambandi.
En eitt vekur athygli mlna i
sambandi viö málflutning Mbl.
Þaö aumkvar aöeins skatt-
greiöendur en aldrei skattleys-
ing ja þ.e. þá sem eru svo litlum
efnum búnir eöa svo tekjulágir
aö þeir greiöa alls enga skatta.
Ég held, aö sé einhverjum I
þessu landi vorkunn vegna
lélegra efnahagsástæöna hljóti
þaö aö vera þeir, sem hafa
minnsta gjaidgetu.
Ég myndi sárvorkenna sjálf-
um mér, ef ég væri eignalaus og
skattlaus vegna lágra tekna, en
öfunda jafnframt hina, sem
hafa aöstööu til þess aö greiöa
verulega háa skatta. En ég held
þaö sé næstum þvi segin saga,
aö ef rikisvaldiö aöhefst eitt-
hvaö til tekjuöflunar I
þjóöfélaginu, þá tekur Mbl. allt-
af og ævinlega málstaö skatt-
borgaranna, þ.e. hinna efnuöu,
en ekki hinna fátækustu, skatt-
leysingjanna. En um leiö og
Mbl. er «ö lýsa ómannúölegri
meöferö á öldruöum skatt-
borgurum gætu þeir minnst
þess svona I framhjáhlaupi, aö
lifsnauösynjar þeirra, þær allra
brýnustu, hafi þó veriö lækkaö-
ar verulega svo þar kemur þó
svolítill frádráttur frá skattpfn-
ingunni.
Og umrætt Mtrgunblaö hefur
fengiö öflugan stuöningsmann
sér viö hliö i mótmælum gegn
ranglæti núv. rikisstjórnar. Sá
heitir Hjalti Guömundsson og er
dómkirkjuprestur i' Reykjavik.
Sem sagt stórt nafn. Blaöiö hefir
a.m.k tvivegis vitnaö orörétt i
ræöu hans haldna i dómkirkj-
unni I Reykjavik, þar sem þessi
skattplning er fordæmd meö
stórum oröum.
Núskeöur þaö ekki aö jafnaöi
aö klerkar þjóökirkjunnar taki
svo skorinort til óröa aö
pólitiskir blaöamenn taki sér
oröþeirra i munnog geri aö sln-
um i baráttunni fyrir
þjóöfélagslegu réttlæti. Ber aö
fagna þvi, aö slikt hefur þó átt
sér staö.
En eins og Mwgunblaöiö tek-
ur prestinn svo sárt til skatt-
greiöendaaö hann fær ekki oröa
bundist og talar um „skömm og
smán” rikisvaldsins aö láta
sllka og þvilíka skattheimtu
viögangast. Ekkert minnist
klerkurinn,eftir frásögn Mbl. aö
dæma,neitt á skattleysingjana
hina fátækustu. Nei, áöeins þá,
sem samkvæmt lögum landsins
eru svo efnaöir, aö þeim er gert
aö greiöa skatta. Þeir einir hafa
hlotiö aö þola „plningar” af
samfélagsins hálfu.
Þaö er auövitaö ósvlfni á
hæsta stigi fyrir hálfheiöinn
leikmann aö gera umtalsveröar
athugasemdir viö túlkun prests-
ins á guösoröi.
En ég get ekki aö þvi gert, aö
mér kemur þaö spánskt fyrir
sjónir, aö prestur skuli fyrst og
fremst finna hjá sér köllun til aö
verja hagsmuni efnaöra, þvi ég
fæ ekki betur séö miöaö viö
mlna eigin skattaálagningu en
aö þeir einir greiöi þennan um-
deilda glæpsamlega aukaskatt
sem séu bara allvel efnaöir. Ég
er aö visu sorglega fáfróöur I
kenningum Krists, ég er eins og
sá frægi Babbit, ég hef alltaf
ætlaö aö lesa bibliuna viö tæki-
færi, en einhvern veginn hefur
þaö alltaf lent I undandrætti.
En ég minnist þess frá þvi ég
las minn barnalærdóm i gamla
daga aö mér skildist aö ekkert
væri sálarheill mannsins eins
hættulegt og auösöfnun.
Hvaö sagöi ekki meistarinn
viö urtga mannina, sem aö öllu
leyti hagaöi sér eftir lögmálinu:
Faröuog seldu allareigur þlnar
og geföu fátækum.
Hér er engin hálfvelgja á
feröinni: Geföu allar eigur
þínar til þeirra, sem ver eru
settirensjálfur þú. Ég þarf ekki
aö minna á söguna um Lazarus
og rlka manninn, ég minnist
ennþá meöhryllingi örlaga hans
eftir dauöann, þar sem græögi
hans i þessa heims gæöi orsak-
aöi þaö, aö hann fékk ekki einu
sinni einn dropa vatns til þess aö
kæla tungu sina á refsiglóöinni.
Ég þarf heldur ekki aö minna
á rika manninn, sem gekk vel
meö atvinnurekstur sinn og
hugist færa út kviarnar og bæta
viö kornhlööur sinar.
Heimskingi, sál þin veröur
heimtuö af þér, og hver fær þá
þaö, sem þú hefur aflaö. Eigum
viö aö taka þessar sögur alvar-
lega eöa ekki? Er þetta kristin-
dómurinn eöa réttara sagt
grundvöllur hans: Auöveldara
er fyrir úlfalda aö ganga I gegn-
um nálarauga en rikum manni
aö komast inn i guösrlki.
Hvert er maöurinn eiginlega
aö fara? spyr þú, lesandi.
Og hér kemur þaö, eins og
Kjarval sagöi.
Væri ég klerkur myndi ég
þruma yfir auösöfnurum þessa
íands, þeim sem rakaö hafa
saman gróöa undanfarin ár og
áratugi á veröbólgunni en nota
samt hverja smugu til þess aö
koma sér undan réttlátri skatt-
greiöslu til samfélagsins. Ég
myndi si og æ benda þeim 1
römmustu alvöru á þaö, hversu
djarft spil þeir leika meö sálu-
hjálp sfna ef aöalhugsun þeirra
er si og æ bundin viö auösöfnun
og þann möguleika kannske
framar ööru aö sleppa nú viö aö
borga skatt.
Og samkvæmt minum skiln-
ingi á kristindómnum ættu laun-
aöir þénendur hans einmitt aö
hafa þungar áhyggjur af sálar-
velferö þeirra, sem elska gæöi
þessa heims framar ööru. Þaö
er sjálfsagt mannlegt, aö öldr-
uöu fólki þykir vænt um húsiö
sitt og dótiö sitt; ég býst viö ég
sé einn af þeim. Hitt er aftur á
móti álitamál, hversu hollt þaö
er fyrir sálarheill okkar, sem
erum farin aö nálgast gröfina
iskyggilega mikiö, aö binda
trúss okkar um of viö þessa okk-
ar ágn. Væri ég sálnahiröir i
kristnum dómi, veit ég ekki
nema ég geröi best skyldu mina
I þjónustu meistarans frá
Nazaret meö þvi einmitt aö leita
uppi þá, sem farnir eru aö
nálgast flutninginn til einhvers
annars lifs, og benda þeim i
fullri vinsemd á þaö aö foröast
aö binda hug sinn viö gæöi þessa
heims en reyna fremur aö njóta
lifsins á þann hátt, aö aöstoöa
þá, sem eru I ætt viö Lazarus.
Ég fæ ekki meö nokkru móti
séö, aö þaö sé 1 anda kenninga
Jesúfrá Nazaret aö aumkva þá
sérstaklega, sem eru svo efnum
búnir aö þeir eru skattskyldir
samkvæmt ísl. lögum.
Og ef klerkunum tækist nú
þetta hlutverk aö fá hina auöugu
til aö gera iörun og yfirbót,
gjalda keisaranum, þaö sem
keisarans er og guöi þaö, sem
guös er, einsog þaö heitir á
bibliumáli, m.ö.o. hlita skatta-
reglum sins eigin lands, þá væri
sennilega allur efnahagsvandi
hins Islenska þjóöfélags leystur.
Hægt væri aö afhausa
veröbólgudrauginn og setja
haus hans viö þjó honum eins og
Grettir geröi forum viö Glám
hinn mikla óvætt til þess hann
gengi aldrei aftur. Þá myndi
einnig veröa kleift aö létta meö
öllu sköttum af þeim aldurs-
flokki, sem sr. Hjalti
Guömundsson og Morgunblaö-
iö bera mest fyrir brjósti. Yröi
þá ekki fagurt mannlif i landi
voru?
Sigurbjörn Ketilsson.
Nidur aldanna
Tónleikar i Austur-
bæjarbiói 11.11.78
Ars Antiqua de Paris (á
v. Tónlistarféiags-
ins/Franska sendiráðs-
ins)
Ahugi á tónleifö miöalda og
endurreisnarskeiös hefur fariö
vaxandi á vesturlöndum. Allar
götur frá einangruöu grúski tón-
skálda og fræöimanna á önd-
veröri 19. öld hefur mönnum auk-
iztþekking á læröri og einkum hin
seinni ár leikri tónlist æ aftar um
aldir. Sérfróöirvisindamennhafa
á undanförnum 100 árum eöa svo
gefiö út ritgeröir, söngvasöfn,
lútuleiktöflur (tabúlatúr) og slikt
eins langt aftur og heimildir fyr-
irfinnast. Þeir hafa túlkaö fornfá-
legustu tóntáknin meö nútima-
nótum, endurgert glötuö hljóöfæri
og grafizt fyrir um réttan harp-
satt og bragþáttu.
Þar til fyrir skemmstu hefur
þetta efni fariö fram hjá almenn-
ingi. Þaö hefur I bezta falli veriö
góöskáldum hagalögö aö yrkja
úr, eins verk a viö Capriolsvltuna
sanna. Enda þótt ekki hafi mikiö
boriö á þvi hérlendis, hafa vlöa
komiö upp samstarfshópar á borö
viö A.A.P. úti I löndum, sem sér-
hæfa sig i flutningi á fornri tón-
list; hljómplötuútgáfa eins og t.d.
Archiv frá Deutsche Grammophon,
sem upphaflega var hugsuö sem
fræöilegt framtak til niöur-
frystingar á forgengilegum safn-
gripum, hefur hlotiö undirtektir
músíkunnenda, einnig á Islandi.
Þaö má þvi gera ráö fyrir, aö
margir þeirra, er fylltu hinn hefö-
bundna tónleikasal Tónlistar-
félagsins á laugardaginn var, hafi
haft eitthvert veöur af forntónlist
áöur og kunnað aö meta. Þaö var
haft eftir hljómlistarmönnunum I
blööum, aö Islendingar væru frá-
bærir hlustendui; og satt er þaö,
hóstar, stunur, rept, gjugg og
skrjáf á áheyrendabekkjum voru
af óvenju skornum skammti I
þetta sinn.
Ars Antiqua de Paris, stofnuö
1965 og yfir 1700 tónleikar aö baki,
mætti til leiks aö þremur fjóröu
eöa minus hnégigjarinn, sem
haföi veriö meö i fyrra skiptiö, er
flokkurinn kom til lýðveldisins á
listahátfö ’76,og var þaö skaöi, þvi
aö gamban mundi hafa veitt gisn-
um samhljóm þremenninganna
svolitiö þarfa fyllingu. Hljóöfæra-
val þeirra var þó mjög f jölbreytt:
19 strengja lúta, saltaraspil
(psalterion), handharpa (hinn
forni „grótti” hiröskálda,á velsku
,,crwt”?),tabor og fleiri bumbur,
bjölluspil og litil skálaglömm. Þá
var blokkflautufjölskyldan flest-
öll samankomin frá kontrabassa
til sópraninettó, svo og krúmm-
horn og pylsufagott.
Efnisskráin sanvanstóö aö
mestu úr veraldlegum lögum,
ýmist frá krossfaratimum
hámiöalda eöa endurreisnar-
skeiöinu, þ.e.a.s. 16. og 17. öld.
Bumburnar tilheyrðu einkum
hinni raddfærslulega séö frum-
stæöu tónlist leikmanna á miööld-
um. Viö aö heyra dempaöan slátt
þeirra viö þessa ævafornu stapp-
og skoppdansa frá timum trúba-
dúra fann maöur niö aidanna,
kjalsog drekkhlaöinna búzna frá
Ríkarður
Pálsson
skrifar um
tónlist
Ars Atntiqua de Paris
Jórsalalandi, hjólgjögt hamingju,
er veltir um svo fast. Þetta var I
senn framandi og heillandi.
Slðan voru spænsk og ensk lög
frá 16. öld. Hér heföu einhverjar
lauslegar þýðingar úr spænsk-
unni prentaöar I tónleikaskrá
komiö aö góöum notum, jafnt sem
úr frönskunni I slöustu lögum.
Þegar á allt er litiö, var kynn-
ingarleysi helzti galli tónleik-
anna, enda þótt flytjendur reyndu
aö bæta úr þvi eftir hlé meö aö-
stoö túlks.
Flutningur var á köflum frá-
bær. Lútuleikarinn, Raymond
Cousté, virtist hafa örugga stil-
kennd og miölaöi, látlaust og
óþvingaö.af hinum öldnu tónbók-
menntum á sannfærandi hátt.
Kontratenórsöngvari var Monsi-
eur Joseph Sage, hinn mesti sjar-
mör á sviöi. Hann söng viöa vel,
en var stundum eilitiö andstuttur
og æstur. Flautu- og krummhorn-
leikur var I höndum Micheí
Sanvoisin, hins færasta manns.
Lokaþáttur hljómleikanna
samanstóö af nokkrum frönskum
kersknisvisum, sem vöktu mikla
kátinu, enda blauöar. Of seint sá
maöur eftir aö hafa slegiö slöku
viö tungu Galla meöan færi gafst.
Þó komst beinagrind af grininu til
skila, er hljóöfæraleikarar skýröu
frá efnisþræöi meö aöstoö lag-
legrar ljósku.
Óhætt er aö segja, aö franseisar
hafi náö góöu sambandi viö
áheyrendur þrátt fyrir tungumál-
iö, enda voru undirtektir slikar,
aö trióiö fékk ekki aö sleppa fyrr
en eftir þriöja aukalag.
—RÖP.