Þjóðviljinn - 29.11.1978, Blaðsíða 13

Miövikudagur 29. nóvember 1978 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13
Loftfímleikar
Tónleikar í Austurbæjar-
biói 25.11/78.
Sona ventorum blásara-
kvartettinn . Verk eftir
Rossini/ Telemann/
Robert Gerster, Pierre
Gabaye, Stravinsky og
Scott Joplin.
Vetrarprógramm Tónlistar-
félagsins i ár ætlar aö verBa
fjölbreytt, ef áfram heldur eins
og nú horfir. Eftir aö hafa fengiö
smjörþef af tónlist síömiöalda
hjá Ars Antiqua de Paris á dög-
unum, berast nútimalegir tré-
blástursómar kvartettsins Soni
Ventorum aö hlustum okkar, aö
visu meö siöbarokk- og
snemmrómantisku hjáviki.
Kammermúsíkiökun I tré-
blæstri er i nokkru óþakklátari
en strengjaspilamennska.
Þegar undirritaöur var á sinum
tima nýbyrjaöur aö læra á Botn-
íu strengjafjölskyldunnar, öf-
Ríkaröur
Pálsson
skrifar
um tónlist
undaöi hann alltaf flautu-,
fagott-, klarinett- og óbóleikara
fyrir aö þurfa aldrei (aö hann
hélt) aö hafa áhyggjur af fölsk-
um tónum; þaö væri bara aö
styöja á viökomandi klappa, þá
risi upp viökomandi tónn
tandurtær, innbyggöur úr verk-
færinu. Seinna rann smám sam-
an upp fyrir manni, aö tréblás-
arar eiga sennilega allra
hljómtólafriöla erfiöast meö aö
finstilla I tónhæö. Ekki einu
sinni viöþekktur og þaulhljóm-
skráöur kvartett utan úr alvöru-
heiminum gat sagt sig meö öllu
lausan viö innbyröis ósam-
komulag um tiöni tóna á siöustu
laugardagshljómleikum.
Sllkt truflar áheyrendur jafnan
minnst í verkjum, sem þeir hafa
ekki heyrt áöur, hvaö þá ef um
er aö ræöa framúrstefnu nú-
timatónsmlöar handan viö hefö-
bundna skynjun á dúr og moll.
Liklega hefur Kantata Gersters
fyrir blásarakvartett, sem er
saminn fyrir Soni ventorum
1977, veriö aö sama skapi mest
spennandi viökomustaöur á
hinni fjölskrúöugu efnisskrá
hljóöfæraleikaranna, sem koma
hingaö á vegum Menningar-
stofnunar Bandarlkjanna.
Verkiö var f jörugt, litrlkt og, aö
sjálfsögöu, mjög vel flutt.
Einkennandi fyrir hljóm Soni
Ventorum er geysigott jafnvægi
og blöndun meöal hinna mjög
svo óllku hljóöfæra. Kemurm.a.
tvennt til: þverflautan er öll úr
viöi (sennilegast sortulyngi) en
ekki málmi, og óbó- og ensk-
hornleikaranum Lailu Storch,
ber gæfu til aö leika af sérstakri
hógværö og varkárni, þannig aö
hvorugt þessara skæru hljóö-
færa sker sig úr um of I samleik.
Rossini prakkarinn hefur get-
aö legiö rólegur I gröf sinni I
Krosskirkju Flórensborgar út af
meöferöinni á hinum vinsæla 4.
kvartett hans i F-dúr við þetta
tækifæri, þvi aö sú meöferö var
til fyrirmyndar. Túlkunin var
þroskuö, en þó llfleg og meö aö-
dáunarveröum styrkleikablæ-
brigöum. Siöan geröi herra
Skowronek þvl skóna aö kreista
þá tjáningardýpt úr Fantaslu
Telemanns I a-moll fyrir ein-
leiksflautu sem hægt var, sem
var þó nokkuö.
Eftir hina skemmtilegu
Kantötu Gersters var brugöiö á
smá tæknisýningu I Sónatínu
Pierre Gabaye fyrir flautu og
fagott. Var engum blööum um
þaö aö fletta, aö hér var bæöi
kimni og tæknilegt öryggi á
ferö. William McColl lék næst
Þrjár tónsmlöar fyrir einleiks-
klarínett frá 1918 eftir Stra-
vinsky, sem aö mlnum dómi
var eftirminnilegasta sóló-
frammistaöa dagsins, ljóð um
trúösleg skrlpi og mannlega
angurværö I senn.
Amerisku blásararnir bundu
enda á tónleikunum meö þvl aö
reiöa fram fjórar eigin útsetn-
ingar þeirra á pianó„tötrum”
(rags) Scott Joplins, þess er
skyndilega komst aftur I móö
fyrir þetta 3 — 4 árum eftir
hálfrar aldar gleymsku. Þetta
var svosem hvorki illa útsett né
spilaö, (nema of hratt), en mér
fannst þaö samt hálfgeröur
antlklimax. Bæöi er Joplin-ból-
an hjöönuö og svo er hitt, að
maöur fer aö veröa ofnæmur
gagnvart hinni yfirþyrmandi of-
notkun á synkópum, sem maö-
ur heyrir alls staðar I innlendu
sem erlendu poppi. Nú hafa
þessar stöönuöu áherzlutilfærsl-
ur, sem upphaflega voru fengn-
ar aö láni úr jassi blökkumanna,
þótt smart á Islandi siöustu tutt-
ugu ár, og þess gæti veriö
skammt aö blða aö einhverjir
miöur sómakærir rokkarar en
Þursaflokkurinn færu af staö
meö „Island farsælda frón og
hag sælda hrím hvlta móö ir.” Af
hverju ekki láta fólk um aö spila
jass, sem getur gert þaö
almennilega?
—RÖP.
Leggst
hjúkrunar-
fræðinámí
HÍ nidur?
Bandalag háskólamanna hefur
mótmælt harölega úrskuröi
kjaradóms I máli hjúkrunar-
fræöinga meö BS próf frá Háskóla
tslands. Niöurstaöa dómsins var
sú aö hjúkrunarfræöingar meö
BS próf og niu mánaöa starfs-
reynslu skyldu taka laun eftir
launaflokki 103 en háskólamenn
meö sambærilegt próf (BS 120
einingar) taka almennt ekki laun
eftir lægri Iaunaflokki en 107,
samkvæmt samningum aöildar-
félaga BHM.
1 mótmælunum frá BHM, sem
send hafa veriö fjölmiölum segir
aö nám I hjúkrun I Háskóla
Islands hafi veriö vel undirbúiö,
en þaö hófst haustiö 1973. Hins
vegar hafi starfsvettvangur BS
hjúkrunarfræöinga ekki veriö
skilgreindur nægilega vel.Þá seg-
ir: „Veröi starfssviö BS hjúkr-
unarfræöinga ekki skýrar
markaö og launakjör þeirra sam-
ræmd kjörum annarra háskóla-
manna má búast viö aö háskóla-
nám I hjúkrun leggist niður, þar
sem völ er á mun styttra námi
meö launum á námstima, sem
gefur sömu réttindi. Munur á
námstlma hjúkrunarfræöinga
meö BS próf (4 ár I menntaskóla
og 4 ár I háskóla) og hjúkrunar-
fræöinga frjá Hjúkrunarskóla
íslands (2ár I framhaldsskóla +
3 ár I Hjúkrunarskóla Islands) er
3 ár, ef farin er stysta leið I báö-
um tilvikum.
Efnisyfirlit.
1. kafli: Bls-
Að f járfesta.......................................... 13
1. Markmið með fjárfestingunni og lengd
fjárfestingartimans ............................. 13
2. Höfuðreglur....................................... 14
3. Helstu tegundir fjárfestinga ..................... 14
3.1. Vamarfjárfcstingar ....................... 15
3.2. Sóknarfjárfestingar....................... 17
4. Áætlanagerð....................................... 18
Heimildaskrá .................................... 19
2. kafli:
Fjármagn á íslandi .................................... 20
1. Hvar cr fjármagn að fá? .......................... 20
2. Hvað kostar fjármagn? ............................ 21
2.1. Nafnvextir ............................... 23
2.2. Virkirvextir.............................. 24
2.3. Raunvextir................................ 25
2.4. Fórnarvextir.............................. 29
3. Mat á hagkvæmni lánsfjáröflunar........v...... 29
4. Skattaleg meðhöndlun vaxtagjalda............... 34
Heimildaskrá .................................... 34
3. kafli:
Tryggingar 37
1.0. Lífeyristryggingar ............................. 37
1.1. Sjóðfélagar............................... 38
1.2. lðgjöld....................».......... 39
1.3. Réttur til Itfeyris....................... 39
1.4. Réttur til lántöku........................ 41
1.5. Geta lifeyrissjóðanna til greiðslu
lifeyris................................... 42
1.6. Lndurskoðun lifeyriSkerfis landsmanna ... 43
1.7. Skattalcg meðhöndlun lifeyrisgjalda.... 43
2.0. Aðrar tryggingar ................................ 47
2.1. Almannalryggingar......................... 47
2.2. Tryggingarfélögin ........................ 49
2.3. Tryggingarsamningur ..................... 49
2.4. Grundvöllur tryggingarstarfsemi........... 50
2.5. Sjúkra-og slysalryggingar ................ 51
2.6. Liftryggingar ............................ 56
2.7. Heimilistryggingar........................ 58
2.8. Ilúseigcndatrvgging ...................... 61
2.9. Bruna- og viðlagatrygging ................ 63
2.10. Bifreiðatryggingar....................... 63
Heimildáskrá .................................. 64
4 kafli:
Innlánsstofnanir 65
1.0. Starfsemi........................................ 67
2.0. Innlánsvexiir ................................... 69
3.0. Skatilagningsparifjár ........................... 75
Heimildaskrá ................................... 75
5. kafli:
Spariskírteini ríkissjóðs 76
1.0. Arðscmi spariskirteina .......................... 76
2.0. Áhætia .......................................... 80
3.0. Seljanleiki...................................... 81
4.0. Skaiialeg meðhöndlun ............................ 81
Viðauki......................................... 83
Hcimildaskrá ................................... 83
6. kafli:
Happdrættisskuldabréf ríkissjóðs 86
1.0. Arðsemi ......................................... 86
2.0. Áhætia .......................................... 88
3.0. Seljanleiki . ................................... 88
4.0. Skattaleg meðhöndlun ............................ 88
Viðauki......................................... 89
Heimildaskrá.................................... 90
7. kafli:
Veðskuldabréf 9i
1. Útgáfa veðskuldabréfa ........................ 91
2. Handhafaskuldabréf — nafnbréf ................ 93
3. Jafnar afborganir — jafnar árgreiðslur
(annuite!) .................................. 93
4. Arðsemi og áhætta veðskuldabréfa.............. 93
5. Suerð veðskuldabréfamarkaðsins ............... 97
6. Kaupogsö|ustaðir.............................. 98
7. Kaup — minnislisti............................ 98
7.1. Arðsemi — virkirvcxtir ............... 98
7.2. Lcngd lánstima ....................... 99
7.3. Áfallnir vextir....................... 99
7.4. Nafnvcxtir .............................. 99
7.5. Útgcfandi .............................. 100
7.6. Vcðið................................... 100
7.7. Áhvilandi veðskuldir.................... 102
7.8. Þinglýsing.............................. 102
7.9. Samþykki maka........................... 103
7.10. Framsalsröð............................ 103
8. Sala ........................................... 103
9. Skattaleg meðhöndlun ........................... 104
10. Innheimta — Afborganir veðskuldabréfa........ 104
11. Geymsla ....................................... 106
12. Vaxtabréf ..................................... 106
Viðauki 1...................................... 108
Viðauki II .................................. III
Heimildaskrá................................... 113
8. kafli'.
Hlutabréf H4
1.0. Sagan ......................................... 114
2.0. Hlutafélagalögin ............................. 115
3.0. Hlulabréfaviðskipti á Islandi................. 116
3.1. Arðscmi ................................ 117
3.2. Skattlagning............................ 118
3.3. öryggi fjárfcstingannnar ............... 118
3.4. Scljanleiki............................. 119
4.0. Nokkur hlutafélögá íslándi.................... 119
5.0. Skilyrði og kostir virkra hlutabréfa-
viðskipta á Islandi ........................... 120
6.0. Viðskipti mcð hlutabréf við cðlilcgar
aðstæður á fjármagnsmarkaði ................... 122
Hcimildaskrá .................................. 125
9. kafli:
Fasteignir 125
1.0. Kaup fasteigna.............................. 127
1.1. Grciðslugcta............................. 127
1.2. Þarfirnar................................ 129
1.3. Skipulagsmál............................. 131
1.4. Húxnscðislcitin.......................... 133
1.4.1. Nýbyggingar........................ 133
1.4.1.1. Byggingarkostnaðqr ................ 134
1.4 1.2. Fjármögnun......................... 134
1.4.1.3. Arðscmi nýbygginga ...... 134
1.4.2. Hldra húsnxði ......................... 135
1.4.2.1. Hagkvæmni og fjármögnun eldra
húsnæðis :........................... 135
1.4.2.2. Kostnaður við cndurb.ctur............ 137
.1.5. Kaupsamningur.......................... 141
147
150
150
1.6. Samantckt: Minnislisti
2.0. Sala fastcigna.................
2.1. Samantekt: Minnislisti við sölu
fasleigna ...................
3.0. Skattalcg meðhöndlun samkvxmt lögv
um tekju- og eignarskatt sem gilda
ciga til 31.12.1978 .....................
3.1.1. Meðhöndlun söluhagnav5ar ..
3.2. Nýju skattalögin....... .... 152
3.2.1. Meðhöndlun söluhagnaðar af.ibúðar-
og atvinnuhúsnæði....................... 152
Viðauki 1...................................... 156
Viðauki II ...................................... 158
Heimildaskrá..................................... 164
10. kafli.
Bíiaviðskipti 165
1.0. Almcnnt ...................................... 165
2.0. Fjöldi fnlkshila. algengustu mcrki
og aldursskipting................................ 166
3.0. Sala notaðra bila og meðaleigr
haldstimi.....................
4.0. Þörfin fyrir bil/kaup á bil ....
5.0. Verð bila/endursala ............................ 169
5.1. Hagkvxmni staðgreiðslu cða
lánskaupa................................ 172
5.2. Sala gcgn veðskuldabréfi .................. 172
167
6.0. Skattaleg meðhöndlun söluhagnaðar
afbifreiðum.................................... 174
6.1. Linkabifrciðir ......................... 174
6.2. Bifreið til atvinnureksturs............. 175
6.3. Ákvæði nýju skaltalaganna .............. 176
Viðauki........................................ 176
Hcimildaskrá .................................. 177
II. kafli:
Fyrirtækjarekstur i78
1.0. Einstaklingar og einstaklings-
fyrirtæki ................................... 178
2.0. Sjálfskoðun fyrir stofnun fyrirtækis.......... 179
3.0. Mat á hagkvæmni siofnunar fyrirtxkis.......... 180
4.0. Rekstur fyrirtækisins......................... 181
4.1. Arðsemi .............................. 181
4.2. Hvernig má auka hagnaðinn? ........... 183
4.3. Hvernig má bæta nýtingu
fjármagnsins?.......................... 187
5.0. Áhætta og umbun .............................. 190
Heimildaskrá ................................ 190
12. kafli:
Ýrnsir munir I9i
1.0. Frimerki ..................................... 192
2.0. Mynt ........................................... 195
3.0. Listaverk....................................... 197
4.0. Gamlir munir (antik) ........................... 198
5.0. Eðalsteinar................................... 201
6.0. Eðalmálmar ..................................... 202
Hcimildaskrá ...:.............................. 203
13. kafli:
Heimilisbókhald, áætlanagerð
ogeftirlit 204
I. Áætlanagerð....................................... 205
1.1. Innborganir ............................. 207
1.2. Útborganir............................... 208
1.3. Dæmi um gerð greiðsluáætlunar............ 214
2.0. Skráning raunvcruleikans........................ 221
3.0. F.ílirlit....................................... 223
Heimtldaskrá .................................. 224
Fiárfestingahandbókm
BÓKIN SEM
BORGAR SIG
Markmiðið með þessari bók er að gefa ein-
staklingum möguleika á að:
— Minnka tilkostnað við fjárráðstafanir með
meiri þekkingu og bættu skipulagi. Auka
tekjur með hagkvæmari fjárráðstöfunum.
Þannig á einstaklingurinn að geta aukið ráð-
stöfunarfé sitt verulega.
— öðlast öryggi og sjálfstraust i samningum.
— Komast hjá þvi að reiða sig á ráð illa
upplýstra manna.
— Geta með bættu skipulagi losnað úr fjár-
hagslegri óreiðu, sem nú hrjáir svo marga,
og bætt þar með liðan sina.
— Ná betri árangri i baráttu við verðbólguna.
Fjárfestingahandbókin er skrifuð af sérfræðingum
Fjárfestingarfélags íslands og á erindi til allra, hvort
sem um er að ræða rekstur fyrirtækja eða fjárfestingar
einstaklinga. Kynntu þér efnisyfirlitið hér að ofan.
Fæst í næstu bókaverslun
Útgefandi: Frjálst framtak hf.