Þjóðviljinn - 06.07.1979, Blaðsíða 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 6. júll 1979
MÚWIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs
hreyfingar og þjóðfrelsis
(Jtgefandi: (Jtgáfufélag ÞjóBviljans
Framkvæmdastjóri: EiBur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttastjóri: Vilborg HarBardóttir
IjmsjónarmaBur SunnudagsbiaBs: Ingólfur Margeirsson.
Rekstrarstjóri: Úlfar ÞoritióBsson
Auglýsingastjóri: Rúnar SkarphéBinsson
AfgreiBslustjóri: Filip W. Franksson
BiaBamenn: AlfheiBur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, GuBjón
FriBriksson, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór
Sigurdórsson.
Erlendar fréttir: Halldór GuBmundsson. lþróttafréttamaBur:
Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Leifur Rögnvaldsson.
útiit og hönnun: GuBjón Sveinbjörnsson, Sævar GuBbjörnsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsingar: SigrfBur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir Ólafsson.
Skrifstofa: GuBrún GuBvarBardóttir, Jón Asgeir SigurBsson.
AfgreiBsla:Guömundur Steinsson, Kristfn Pétursdóttir.
Slmavarsla: ölöf Halldórsdóttir, Sigrlöur Kristjánsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Báröardóttir
IIúsmóBir: Jóna SigurBardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn GuBmundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: SIBumóla 6, Reykjavfk, sfmi 8 13 33.
Prentun: BlaBaprent hf.
Þegar jajhvel
Morgunblaðinu
blöskrar
• Benedikt Gröndal utanríkisráöherra ætlar ekki að upp-
skera sérstakar vinsældir né heldur þakklæti fyrir þá
ákvörðun sína að gefa bandarískum hermönnum í
Keflavík fullt ferðafrelsi.
#í forsíðugrein sem birtist i flokksmálgagni ráðherr-
ans í gær var þessari ákvörðun mótmælt og varað við því
aðhenni gæti fylgtaukin svartamarkaðsviðskipti, smygl
að ógleymdu því „ástandi" sem miklu hefur ráðið um
örlög ótal f jölskyldna á þeim röskum þrem áratugum
sem við höfum búið við erlenda hersetu.
#Greinarhöfundur gerir að vonum lítið úr þeim rök-
semdum utanríkisráðherra fyrir afglöpum þessum, að
það sé „mannréttindamál" að hermennirnir njóti sama
ferðafrelsis og erlendir ferðamenn. Hermenn eru ekki
ferðamenn. Og þeir bandarísku hermenn sem hér eru
verða ekki einu sinni kallaðír ferðalangar gegn vilja sín-
um með skírskotun til þess að þeir séu neyddir til að
gegna herþjónustu. I bandaríska hernum eru nú aðeins
þeir sem gerast sjálf boðaliðar til atvinnuhermennsku og
því er allt mannúðartal um athafnafrelsi þeirra eins
fullkomlega út í hött og hugsast getur.
• Það er athyglisvert að Morgunblaðið gagnrýnir einnig
ákvörðun Benedikts Gröndals í leiðara sínum í gær.
Höfuðforsenda leiðarahöfundar er sú, að það beri að
koma í veg fyrir óþarfa samskipti milli Islendinga og
herliðsins. Það sem á bak við liggur hjá Morgunblaðs-
mönnum er að sjálfsögðu það, að þeir óttast að aukin
sókn hermanna út f yrir herstöðina muni leiða til aukinn-
ar andúðar á hersetunni og það vil ja þeir forðast. Leið-
arahöfundur segir: „Bandaríkjamenn sjálfir eiga að sjá
sér hag í því að f riður ríki um dvöl varnarliðsins". Ekki
er að efa að þessi ótti Natóvina er á rökum reistur.
Kannski verður skömm BenediktsGröndals kórónuðmeð
því, að bandaríski herinn sjálf ur innleiði aftur takmark-
anir á ferðum hermanna — til þess að koma í veg fyrir
aðandúðádvöl hansryðjistfram meðnýjuafli.
• Menn spyrja að sjálfsögðu sjálfa sig og aðra að því
hvað utanríkisráðherra gangi til. Sjálfur ber hann fyrir
sig spéhræðslu: honum hafi fundist það vond landkynn-
ing eins og það heitir að bandarískir blaðamenn fóru
með háð og gagnrýni um þær reglur sem áður voru í gildi
um ferðir hermanna. Rök af þessu tagi er að sjálfsögðu
ekki hægt að taka alvarlega. Nema hvað það er að sjálf-
sögðu Ijóst, að sá maður sem fær í hnén við að heyra
bandaríska blaðamenn fara með glósur hef ur lítið erindi
í embætti utanríkisráðherra, svo ekki sé meira sagt.
• Hvað sem því líður er það I jóst, að ákvörðun Benedikts
er ótviræð ögrun við samstarfsflokk hans í stjórn.
Alþýðubandalagið, sem hlýtur að telja umræddar breyt-
ingar brot á því „óbreytta ástandi" sem talað er um í
stjórnarsáttmála. Og eins og menn muna er þessi ögrun
ekki einsdæmi. f vetur hlaut utanríkisráðherra verð-
skuldaða hirtingu fyrir að biðja bandaríska sendiráðið
um að láta vissar bandarískar sparnaðarráðstafanir
ekki koma fram í uppsögnum íslenskra starfsmanna hjá
hernum. Þetta atvinnutækifærabetl og afnám útivistar-
leyfa sýnast ólík mál, en þau eru samt náskyld frá póli-
tísku sjónarmiði. Þau sýna bæði, að Benedikt Gröndal er
sá íslenskur áhrifamaður sem lengst vill ganga í þá átt
að gera bandaríska herinn að einskonar sjálfsögðum og
eðlilegum þætti í þjóðlífinu. Hernum vill hann í raun ætla
ákveðinn sess í íslensku atvinnulífi og hermennina vill
hann gera að sakleysislegum túristum.
• Það getur verið að Benedikt Gröndal fái gott veður í
Washington fyrir bragðið. En eigi hann eftir ögn af póli-
tísku þefskyni, þótt ekki væri meira, ætti hann að skilja
hve valt hann stendur þegar jafnvel höf uðmálgagni her-
setunnar, Morgunblaðinu, ofbýður.
Þannig tala Rúss-
ar við skósveina
Aðdróttun
Dagblaðsins
Dagblaöiö skrifar i fyrradag
leiöara um flóttafólkiö frá
Vietnam. Leiöarinn veröur full
stuttur hjá höfundi og hann
bregöur- á þaö ráö aö láta
hugmyndaflugiö prjóna , aftan
viö án þess aö hafa sérstakar
áhyggjur af þvi, hvort niöur-
staöan sé i nokkru samræmi viö
staöreyndir.
laginu aö þaö sé andvigt og hik-
andi i afstööu til þessa máls
vegna þess aö um er aö ræöa
fólk af f jarlægum kyn-
þætti. Þetta er aö sjálfsögöu
bull og vitleysa. Eins og bent
var á i leiöara I blaöinu hér á
dögunum, þá er ástæöa til aö
hafa áhyggjur af þeim islensku
kynþáttafordómum sem þel-
dökkt fólk hefur oröiö vart viö
hér á landi og hafa m.a. blossaö
upp á lesendasiöum Dagblaös-
ins. En þaö var um leiö skýrt
tekiö fram, aö þaö væri nauö-
Leppur Rússa
Oliuskrif Morgunblaösins eru
aö leysast ;, upp I einskonar
ósjálfrátt þrugl. Gott dæmi er
leiöarabútur i gær sem hefstá
þessa leiö:
„Bersýnilegt er, aö sovésk
stjórnvöld telja sig ekki þurfa
aö taka mikiö tillit til Svavars
Gestssonar, oliuráöherra, og
félaga hans I rikisstjórn
Islands. Þótt ráöherrann hafi
þybbast viö aö fara til Moskvu
til viöræöna viö Sovétmenn um
Rotterdamviömiöun hefur hann
þó látiö spyrjast fyrir um þaö i
Moskvu á bak viö tjöldin, hvort
tekiö yröi á móti honum
þar. Bersýnilegt er, aö
almenningsálitiö hér innan-
lands hefur knúiö oliu-
ráöherrann til þeirra aögeröa.
En þá kemur i ljós, aö Sovét-
menn neita aö taka á móti
Svavari Gestssyni I
Moskvu. Hérerum slikan dóna-
skap aö ræöa i samskiptum
rikja, aö slika framkomu sýna
Rússar aöeins auösveipustu
skósveinum sinum. Þess vegna
segir neitun Rússa mikla sögu
um samband Kommúnista-
flokksins I Sovétrikjunum og
Alþýöubandalagsins hér.”
En eins og Hamlet karlinn
sagöi, þá er system I gal-
skapnum, þrátt fyrir
allt. Þegar litiö er yfir róginn
um Svavar Gestsson i Morgun-
blaöinu aö undanförnu, þá er
eitt ljóst: Þaö er nákvæmlega
sama hvaö viöskiptaráöherra
gerir og hvernig viömælendur
hans i oliuviöskiptum bregöast
viö: niðurstaöan er til fyrirfram
i höföi Morgunblaös-
ritstjóra. Þaö er sama hvort
Svavar Gestsson fer til Moskvu
eöa ekki, það er sama hvort
Sovétmenn vilja ræða viöskipti
nú eöa siöar eða alls ekki — i
öllum tilvikum er Svavar Gests-
son þjónn Rússa, leppur Rússa,
skósveinn Rússa.
I Formúla fundin
I Þýskalandi var um nokkurt
! skeiö notuö mjög einföld for-
I múla til aö svara öllum vanda:
■ „die Juden sind unser Ungluck ’ ’
| — Gyöingarnir eru okkar
■ ógæfa. Morgunblaöiö hefur
■ komiö sér niöur á mjög hliö-
| stæöa lausn allra mála, nema
■ hvaö hjá þvi heitir þjóöar-
I ógæfan Svavar Gestsson. Viö
[ óskum þvi góöa blaöi til
| hamingju meö sitt hugvit og
■ sina reisn.
L..............
Þarna er þvi haldið fram aö
Alþýöubandalagiö hafi átt erfitt
meö aö taka þá ákvöröun aö
leyfa nokkrum flóttamanna-
fjölskyldum frá Vietnam
landvistarleyfi hér. Siðan segir
„Alþýöubandalagiö sem kennir
sig viö sósialisma og alþjóöa-
hyggju er I reynd mesti
þjóöernissinnaflokkur landsins,
gjarna mjög hægfara þjóðernis-
sinnaöur flokkur, sem reynist
andvigur margs konar fram-
förum og vill halda i horfinu”,.
Merkilegir
erjiðleikar
Aö svo miklu leyti sem þessi
klausa merkir eitthvaö er veriö
aö drótta þvi aö Alþýöubanda-
synlegt og brýnt verkefni aö
kveöa slika fordóma niöur og
láta ekki koma i veg fyrir að
flóttafólki sé lagt liö meö sem
virkustum hætti. Ráðherrar
Alþýöubandalagsins töldu það
sjálfsagt mál aö veita flóttafólk-
inu hæli. Æskulýösnefnd flokks-
ins hvatti til þess með sérstakri
samþykkt. Þetta voru allir
„erfiðleikarnir”.
Um leiö er sjálfsagt aö minna
á það, aö i Asiu og Afriku eru nú
um átta miljónir flótta-
manna. Vandi svo mikils fjölda
veröur ekki leystur nema til
komi mikiö átak i þá veru að
útrýma þeirri neyö og þeirri
grimmd sem þetta fólk hefur
verið aö flýja. I þeim efnum
hefur frammistaöa Islands ekki
veriö neitt til að státa af.
áb.
Afkoma spansjóðanna
var sóö á síðasta ári

Ákveðið hefur verið að
vinna að stofnun lands-
þjónustu sparisjóða
þannig að hægt verði að
leggja inn og taka út i
hvaða sparisjóði sem
er. Þetta kom fram á
blaðamannafundi stjórnar
Sambands islenskra
Sparisjóða á miðviku-
dag. Sparisjóðir eru nú 42 í
landinu og var afkóma
þeirra mjög góð á síðasta
ári.
Sparisjóöirnir héldu aðalfund
og ráöstefnu um siöustu helgi. I
ræðu formanns sambandsins,
Baldvins Tryggvasonar, kom
fram aö innlánsaukning varö
meiri en nokkru sinni á siöasta
ári eöa um 49,3% og voru heildar-
innistæður i sparisjóöum lands-
ins i árslok 1978 um 23 miljarðar
króna. Þar meö eru sparisjóö-
irnir, sameinaöir, þriöja stærsta
innlánastofnun landsins næst á
eftir Landsbankanum og
Búnaöarbankanum.
Sparisjóður Hafnarfjaröar er
öflugastur sparisjóöa á landi hér,
næstur kemur Sparisjóður
Reykjavikur og nágrennis og sá
þriöji i rööinni er Sparisjóöur
Keflavikur.
A fundinum kom fram aö spari-
sjóöirnir eiga undir högg að sækja
hvaö varöar stofnun útibúa, þar
hafa bankarnir forskot og viða úti
á landi er ekki þörf fyrir fleiri
útibú. Var nefnt sem dæmi aö á
Suöurnesjum berjast 8 lána-
stofnanir um 12. þús. manna
svæöi.
Þeir stjórnarmenn sögöu aö af-
koma sparisjóöanna væri miklu
betri en bankanna bæöi hvaö
varöar tekjuafgang og rekstrar-
kostnaö.
Stjórn Sambands Islenskra
Sparisjóöa skipa: Baldvin
Tryggvason, Sparisjóöi Reykja-
vikur og nágrennis form., Guö-
mundur Guömundsson, Spari-
sjóöi Hafnarfjarðar.Páll Jónsson,
Sparisjóöi Keflavíkur, Ingi
Tryggvason Sparisjóöi Reykdæla
og Sólberg Jónsson, Sparisjóöi
Bolungarvikur. —ká