Þjóðviljinn - 22.07.1979, Page 16

16 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 22. júll 1979.
The Deer Hunter:
Kvikmyndin The Deer
Hunter (Hjartarbaninn)
hefur að vonum vakið
talsverða athygli og
miklar umræður hafa
spunnistaf henni þar sem
sitt sýnist
hverjum. Ýmist hafa
menn lofað hana eða last-
að. Þeir sem f jallað hafa
um hana virðast annað
(Christopher Walken) og Steve
(John Savage), eru innritaöir i
herinn og sendir til
Vietnam. En áöur en til þess
kemur kvænist Steve og haldin
er heljarmikil brúökaups-
veisla. Eftir aö kvikmynda-
vélin hefur dvaliö drjúga stund
viö aö sýna okkur glaöværan
söng og f jörlegan dans er fylgst
meö hjartaveiöum þeirra félaga
daginn eftir. Þaöan er svo
snögglega skipt yfir á annaö
sviö: Vietnam.
„Þjóniö guöi og fööurlandi af heilum hug.” Brúökaupsveisla er
haldin, áöur en lagt er af staö til Vietnam.
Hermaöurinn frá N-Vietnam neyöir Nick (Christopher Walken) til aö taka þátt i rússnesku rúllettunni.
Kynt undir kynþáttahatur
hvort skiptast í einlæga
aðdáendur eða hat-
ramma andstæðinga
myndarinnar.
•
Þaö sem einkum hefur valdiö
þessum deilum er sá þáttur
kvikmyndarinnar, sem greinir
frá örlögum nokkurra banda-
riskra hermanna i Vletnam á
meöan striöiö stóö sem
hæst. Þaö er vissulega ærin
ástæöa til aö gefa þessum
kapitula nánari gaum, þvi
vissulega er þar margt
gagnrýnisvert og þegar betur er
aö gáö, reynist umfjöllunin á
Vietnamstriöinu vatn á myllu
þeirra, sem aöhylltust heims-
veldabrölt Bandarikjanna i
þessum heimshiuta.
Aöur en lengra er haldiö er
rétt aö vikja fáeinum oröum aö
atburðarásinni.
Nokkrir ungir verkamenn,
sem vinna I stáliöjuveru i
Pennsylvaniu, eiga sér eitt
sameiginlegt áhugamál: aö
veiöa hirti. Þrir þeirra, þeir
Michael (Robert De Niro), Nick
Þorp stendur i ljósum
loga. Vietnamskur hermaöur
læöist aö byrgi þar sem þorps-
búar hafa falið sig og hendir
niður til þeirra hand-
sprengju. Michael liggur i leyni
og aðhefst ekkert.
Allt I einu eru þremenn-
ingarnir orönir fangar her-
manna frá noröurhluta lands-
ins. Þar veröa þeir aö þola
hinar hræöilegustu pynt-
ingar. Fangaveröirnirnir neyöa
þá til aö fara i leik þann, sem
gjarnan hefur veriö nefndur
rússneska rúlettan, og hafa
mjög gaman af. Neiti fangarnir
að taka þátt i þessum leik eru
þeir sendir i vatnsbúr, sem
krökkt er af rottum og öörum
viðlika skepnum. Þeim tekst þó
aö sleppa úr fangabúðavistinni
viö illan leik.
Næst er sýnt frá dvöi þeirra I
Saigon. Og enn á ný kemur
rússneska rúlettan viö sögu —
aö þessu sinni viröist sá leikur
vera eitt helsta tómstunda-
gaman fjárglæframanna og
undirheimalýös þar i borg.
Sú spurning hlýtur
óhjákvæmilega aö vakna, hvers
konar mynd er dregin upp af
kvikmynda
kompa
Umsjón:
Sigurður
Jón
Ólafsson
striöinu i Vietnam. Þvi veröur
ekki neitað, aö sú mynd er
fremur hliðholl Bandarikjunum
og áhangendum þeirra. Þaö er
gefiö i skyn, aö Bandarikja-
menn hafi litinn sem engan þátt
átt I þeim hörmungum og þeirri
spillingu, sem þetta strlö leiddi
af sér. Þvert á móti hafi þeir
veriö einskonar leiksoppar illra
örlaga.
Þaö sem meira er: Myndin
kyndir undir kynþátta-
hatur. Vietnamarnir eru sýndir
sem fantar og illmenni, fjár-
glæframenn og bófar. Banda-
risku hermennrirnir eru hins
vegar meö hjartaö á réttum
stað, sakleysiö uppmálaö:
sumir láta engan bilbug á sér
finna og standast allar freist-
ingar, aðrir gugna taka þátt i
siðspillingunni og gefa sig á
vald örlögunum.
Meöferöin á bandarisku
hermönnunum i fangabúöum
noröur-vietnamskra hermanna
er heldur ekki sannleikanum
samkvæm. Þvert á móti hefur
oftar en einu sinni veriö bent á
það aö meðferð á föngum
Þjóðfrelsisfylkingarinnar og
hermanna N-Vietnams hafi
verið aö mörgu leyti góö. Annaö
mál er svo þaö, hvernig þessum
föngum hefur tekist aö aðlagast
slikum aöstæöum og aöbún-
aöi. Hins vegar er þaö vitaö
mál, aö fangar Bandarikja-
manna og leppa þeirra hafi sætt
illri meöferö og nægir aö minna
á hin alræmdu tigrisbúr I þvi
sambandi. Þá er og látiö að þvi
liggja I þessari mynd, aö
rússneska rúllettan sé eins-
konar þjóðarsport Vietnama og
einkennandi fyrir hugsunarhátt
þeirra, hvaö svo sem höfundur
myndarinnar hefur fyrir sér i
þvi.
Nú er það svo, aö Vietnam-
striöiö er ekki þungamiöja
þessarar kvikmyndar og á það
hefur veriö bent, að hún fjalli
fyrst og fremst um samband
þessara þriggja hermanna og
hver áhrif striðið hefur á lif
þeirra. Vissulega má þetta til
sanns vegar færa. En þá
vaknar sú spurning, hvort leik-
stjóranum, Michael Cimino,
hafi tekist að skapa trúveröuga
mynd af hugsunarhætti banda-
riskra hermanna þar sem
forsendurnar fyrir breyttri
skapgerð þeirri er lygasaga úr
Vietnamstriöinu? Meö öörum
oröum: Er hægt aö hafa samúö
meÖ persónum sem veröa fyrir
sliku áfalli, þegar hver sæmi-
lega skynsamur maður ætti aö
sjá, aö sú mynd, sem dregin er
upp af striöinu i Vietnam er ekki
meir en svo áreiöanleg? Þetta
tvennt, atburðirnir i Víetnam og
hugarfar persónanna i mynd-
inni, veröur nefnilega ekki i
sundur skiliö.
Hópurinn sem vann viö kvikmyndina Ar hérans. Risto Jarva er
lengst tii hægri.
Um þessar mundir gefst
kvikmyndaunnendum kostur á
aö skoöa þrjár nýiegar finnskar
myndir, en tilefniö mun vera
hingaökoma nokkurra
kvikmyndageröarmanna frá
Finnlandi. Þessar myndir voru
sýndar i Háskólabiói s.I. mánu-
dag og veröa aftur sýndar þar á
mánudaginn kemur.
Mannlif (Aika hyva ihmis-
eksi) er leikstýrð af Ruani Moll-
berberg en hann var kominn á
fimmtugsaldur, þegar hann
geröi sina fyrstu kvikmynd. Sú
hét Jöröin er syndugur söngur
og vakti mikla athygli. Var hún
sýnd á norrænni kvikmynda-
hátiö, sem haldin var hér á landi
fyrir tveimur árum.
Mannlif gerist á þriöja tug
aldarinnar i finnsku þorpi,
Þriöja myndin heitir Ar
hérans (Janiksen vuosi). Leik-
stjóri hennar, Risto Jarva, fórst
i bflslysi, er hann var á leið
heim frá frumsýningu hennar, i
desember 1977.
Ar héranser af mörgum talin
besta mynd Jarvas. Þetta er
lofsöngur til náttúrunnar og
einstaklingsfrelsisins. Sagan
fjallar um auglýsingateiknara,
þegar afleiðingar borgara-
styrjaldarinnar 1918 voru
ibúunum enn i fersku
minni. Þetta er kómedia meö
alvarlegum undirtón.
Jaakko Pakkasvirta er leik-
stjóri kvikmyndarinnar Skáldiö
og lýsir hún fimm árum i lifi
rithöfundarins Eino Leino (1878-
1927), innri baráttu hans og
sambandi viö eiginkonu og hjá-
konu.
sem orðinn er leiöur á vinnunni
og eiginkonunni. Svo er það
dag nokkurn, að hann ekur fram
á héra, sem næstum þvi hafði
oröið undir bilnum. Atvik þetta
leiðir til þess, að auglýsinga-
teiknarinn ákveöur að segja
skilið viö streitu borgarlifsins
og búa einn með héranum úti i
hinni óspilltu náttúru. Hérinn
hænist aö honum og þeir verða
upp frá þessu eins og
óaöskiljanlegir vinir.
Risto Jarva teflir fram
skemmtilegum andstæð-
um. Lögreglan botnar ekkert i
hátterni hans, éiginkonan sýnir
honum vænan stafla af ógreidd-
um reikningum, þegar hann
kemur heim eftir nokkurra
daga útiveru, pempiulegir túr-
istar birtast óvænt hjá fjallkof-
anum þar sem hann dvelur.
Þó sumum kunni að finnast
þessi mynd ihaldssöm að þvi
leyti, aö hún boði afturhvarf til
náttúrunnar, þá er hún, samt
sem áöur, i samanburði viö
þann aragrúa engilsaxneskra
kvikmynda þar sem ofbeldi og
annar skepnuskapur rikir og
sýndar eru dags daglega i
kvikmyndahúsum borgarinnar,
eins og vorboði aö loknum frost-
hörðum vetri.