Þjóðviljinn - 11.08.1979, Síða 12

12 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 11. ágúst 1979
Umsjón: Magnús H. Gíslason
Árid 1978 var mjög
Hagstætt
bændum
A árinu 1978 færðu 220 bændur
búreikninga i samvinnu viö
BUreikningaskrifstofu land-
búnaðarins. Uppgjöri lauk I júli
og bráðabirgöaskýrslu var skilað
til sex-manna-nefndar I lok júli. 1
aðalvinnslu eru ekki talin með 68
býli, sem teljast á einhvern hátt
afbrigðiieg, t.d. vegna tekna af
öðru en landbúnaði, eða af öðrum
búgreinum en sauðfé og naut-
ggripum. Þeim 152 búum, sem þá
eru eftir, er skipt i þrjá flokka,
eftir samsetningu búanna, kúabú,
sauðfjárbú og blönduö bú. Kúa-
búin voru 66, sauðfjárbúin 42 og
blönduðu búin 44. Stærð búanna
er metin i ærgildum. Meðal-
stærð búreikningabúanna árið
1977 reyndist vera 608 ærgildi
eða 5% stærri en 1976.
Kúabúin eru stærst eða 797 ær-
gildi, blönduðu búin 531 og sauö-
fjárbúin minnst, 403 ærgildi.
Meðalfjölskyldulaun af land-
búnaöiog vextir af eigin fé reynd-
ust vera 5.280 þús. kr. þegar
eignir hafa verið afskrifaðar um
990 þús. kr. Að krónutölu eru
þetta mun hærri tekjur en árið
1977 eða 110% hækkun. Launa-
tekjur fyrir aöra vinnu eru að
auki 247 þús. kr.
Kúabúin syndu hæstar fjöl-
skyldutekjur eð kr. 5.888 þús. k,
hækkun um 100%. Sauöfjárbúin
sýndu að meðaltali 4.754 þús. kr.,
hækkun 113% og blönduðu búin
4.868 þús. kr. hækkun 110%.
A undanförnum árum hafa orð-
ið nokkrar sveiflur á tekjum
eftir bútegundum. Arið 1976 eru
svipaöar fjölskyldutekjur hjá
þessum þremur bútegundum en
árið 1977 og 1978 skipa sauöf jár-
búin neðsta sæti.
Ein aðalástæöan fyrir þessum
breytingum eru sveiflur á afurða-
magni eftir árskú og kind frá ári
til árs. Meðalnyt hefur hækkað
siðustu þrjú árin en afurðir eftir
kind staðið I stað. Kjarnfóður
hefur einnig hækkað minna en
aörir liðir, en sá liður er lang
stærstur á kúabúunum.
eigin fé, er nemur þá kr. 5.280
þús., eins og að ofan greinir.
Samsvarar það 1.254 kr. á klst.
Nautgriparækt
Meðalframleiðslumagn mjólk-
ur á byii var 51.545 ltr., en var
47.040 itr. árið 1977. Arskýr voru
15.16 og meöal nyt þvi 3.400 ltr.
og er það 2% hærri meðalnyt en
1977, sem var 3.332 ltr. Innlagt
nautakjöt var 923 kg á býli.
Framleiðslutekjur á árskú voru
461.772 kr. en breytilegur
kostnaður 176.218 kr. og fram-
legð þvi 285.554 kr. og er það
124% hækkun frá fyrra ári. Sjö
bændur sýndu framlegð á árskú
yfir 400 þús. kr., en 10 undir 200
þús. kr. Kjarnfóðurmagn á árs-
kú var 1.020 kg. og hafði
minnkað um 74 kg, en gras-
kögglar voru 121 kg og höfðu
aukist um 44 kg.
Sauðfjárrækt
Meðalinnlegg kindakjöts var
3.929 kg, en var 3.826 kg. árið
1977. Vetrarfóðraðar kindur
voru 212 eða jafn margar og árið
áður. Innlagðir voru 229 dilkar
eða 1.08 dilkar eftir vetrarfóðr-
aða kind. Meðal fallþungi var
14.68 kg, og reiknað dilkakjöt
eftir vetrarfóðraða kind 18.1 kg,
en var 18 kg árið áður.
Reiknaður kjötþungi eftir á,
(gemlingslömb meðtalin), var
22.19 kg, en 22.17 kg árið áður.
Kjarnfóðurmagn á kind var
20.3 kg, og 5.3 kg graskögglar.
Meðalframlegð á kind var 16.566
kg, en árið áður 8.822 kg og er
það 88% hækkun. Framleiðslu-
tekjur á kind voru 22.623 kg, en
breytilegur kostnaður 6.057 kr.
25 býli sýndu framlegð á kind
yfir 20þús. kr.en 8 neðan við 10
þús. kr.
Eftir þessum niðurstöðum að
dæma hefur afkoma i land-
búnaði sjaldan verið betri en á
árinu 1978, segir i Fréttabréfi
Upplýsingaþjónustu land-
búnaðarins, en þaðan eru
Meðaltölur frá 152 búreikningum 1978
Framleiðslutekjur ... v
Framleiðslukostnaður:
1. Áburður...........
2. Kjarnfóður.........
3. útihús ............
4. Vélar .............
5. Jörð ..............
6. Aðkeypt þjónusta---
7. Launagreiðslur.....
8. Vextir, tryggingar o.fl
12.173.459 kr.
1.065.585 kr.
1.591.058 kr.
514.248kr.
983.673 kr.
402.604 kr.
790.782 kr.
586.015 kr.
959.953 kr.
Framleiðsluk. 6.893.918 kr.
Fjölskyldulaun og vextir af eigin fé.............. 5.279.541 kr.
Vinnustundir fjölskyldu.............................. 4211 klst.
Fjölskyldutekjur á vinnustund........................ 1.254 kr.
Bústærð i ærgildum.................................... 608
Að jafnaði seldu bændur
afurðir fyrir kr. 12.173 þús. en af
þvi fara 6.894 þús. kr. I greiðslur
fyrir áburð, kjarnfóður, þ.e.a.s.
framleiðslukostnað annan en
vinnu fjölskyldu og vexti af
framangreindar upplysingar
fengnar. Arið 1965 var bændum
hagstætt og ekki er ólíklegt að
árið 1978 sé nokkuö sambærilegt
eða jafnvel enn betra.
—mhg
Gamli héraðsskóiinn að Laugarvatni er fögur bygging og stílhrein.
Frá aðalfundi
Mynd: —eik
Norrænu bænda-
samtakanna
að Laugarvatni
Dagana 1. og 2. ágúst var aðal-
fundur Norrænu bændasamtak-
anna haldinn að Laugarvatni. Aö-
alfundirnir eru haldnir til skiptis
á Norðurlöndunum. Fastir liðir á
þessum fundum eru yfirlitserindi
wm þróun landbúnaðarins I
hverjulandi ogsagter fránýjum
lögum, sem snerta landbúnaðinn
og markaðsmálin. Höfum við
þessar upplýsingar sem og þær,
erhér fara á eftir, frá ritara sam-
takanna, Agnari Guðnasyni,
blaðafulltrúa Stéttarsambands
bænda.
Ávörp og erindi
Eftir fundarsetningu Sveins
Tryggvasonar, forseta „NBC”
ávarpaöi landbúnaðarráðherra,
Steingrímur Hermannsson, fund-
argesti. 1 lok ávarpsins lagði
landbúnaðarráðherra áherslu á
aukin viðskipti milli landannaá
landbúnaöarafurðum. Að við
mættum aukasölu á kindakjöti,
en I stað þess keyptum við af
þeim korn- og trjávörur.
Páll Lýðsson, bóndi i
Litlu-Sandvik, fhitti erindi um fé-
lagsmál bænda á Suðurlandi.
Guðmundur Sigþórsson, deild-
arstjóri i landbúnaðarráðuneyt-
inu, flutti erindi um þróun land-
búnaðar á Norðurlöndum á sfð-
asta ári.
Þá gaf forseti „NBC”, Sveinn
Tryggvason, yfirlit um starfsemi
„MBC” frá siðasta aöalfundi.
Skipað var i 5 umræðuhópa á
fundinum. Tóku þeir fyrir
ákveðna málaflokka og skiluðu
álitum, sem lögð voru fyrir fund-
inn. Auk þess var ályktun frá
orkunefnd NBC samþykkt á fund-
inum, en sú nefnd hefur starfað I
rúmt ár.
Samvinnuhreyfingin
Einn hópurinn lagði fýrir álit
um samvinnuhreyfinguna. Bent
var á að svipuðþróunhefði átt sér
stað á öllum Noröurlöndunum, að
minni afurðasölufélögin hefðu
verið sameinuö, og sú þróun held-
ur áfram. Það er aðeins í Noregi,
sem lftil mjólkursamlög fá styrk
frá rikinu til þess að geta haldið
áfram rekstri.
Lögð var áhersla á aukið sam-
starf milli samvinnufélaganna á
hinum ýmsu sviöum.
Þá var bent á nauösyn þess að
auka fræðslu um samvinnuhreyf-
inguna i skólunum. NBC lýsti
stuðningi við fyrirhugaö nám-
skeið, sem halda á I Sviþjóð í okt.
n.k., um „landbúnað, samvinnu-
félög og skóla”. Boðið verður til
þátttöku fulltrúum skóla og land-
búnaðar frá öllum Norðurlöndun-
um. Þá var lýst ánægju yfir þeirri
þróun, sem átt hefur Ser staö á
undanförnum árum með aukna
þátttöku starfsmanna samvinnu-
félaga i stjórnun þeirra.
Agnar Guðnason.
Þróunarhjálp
1 áliti umræðuhóps um þátttöku
bændasamtakanna i hjálp við
þróunarlöndin kom m.a. fram, að
eðlilegt sé að samtökin beiti sér
fyrir aukinni aðstoð þar sem um
80-90% af Cbúum þróunarland-
anna búi i dreifbýli og stundi
landbúnað.
Dönsku bændasamtökin
hafa skipulagt sérstaka aðstoð við
þróunarlöndin, sem hlotið hefur
heitið Danagro. A vegum sænsku
bændasamtakanna eru rekin
kennslu- og tilraunabú I þróunar-
löndunum, „The Swed-Farm”.
Ennfremur var lagt til að sam-
vinnufélögin ættu að auðvelda
starfsmönnum slnum að taka
leyfi frá vinnu til starfa i þróun-
arlöndunum. Þá var lögð áhersla
á að aðstoðin viö þróunarlöndin
ætti fyrst og fremst aö miða að
því, að þau geti aukið eigin mat-
vælaframleiðslu.
Heilsugæsla i sveitum
I áliti um heilsugæslu I sveitum
varm.a. lögð áhersla á aðauknar
værurannsóknir á orsökum slysa
I landbúnaði og atvinnusjúkdóm-
um. Komið verði á auknum upp-
lýsingum milli landanna og að
samstarf á þessu sviði verði
meira.
Markaðsmál
Umræðuhópurinn, sem tók til
meðferðar söluerfiðleika á bú-
vöru og takmörkun framleiðsl-
unnar miðað við markað benti á
eftirfarandi:
Danmörk hefur sérstöðu vegna
þátttöku I EBE. Þar er það ekki
innanríkismál þótt erfiðlega
gangi að selja ákveðna tegund
búvöru, þvl vandamálið er sam-
eiginlegt öllum löndum innan
EBE.
Norskum bændum hefur tekist
að mestu að miða mjólkurfram-
leiðsluna viö innanlandsneyslu.
Umframframleiðsla hefur skap-
að vand^mál i Finnlandi, Islandi
Sveinn Tryggvason
og Sviþjoð. Bent var á leiöir, sem
farnar hafa verið I ýmsum lönd-
um til að draga úr framleiðslu bú-
vara. Greiðslur ta bænda fyrir að
breyta um framleiöslu hafa verið
teknar upp hjá EBE. Bændum
hefur verið borgað fyrir að hætta
búskap, lækkað hefur verið ald-
ursmark vegna lifeyrisgreiðslna.
Settar hafa verið takmarkanir á
stærð búa. Framleiðslukvóti hef-
ur tlðkast I sumum löndum og
fóðurbætisskattur.
í nefndarálitinu kom fram, að
ekki mætti lækka útborgun verðs
til bænda, þar sem yfirleitt er
miðað við að bændur skuli hafa
sambærilegar tekjur og launþeg-
ar.
Þá var lögð áhersla á vöru-
vöndun, aukna fjölbreyttni á full-
unninnivöruogaukna kynningu á
hollustu og gæðum afurðanna.
Mjög mikið átak hefur verið gert
ásíðastaogþessuáritil aðkynna
mjólk og mjólkurafurðir. Hefur
það leitt til aukinnar sölu á öllum
Norðurlöndunum. 1 álitinu kom
einnig fram, að fjölskyldubú-
rekstur hentar bestá Norðurlönd-
unum oghann eigi að njóta meiri
stuðnings en stórbúskapur.
Orkumál
tályktuninni um orkumál segir
m.a. að nauðsynlegt sé að tryggja
ollu til rekstrar búvéla og sam-
göngutækja. Ahersla verði lögð á
aö nýta aðra orkugjafa og finna
nýja. Unnið verði að þvi I samráði
við fulltrúa annarra atvinnuvega
ásamt stjórnvöldum, að nýta
aðra orkugjafa en ollu. Orku-
sparnaður og nýting innlendrar
orku á að vera forgangsverkefni
næstu ára.
Auk þessaramála, sem hérhef-
ur verið drepiö á, voru ýmis önn-
ur mál rædd, svo sem samstarf
afurðasölufélaga á hinum ýmsu
sviðum.
Samtals tóku þátt I fundinum
225 manns. Þar af voru kjörnir
fulltrúar 130. Næsti aðalfundur
NBC verður haldinn I Sviþjóð að
ári. — mhg