Þjóðviljinn - 02.09.1979, Side 5

Sunnudagur 2. september 1979. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Að standa UPPRÉTTUR
í stöðu sinni
Listamenn i dag hafa i auknum
mæli krafist þess aö fá itök i
stjórn þeirra stofnana er fara
meö þeirra mál og i siauknum
mæli fengiö ýmsu þokaö I þá átt.
Hafa listamenn haldiö þvi fram
aö þeir heföu meiri þekkingu á
eöli starfa sinna og aö þar meö
væru þeir færari um aö stjórna
sinum málum en utanaökomandi
aöilar. Andstæöingar þessara
sjónarmiöa hafa hins vegar hald-
Hinn nýi biskup I Peking
Michael Fu Ticshan
Kjörinn af
Guði og
alþýðunni
Viö skýröum frá þvl I slöasta
Sunnudagsblaöi aö Jóhannes 2.
páfi heföi míkinn áhuga á aö ná
kinverskum kaþólikkum undir
stjórn Vatikansins, en eins og
kunnugt er slitnaöi upp úr þcim
tengslum viö byltinguna I Kina
fyrir 30 árum. Nú hafa klnverskir
kaþólikkar kosiö sér biskup og
heitir sá Michael Fu Tieshan.
Hinn nýi biskup lýsti þvi yfir
nýlega aö hann væri kjörinn af
alþýöunni og Guöi og heföi Róm
ekki átt þar hlut i bagga. Hann
lýsti ennfremur yfir sjálfstæði
kaþólsku kirkjunnar I Kina, og aö
hún væri með öllu óháð Vatíkan-
inu. Tieshan er fyrsti kjörni
trúarleiðtogi I Peking slöastliöin
15 ár. Biskupinn sem er 47 ára aö
aldri sagði ennfremur I viötali við
fréttamann AP aö engar viöræöur
mundu fara fram milli kin-
verskra kaþólikka og Róm fyrr en
Vatlkanið viöurkenndi kosningu
sina sem lögmæta. Hann bætti
viö, aö diplómatisk tengsl milli
þessara tveggja aöila væru ekki
aðeins möguleg en einnig æskileg.
iö þvi fram aö listamenn væru
ekki færir um aö hafa slika for-
ystu á hendi, þar sem þeir myndu
barahygla sjálfum sér, þeim yröi
um megn aö draga llnu milli eigin
hagsmuna og hagsmuna heildar-
innar.
Hætt er viö aö brúnin á mörgum
andstæðingum lýöræöislegra
stjórnarhátta hafi lyftst heldur
betur við lestur á grein nýkjörins
formanns Þjóöleikhúsráös i Þjóö-
viljanum sl. sunnudag. Þar sem
formaöurinn Þórhallur Sigurös-
son B-leikari lætur sér sæma aö
geisast fram á ritvöllinn undir
yfirvarpi trúnaöarstööu sinnar til
aö verja hagsmuni sjálfs sin i
leikhúsinu.
Aö visu flytur formaöurinn mál
sitt á þann hátt aö manni viröist
liggja beinast viö aö hann færi sig
um set og helgi krafta sina stjórn-
málabaráttunni. Slikur málflutn-
ingur hefur oft gefist stjórnmála-
mönnum einkar vel og þeir oft-
lega fengiö af honum skjótan
frama. Hann gerir mönnum upp
skoöanir og leggur svo út frá
þeim i iöngu máli. Mér er ekki
kunnugt um aö þaö fyrirfinnist
nokkur maöur sem ætlast til
þess aö Þórhallur Sigurösson
eöa nokkur annar maöur
liggi hundflatur og skamm-
ist sin fyrir heiöarlega unnin
störf, hvort heldur er I þágu leik-
listar eöa einhvers annars. Og
stóryröi hans um fórnir I þágu
leiklistarinnar eru i minum aug-
um sem barnalegt fjas, en verka
eins og rýtingsstunga á þann hóp
leikara sem sumir hverjir I hátt á
annan áratug aidrei hafa notiö at-
vinnuöryggis nema skamma
stund i einu.
Ekki er siöur hætt viö aö ýms-
um Alþýöubandalagsmönnum
hafi brugðiö I brún aö uppgötva
að fulltrúi þeirra I Þjóðleikhús-
ráöi liti þaö sem eitt sitt mikil-
vægasta verkefni aö viöhalda
óbreyttu ástandi I mannaráön-
ingu leikhússins. Þvi aö I þessu
blaöi hefur þaö þó verið tiðkað nú
um sinn aö bera lof á starfsemi
Alþýöuleikhússins. En samtimis
viröist fulltrúi Alþýöubandalags-
ins I þjóöleikhúsráði I reynd beita
áhrifamætti sinum til aö halda
þessu fólki utan stofnunarinnar.
Deilan snýst nefnilega um þaö
hvort aö B-samningar Félags Isl.
leikara viö Þjóöleikhúsið skuli
vera til eins árs eöa ekki. Þegar
Þjóöleikhússtjóri geröi voriö 1978
tilraun til aö segja upp öllum
þeim er voru á þessum samningi
hjá leikhúsinu kjósa B-samnings-
leikarar að lita á uppsagnirnar
sem hefndaraögeröir Þjóöleik-
hússtjóra vegna verkfallsaðgeröa
og þar sem þeir sáu nú fram á
möguleika á þvi aö þessar upp-
sagniryröu endurteknar, er Þjóö-
leikhússtjóra sent hótunarbréf
þar sem hópuppsögnum er mót-
mælt. Og nú var ekki veriö aö
mótmæla hópuppsögnum vegna
verkfallsáögeröa heldur hópupp-
sögnum almennt. Þejgar svo
Þjóöleikhússtjóri sendir tveimur
leikurum uppsagnarbréf, er
ákveöiö oröalag I uppsögnunum
notaö sem ástæöa til aö ógilda
umræddar uppsagnir, jafnvel
þótt Þjóöleikhússtjóri hafi boöist
til aö taka þá skýringaþætti sem
visa til samninga FIL út úr upp-
sögnunum.
I leiklistarstofnunum — ekki
bara i Þjóöleikhúsinu núna — er
sífellt til staöar sama vandamál-
iö, þaö er hvernig skapa megi
andrúmsloft er sé til þess falliö aö
örva listræna sköpun. Fast-
ráöning leikara er ein þeirra aö-
feröa er notaöar hafa veriö, þar á
þaö aö vinnast aö menn geti I næöi
— lausir viö áhyggjur út af lifsaf-
komu sinni — unnið aö listsköpun.
En meö fastráöningu hefur skap-
ast nýtt vandamál þ.e. kyrrstaöa.
Sami hópurinn vinnur saman og
möguleikar á þeirri örvun sem er
Helga Hjörvar skrífar
fólgin i þvl aö vinna meö nýju
fólki veröa hverfandi litlir. Þetta
eru ekki staðreyndir sem viö ein
rekum okkur á. Mætti þar t.d.
nefna aö sumsstaöar á Noröur-
löndum hefur þróunin orðiö sú aö
leikarar og leikstjórar ákveöinna
leiklistarstofnana hafa beinlinis
útilokaö utanaökomandi lista-
menn og beitt samtakamætti sin-
um til aö bola þeim frá sumpart
vegna þess að viökomandi aöilar
kynnu aö riöla heföbundinni hlut-
verkaskiptingu innan stofnunar-
innar.
Hvaö hefur formaöur Þjóöleik-
húsráös fram aö færa I þessu
mikla vandamáli? Hann setur
innan gæsalappa þá einu endur-
nýjun sem þó virðist liggja bein-
ast viö, enda ætti hún ekki aö
skerða lifsafkomu viökomandi
leikara, en þaö er aö flytja leik-
ara á milli LR og Þjóöleikhúss,
sem þá i framtiöinni hlyti einnig
að þýöa milli sjónvarps, út-
varps, LR, LA og Þjóðleikhúss.
Og heimtar svo aö Þjóöleikhús-
stjóri svo og allir hugsanlegir
gagnrýnendur núverandi kerfis
svari til saka opinberlega og lýsi
yfir hvers vegna tiltekinn hópur
B-leikara eigi ekki aö halda
samningum sinum. Hvernig væri
nú aö einhver tiundaöi þaö hvers
vegna allir hinir meölimir leik-
arafélagsins sem enga fastráön-
ingu hafa eiga ekki rétt á B-samn-
ingi?
Rekstur Þjóöleikhússins er ekki
einkamál leikhússtjórnarinnar.
Mannaráöningar eru hinsvegar á
valdi eins manns sem ber skylda
til aö gæta hagsmuna leiklistar-
innar I landinu. Mat hans viö
ráðningar veröur ævinlega vé-
fengjanlegt og trúlega oft um-
deilt. Þvi er vel aö sá maöur sitji
aöeins skamma stund aö völdum
enda nú lögfest. En rekstur Þjóö-
leikhússins er heldur ekki einka-
mál þeirra leikara sem þar starfa
hverju sinni. Þeir eru ekki eig-
endur Þjóöleikhússins, sem geta
setiö þar og barist fyrir sinum
eiginhagsmunum meöan þeim
endist starfsorka. Þjóöleikhúsiö
er eign Islensku þjóöarinnar og
islensk leiklist er hluti af islenskri
menningaþar meö er hún eign al-
mennings i landinu, enda borgar
hann brúsann.
|gg| Frá Varmárskóla
▼ Mosfellssveit
Kennarar komi mánudaginn 3. september
kl. 10.
Nemendur komi þriðjudaginn 11. septem-
ber sem hér segir: 10,11 og 12 ára börn kl.
10, 7, 8 og 9 ára börn kl. 11. Forskóla-
kennsla hefst 20. september. Nánar boðað
bréflega.
Skólastjóri.
Hreint land —
fagurt Jand