Þjóðviljinn - 28.10.1979, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 28. október 1979
Heimavistarhúsiö á Egilsstoðum — „tröppubáknið” sést til vinstri. „Halarófa hönnuða og misviturra ráögjafa” við bygginguna: Arki-
tektastofan s.f.( Ormar Þór Guðmundsson og örnólfur Hali, Rafteikning h.f., Verkfræðistofa Austurlands og Verkfræöistofa Sigurðar
Thoroddsens hf..
Ormar_ Þór Guðmundsson arkitekt:
„Byggingarbruðl
á Egilsstöðum”
1 næstsiðasta sunnudagsblaði
Þjóðviljans birtist grein i tilefni
af vigslu nýrra skólamannvirkja
á Egilsstöðum undir nafninu:
Byggingarbruðl á Egilsstöðum,
undirtitill: Einar örn Stefánsson
skrifar.
Greinin hefst á þvi'að gera skil
meira en aldarfjórðungs baráttu
Austfirðinga fyrir bættri fram-
haldsmenntun i fjórðungnum, að
fá menntaskóla á Austurlandi.
Þessi þáttur mála er afgreiddur
i fimm setningum, enda málið
ómerkilegt og hefur nU borið
árangur i samræmi við það, þar
sem er: ,,Þessi skóli sem að öll-
um likindum verður hinn siðasti
sinnar tegundar á landinu.” Vel
að merkja á höfundur hér við
skólann sem stofnun en ekki
„umgjörð hans, skólahúsið”.
Smekklaust og glæsi-
legt?
En: „t skólahúsinu birtist
nefnilega einkar ljóslega ein höf-
uð meinsemd isienskrar bygg-
ingarlistar á undanförnum árum
— bruðlið, sóunin, óhófið”.
Og áfram er haldið og nú ekki
baratalað um skólabyggingarnar
á Egilsstöðum heldur allur
islenskur arkitektúr tekinn með
og „syndir” hans tiundaðar:
„ — andleysið, smekkleysurn-
ar, stilleysið og algjör vöntun á
innlendri hefð—”.Hvað er „inn-
lend hefð”? Er þaö ekki sá bygg-
ingarmátisem tiðkaður hefir ver-
ið i' timans rás i landinu, slæm
hefð eða góö?
Er kannski hægt að bæta snar-
lega úr þessari vöntun með þvi að
búa til „innlenda hefð”? Mér er
þetta ekki alveg ljóst. Einna helst
kemur upp i hugann, að þegar
vissir stjórnmálamenn hafa vilj-
að fyrirskrifa þjóðum sinum
byggingarlist, hafa þeir jafnan
mjög haft á orði þjóðlegan stil og
innlenda hefð. Um arkitektúr
skólabygginganna á Egilsstöðum
sérstaklega segir siðan: „ekki
ósnoturt hús”, „glæsilegt hús” «-■
og nú velti ég fyrir mér hvernig
takast mátti að sameina snotur-
leika „bruðli, sóun og óhófi” og
ná fram glæsileika meö „and-
leysi, smekkleysi og stilleysi”.
Skýjaborgir og áætlanir
„Skýjaborgir arkitektanna
koma þó best f ijós þegar skoðuð
er yfirlitsteikning af
menntaskólasvæðinu. Húsið sem
nú er risiö á nefnilega aðeins aö
vera félagsmiöstöð skóians i
framtiðinni,” stendur þar.
Stærð húsrýmis fyrir skóla er
afstæð ogmálið er ekki alveg svo
einfalt að arkitektar reisi skýja-
borgir og siöan sé fluttur i þær
skóli.
1 landinu eru fræðslulög sem
m.a. kveða á um framboð á námi
aðloknu skyldunámi. Ætlast er til
að allir njóti jafnréttís á þessu
sviði og þvi þykir ástæöa til að
bjóða upp á nám viðs vegar um
landið.
Fjöldi nemenda fyrir tiltekna
menntastofnun á tilteknum stað
er áætlaður, ennfremur fjöldi
kennara og annarra starfs-
manna. (It frá þessum grund-
vallarforsendum er siðan áætluð
hugsanleg þörf fyrir heimavistir
og starfsmannabústaði, mötu-
neyti, skólahúsnæði o.s.frv..Stærð
húsrýmisins er siðan ákvörðuð út
frá þeirra starfsemi sem það á að
þjóna og fjölda þeirra sem á að
nýta það.
Þannig verður til húsrýmis-
forsögn sem kveður á um fjölda
og stærð hvers herbergis sem á að
vera i húsinu. Við gerð þessara
áætlana er stuðst við töflur eða
norm sem byggjast á reynslu.
Þannigert.d. vitað hve matsal-
ur þarfað verastórtil að tiltekinn
fjöldi manna geti matast þar eða
hversu stórt eldhús þarf að vera •
til að þar sé góð vinnuaðstaða og
þar rúmist þau tæki sem nauö-
synleg þykja til framboðs á til-
teknum mat á ákveðnum tima
fyrir vissan fjölda. Framan-
greindar áætlanir eru ekki gerðar
af arkitekt viðkomandi skóla
heldur af hinum ýmsu deildum
menntamálaráðuneytisins.
Menntaskólinn á Egilsstöðum
sem starfa mun með fjölbrauta-
sniði er áætlaður fyrir allt að 450
nemendur og mun ásamt fjöl-
brautaskólanum i Neskaupstað
annast mestan hluta framhalds-
náms i' Austf iröingaf jórðungi.
Þar af er áætlað að heimavistar-
rými þurfi fyrir250 nemendur. Þá
hefir vegna almenns húsnæðis-
skorts á Egilsstöðum verið gert
ráð fyrir að byggja megi á skóla-
lóðinni allt að 15 starfsmanna-
ibúðir i rað-, tvi- og einbýlishús-
um.
Mér þykja fréttir að húsið sem
nú er risið eigi „aðeins að vera
félagsmiðstöð skólans i framtið-
inni”.
Samkvæmt öllum áætlunum
sem ég veit um á að vera i þvi til
frambúðar heimavistarrými
fyrir 72 nemendur, mötuneyti og
samkomusalur fyrir alla
nemendur skólans og einnig en
ekki aðeins félagsaðstaða fyrir
nemendur, þ.e. lessalur, setu-
stofa, fundaherbergi, leikja- og
sjónvarpsherbergi, alls um 250
ferm. af 1326 ferm alls hússins.
„Geysistór matsalur”
En vikjum nánar að lýsingu
Einars Arnar.....geysistór mat-
salur og samkomusalur..."
„...eldhús er óhemjustórt, en þd
sagt rétt undir staðli ráöuneytis-
ins.”
„Sorpgeymsla.mikið gfmald,er
á efri hæðinni og tvennar voldug-
ar dyr á henni, einar út á pall og
aðrar að geymslunni sjáifri”.
Mikið rétt, þangað til húsið
breytist i félagsmiðstöð verður i
þvi matsalur og samkomusalur
„geysistór” eða alls tæpir 230
ferm. 1 honum geta setið til borðs
samtimis um 160 manns,
nemendur ogkennarar. Miðað við
450 nemenda skóla hefir þetta
þótt hóflegt hlutfall en rétt er
sjálfsagt hjá Einari Erni að þetta
sé allt of stórt og mættí td. hugsa
sér að máltlðir stæðu yfir meiri-
hluta dags og yrðu þá allir saddir
að lokum. Um eldhúsið „óhemju-
stórtenþóundir staðli”má svipað
segja: væntanlega mætti fækka
eitthvað réttum á matseðlinum
og óþarft að mylja undir kokka og
eldabuskur i vinnuaðstöðu.
Að likum lætur að sorpgeymsl-
an tilheyrandi þessum ósköpum
sé „mikið gimald” (16,5 ferm ) og
aðá henni séu tvennar dyr má til
sanns vegar færa, nefnilega
„einar út á pall og aðrar að
geymslunni sjálfri”. Þetta eru að
visu sömu dyrnar og sumir
myndu þvi telja einar dyr en mér
finnst talning Einars Arnar frum-
legri
Færanleiki og iburður
„Reyndar eru engir færanlegir
hlutar i húsinu, þótt slikt þyki nú
sjáifsagt i nýjum skóiabygg-
ingum.”
Við þessu kann ég aðeins eitt
ráð og það er að setja einhverja
hluta inn i húsið og færa þá siðan
eftir vild.Þetta ætti að reynast
auðvelt þvi svo vill til að i sam-
komu- og matsalnum geysistóra
eru engir byggingarhlutar til að
hindra það og i „félagsmiðstöð-
inni” og eldhúsinu góða eru að-
eins örfáar súlur með löngu milli-
bili sem hætta væri að rekast á.
Þetta fyrirkomulag gerði reyndar ,
kleift að innrétta þetta húsrými
til bráðabirgða sem kennsluhús-
næði.
„En hvað veldur öilum þeim
iburði, sem blasir þar við, einkum
þegar inn er komið?”
Nánari lýsing á iburðinumí
Gólf: steinflisar, teppi,
linoleum eða málning.
Steyptir veggir og súlur: ómúr-
húðuð steinspeypa máluð.
(Jtveggir: grófmúrhúðaðir og
málaðir.
Inni f húsinu: „Bruðl, sóun, óhóf”?
Likan af væntanlegu skólasvæði. Það hús, sem byggt hefur verið er neðst fyrir miðju, og við hlið þess
verða þrjú heimavistarhús. Þrlstirnið til hægri veröur kennsluhúsnæði, en efst iþróttamiðstöö og á milli
starfsmannahús.