Þjóðviljinn - 28.10.1979, Blaðsíða 15

Sunnudagur 28. október 1979 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 15
Hafnarfiröi 9. október 1979.
Pétur minn.
Agæt kveðjan tilsendist þér að
verðleikum. Astæða fyrir þessu
pari minu til þin er einkum sil,
hversugamlir viö erum ogfótfún-
ir orðnir, og getum þar af leiðandi
ekki komið saman til spjalls eins
og fyrr á árum.
ÞU kannast liklega viö hve illa
þér gekk að fá mig til að trúa
fomsögunum, sem þU renndir
niður eins ogrjómablandi. Ég vil
þakka þér gamalt og gott, og þá
ekki sizt spurningaþáttinn um
Vietnamska flóttafólkiö. Ég
þekkti manninn sem sat við aðra
hlið þér. Hann svaraöi fyrstur af
ykkur þremur. Sá maður veit
bara jafnlangt nefi sinu, og taldi
sjálfsagt að taka 50 manns án at-
hugasemda. En þegar að þér kom
sagði Islendingurinn til sin. ÞU
sagðir: ,,Já, að mörgu er að
hyggja, góðurinn minn, I þvi efni.
Ég kenni I brjósti um þetta mun-
aðarlausa blessaða fólk, sem
Bandarlkjamenn nenntu ekki að
drepa; töldu nóg aö gert i bili af
milljónamoiðum og eyðileggingu
borga og bæja og ómælisvíddar
jarðargróðurs og skóga. Þeir lof-
uðu að bæta skaðann með nokkr-
um milljónum dala, en sviku það
og settu á viðskiptabann i þess
staö, og nú er fólk þar i landi
ýmist I dauðateygjum eða komiö
á flæking. Herraþjóðin á að sjá
þvi öllu farborða. Ég er lika
hálf-smeykur um smit”, segir þú
að lokum.
Ekkimeiraum það. Margt ann-
að sem rifjast upp, t.d. 45 ára
gamalt æfintýri, sem rak á fjörur
okkar beggja á Akureyri, þegar
kreppan sem ameríska heims-
veldið spúði um lönd og álfur var
á hápunkti. Atvinnuleysið var
yfirþyrmandi, afuröasala i lág-
marki og lltið fékkst fyrir hverja
vinnustund. Pólitiskur eltinga-
leikur og ánauö á þá, sem ekki
létu sannfæringuna fala. Þá
komst þú eins og engill af himn-
um ofan til Akureyrar, mig minn-
ir samtimis lóunni. Þú gerðir
skriflegan samning viö kaupfé-
lagsstjórann, um leigu á frysti-
hUsinu til afnota með öllu tilheyr-
andi, mig minnir um óákveðinn
tima sem þú varst óánægður með.
Þarna mættuststálin stinn, Sterki
Pétur og Vilhjálmurinn. Þetta
vor settir þú slagæð bæjarins 1
gang. Atta trillur, stórar og smá-
ar, voru settar i gang, eftir að þú
fékkst jákvætt svar frá Haraldi
Guðmundssyni, atvinnu- og
sjávarútvegsráðherra, að snúr-
voðarveiðar yrðu leyföar tiltek-
inn dag. En það var flatfiskur,
sem þú keyptir af okkur og
greiddir hæsta veröi eftir hvern
róður og sendir hann isvarinn til
Englands; nema þegar þú varst
viö glas og kvennafar, þá var
ómögulegt að ráða við þig. Þaö
var ég sem þá sýndi þér i tvo
heima, þótt ótrUlegt sé, með aðra
eins plsl ogég var miðað við þig,
þetta ofurmenni til llkama og sál-
ar. Það voru allir hræddir við þig,
einkum og sér i lagi þegar þú
varst á túr. Og ekki lækkaöi ólgan
i pottinum þegar það heyrðist, að
þú værir svo mikiö kvennagull að
engin kona, ung eða gömul, gift
eða ógift, héldi fyrir því vatni eða
vindi, og að allar vildu þær stinga
sér kollhnis við fótskör þina. Allir
eru hræddir um sitt, sagöi
Halldór Laxness.og svomunhafa
verið um okkur á Akureyri, sem
eitthvað höfðum að passa þegar
þú varst annars vegar.
Gaman var að fylgjast með
vinnubrögðum þinum þegar mik-
ið lá við, svo sem að útvega Is-
kvörn, sem ekki þekktist þar um
slóðir. Þegar okkur fannst allt
ómögulegt lék allt I hendi þinni.
Ég hefi það fyrir satt að Kristján
Magnússon, ismeistari frysti-
hússins, hafi spurt þig hvernig
ætti að mala isinn þegar frosið
væri i kössunum. ÞU hafðir svar-
að með ofurþunga: „Allir mínir
bátar eru rónir, og koma i morg-
unsárið, hlaðnir gulli, og þá verð-
ur komin ískvörn sem ég mun
galdral nóttmeöan aðrir sofe”. 1
bltiö morguninn eftir þegar aöal-
vélstjóri frystihússins, Ingólfur
Hinriksson, kom til starfe, sá
hann þig koma föstum skrefum I
hla ð meö óvið jafnanlegt hrúgald á
háhesti. Þú lagðir þetta við dyrn-
ar með slfkri rósemi, að ekki
verður með orðum lýst. Við vor-
um, hver af öörum, að leggja aö
bryggju með mikinn afla. Mig
minnir aö þessi róður væri okkar
besti, það er að segja okkar Jó-
hanns Guðjónssonar.'harmoniku-
Péturs
Hoffmanns
Salómonssonar
leikara, sem kallaöur var Jói
Nikk.
Jæja Pétur minn, áfram meö
smjörið. Þegar búið var aö kasta
veiöinni iland og vigta, fórum viö
að litast um I vinnuplássinu. Þá
komum viö auga á kvarnargarm-
inn, sem verið var að þvo og
dauðhreinsa. Ég, sveitabarnið, sá
strax að þetta var taökvörn.
Þarna voru vinir minir að
verki, Egill, Steingrímur og
Gestur. Þeim bar öllum saman
um að hér væri komin taðkvörnin
hans Láka á Kotá. Hún var full af
taði þegar þú lagöir hana frá þér.
Þeim sem sáu þetta varð að orði:
„Hann blæs ekki úr nös”. Til
gamans var kvörnin viktuð með
öllu tilheyrandi, og reyndist vera
104 kg. Þetta áttir þú aö hafa bor-
ið alla leið frá Kotá niður á
Tanga, llklega 1500 metra, að visu
ofan 1 móti.
Segöu mér satt, Pétur minn,
vísaði Vilhjálmur þér á kvarnar-
garminn, eða voru það einhver
dulin öfl, sem hvisluðu þvl aö
þér? Og hví i ósköpunum varstu
að tosa taðinu alla þessa leið að
óþörfu?
Nú skal segja hverja sögu eins
og hún til gengur, hvort þér eða
mér líkar betur eöa verr. Þegar
við snúruvoðakallar höfðum mal-
að gullið fyrir þig og okkur i tæp-
an mánuð, gerðust þau undur,
eins og þú raunar veist, að
kaupfélagsstjóri sagði þér upp
vistinni^var búinn að læraaf þér
sem við þurfti. ÞU tókst þessu illa
sem við var að búast. Með öðrum
orðum, þú varst ekki viömælandi,
og neitaöir að greiöa okkur
siðasta róöur, eða það sem við
áttum hjá þér. Þar af leiöandi
hættu allir að fiska nema við Jói,
við gösluðumst Ut á Hörgárgrunn
i ólundarveðri og komum að landi
um miðdag með sáralítið. Við
erum ekki búnir að binda farkost-
inn þegar einn trillukarlinn,
Oskar Antonsson, segir okkur þær
sorgarfréttir að Pétur Hoffmann,
okkar lífsakkeri, sé oröinn brjál-
aður. Hannhafiigær ognótt farið
berserksgang um götur bæjarins
með kaðalhönk ihendi og blikandi
hnlf I belti, leitandi aö
kaupfélagsstjóranum, og kunnug-
ir þóttust vita erindið. Oskar taldi
sig hafa farið margar feröir inn
að Hótel Goðafoss, enaldreifeng-
ið að tala við höfðingjann, sem
heföi lokað að sér. Nú voru góð
ráð dýr. Ég fer heim, þvæ af mér
seltuna og fer á hjólinu minu að
hitta kempuna. Ég vissi hvar þú
bjóst, banka á hurö 4. Enginn
svarar, banka aftur, þyngri högg.
Þá kemur fröken Jónina
Sigurðardóttir, hótelstýra, og
biður mig I öllum Guös bænum að
hætta þessu, þvf Pétur sé i vondu
skapi. Ég segi henni aö ég þurfi
nauösynlega að tala við þig, og
lem þunghögg. Ja,nú þarf ég vist
ekki aö minna þig á, þú manst
hvað gerðist. ÞU sagðir einfald-
lega við mig r „Við reynum með
okkur. Ef ég legg þig, þá drep ég
þig með eigin hendi, en ef þU hef-
ur betur mun ég greiða þér skuld-
ina.” Ég var til I bardagann, með
því skilyrði að þU greiddir okkur
öllum áfallinn kostnað, sem þú
gekkst inn á. Útkoman varð sú að
ég hélt lffi, og þU borgaðir
aurana, eins og þln var von og
vlsa. En hnéhnykkurinn, sem
minn góði vinur og kennifaöir,
Þorgils Guðmundsson frá Valda-
stöðum I Kjós, kenndi mér, og
sem varð þér aö falli, llður þér
aldrei úr minni.
Þegar það fréttist, að ég hefði
lagt að velli þennan voöalega
dramhrotta. var ég kallaður
Bjarni Sterki. Allt gekk mér til
blessunar frá þessari krossferð.
Vilhjálmur Þór tók ætlð ofan
höfuðfatið þegar hann sá mig,
meira að sagja I órafjarlægð.
Allsstaðar var ég aufúsugestur.
Kæri vinur. Ef ég man rétt þá
slær hjarta þitt til vinstri, I átt til
sósíalisma? þangað horfir minn
hugur. Þess vegna geng ég út frá
þvi að þú kaupir Þjóðviljann, sem
mektarmaðurinn og presturinn
séra Sigurður Stefánsson frá
Vigur nefndi svo, og frú
Theodóra, kona Skúla Thorodd-
sen, hélt undir skirn, en þau gáfu
út blaðið eins og þú veist.
Ég veit að þú ert rikur maður,
átt ógrynni af gulli og silfri, og
bók með stórum tölum I eldvörðu
bankahólfi og ert samansaum-
aöur af nizku. Elsku krúttið mitt,
mundu orö meistarans viö rika
manninn, sem vildi verða hans
félagi: Farðu og seldu eigur þln-
ar, o g ge f fátækum, komd u s vo og
fylg mér. ÞU hlýtur líka að muna
hvað heilagur Franz frá Asissi
sagði viö nirfilinn: „Safnaðu ekki
peningum. Það er ekki vandi aö
vera fátækur”. Það vita allir að
þaöer of seint að iðrast eftir and-
látiö.
Vel á minnst. Hlustaöir þú á
Morgunpóstinn fyrsta þessa mán-
aöar. Meöal annars var viðtal við
Jóhönnu Sigurðardóttur,
alþingismann, og hún spurð um
samlyndið i stjórnarflatsænginni.
Blessuð frúin bar sig illa, hve
Krötum gengi að koma góðum
málum fram, eöa þvi sem þeir
heföu lofað kjósendum, vegna
skilningsleysis og vonsku hinna,
aö öðru en þvl hve (31 félagsmál
færu blessunarlega fyrir land og
lýð, og hvaö félagsmálapakkinn
væri öllum kærkominn, fátækum
ogsmáum, sjúkum og sorgmædd-
um. Þettaget ég vitnað um, ef ég
segi þér frá hversu félagsmálin
hafa hlegið við mér og sameigna-
konu minni siðasta mánuö.
Fyrir september fékk ég
greiddar kr. 74.380.00, áður kr.
92.000.00. Sama mánuð hlaut hún
sjúkrabætur, kr. 51.105, áður kr.
92.000.00. Það er s jálfsagt að geta
þess, aö sjúklingurinn fékk
nákvæmlegasama mat hjá sinum
heimilislækni og undanfarin ár.
Þaö sem skeð hefur eru meiri
veikindi, meiri meðul, meiri
dýrtíð. Með öðrum orðum, krónu-
fjöldinn blindar þá sem gefa á
garðann. Segðu svo aö sé dauft I
félagsmálunum.
Hvað var það sem ég vildi sagt
hafa? Já, hvernig list þér á blik-
una i austri og vestri, og þennan
sora hér heima? Kaupmál og
verðlag. Þegar einn hænurass
kostar tvö þúsund krónur. Þaö er
sama upphæö og éghafði allt árið
1936, og lét ég þó ekkert happ úr
hendi sleppa, hvorki á sjó né
landi. Sextán tommu ýsa, slægð
og hausuð, kr. 300. Sama og vænt
afsláttarhross kostaði 1938.
Pétur, hvaö á þjóöin að gera, ef
okkar virðulegi forseti dr.
Kristján Eldjárn, gefur ekki kost
á sér lengur en til vorsins, ekki
eldri maður. Albert er að vísu
reiðubúinn á móti hverjum sem
er, jafnvel þó bæði Guð og menn
viti, og enginn betur en hann
sjálfur, að það þýðir ekki fyrir
neinn að sakja á móti núverandi
forseta. Ef dr. Kristján gefur ekki
kost á sér, þá skora ég á þig að
bjóða þig til keppni. ÞU varst
kominn langleiðina hér um áriö,
en varst keyptur til að snúa til
baka, illu heilli. Báðir eruð þið
Albert ofurmenni, hvor á sína
vísu. Hann með þetta stóra
hjarta, sem ekkert má aumt sjá
eða heyra. Og svo þessi þrumu-
skot, bæöi fram ogaftur. 1 þættin-
um um daginn og veginn talaöi
hinn visi maður Pétur Guðjóns-
son, og gat þess m.a. hvað Albert
væri i miklu afhaldi hjá Frökk-
um. Mig minnir friðji ofan frá,
allra heimsbarna. Þetta er ekki
svo litiö, þegar tekið er tillit til
þess hvað maðurinn er djöfull
fljótur aö hlaupa. Og svo er hann
rétttrúaður og talar dönsku.
Þá kem ég aö þér, heiðurskarl-
inn. Um þina Ukiamsburði þarf
ég ekki aö tala frekar, annað en
þaö, að þegar þú barðist við 30
striösóða verndara, þá tókst þú
einn úr hópnum, og barðir hina
með honum þar til allir lágu I
valnum. Andlegir hæfileikar þinir
liggja áborðinu.kannt sögu lands
vors og þjóðar utanbókar frá
Garðari Svavarssyni, Húsavíkur-
goöa, til Alberts og Geirs. Ekki
má gleyma þvi, að þaö hefi ég
eftir þinni sögusögn, aö þd hafir
lært átjánkaflakverið spjaldanna
á milli á þremur vikum.
Til heiðurs þér hefi ég bariö
saman þessa vlsu, sem lýsir þér
frá skalla og niður á stórutá:
Af meyjum hafði mikið gagn,
mildur I lffsins brokki.
Þriggja stæltra mera magn
maðurinnbar I skrokki.
Vinsamlegast saidu mér linu,
ef heilsan leyfir.
Sigursæll.
Bjarni M. Jónsson.