Þjóðviljinn - 05.01.1980, Qupperneq 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 5. janúar 1980
s
vO
•^s
5
6
Guömundur
Hallvarösson
Umsjón
af hálfu
Þjóðviljans.
Ingibjörg
Haralds-
dóftir
Sigrún
Hjartardóttir
Eirikur
Guöjónsson
Hildur
Jónsdóttir
Ingibjörg
Haraldsóttir
Farandverkakonur — vaxandi
Eins og iesendum jafnréttis-
siöunnar mun kunnugt þá
kviknaöi neisti úti i Vestmanna-
eyjum f sumar, mitt f þvi
ástandi vonleysis, deyföar og
sundrungareinkenna sem sett
hefur svip sinn á verkalýös-
hreyfinguna nú um nokkurt
skeiö.
Farandverkafólk lagS frá sér
barátta
verkfæri sin, fundaði um kjör
sin.kom sér saman um ákveðn-
ar kröfur til Urbóta og mæltist
til þess að forysta verkalýðs-
hreyfingarinnar reyndi með
skipulögöum hætti og styrk
allrar verkalýðshreyfingarinn-
ar að hrinda þeim i fram-
kvæmd. Kröfur þessar hafa
birsthérí Þjóöviljanum oftar en
einu sinni.
NU um nokkurt skeið hefur
hér á Faxaflóasvæðinu starfaö
skipulega baráttuhópur farand-
verkafólks. Hópur þessi hefur
margvfslegar hugmyndir á
prjónunum, en brýnasta verk-
efnið er að koma á sem bestum
tengslum á milli farandverka-
fólks um land allt, þar sem ljóst
er að það verður að vera skipu-
lagslega undir þaö bUið að geta
beitt verkfallsvopninuþegar út i
samningagerð og kjaraátök er
komið. Það er eina tryggingin
fyrir þvi að kröfur þess nái fram
aö ganga.
A morgun, sunnudag, hyggst
hópurinn halda almennan um-
ræðufund i Félagsstofnun stUd-
enta kl. 14 til þess aö ná sam-
bandi við þaö farandverkafólk
hér á Reykjavikursvæöinu sem
halda mun á næstunni Ut i ver-
stöðvar um land allt, auglýsa
málefnið og fá um það almenna
umræðu. Fyrir þann fund verð-
ur hópurinn vonandi búinn að
kom sér upp fastri bækistöö sem
siðan yrði tengipunktur hreyf-
ingarinnar. Að fundinum lokn-
um verður samhliöa auknum
tengslum við farandverkamenn
á dvalarstöðum sinum og isam-
vinnu við það, aö vinna aö nán-
ari Utfærslu á kröfum farand-
verkafólks. Þaö mun útheimta
umtalsveröa vinnu, Utfæra
verður breytingar á lögum og
reglugerðum hvað sumar kröf-
urnar varðar, aörar verða að
koma sem nýjar greinar eða
viðbót við greinar i samningum
landssambanda og félaga við
atvinnurekendur. Enn aðrar
þarfnast laga- og reglugerðar-
breytinga innan félaganna
sjálfra.
Komið til starfa
Þá er komiö að ástæðu þess að
þetta er rakið hér á Jafnréttis-
siðunni. 1 áöurnefndum baráttu-
hóp hefur kynskipting verið
konum mjög i óhag. Slikt er að
visu ekki séreinkenni á þessum
hóp umfram það sem gerist inn-
Framhald á bls. 13
Bamaárskröfur verkalýðs
hreyfingarinnar
Hvar eru þær niðurkomnar?
Hvernig ætlar verkalýðshreyfingin
að fylgja þeim eftir?
Þar sem barnaári er nú lokiö
teljum við afskaplega þýðingar-
mikið aö itreka ennþá einu sinni
, enn þær kröfur sem verkalýös-
hreyfingin hefur mótað i tilefni
barnaárs og sem hin róttæka
kvennfrelsishreyfing á tslandi
hefur tekið heilshugar undir og
gert aö sinum. Við teljum
þýðingarmikið, að á þessar
kröfur verði reynt, aö verka-
lýðshreyfingin taki þær upp i
komandi kjarasamningum; en
til aö svo verði verða allir að
ieggjast á og þrýsta á og fylgja
kröfunum eftir gagnvart forystu
verkalýðssamtakanna.
Efnislega ganga þessar kröf-
ur út á eftirfarandi:
1) Að dagvistunarþröfin verði
brúuð innan 7 ára.
2) Allar konur hafi rétt til fæð-
ingarorlofs i þrjá mánuði,
sem sé greitt af almanna-
tryggingum
3) Réttindi foreldra I veikindum
barna til ákveðinna dagpen-
inga.
4) Takmörkun á vinnu barna,
þannig aö börnum yngri en 15
ára sé bönnuð öll yfirvinna og
börnum yngri en 16 ára sé
bönnuö öll næturvinna.
Þessar kröfur voru mótaöar
af svonefndri barnaársnefnd
ASl, sem miðstjórn ASl setti á
stofn snemma á sl. ári. Nefndin
vann upp all- umfangsmikið
vinnuplagg þar sem þessi fjór-
liðaða kröfugerð er ýtarlega út-
færð og studd mörgum dæmum.
M.a. er þar að finna afar fróð-
legan samanburð á fæðingaror-
lofsmálunum hér á landi þegar
mismunandi stettarfélög eru
borin saman. Enn fróðlegri
verður þessi samanburður þeg-
ar staða kvenna hér á landi er
borin saman við stöðu sænskra
kvenna hvað þessi mál varöar.
A 9. þingi Verkamanna-
sambands i haust voru þessar
kröfur barnaársnefndar ASl
samþykktar og þvi lýst yfir og
lofað hátiðlega, að þær yröu
teknar upp i komandi kjara-
samningum.
Þegar þetta er ritað hefur ASI
haldið tvær kjaramálaráöstefn-
ur til að móta kröfugerö
heildarsamtakanna i komandi
kjarasamningum. A þeim ráö-
stefnum hefur ekki mikið borið
á þeim kröfum sem barnaárs-
nefndin mótaði og þing VMSl
hét og sárt við lagöi, aö upp
skyldu teknar i komandi kjara-
samningum. Aö visu var sett á
laggirnar undirnefnd eftir
fyrstu kjaramálaráðstefnuna
sem m.a. skyldi hafa með þessi
mál aö gera. En á ráðstefnunni
sem haldin var i desember
heyrðist fátt eitt um afdrif þess-
ara krafna.
Kröfur verkakvenna
oft aftarlega á merinni
Meðvitaöir kvenfrelsissinn-
ar og aðrir, sem tekið hafa á 1 2 3 4
meövitaðan hátt þátt i baráttu
fyrir sérstökum baráttumálum
og hagsmunamálum verka-
kvenna s.s. aukinni dagvistun,
fæðingarorlofi, kauptryggingu
o.s.f. hafa oftar en einu sinni
rekið sig á hvað slik mál eiga ’
þvi miöur erfitt uppdráttar inn-
an verkalýöshreyfingarinnar.
Þó að forystumenn hennar sýni
oft slikum málum „samúð sina”
með mærðarfullum svipbrigð-
um, þá virðist það samt ekki
duga þegar til kastanna kemur.
Við höfum rekið okkur á það
hvaö eftir annaö, samningsgerö
eftir samningsgerö, að alltaf
skulu kröfur verkakvenna lenda
númer 10-12 eða ennþá aftar i
forgangsröðun þeirra krafna
sem verkalyðshreyfingin setur
fram.
Nú er lag
Þriðja kjaramálaráöstefna
ASI veröur haldin 11. janúar nk.
Þar mun að likindum veröa
gengið endanlega frá þeirri
kröfugerð, sem verður vegar-
nesti verkalýðshreyfingarinnar
I komandi kjarasamningum.
A þeirri ráöstefnu verða þeir
sem á meðvitaðan hátt vilja
berjast fyrir þessum kröfum að
efla sókn sina og hrifa þá meö
sér sem hikandi og ráðvilltir
eru. Timann fram að ráöstefn-
unni verðum við lika að nota
vel. Alla fundi sem færi gefst á
skulum við nota til aö kynna
þessar sjálfsögöu jafnréttis-
kröfur og fylgja þeim eftir.
Til baráttu nú félagar!
Nú er lag!
GH
Jafnréttiskrafa er ekki fíflskaparmál
Bankamenn hafa verið með
lausa samninga siðan 1. okt.
1979 en kröfugerð hefur legið
frammi siðan i sumar. Eitt at-
hyglisverðasta nýmælið i
þeirri kröfugerð frá jafnréttis-
sjónarmiði er krafa um barns-
buröarleyfi fyrir konur i 3
mánuði á fullum launum eöa i
6 mánuöi á hálfum, ekki að-
eins fyrir fastráðnar konur
eins og nú er, heldur einnig
fyrir lausráðnar. Sömuleiðis
er krafist 20 daga leyfis fyrir
karlmann vegna barneignar
eiginkonu eða sambýliskonu.
Bankamenn eru fyrstir til að
taka þetta jafnréttismál upp I
kröfugerð sina en þessi mál
hafa verið rædd á þingum
Sambands islenskra banka-
manna nú i nokkur ár.
1 nýútkomnu bankablaði eru
viðtöl við nokkra bankamenn
um horfur i komandi samn-
ingagerð. Hulda Ottesen,
bankaritari i innheimtudeild
Landsbankans,segir m.a. um
þessa kröfu: ,,Þó að þessi
krafa hafi fariö fyrir brjóstið
á mörgum er hún réttmæt.
Það hlýtur að vera krafa bæði
fööur og barns, aö barniö njóti
umhyggju beggja foreldra.”
Jafnréttissiðan hafði sam-
band við Huldu og innti hana
eftir hvernig reynt yröi að
koma þessum málum i gegn.
Hún kvaöst vera bjartsýn og
ánægð með að þetta væri loks-
ins komið inn i kröfugerð
bankamanna og vaxandi
skilningur væri meðal karla
sem kvenna á réttmæti þessar
ar kröfu enda fælist i henni
barnavernd frá hennar sjón-
armiöi. Hún taldi þó hafa mik-
iö skort á almenna umræðu i
þjóöfélaginu um rétt feöra til
aö annast börn sin en það væri
sjálfsögð jafnréttiskrafa en
ekki fiflskaparmál.
Konur eru 65% af starfsfólki
bankanna. Þær eru fjölmenn-
astar i lægri launaflokkum. I
6. launaflokki sem flestar kon-
ur eru I er. aðeins 81 karlmað-
ur á móti 375 konum en i hæsta
flokki eru 117 karlar en aðeins
ein kona. H.J.