Þjóðviljinn - 24.02.1980, Page 14

14 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 24. febrúar 1980
Animering
Þegar röö mynda (hluta) er
kvikmynduö þannig, aö einhverj-
um hluta (td. persónu eöa teikni-
myndaflgúru) er breytt
(færö/hreyfö) milli þess aö mynd
ertekin, er komin animeruö kvik-
mynd (animation). Hér getur
veriö um aö ræöa teiknimynd
(t.d. Björgunarsveitin), skrfpa-
mynd (Cartoon animation, t.d.
Tommi og Jenni), klippimynd
(flgúrur klipptar út og hreyföar)
blandaöar teikni-og brúöumyndir
(t.d. Múminálfarnir) og brúöu-
myndir, þar sem brúöan er færö,
en ekki i strengjum eöa höfö á
hendi.
Þaö var álit manna aö animer-
ing meö hjálp tölvu (Computer -
Aided Animation System, CAAS)
myndi draga úr þætti listamanns-
ins viö gerö teiknimynda, en þvl
er þveröfugt fariö. Þaö hefur sýnt
sig aö tölvan eykur framleiöslu-
mátt listamannsins og dregur úr
kostnaöi viö gerö slíkra mynda.
Tölvan framkvæmir flest hin
dskapandi (sbr. skapandi) verk
sem hafa átt sinn þátt I háum
framleiöslukostnaöi teikni-
mynda.
Slöast liöin fjögur ár hafa 35
teiknimyndalistamenn og tækni-
fræöingar I Tæknistofnun New
York borgar (NYIT) fullkomnaö
tölvubúnaö til aö framleiöa
ódýrar fyrsta flokks fræöslu- og
auglýsingakvikmyndir. Geta þeir
m.a. framleitt þvlvlddarmyndir
og „sjónblekkingar” (visiual
effects) meö sérstökum véla- og
hugbúnaöi ásamt animeringar-
tækjum
Animeringar-
stöðin
Samband listamannsins viö
tölvuna fer I gegnum ani-
mer inga rstöö. (Animation
Station). Meö henni getur hann
teiknað, málaö og stjórnaö aö-
geröumCAAS.Séumflgúru (han-
ann, sjá mynd) aö ræöa, eru
útllnur hennar teiknaöar, figúran
lituö og slöan felld inn i bak-
grunninn.
Notaöir eru þrlr mismunandi
sjónvarpsskermar (skjáir,
CRT):
Litaskjár (I miöju á mynd 1)
til aö mála bakgrunna og
flgúrur (Color monitor).
Grafikskjár (þar fyrir ofan)
sem sýnir útllnur flgúru. Hann
sýnir einnig þær animeringar-
aöferöir sem listamaöurinn
getur valiö úr og sýnir honum
þaö sem hann hefur þegar
teiknaö, til aö gefa honum
hugmynd um hvernig hreyf-
ingin kemur út (Graphic dis-
play processor).
Tölvuskjár (til hægri) er beint
samband listamannsins viö
smátölvuna (PDP-11/34).
Listamaöurinn fylgir fyrir-
mælum og svarar spurningum
sem birtast á skjánum og gef-
ur skipanir gegnum lykla-
boröiö (Video display
terminal).
Tölvuforritin eru þannig fram-
sett aö listamaöurinn þarf ekki aö
vera tölvumenntaöur. Notaö er
sérstakt animeringar-mál (ani-
mationoriented language).
Samband listamannsins viö
lita- og grafltskjáinn fæst meö
rafpenna og merkjaboröi
(digitizing tablet) fyrir neöan
listaskjáinn á mynd 1. Þegar
listamaöurinn „teiknar” á boröiö
meö rafpennanum, fylgir bendir
(cursor) á skjánum hreyfingum
Jians og dregur upp samsvarandi
mynd, annaö hvort á litaskjáinn
eða grafltskjáinn, eftir því hvaö
hann er að vinna.
Caas
vélabúnaður
Sex sjálfstæöar animeringar-
stöövar tilheyra vélabúnaöi
CAAS I Computer Graphic
Laboratory INYIT (mynd3). Auk
sex smátölva (PDP-11/34) 1
hverri stöö er sjöunda tölvan
PDP 11/34, sem stjórnar kvik-
myndun á filmu I Dicomed D48 og
PDP-11/70 mini (örtölva) sem er
eingöngu notuö til aö útskýra
notkun hugbúnaöarins. Þar aö
auki er „súper”-smátölva VAX-
11/780, en hún sér um stærsta
hluta tiívunarinnar fyrir CAAS,
BAKGRUNNSLISTAMAÐURINN Paul Xander málar bakgrunn meö hjálp tölvu.
T ölvu væðing
teiknimynda
Eftir EDWIN E. CATMULL Ph.d.
Digital VAX-U/780 tölvan (til vinstri) sér um meiriháttar tölvuúrvinnslu I CAAS samstæöunni. Hún
fellir saman „lifandi” teikningu og bakgrunn, tekur þaö sföan upp á myndsegulband eöa filmu. Maöur-
inn situr viö PDP-11/34 smátölvu sem stjórnar animeringarstöövunum.
Three Rivers
“Graphic Display” Processor
Barco RGB
Color Monitor
Electronic Pen
Digitizing Tablet
safnar flgúrum og bakgrunninum
saman I animeraðan ramma
(mynd á filmu eöa myndsegul-
bandi). Allar smátölvurnar eru
framleiddar af Digital Equip-
ment Corporation, Maynard,
Mass.
I CAAS eru 22 ramma-minni
(frame buffers) (skammtima-
minni/-geymslur) sem eru
geymslumiöill hins mikla bita-
fjölda (bits = 1 eöa 0) sem mynda
einn ramma. Átta bitar eru einn
bútur (byte) og þarf einn bút til
aö mynda einn bókstaf eöa tvo
tölustafi. Hvert minni er 512 x 512
bútar og hefur aðgang (random
access) aö öllum tölvum I CAAS
samstæöunni. Ramma sem
geymdir eru I einu eöa fleiri
minnum er hægt aö flytja yfir á
IVC 9000 myndsegulband eöa á
litaskjái stöövanna til lagfæringa.
Meö þessum hætti er hægt aö
flytja verk úr einni stöö yfir á
aöra eftir þvl sem vinnuálag segir
til um.
A sama tlma og CAAS geymir
hundruö ramma sem verið er aö
vinna aö meö hinum ýmsu að-
geröum, getur hún sýnt þúsundir
ramma sem eru geymdir á raöa
(file) til varanlegrar geymslu.
Þarsem einungis eru 22 ramma-
minni, eru timabilsbundin ófull-
gerö verk (myndin sem ekki er
verið aö mála á animeringarstöö
eöa raöa saman) sett út á
diskraöa (magnetic disk files)
undir stjðrn tölvu. K stendur fyrir
Kilobyte og er 1024 bútar. Þeim
262 K-bútum sem þarf til aö
mynda einn litaramma er þjapp-
aö saman (pakkaö) til þess aö
þeir taki ekki upp eins og mikiö
diskarými. Þegar þessarar raf-
myndar er þörf til frekari úr-
vinnslu er hún „útþanin” aftur og
flutt yfir I laust ramma-minni.
Þar geta animeringastöövarnar
náö I hana, fullgert og sent hana
til samsetningar 1 VAX-11/780
tölvunni.
Gamla aðferðin
Besta leiðin til aö úskýra þessa
aöferö er aö bera hana saman viö
gömlu aöferöina viö gerö teikni-
mynda. Hún byggist á þvl aö
teiknuö fígúra er hreyfö á bak-
grunni. Teikna þarf 24 myndir
fyrir hverja hreyfingu sem tekur
eina sekúndu. Bakgrunnurinn
getur verið kyrr eöa á hreyfingu,
t.d. meö „pani” (hliöarhreyfing)
eöa ,,zoomi”(dregiö aö eöa fariö
frá). Stundum eru fleiri en ein
flgúra I myndinni og eru þær þá á
sitt hvorri glærunni, eöa þá að
flgúrunni er skipt niöur á nokkrar
glærur (hlutuö I sundur) ef aöeins
hluti hennar á aö hreyfast.
Glærurnar eru slöan lagöar hvor
ofan á aðra ofan á bakgrunninn
og kvikmyndaðar eöa teknar upp
á myndsegulband meö þvl aö
taka eina (eöa fleiri) mynd af
hverri samröðun, eftir því sem
tökuhandritiö segir til um. 1
megindráttum er þetta þaö sama
og gert er meö tölvunni. Einnig
gildir þaö sama um handritiö
(söguna), my ndsöguboröiö
(storyboard) og útlistingar á
smáatriöum, hljóösetningu og
lestur.
Bakgrunnurinn er málaöur af
listamanni sem ákveöur liti og
lögun og þar af leiöandi hvaöa liti
má nota I flgúruna. Sá sem teikn-
ar fíguruna, teiknar fimmtu
hverja mynd I hverri hreyfingu.
Aðstoöarmaöur hans teiknar svo
millimyndir og bætir jafnvel viö
aukamyndum. Aö lokum fer
þriöji maöur yfir allar teikn-
ingamar til aö ná fram þeirri
mýkt sem óskaö er eftir hverju
sinni. Nú eru teikningarnar kvik-
myndaöar, filman framkölluö og
sett I sýningarvél, þ.e. skoöaöar
til þess aö sjá hreyfingarnar og
gera breytingar áður en lengra er
haldiö. Þá eru teikningarnar Ijós-
prentaðar eöa handteiknaöar
meö bleki á glærur, númeraöar
og stilltar af viö bakgrunninn. Aö
lokum eru glærurnar málaöar á
bakhliöinni til aö figúran veröi
ekki gagnsæ, en þaö getur veriö
margra manna verk.
Caas aðferðin
Tölvan er notuö til þess aö
minnka alla þessa vinnu, teikna
útllnur, bakgrunnsmálun, litun
figúrunnar og samrööun hennar
(eða þeirra) og bakgrunnsins.
Þetta framkvæmir listamaöurinn
sjálfur I CAAS-tölvusamstæöunni
meö hjálp fyrrgreindra forrita.