Þjóðviljinn - 21.03.1980, Blaðsíða 6

6 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 21. mars 1980
Norræna húsið í Færeyjum
Norrænt útboð
Auglýst hefur veriö samnorrænt útboö vegna
byggingar norrænnar menningarmiðstöðvar i
Þórshöfn, Norræna hússins í Færeyjum. út-
boðið skiptist í nokkra verkþætti og tekur m.a.
tii jarðvinnu/ smíði hússins, lagna og lóðar-
frágangs.
Útboðsgögn má panta hjá:
OLA STEEN ARKITEKTKONTOR
Olav Tryggvason gt. 40
N-7000 Trondheim/ Norge.
Ber að snúa sér þangað fyrir lok marsmánað-
ar í síðasta lagi. Tilboðum skal skitað eigi síð-
ar en 9. maí n.k. Byggingartími er áætlaður 26
mánuðir frá 1. ágúst 1980 að telja.
Nánari upplýsingar um umfang útboðsverks-
ins, skilatryggingu gagna o.fl. fást í mennta-
málaráðuneytinu, Hverfisgötu 6, 101 Reykja-
vík, og hjá Verktakasambandi islands, Klapp-
arstig 40, 101 Reykjavik.
Menntamálaráðuneytið,
17. mars 1980.
Frá Alliance Francaise
Prófessor Jean Thoroval heldur fyrirlest-
ur á frönsku um franska skáldsagnagerð, i
á vegum A.F. i kvöld kl. 20.30 i Franska
bókasafninu, Laufásvegi 12.
Allir velkomnir.
Stjórnin.
UTBOÐ
Tilboö óskast I kaup á loftpressu fyrir loftkerfi ,á véia-
verkstæöi Véiamiöstöövar Reykjavikurborgar. Otboös-
gögn' eru afhent á skrifstofu vorri Frlkirkjuvegi 3, Reykja-
vfk.
Tilboöin veröa opnuö á sama staö þriöjudaginn 22. april
n.k. kl. 11 f.h.
INNKAUPASTOFNUN REYKIAVIKURBORGAR
Frikirkjuvegi 3 — Sími 25800
Nýr helgarsími
Við viljum vekja athygli á
nýjum helgarsima af-
greiðslunnar. Laugardaga
frá kl. 9—12 og 17—19 er af-
greiðslan opin og kvörtun-
um sinnt i sima 81663. —
Virka daga skal hringt i að-
alsima blaðsins, 81333.
%
%
%
%
DIOOVIUMN
sími 81333 — virka daga *
simi 81663 — laugardaga *
/ÖPINN FUNDUR
Laugardagirm 22/3
kl. 14 r Lindarbæ
Um barnaárskröfur ASI og jafnréttis-
kröfur launþegasamtakanna.
FRAMSÖGUR:
Guörún Kristinsdóttir Rshr.
Asmundur Stefánsson ASt
Unnur Hauksdóttir Samb.
bankamanna
Guöriöur Þorsteinsdóttir BHM
Benedikt Davlösson Samb.
byggingamanna
Bjarnfrföur Leósdóttir ASl
Kristján Thorlacius BSRB
ALMENNAR
UMRÆÐUR.
Barnagæsla i Sokkholti á
meöan fundurinn stendur.
LAUNAFÓLK E R
HVATT TIL AÐ MÆTA
VERKA-
LÝÐSMALAHÓPUR
RAUÐSOKKA-
HREYFINGARINNAR
Taka þarf á rekstrarvanda útflutningsatvinnuveganna:
Eftir hverju er
stjórnin að bíða?
Fram hefur komiö aö undan-
förnu, hver staöa fiskiönaöarins
er. Sömuleiöis hefur ullariön-
aöurinn gert grein fyrir þeim
rekstrarvanda, sem hann á viö aö
gllma.
Framkomnar upplýsingar
frystiiönaöarins um reksturinn,
eru samhljóöa niöurstööum Þjóö-
hagsstofnunar aö ööru leyti en þvi
aö Þjóöhagsstofnun teiur hluta
vaxta veröbólguhagnaö og eigi
þvl ekki aö öllu leyti aö teljast
rekstrargjöld. Þeir sem eru i for-
svari fyrir fyrirtækjum hljóta aö
telja þá hugmynd einkennilega,
svo ekki sé meira sagt. Þessir
vextir eiga aö greiöast eins og
önnur útgjöld. A meöan svo er, þá
veröur aö taka þá meö eins og
hver önnur rekstrarútgjöld.
Þaö er semsagt ekkert deilt um
þaö, aö hátt 110% tap er á frysti-
iönaöinum, þegar fiskverö hefur
hækkaö eins og gera veröur ráö
fyrir.
Þegar núverandi rikisstjórn
var mynduö, var lögö mikil
áhersla á þaö I málefnasamningi
hennar, aö auka framieiöni I
sjávarútvegi.
Um þaö er ekki nema gott eitt
aö segja. Aö vlsu er þaö svo, aö
meöalframleiöni er hvergi I þjóö-
félaginu neitt nálægt þvf eins
mikil og 1 frystiiönaöinum. Svo
þaö er án efa mun auöveldara aö
auka framleiöni á mörgum öör-
um sviöum. Framieiöni á hinum
ýmsu sviöum þjóöfélagsins, er
efni I aöra grein og veröur þvi
ekki frekar rædd hér.
Gengi Bandarikjadollars hefur
ekki hækkaö nema um 28% á
meöan kostnaöarhækkanir innan-
lands hafa oröiö um 60%. Þaö
þarf þvi engan aö undra hvernig
komiö er.
Eins og fram hefur komiö var
rekstrarafkoma frystihúsa sem
hér segir undanfarin ár.
Hagnaöur: 1971 5.3%, 1972
4.3%, 19737.3%, 1974 4- 6.5%, 1975
4- 1.1%, 1976 1.0%, 1977 4- 1.3%,
1978 1.2%.
Ég tel aö lágmarkshagnaöur
Eftir Ólaf
Gunnarsson
Neskaupstad
sé 5%. Aö öörum kosti er ekki
hægt aö tala um eölilegan rekst-
ur.
Ekki getur veriö aö einhverjir
telji allt I lagi þó frystihúsin séu
rekin meö tapi.eöa hvaö?
Viö slikar aöstæöur er hægt að
stofna til margar nefndir. Sér-
fræöingar fengju nóg aö gera.
Akveöa þarf hvaö á aö gera viö
vanskil þessa. Á aö loka hjá hin-
um? Segja þarf öörum fyrir um
þaö hvaö þeir eigi aö fjárfesta I
o.s.frv.
Nei, þaö fer best á þvi; aö svona
nefndir veröi ekki til. Þær afreka
þaö eitt aö minnka framleiöni og
lækka kaup.
Þaö er væntanlega öilum ljóst
aö fyrirtæki, sem rekin eru meö
hátt I 10% tapi, auka varla mikiö
framleiöni.
Til þess aö auka megi fram-
leiöni, þarf fyrst og fremst rekst-
ur sem skilar hagnaöi og síöan
þar á eftir aögang aö lánsfé.
Þvl eru viöbrögö rikisstjórnar-
innar viö rekstrarvanda fisk-
vinnslunnar meö öllu óskiljanleg.
Talaö er um aö staðan hafi ekki
veriö svo slæm og fyrirtækin þvl
fær um aö taka á sig nokkurn tap-
rekstur.
Ekkertskeöur. Gengiö sigur lit-
ilsháttar. Þó ekki meira en sem
til þarf, eftir aö búiö er að komast
út úr 10% tapinu.
Þaö er aö segja á meöan aö
mönnum dettur ekkert annaö en
gengissig í hug.
Ef ekki veröur brugöist viö á
annan hátt en til þessa, er stöövun
þessara fyrirtækja óumflýjanleg.
Þaö er rétt aö minna þingmenn
dreifbýlisins sérstaklega á, aö
uppistaöan i atvinnulifi lands-
byggöarinnar eru þessi fyrirtæki,
sem nú viröist eiga að þrengja
svo mjög aö.
Ég held aö kjdsendur telji
önnur verkefni þingmanna litlu
skipta, ef ekki er nú brugöist
skjótt viö og rekstur frystihús-
anna tryggöur.
Þvl spyr ég ykkkur, þingmenn
góöir: Hvaö eruö þiö aö hugsa
þessa dagana? Getur þaö veriö aö
þiö hafiö ekki leitt hugann mikið
aö þessum málum?
Þó rekstur atvinnufyrirtækja
hafi ekki Iþyngt mörgum ykkar á
llfsleiðinni, trúi ég varla ööru en
aö þiö geriö ykkur ljóst hvert
stefnir. Ekki er um nein sérstök
ytri áföll aö ræöa, sem séö veröur
fyrir endann á. Ég held þvi aö
vilji forráöamanna fyrirtækja til
þess aö standa f taprekstri sé
minni en stundum áöur.
Þaö styttist nú óöum sá tími,
sem stjórnvöld hafa til þess aö
foröast svipaöa erfiöleika og voru
sumariö 1978.
Ólafur Gunnarsson,
Neskaupstað
SUÐUR-AFRIKA:
Fréttaskýring
Sigurinn í Zimbabwe
hræðir hvíta
Sigur þjóðfrelsishreyf-
ingarinnar i Zimbabwe í
kosningunum þar á
dögunum hefur greini-
lega haf t sín áhrif sunnan
við landamærin og skotið
hvítum stjórnvöldum
Suður-Afrlku skelk í
bringu. Þetta lýsir sér
best í þeirri viðleitni
Botha forsætisráðherra
að ná samkomulagi við
fulltrúa svarta meirihlut-
ans í landinu. Fyrir
skömmu tilkynnti Botha
að hann ætlaði að kalla
fulltrúa allra kynþátta
saman til ráðstefnu, þar
sem fjallað verður um
nýja stjórnarskrá fyrir
Suður-Afríku. Jafnframt
lýsti Botha því yfir, að
hann væri reiðubúinn til
samstarfs við nýju
stjórnina í Zimbabwe.
Þessar yfirlýsingar Botha
hafa vakiö mikla athygli, enda
tákna þær stefnubreytingu I
suður-afrískum stjðrnmálum.
Svarti meirihlutinn hefur hing-
aö til verið útilokaöur frá öllum
umræöum um stjórnarskrána.
Flokkur Botha, þjóöernis-
flokkur hvita minnihlutans
stendur auövitaö ekki einhuga
að baki forsætisráðherranum I
þessu máli. Um þessar mundir
logar flokkurinn I innri deilum,
sem komu upp eftir opinbert
rifrildi milli Botha og eins af
ráðherrum hans, Andries
Treuernicht, um þaö hvort lið
svartra skólastráka fengi aö
taka þátt I rugby hvftra I júll
n.k. Treuernicht þessi er I hópi
afturhaldssömustu flokks-
manna og leiötogi hinnar valda-
miklu flokksdeildar I Trans-
vaal. Hann er þeirrar skoöunar
aö svartir eigi aö sparka sínum
bolta annarsstaöar.
Botha varö fjúkandi reiður og
sagöi aö sú tfö væri liöin aö hægt
væri aö umgangast svertingja
eins og „holdsveika”. Astæðan
fyrir reiöi hans var sú, að breskt
rugby-lið var aö undirbúa
keppnisferö til S-Afrfku I þeirri
trú aö aöskilnaöarstefna
væri ekki lengur I gildi I s-
afriskum iþróttum.
Þetta rifrildi viö Treuernicht
var ekkert einsdæmiþvi aiit frá
þvi Botha settist I forsætisráö-
herrastólinn fyrir tveimur árum
hefur Treuernicht gagnrýnt
hann fyrir „sveigjanleika”
gagnvart svarta meirihlutan-
um. Þaö er nú ljóst aö Botha er
staöráðinn I aö láta hart mæta
höröu I viöureign sinni viö
Treuernicht, sem er næstvalda-
mesti maður landsins. Þess-
vegna er deila þeirra talin
skipta miklu máli fyrir framtiö
flokksins. Hugsanlegt er aö
Treuernicht neyðist til aö segja
af sér, en þaö yröi ósigur fyrir
myrkustu afturhaldsöflin I
flokknum.
Margir telja liklegt, aö
flokkurinn klofni og kunni svo
aö fara jafnvel þótt Treuernicht
dragi ummæli sín til baka og
sitji áfram I stjórninni.
P.W. Botha, forsætisráöherra
S-Afrfku, óttast nú ekkert meira
en aö sigur þjóöfrelsishreyfingar-
innar I Zimbabwe veröi aflvaki
samsvarandi hreyfingar I
S-Afríku.
Botha og stuöningsmenn hans
I fiokknum telja aö úrsiit kosn-
inganna I Zimbabwe sýni svo
ekki veröi um villst, aö stjórnin I
Pretoria veröi aö ná samkomu-
lagi viö svarta meirihlutann f S-
Afrlkuáður en þaö veröi of seint.
ósigur Abels Muzorewa var
mikið áfall fyrir stjórnina I
'Pretoria. Nú krefjast „frjáls-
lyndari” blöö hvltra þess af
stjórninniaöhún snúi sér aö viö-
ræöum viö raunverulega vald-
hafa i Zimbabwe og blöö svert-
ingja krefjast þess aö svarta
þjóöernissinnanum Nelson
Mandela veröi sleppt úr fangelsi
og hann fái aö taka þátt I
stjórnarskrárumræöunum.
En þótt Botha hafi gefiö þess-
ar yfirlýsingar um væntanlega
þátttöku svertingja I þeim um-
ræðum og samstarf viö stjórn
Mugabes I Zimtbabwe hefur
hann enn ekki gefið neinar nán-
ari útskýringar á þessari nýju
Framhald á bls. 13