Þjóðviljinn - 23.03.1980, Blaðsíða 10

10 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 23. mars 1980
helgarvíðtalið f
Kjartan ólafsson tekur ekki formlega við ritstjórn
Þjóðviljans fyrr en um mánaðamótin. Engu að síður
er hann kominn með annan fótinn í húsið, hefur hafist
handa við undirbúningsvinnu og skipulagsstörf og
meira að segja fyrirskipað að gömlu hillurnar hans
verði færðar aftur inn i hornherbergið. I tilefni af
endurkomu ritstjórans tók undirritaður hús á Kjartani
og spurði hann fyrst um ástæðurnar fyrir því, að hann
væri aftur orðinn ritstjóri. _
Teikning og texti: Ingólfur Margeirsson._
— Ástæöurnar eru I stuttu
máli þær, að þeir aöilar sem
standa að útgáfu blaösins, þeas.
félagar minir, i stjórn útgáfu-
félags Þjóðviljans og i forystu-
sveit Alþýðubandalagsins hafa
lagt á það mikið kapp að ég tæki
á nýjan leik upp störf við blaöið.
Þetta var á engan hátt sjálf-
sagður hlutur af minni hálfu, en
við vandlega umhugsun og er ég
fór að krefja sjálfan mig loka-
svara, játaði ég þeirri beiðni.
— Varstu þessu mótfallinn?
— Ekki vil ég oröa það svo, að
ég hafi verið þessari ráöstöfun
mótfallinn. Mitt almenna viö-
horf er hins vegar það, að eng-
inn einstaklingur sé ómissandi
og t.d. I ritstjórasæti eigi sami
maður ekki að sitja alltof lengi,
heldur sé ástæða til að leita uppi
og laöa fram unga og nýja
krafta i mikilvæg verkefni hjá
okkar hreyfingu. Meö slik
sjónarmiö I huga var það ekki
sjálfsagt mál að ég settist i
sama stól og áður.
Þó má ekki skilja orð min svo,
að ég gangi nauðugur til starfa,
þvi fer viðsfjarri, og þegar mál-
ið hefur nú veriö gert upp sam-
eiginlega, hygg ég á allan hátt
gott til þess að leggja fram með
þessum hætti krafta mina i þágu
þeirra málefna sem ég og minir
pólitisku félagar berum fyrir
brjósti.
— Ástæðan er ekki eingöngu
sú, að þú náðir ekki kjöri á Vest-
fjörðum i siöustu Alþingiskosn-
ingura?
— Það, að ég tæki að mér rit-
stjórn Þjóðviljans, kom þvi aö-
eins á dagskrá að sú ákveðna
breyting varð á minum högum,
að ég náði ekki kjöri i siðustu
kosningum.
Eigum við ekki að fá okkur
vindil? Ég ætla að sjá hvort
hann Eiður á ekki vindil...
-O-
Kjartan kemur aftur inn sigri
hrósandi með tvo vindla, kveik-
ir i fyrir mig og tottar sjálfur hið
mesta.
— Kjartan, finnst þér Þjóð-
viljinn hafa breyst á þeim tima
sem þú varst i burtu?
— A þessum tima, sem eru
tæplega tvö ár, þá hafa vissu-
lega orðið nokkrar breytingar á
Þjóðviljanum og sumar þeirra
til bóta, aðrar eru þess eðlis að
um þær mætti deila. En fyrir
eitt dagblað er nauðsyn að gæta
þess aö staðna ekki i formi um
langan tima. Það þarf aö vera
vakandi fyrir nýjungum sem til
heilla horfa og fylgjast með
þróuninni i þeim efnum.
Nú — i þessu sambandi er rétt
að taka fram jafnhliöa, að ég er
þó ekki þeirrar skoðunar að all-
ar nýjungar séu af hinu góða,
það veröur að velja og hafna og
leita þeirra nýjunga sem best
þjóna heildarmarkmiðum út-
gáfunnar, en foröast þær sem
draga blaðið niður á einhvern
hátt.
— A hvaða efni viltu leggja
áherslu?
— I þeim efnum er býsna
margt sem ég er meö I huga og
aðeins fátt af þvi veröur tekið
upp i stuttu viðtali. Ég vil þó
nefna aö Þjóöviljinn þarf á þvi
að halda að fleiri einstaklingar
utan starfsliðs blaðsins leggi
honum liö með skrifum og þátt-
töku I umfjöllun um hin marg-
vislegustu málefni.
Ég er þess fullviss að i hópi
velunnara blaðsins eru ákaflega
margir einstaklingar sem eru
vel i stakk búnir til að eiga hlut
að frjórri og málefnalegri um-
ræðu i blaðinu, bæði um þau við-
fangsefni sem ef til vill, má lita
á sem sérsvið hvers og eins og
einnig margvisleg almenn mál.
Ég hef mikinn áhuga á að
tengja fleiri úr þessum fjöl-
menna hópi við blaðiö og hef trú
á aö slikt verði til góös.
Kjartan sýgur vindilinn og
heldur áfram:
— Auðvitað er engan veginn
vandalaust að gefa út blað eins
og Þjóðviljann sem á aö standa
undir nafni sem pólitiskt mál-
gagn i þeim fjölmiðlaheimi sem
við okkur blasir og þeirri sam-
keppni sem honum fylgir. Það
verður ekki hjá þvi komist að
taka nokkurt tillit til þeirrar
kröfu, aö blaðið sé söluvara, en
hvað sem þessu liður, þá er það
mitt eindregið viðhorf að vand-
lega þurfi að gæta þess að var-
ast verstu hætturnar sem þessu
fylgja. Lákúrulegur fréttaflutn-
ingur eða annar máiflutningur i
Ég lít
ekki
A'íðAÁ /ffó c
á mig sem blaðamann
hagnaðarskyni eingöngu er eit-
ur i minum beinum, og sem bet-
ur fer, þá hefur löngum veriö
litið um slikt i Þjóðviljanum á
liðinni tið. Von min er sú að
Þjóðviljanum auönist að halda
uppi trúverðugri og traustri
fréttaþjónustu af hverjum þeim
málefnavettvangi sem miklu
varðar og að okkur sem ætlað er
aö starfa við blaðiö auðnist aö
tryggja þvi þá sérstöðu i
islenskum blaðaheimi og þá
málefnalegu reisn sem mál-
staöur okkar á skilið.
— O —
— Hvernig á að gera Þjóð-
viljann aö söluvöru?
— Ég hef þrátt fyrir allt þá trú
að það þurfi ekkert endilega
þegar til lengdar lætur að vera
auðveldara að selja ómerkileg
blöð heldur en blöð sem vanda
málflutning sinn, og til þess að
gera Þjóðviljann að söluvöru i
þeim mæli sem hæfir, þá hygg
ég að meginatriöiö sé að blaðiö
leitist við i umfjöllun sinni aö
komast sem næstraunverulegum
vandamálum almennings i
landinu.
Min meining er sú, aö enda
þótt biaðið hafi ótviræðar
pólitiskar skyldur, þá þurfi að
varast að leggja of einhæfa
áherslu á pólitiska boöun i
Rætt við
Kjartan
Ölqfsson
endurborinn
ritstjóm
Þjóðviljans
þrengri merkingu. Viðleitni
okkar á að vera sú að gera blað-
iö þannig úr garði, að það sem i
þvi stendur komi fólki við.
Lesendahópurinn er vissulega
breytilegur, og það getur komið
einum við, sem annar telur sér
óviðkomandi en þá er það fjöl-
breytnin og hin rétta blöndun
sem máli skiptir. Þegar hugsað
er um að gera Þjóðviljann að
söluvöru, þá ber aö hafa I huga,
að viðleitni I þá átt má aldrei
vanviröa þann tilgang sem
stendur að baki útgáfu biaðsins.
Ég vil einnig taka fram, að
það verður að tryggja ákveöna
vandvirkni, en jafnframt að
leggja ekki svo einhliða áherslu
á „háan standard” að blaðið
verði i flestra augum þrautleið-
inlegt. Það er sannarlega ein
hætta sem verður aö varast.
Gott blað þarf lika að vera
skemmtilegt blað. Vandaður
málflutningur og liflegt og
skemmtilegt lesmál verður að
fara saman.
-0-
— Hvernig á blaðiö að stunda
óhlutdrægan fréttaflutning og
samtimis að rækja pólitiska
skyldu?
— Þetta er spurning sem mér
er ljúft að svara. Mitt svar er
það, að Þjóðviljinn eigi að var-
ast aö hafa sínar almennu frétt-
ir pólitfskt litaöar eða með ein-
hverjum hætti falskar af stjórn-
málaástæðum. Þaö ber tvi-
mælalaust að varast. Hjá hinu
verður aldrei komist, að viðhorf
þeirra sem við eitt dagblað
vinna — pólitiskt viöhorf þar á
meðal — komi með einhverjum
hætti fram i vali á þvi hvaö
fréttnæmt þykir og mati á þvi
hvað þykir frásagnarvert... En
fréttaflutningur eða málflutn-
ingur sem stingur mikilvægum
atriðum eins máls undir stól af
pólitiskum ástæðum er for-
dæmanleeur og getur aldrei
oröið blaði eins og Þjóðviijanum
til góðs. Sannleikann verðum
við að þola, hver sem hann er.
-0-
Kjartan leggur frá sér vindil-
innog býr sig undir næstu spurn-
ingu.
— Hvert á samband flokksins
og Þjóöviljans að vera aö þlnu
mati?
— Nú, segir Kjartan, — auð-
vitað eru Þjóöviljinn og stjórn-
málasamtök Islenskra
sósialista greinar á sama meiði,
og sprottin af einni og sömu rót.
Það er ákaflega margt sem
hlýtur að teljast sameiginleg
áhugamál, bæöi fyrir Þjóð-
viljann og Alþýðubandalagið.
En hvað sem þessu Ilður, þá
held ég að það geti ekki talist
skynsamlegt eða æskilegt aö
Þjóðviljinn lúti einhvers konar
járnaga frá einstökum valda-
stöðvum Alþýðubandalagsins,
heldur þvert á móti hljóti það aö
vera nauðsyn fyrir okkar sam-
eiginlega málstað að I Þjóð-
viljanum komi fram sem flest
þeirra margvislegu sjónarmiða
i hinum ýmsu málum sem uppi
eru I j>eim fjölskrúðuga gras-
garði sem sósialistar og aðrir
vinstri menn á íslandi eru aö
leitast við aö rækta. Það er ekk-
ert vist að einhver skoðun sem
kann að hafa meirihlutafylgi I
Alþýðubandalaginu á þessum
eöa hinum tima sé sú nákvæm-
lega rétta og ég hygg að þeir
sem skipa forystusveit Alþýðu-
bandalagsins séu nokkuð sam-
mála um það aö áriðandi sq
bæði fyrir flokkinn og Þjóðvilj-
ann,að blaðið sé ekki einrödduö
málpipa, heldur breiður um-
ræðuvettvangur þar sem marg-
visleg sjónarmið eigi kost á að
koma fram. Hitt vil ég þó segja
um þessi efni, að min skoðun er
auövitað sú, að Þjóðviljinn eigi
ekki að vera svo opinn, ekki svo
frjálslyndur að t.d. talsmenn
erlendrar ásælni eða and-
stæðingar lýðræðislegrar
jafnaðarstefnu leggi undir.sig
aöra hverja siðu. Við köllum
blaðið málgagn verkalýðshreyf-
ingar, þjóðfrelsis og sósialisma,
og blaðið hlýtur að bera svip af
þeim meginsjónarmiðum sem
þar eru að baki. En við skulum
hinsvegar varast það strang-
lega að lita svo á, að fyrir hendi
sé einhver kórrétt skoðun á þvi
hvað sé verkalýöshreyfingu,
þjóðfrelsi og sóslalisma fyrir-
bestu. Þvert á móti, þá getum
við verið nokkuð örugg um hitt,
að því aöeins auðnast okkur að
þoka fram okkar stóru baráttu-
málum að blaðið ræki sitt hlut-
verk sem lifandi umræðuvett-
vangur þvi hin frjálsa umræða
ein getur fyrr eða siðar leitt
okkur nær réttri niðurstöðu.
--- Kjartan, ertu pólitiskur
ritstjóri?
— Ef ég á að svara þeirri
spurningu með jái eða neii, er
svarið hiklaust JÁ:
Ég tel að útgáfa Þjóðviljans
sé fyrst og fremst pólitiskur
verknaður, það er að segja, ég
get ekki komið auga á einhvern
tilgang með útgáfu Þjóöviljans,
ef maður á aö draga pólitikina
algjörlega frá, og ég skal játa
það hreinskilninslega, að sjálfur
ætti ég ugglaust erfitt meö að
starfa að einhvers konar blaða-
útgáfu eða ritstjórn þar sem
pólitikin hefði veriö sett i bann.
Blað verður að hafa tilgang, en
jafnframt að vera viðsýnt og
bera virðingu fyrir staöreynd-
um. Annars er það litt áhuga-
vert.
— Þú litur ekki á þig sem
blaðamann?
— Ég hef aldrei veriö i
Blaðamannafélagi Islands, og
ig lit ekki á mig sem blaðamann
if þvi tagi sem gengið getur á
milli hinna ýmsu blaöa og fjöl-
.-niðla. Ég lít á mig sem pólitisk-
in starfsmann við þetta
íkveðna blað.