Þjóðviljinn - 30.03.1980, Page 10

10 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 30. mars 1980
i
i
helgarvíðtalíd
— Plúralistisk viðhorf einkenna samtimann, margs
konar stefnur, og ekki er gert upp á milli þeirra af ut-
anaðkomandi valdi. Reynsla manna sker síðan úr um
réttmæti þeirra.
I margbreytilegum heimi nútímans er reynt f sí-
auknum mæli að kynna sér hin ýmsu viðhorf til lífs-
ins.
Teikning og texti: Ingólfur Margeirsson.
Lengra kemst Gunnþór Inga-
son sóknarprestur I Hafnarfiröi
ekki. Siminn hringir, og i hinum
endanum er auöheyrilega eitt-
hvert foreldri sem vill ræöa
nánar tilhögun fermingarinnar
viö sálusorgarann. Gunnþór
minnir þó ekki á heföbundna
imynd prestsins. Hann er ljós-
klæddur meö brúnt bindi um
hálsinn án þess. aö hnúturinn
heröi aö kverkunum, sem eru á
sifelldri hreyfingu. Gunnþór er
maöur meö margbreytilegar
skoöanir og hefur ekkert á móti
þvi aö tjá sig. Eiginlega er ég
sestur i stofu hjá honum til aö
pumpa prestinn um fermingar
og alla þá helgisiöi er aö pásk-
um lúta.
En áöur en ég veit af hefur
Gunnþór beint umræöuefninu
inn á almennar brautir, inn á
heimspekilegar vangaveltur og
þaö meira aö segja áöur en ég
kemst I tæri viö upprunalegt
viöfangsefni. Hann hefur lagt á
tóliö og arkar aö kaffiboröinu á
inniskónum til aö hella i boll-
ann. Klórar sér I rauöu hárinu
og segir:
— Menn eru farnir aö gera sér
far um aö kynnast sem flestum
viöhorfum og lifa meö þeim, ef
þeir eru þá heiöarlegir. En þau
viöhorf eru náttúrlega áhrifa-
mest sem best eru auglýst. Og
kirkjan getur sótt fram og hag-
nýtt sér þessa aðstööu og fengiö
meiri áhrif en áður.
óbeinum hætti svo áhrifa þeirra
gæti sem vlðast, i staö þess aö
messa eingöngu yfir fólki. Þaö
kann aö gera okkur prestana
tortryggilega sem atvinnumenn
I faginu.
— Hvaö er aö vera atvinnu-
maöur i prestfaginu?
Gunnþór brosir. Og svarar
um hæl: Þaö gerir miklar kröf-
ul en manni veröur aö þykja
vænt um fólk, bera umhyggju
fyrir lifinu, sýna alúö gagnvart
þvi lifi, sem i kringum er, og
biðja fyrir þvi. A helgum stund-
um I kirkjunni og hvenær sem
hægt er. _ 0 _
Nú dregur Gunnþór upp 350
gramma brjóstsykurspakka,
fær sér mola og býöur undirrit-
uðum.
— Ég er svo afskaplega veik-
ur fyrir sætindum, segir hann
afsakandi.
— Gunnþór, hvernig skil-
greinir þú trú?
sem
elskar,

<m
hlýtur að þjást
— Ertu fylgjandi meiri áhrif-
um kirkjunnar?
— Já, þaö eru miklir mögu-
leikar sem eru ónýttir. Sjáöu til,
maðurinn þarf styrk og skjól.
Laxness skrifaöi eitt sinn aö
maöurinn þyrfti huggun á degi
hverjum til aö geta lifaö. Boö-
skapur trúarinnar á Krist hefur
mikiö aö segja. Hann fjallar um
mannlifiö og tilgang þess, um
rétt samhengi mannsins viö
umhverfi, náttúru og lifsheild.
Hver er ég.hvert er stefnt? Slik
ar spurningar vakna þegar viö
skoöum lífiö. Efnishyggjan veit-
ir aðeins timabundna svölun og
einkennisti raun af Guösafneit-
un. Sú hrokafulla afstaöa hófst
aö ráöi þegar maöurinn hélt aö
hann heföi allt i hendi sér vegna
örrar tækniþróunar. Tæknin, til
dæmis örtölvubyltingin, hefur
hins vegar opnaö nýjan heim,
þar sem maðurinn uppgötvar þó
aöeins meir og betur smæö sina,
þrátt fyrir allt.
— 0 —
— Og hlutverk kirkjunnar?
— Hún veröur aö boöa Krist
krossfestan og upprisinn og
túlka þann sannleika sinn á
hverjum tima og efla kristin
viðhorf i lifi einstaklings og
samfélags. Hún leggur áherslu
á móral, skyldutilfinningu, fé-
lagshyggju og fagurt mannlif.
— En hvaö er kirkjan I þinni
vitund?
— í fyrsta lagi er hún ekki
bygging, heldur félagsskapur
manna, sem tilbiöur Drottin og
veit um einingu sina I honum.
Hins vegar má tala um aöstööu
kirkjunnar, kirkjuhúsiö, þar
sem presturinn talar. Ræöuhöld
mega þó ekki veröa þar yfir-
gnæfandi og einhlit. Kirkjuhúsiö
á aö veita athvarf. Þar fer til-
beiösla fram, þar á andaktin
heima.
— Nú beitir kirkjan sér i sjón-
varpi. Helgistundin og hugvekj-
ur aö lokinni dagskrá.
— Já, en þaö er frekar lltiö og
frumstæöar aöferöir notaöar.
Nota mætti þennan miöil og
aöra fjölmiðia betur i hennar
þágu. En um fram allt þarf aö
minnasf á kristin viöhorf meö
— Trú er iökun, ekki skoöun.
Akveönar skoöanir um llf, já, og
lif eftir dauöann, þurfa ekki aö
koma trúnni neitt viö. Þaö er
mikill munur á þekkingu og til-
einkun hennar. En til aö öölast
trú þarft þú fyrst aö viöurkenna
vanmátt þinn. Og þaö þarf hug-
rekki til þess.
— Menn llkja oft trú viö llfs-
flótta?
— Menn njóta ekki lifsins
nema aö teyga af lifslindinni.
Maöurinn er alls ekki sjálfstæö
vera. Hver er ég? Hvaö er ég i
Kosmos? Aö minu viti er Guö
grundvöllur lifsins, og ég tel þaö
mikinn lifsflótta aö flýja Guö, og
þaö er alls ekki sársaukalaust.
Guö er llfiö og uppspretta lifs.
En hiö jaröneska lif er ekki I
réttu sambandi viö grundvöll
sinn. Þaö er likt og straumrof
hafi oröið milli mannsins og lifs-
uppsprettunnar. A þvi veröur aö
ráöa bót. Hér talar trúin um
endursköpun og endurfæöingu
fyrir anda Krists, hins upprisna.
— Hver er Guö?
Nú er Gunnþór þögull um
stund og brosir.
— Eins og ég skil mitt líf er
Séra
Gunnþór
Ingason,
sóknar-
prestur í
Hafnarfirði
tekinn tali
Guö uppspretta Iffsins. En ég
þori ekki aö ganga beint til at-
lögu viö Guö. Hann er þvfllk
orka og máttur, aö ég stenst
hann ekki. Hann er mér algjör-
lega ofviða. Ég get aöeins nálg-
ast hann, þar sem hann birtist
mér I Kristi sem bróöir á minni
lágu tiöni. Kristur er milli-
göngumaöur, eins konar
straumbreytir. Guö hefur vissu-
lega persónulega eiginleika svo
sem vitund og vilja, en þar með
eru eiginleikar hans ekki upp-
taldir. Þversagnir trúar og lifs
leita sifellt á mig. — Guö er al-
máttugur, allur máttur er frá
honum kominn, en ef til vill er
hann vanmáttugastur alls.
Hann beitir ekki þvl valdi ógnar
og þvingunar, sem viö þekkjum
helst. — Þú þarft aö fórna til aö
öölast mátt og lff. — Guö gefst
þér þegar þú gefur og veitir. En
viö erum bara svo hrædd viö aö
fórna, viljum halda fast I allt
sem viö höfum. En þeir sem
hafa lært að fórna, eru lifsglaö-
astir manna. Guö birtist stund-
um se;n hinn þýöi blær, eitthvað
milt og mjúkt sem er þó jafn-
framt sterkt og áhrifamikið
fyrir hvern sem reynir.
— O
— Þvl hefur veriö fleygt aö
Jesús hafi verið fyrsti sósialist-
inn. Hvernig fer kristin trú og
sósialismi saman?
— Þetta þurfa ekki aö vera
andstæö öfl, svo framarlega
sem sósialisminn viöurkennir
og finnur þverbresti mannllfs-
ins. Kristin trú er raunsæ á þá
þverbresti. Hún telur innri
breytingar mannsins forsendu
þess bræöralags, sem hún hvet-
ur til. Hver einstaklingur veröur
aö leggja allt þaö fram sem
hann getur til uppbyggingar og
lifsheilla. Sjáðu til. Kristin trú
getur viöurkennt ýmsa þætti i
kapitalisma sem og i sósfal-
isma. Frjálshyggjan svokallaöa
leggur áherslu á gildi hvers ein-
staklings og framtak hans. Þaö
viöhorf samþykkir kirkjan.
Hins vegar viöurkennir hún ekki
það viömót kapitalismans sem
hugsar aðeins um eigin hag og
sýnir meðbræðrum yfirgang.
Kristin kirkja getur fallist á fé-
lagshyggju sósialista en snýst
gegn afneitun þeirra á trúarþörf
mannsins, sem veröur aö svala
á réttan hátt. Þaö ber aö gagn-
rýna sósialisma, ef hann ber
svip af mannhyggju og mann-
dýrkun. En þaö er einnig hægt
aö áfellast kirkjuna fyrir van-
rækslu á ýmsum sviöum. Sós-
ialisminn heföi I staö þess aö
snúast gegn kirkjunni átt aö
gagnrýna hana á eigin forsend-
um, átt aö krefjast þess aö hún
yröi kristileg og legöi réttlætis-
málum einstaklings og þjóöfé-
lags hvarvetna liö.
Maöurinn er ekki aöeins jarö-
nesk vera og veröur aö taka miö
af því. Ef þvf er afneitaö munu
hin góöu áform sósialismans
misheppnast og geta oröið aö
andhverfu sinni eins og söguleg
dæmi sýna.
— O
Ég man skyndilega eftir hinu
upphaflega erindi.
— Gunnþór, nú eru páskar
framundan. Hvaö viltu segja
um þá hátiö og fermingarnar?
— Fermingin gefur kirkjunni
vissa möguleika til afskipta af
ungmennum. Undirbúningur
fermingarinnar er allt eins mik-
ilvægur og fermingin sjálf.
Fermingin er þó alltaf hvatning
til trúar, sem síöar getur haft
áhrif. En fermingarnar eins og
þær tiökast nú minna mig þó oft
á réttir á haustin. Ég vildi
gjarnan að hópurinn sem ferm-
ast léti væri minni en nú er og
leggði sig fram viö fermingar-
undírbúninginn. Kirkjan þarf að
ná til barnsins fyrr, áöur en um-
brot gelgjuskeiösins hefst. Sál-
arlff barna er i meira jafnvægi
en unglinga. En ef viö hins veg-
ar litum á ferminguna sem yfir-
vegaöa og þroskaöa ákvöröun
vildi ég aö sú stuöningsyfirlýs-
ing viö kristna trú og kirkju
kæmi seinna en nú er, þegar
þroskinn er oröinn meiri.
— Hvers viröi er fermingin?
— Þaö er sitthvaö i tengslum
viö ferminguna, sem veröur til
þess aö hún fellur sjálf f skugg-
ann. Þau hátiðarhöld sem
fermingunni eru samfara eru
all-oft svo stórbrotin, aö eöli
hennar og innihald fer forgörö-
um. Vel má vera aö aödráttar-
afl fermingarinnar sé veisla og
gjafir, en fermingin sjálf sé
minna metin. Sé þaö svo, er
kristinni kirkju litill greiöi gerö-
ur. Hún þarfnast raunverulegra
stuöningsmanna.
— Ertu andvigur ferming-
unni?
— Nei. En ég lft hana gagn-
rýnum augum. Hinn ytri bún-
, ingur hennar getur lagt áherslu
á þá sjálfselsku og eigingirni
sem er andstæö fórnandi kær-
leika Krists. Fermingin á fyrst
og fremst aö vera hvati til aö
öölast trúarlega lifssýn.
— Og páskarnir?
— Hugrekki trúarinnar felst
m.a. I þvi aö treysta páskaboö-
skapnum um upprisuna, velja
hann aö lifsstefnu og taka af-
leiöingum af þvi vali, þrátt fyr-
ir allar efasemdir. Upprisan
felst f þvi, aö Kristur er uppris-
inn frá dauöum. Dauöinn og
myrkriö rikir ekki, heldur ljós
og lif. Páskarnir opna nýjar
viddir lffs.
Þær þrýsta sér inn I jarðneskt
lif og veröa að áskorun um
breytt víöhorf og líf. Hinn trúaði
maöur tekur hana alvarlega og
leitast viö aö lifa I ljósi uppris-
unnar, þótt þaö kunni aö kosta
kross og þrautir. Krossinn er
tákn kristinnar trúar. Hann gæti
I fljótu bragöi virst tákn dauða
og þjáningar. En hann er tákn
um von og sigur vegna uppris-
unnar. 1 krossinum sér hinn trú-
aöi maöur von sina og lifstil-
gang. Krossinn tjáir elsku, al-
gjöra elsku. En sú elska sýnir
fyrst mátt sinn I þjáningunni.
Þvi aö sá sem elskár hlýtur aö
þjást. — im