Þjóðviljinn - 09.05.1980, Blaðsíða 6

6 SIÐA — ÞJ6ÐVILJINN Föstudagur 9. maí 1980
Guöriín Hallgrtmsdóttir.
Tillaga Guðrúnar
Hallgrímsdóttur og
Helga Seljan:
Rann-
sóknir á
nýtingu
innlendr-
ar orku
til bættrar
heyöflunar og
innlendrar kjarn.
fóðurframleiðslu
Guðriín Hallgrlmsdóttir og
Helgi Seljan hafa lagt fram á
Alþingi þingsályktunartil-
lögu um rannsóknir á nýt-
ingu innlendrar orku til
bættrar heyöflunar og inn-
lendrar kjarnfóöurfram-
leiösiu. Tillaga þeirra
hijóöar svo:
„Alþingi ályktar aö fela
rlkisstjórninni aö láta fram-
kvæma nauösynlegar rann-
sóknir og kveöa til aöila til aö
gera langtlmaáætlun um
þaö, hvernig hægt er aö nýta
innJenda orkugjafa til aö
bæta heyverkun og efla inn-
lenda k jarnfóöurfram-
leiöslu.
Meö bættri heyverkun er
hér átt viö verkun þurrheys
hjá bændum meö öflugri
súgþurrkun, eftir atvikum
meö upphituöu lofti.
Meö innlendri kjarnfóöur-
framleiöslu er átt viö gras-
kögglaframleiöslu og Iblönd-
un annarra innlendra fóöur-
efna I grasköggla.”
Ýtarleg greinargerö fylgir
þessari tillögu og verður
gerð grein fyrir efni hennar
slðar. —þm
Tillaga Helga Seljan o. fl.
Ríkisjarðir verdi nýttar
sem avalarheimili fyrir
aldraða
Helgi Seljan mælti s.l. laugar-
dag fyrir tillögu sem hann flytur
ásamt Stefáni Jónssyni og Skúla
Alexanderssyni um nýtingu rlkis-
jaröa I þágu aldraöra. Tillaga
þeirra hljóöar svo:
Nýting rikisjarða
i þágu aldraðra
„Alþingi ályktar aö skora á
rlkisstjórnina aö láta fara fram
könnum á þeim möguleika aö
nýta rlkisjaröir I nánd þéttbýlis-
staöa meö góöa heilsugæsluaö-
stööu sem dvalarheimili fyrir
aldraöa eöa festa kaup á jöröum I
þessu skyni. Dvalarheimilin yröu
byggö upp sem smáar einingar
þar sem búandfólk sem flytja
þarf af bújöröum sínum vegna
aldurs eöa heilsubrests gæti haft
smábúskap sameiginlega eöa út
af fyrir sig undir ákveðinni yfir-
stjórn og meö vissri aöstoö. Reynt
yröi aö tengja sllk heimili svo
sem kostur væri viö smáiönaöinn
I sveitum einnig.”
Hér á eftir veröa birtir kaflar
úr ræöu Helga Seljan er hann
mælti fyrir þessari tillögu. 1 upp-
hafi máls slns sagði Helgi:
„Tillaga þessi var flutt á 100.
löggjafarþinginu en var þá eigi
útrædd. Upphafiö aö tilurö þess-
arar tillögu var þaö aö kona ein
sem hefur lengi og mikiö haft af-
skipti af málefnum aldraöra og
ýmiss konar aöstoö og afþreyingu
þeim til handa kom aö máli viö
mig og skaut aö mér hugmynd
um leiö, sem hana haföi lengi
dreymt um aö framkvæma fyrir
eldra fólk I sveitum. Skömmu
siöar kom aldraöur maöur inn I
þessa mynd með greinargóðu
bréfi um vanda hinna öldruöu úti I
sveitum og ýmsum hugmyndum
til úrbóta. Orörétt sagöi I bréfinu
meö leyfi hæstvirts forseta:
Fólk býr of lengi
á jörðum sinum
sér um megn
„Allt of lengi býr fólk á jöröum
slnum langt um megn sér af ótta
viö þaö af þurfa aö skipta alger-
lega um umhverfi, veröa aö flytja
á elliheimili I kaupstað eöa kaupa
sér þar Ibúö, sem gæti hæglega
bundiö þvi bagga til frambúðarog
skapaö þvl áhyggjur á ævikvöldi
öfugt viö þaö sem sjónvarpsaug-
lýsingin segir frá DAS” Og slöar I
sama bréfi: „Hvað meö nýtingu
rlkisjaröanna I þessu efni? Er
þeim öllum svo vel ráö-
stafaö?Dæmi þekki ég um hiö
gagnstæöa en veit raunar um vel
setnar og vel hýstar jaröir meö
fyrirmyndarbúskap, og mætti
ekki alveg hugsa sér aö rlkiö
keypti jaröir til þess sem ég hef
verið aö minnast á og geri betur
slöar. Varla væri fjármunum
rlkisins betur variö ef vel tækist
til um framkvæmdina sem ég efa
ekki aö létt yröi ef rétt yröi aö þvl
staðiö.”
Og að lokum ein enn tilvitnun
enn úr bréfinu meö leyfi hæstvirts
forseta: Frumskilyröi tel ég þaö
að vel takist til meö ráösmenn á
svona búum sem gæti gert alla
ánægöa, skapað þeim vinnutæki-
færi eins og unnt væri og séö um
að búiö I heild skilaöi aröi, þó ekki
yröium neinn ágóöa aö ræöa sem
máli skipti, enda ekki meiningin.
Ég sé aö þú ert meö tillögu um
' iðnað I sveitum. Gæti þaö ekki
komiö þarna til viöbótar
búskapnum. Ekki hugsa ég mér
neina framleiöslu aö ráöi á þess-
um jöröum, enda á slfkt nú vlst
ekki upp á paiiboröiö hjá mörgum
I dag þó vel megi segja mér aö
þetta eigi eftir aö breytast.”
Bréfið endar þessi greindi maö-
ur meö hvatningu til mln um að
láta a.m.k. kanna máliðog hreyfa
þvi inni á Alþingi. Þetta hef ég
gert meö þessari tillögu og hef þó
raunar ekki enn gert fyllilega upp
viö mig endanlegt form og fyrir-
komulag, ef einhver hreyfing
kæmist á málið.”
Röskun á högum
aldraðs fólks
i sveitum
Síöar I ræöu sinni sagöi Helgi
Seljan:
„Eitt meö þvl alvarlegra sem
blasir viö okkur varðandi allt of
Tillaga Skúla Alexanderssonar og Guðrúnar Hallgrimsdóttur:
U pplýsingaskylda um
ríkisframkvæmdir
Skúli Alexandersson og Guörún
Hallgrimsdóttir hafa lagt fram á
Alþingi tillögu til þingsályktunar
— um upplýsinga- og merkinga-
skyldu viö rfkisframkvæmdir.
TiIIaga þeirra hljóöar svo:
„Alþingi ályktar aö skora á
rlkisstjórnina aö hlutast til um aö
viö allar nýbyggingar og meiri
háttar framkvæmdir á vegum
rikisiné, rlkisstofnana og viö
framkvæmdir, sem rlkiö er
a.m.k. helmingsaðili aö, veröi viö
upphaf framkvæmda sett upp
skilti sem á veröi skráöar upp-
lýsingar um framkvæmdina.
Slfkt skilti veröi uppi allan fram-
kvæmda- eöa byggingartlma.
Félagsmálaráöherra setji
reglugerö um gerö sllkra skilta.”
I greinargerö meö tillögunni
segir m.a.:
„Almenningur á sæmilega
greiöan aögang aö upplýsingum
um hversu mikiö fé er veitt til
hinna ýmsu verkefna á fjárlögum
hvers árs, en upplýsingar um
þaö, hvernig féö nýtist — I hvaö
fjármagnið fer, koma sjaldan
fram þannig aö almenningur hafi
aögang aö. Þar sem mannvirki
eru reist á vegum rfkisins og
Skúli Alexandersson.
kostuö af almannafé er sjálfsagt
aö þau séu vel merkt þannig aö
byggjandinn, þ.e. almenningur,
sjái.hvaö sé veriö aö framkvæma
á hans kostnaö, og geti fylgst
nokkuö meö hvernig fram-
kvæmdum miöar áfram.
Framkvæmdir má rekja meö
stóru og greinargóöu skilti, er
komiö veröi fyrir á áberandi staö!
Upplýsingar á sllku skilti væru
t.d.: Heiti mannvirkis,
byggingaraöili, tilgangur, nöfn
verkfræöings, arkitekts og ann-
arra hönnuöa, verktaka og
stjórnenda.
Þessar upplýsingar gætu oröiö
mönnum hvatning til aö stytta
framkvæmdatlma og botnplötum
og grunnum, sem standa óhreyfð-
ir f mörg ár, mundi fækka. Auk
hinnar sjálfsögöu upplýsinga-
þjónustu mundi slfk merking geta
oröiö til þess aö drifin yrðu af
byrjuö og hálfnuö verk og fram-
kvæmdir ekki látnar standa yfir
of langan tíma.” —þm
margt fólk er sú mikla og snögga
llfsvenjubreyting og oft algjör
röskun, sem á högum þess veröur
viö þaö t.d. aö flytjast inn á elli-
heimili. Þessi þingsályktunartil-
laga beinist aö könnun á þvf
hvernig e.t.v. sé unnt aö taka aö
hluta á þessu vandamáli hjá þvi
fólki, sem veröur aö þola hér
mest umskipti og röskun á öllum
högum slnum þ.e. aldraö fólk I
sveitum. Sem betur fer á mikill
hluti þess kost á athvarfi heima
hjásér allt tilhinsslöasta, enhins
vegar munu þó dæmin fleiri, ekki
slst vegna þeirrar miklu fólks-
fækkunar, sem I sveitum hefur
oröiö og slöur en svo sér nú fyrir
endann á
Rikiö á margar ágætar jaröir
um land allt, sumar vel hýstar og
vel setnar, aörar annaö hvort,
enn aörar eyöijaröir eöa þvl sem
næst. Okkur flutningsmönnum
þykir fullkomin ástæöa til aö
kanna möguleika á nýtingu ein-
Framhald á bls. 13
r
Skattalœkkun
Viö höldum áfram aö birta dæmi um áhrif breytinganna á
álagningarkerfi tekjuskatts fyrir lágtekjufólk, einstæöa for-
eldra og barnafjölskyldur.
Boriö er saman hvaö fólk heföi þurft aö greiöa I tekjuskatt nú I
ár (eöa fengiö greitt I formi barnabóta) annars vegar samkvæmt
gamla skattkerfinu, og hins vegar eftir þeim nýju álagningar-
reglum, sem Alþingi hefur nýlega samþykkt aö tillögu Ragnars
Arnalds.
1 sumum dæmanna er um „öfugan” tekjuskatt aö ræöa, þaö er
aö segja menn borga engan tekjuskatt, en fá meiri eöa minni
hluta sjúkratryggingargjalds og útsvars greiddan af rikinu I
formi svokallaös ónýtts persónuafsláttar frá tekjuskatti, — eöa
beinllnis borgaö út I formi barnabóta.
í dæmunum er jafnan viö þaö miöaö, aö tekjur hafi á slöasta
ári hækkaö um 45%, þaö er til jafns viö hækkun verðlags. Einnig
er jafnan viö þaö miöaö, aö frádráttur samkvæmt eldra kerfi
hefti numiö 5% af tekjum, en hann gat auðvitað veriö meiri eöa
minni I reynd, og aö frádráttur samkvæmt nýja kerfinu sé nú
lögboðinn lágmarksfrádráttur einstaklinga kr. 550.000. — eöa
10% af tekjum eftir þvl sem viö á. Frádrátturinn getur nú veriö
meiri I reynd, en ekki minni.
Dæmin sem viö birtum eru reiknuö af embætti rfkisskatt-
stjóra.
Dæmi VII
Einstætt foreldri meö tvö börn innan 7 ára aldurs. Tekjur 1979
kr. 3.000.000,- (Munum aö dagvinnutekjur Dagsbrúnarverka-
manns voru samkvæmt taxta um kr. 2.500.000.-).
Gamla skattkerfið:
Samkvæmt þvf heföi fjölskylda fengiö I „öfugan” tekjuskatt
upp I greiöslu sjúkratryggingargjalds og útsvars og aö hluta
greitt út sem barnabætur kr. 467.686.-.
Nýju álagningarregiurnar:
Samkvæmt þeim fær þessi fjölskylda I „öfugan” tekjuskatt
upp I greiöslu sjúkratryggingargjalds og útvars og aö hluta
greitt út sem barnabætur kr. 581.425.-.
Hagnaður þessa fólks við breytinguna er kr.
113.839/- í auknar ráðstöfunartekjur á þessu ári, en
það jafngildir 3,79% skattfrjálsri launauppbót á
allar tekjur síðasta árs.
Dæmi VIII
Hjón meö 3 börn, þar af 2 börn innan 7 ára aldurs. Tekjur eig-
inmanns áriö 1979 kr. 3.000.000.-. Tekjur eiginkonu kr. 1.000.000.-.
Gamla kerfið:
Samkvæmt þvi heföi þessi fjölskylda fengiö I „öfugan” tekju-
skatt upp I greiöslu sjúkratryggingargjalds og útsvars og aö
hluta greitt út sem barnabætur kr. 596.616.-.
Nýju álagningarreglurnar:
Samkvæmt þeim fær þessi sama fjölskylda greitt sem „öf-
ugan” tekjuskatt upp I sjúkratryggingagjald og útsvar og aö
hluta greitt út sem barnabætur kr. 820.000.-.
Hagnaður þessarar f jölskyldu af breytingunni er
kr. 223.384.- i auknar ráðstöfunartekjur í ár, en það
jafngildir 5,58% skattfrjálsri launauppbót á allar
tekjur þessara hjóna á síðasta ári.
L!'.
eiri dæmi
á morgun