Þjóðviljinn - 09.05.1980, Blaðsíða 9

8 SIÐA — ÞJ6ÐVILJINN Föstudagur 9. mal 1980
„Allan þann tíma sem bygging nýrrar flugstöðvar á
Keflavíkurflugvelli hefur verið í deiglunni hefur
Arkitektafélag íslands fylgst náið með framgangi máls-
ins. Frá 1974 hef ur félagiðöðru hverju gert ályktanir eða
fyrirspurnir til utanríkisráðuneytisins og brýnt fyrir
stjórnvöldum að gæta íslenskra hagsmuna með því að
fela íslenskum hönnuðum forystuhlutverk í gerð þessa
mannvirkis”/ sagði Geirharður Þorsteinsson formaður
Arkitektafélags Islands um hina hörðu afstöðu félagsins
til flugstöðvarmálsins. Arkitektafélagið hefur hafnað
allri þátttöku sinna félagsmanna við hönnun byggingar-
innar og jafnframt lýst því yfir að starfsmenn Húsa-
meistara ríkisins vinni nú að verkinu í fullri óþökk
félagsins.
^ -,V' K; 'v/ ';V;U
Ll:

Greinargerd
til stjórnvalda
„Krafa félagsins er a& islenskir
arkitektar annist aö öllu leyti
hönnun þessa mikla mannvirkis
verki loknu á haustmánuöum 1979
aö bygginganefndin snýr sér til
islenskra hönnuöa og býöur þeim
aö ganga inn I verkiö. Eins og til-
boöiö lá fyrir sýndist ekki vera
um annaö en e.k. uppáskriftar-
aöild aö ræöa en byggingaleyfi
fæst ekki nema islenskir aöilar
„Ekki hægt

Núverandi flugstöövarbygging var reist 1948 og var ætlaö aö endast I 20 ár. Siöan hefur hún veriö endurbætt og bætt viö hana.
aö ganga að 50% höfundarrétti
með fullri reisn
55
en njóti á eölilegan hátt ráö-
gjafarþjónustu erlendra sérfræö-
inga”, sagöi Geirharöur. „50%
höfundarréttur fullnægir engan
veginn okkar kröfu. Félagiö hefur
nýlega sent stjórnvöldum
greinargerö vegna málsins og
óskaö eftir viöræöum viö utan-
rikisráöherra I von um aö máliö
veröi tekiö upp á nýjum forsend-
um.”
Uppáskriftar-
aðild
— Eru félagsmenn einhuga i
þessu máli?
„Félagsfundur 18. desember
s.l. staöfesti ákvöröun stjórnar
um aö hafna tilboöi bygginga-
nefndar og banna félagsmönnum
aö taka þvi. Ég tel engan vafa aö
þessi ákvöröun er I samræmi viö
vilja yfirgnæfandi meirihluta
félagsmanna, þótt ekki sé
kannski 100% samstaöa I þessu
máli fremur en öörum.”
— A hverju byggist þessi af-
staöa félagsins?
„Bygginganefndin haföi sjálf
áriö 1978 tekiö aö sér hlutverk
hönnuöar I samvinnu viö banda-
rlska arkitekta og lokiö 30% for-
hönnun verksins, en henni þarf aö
vera lokiö áöur en byggingin fæst
tekin inn á fjárlög I Bandarikjun-
um. Þaö er ekki fyrr en aö þvi
skrifi uppá beiönina og Ieggi hana
fyrir.
Óraunhœfur
frestur
1 30% hönnun eru fólgnar
miklar ákvaröanir um innra
fyrirkomulag I byggingunni og i
henni eru llka fólgnar fyrstu til-
lögur aö útliti. 30% hönnun felur
þvi I sér miklu meira en helming
af grundvallarákvöröunum um
útlit og fyrirkomulag ef þaö á
ekki aö endurskoöast aö verulegu
leyti. 1 tilboöi bygginganefndar-
innar voru Islenskum arkitektum
boönir 3 mánuöir frá október til
febrúar 1980 til aö endurskoöa
þessa forhönnun og siöan frá
febrúar til október 1980 til aö full-
ljúka verkinu tilbúnu til útboös,
meö 50% höfundaraöild. Alit
stjórnarinnar var aö þessir tlma-
frestir væru svo stuttir aö óraun-
hæft væri aö tala um Islenska
hönnunaraöild og þvl var tilboö-
inu hafnaö.
Aðeins til
málamynda?
Fyrsta áætlunin um stæröar-
þörf flugstöövarinnar var mjög
röng og enn er ekki upprættur sá
grunur manna aö henni sé ennþá
ætlað aö veröa stærri en aöstæöur
gefa tilefni til. Meö 2ja til 3ja
mánaöa vinnu I endurskoöun.
hönnunarinnar er ekki hægt jafn-
framt aö setja sig inn I forritunina
og meta þær spár sem stæröin
byggist á, þ.e.a.s. ef menn vilja
setja sig inn I þetta af fullri alvöru
en ekki aöeins til málamynda.
Þegar engir arkitektar fengust
til aö ganga aö þessu tilboöi fól
forsætis- og utanrlkisráöherra
húsameistara rlkisins aö taka aö
sér hlut Islendinga upp á 50%
hönnunaraöild.”
Aðstaða
r
Islendinga betri
— Eru erlendir hönnuöir betri
en íslenskir?
„Islenskir arkitektar hafa
verulega miklu betri aöstööu til
þess aö meta allar aöstæöur og Is-
lenskt fjármögnunarþol. Þeir
hafa einnig yfirburöaaöstööu til
aö llta raunhæfum augum á
stæröarþarfir, enda er þaö sl-
endurtekiö viöfangsefni íslenskra
hönnuöa aö aðlaga erlendar stór-
hugmyndir Islenskum smáþörf-
um. Þá hafa Islenskir hönnuöir
allan kunnugleika um Islenska
veöráttu, byggingarefni og heföir
i byggingaframkvæmdum og
Geirharöur Þorsteinsson: Viö
teljum aö þessi þróun hafi skaöaö
hiut islenskra hönnuöa.
byggingarlist auk þekkingar á
reglum sem um byggingar gilda.
Þessi sérstaöa islenskra hönnuöa
er viöurkennd I lögum þar sem
segir aö þeir skuli hanna islensk
mannvirki.
segir
Geirharður
Þorsteinsson,
formaður AÍ
Metnaðarmál
Islenskir hönnuöir myndu llta á
flugstööina sem fyrstu höfn, —
sem inngang i landiö og leggja
metnað sinn I aö hús sæmdu sér
sem slik. ÞaÖ er aftur afskaplega
óliklegt að erlendir hönnuöir, sem
kannski éru aö gera slna tlundu
eöa tuttugustu flugstöö, fyllist
metnaöi gagnvart þessu atriöi.
Þaö er heldur ekki sæmandi aö
láta erlenda aöila ráöa svo stór-
um mannvirkjum sem skipta
miklu I umhverfinu og nærri þvf
niöurlægjandi fyrir Islenska
hönnuöi sem leggja metnaö sinn I
aö þeirra myndugleiki komi fram
I íslenskum mannvirkjum.
Jafnvel þótt erlendir hönnuöir
myndu gera jafn vel eöa betur I
einstökum verkefnum, þá er frá-
leitt aö nota ekki verkefni af
þessu tagi til aö þróa Islenska
verkmennt. Þaö er okkur ósam-
boöiö aö láta útlendinga þjálfast
af islensku viöfangsefni og taka
þannig þau átök úr höndum Is-
lendinga sem þeir þurfa til aö
geta staöið sig I samkeppni viö út-
lendinga.
Skólabrœður
okkar”
Þegar rætt er um samanburö á
Islenskum hönnuðum og erlend-
um þá vill þaö oft gleymast að
þessir erlendu hönnuöir eru
skólabræöur okkar, — viö höfum
lært I sömu skólum og þeir. ís-
lenskir arkitektar hafa yfirleitt
yy
sýnt sig vera vei ytir meöallagi I
öllum skólum og viö eigum fjöjd-
ann allan af mönnum sem sýnt
hafa góöan árangur. Islenskir
hönnuöir ættu þvl I þaö minnsta
aö standa jafnfætis erlendum þó
auövitaö viöurkennum viö þörf-
ina á erlendri ráögjöf,einkum I
sérhæföum byggingum sem
þessari.”
Ekki of seint
að snúa við
— Búist þiö viö einhverjum viö-
brögöum frá stjórnvöldum nú?
„Viö þurfum auövitaö aö sækja
sllk viöbrögö, leita eftir viötölum
og þess háttar. Stjórnvöldum ætti
ekki aö koma á óvart er félagið
lýsir nú óánægju sinni meö
hvernig þessi mál hafa þróast.
Við teljum aö þessi þróun hafi
skaðaö hlut Islenskra hönnuöa og
störf húsameistara rikisins og
starfsmanna hans aö þessu nú eru
Ifullri óþökk félagsins. Viö teljum
aö ekki sé of seint aö snúa aftur og
láta Islenska hönnuöi vinna þetta
verk sem fullveöja höfunda meö
100% höfundarrétti. Til þess aö
svo megi veröa þarf auövitaö aö
meta hvaöa hluta forvinnunnar
má nýta sem sérfræöilega ráögjöf
I staö þess aö skipta höfundar-
réttinum milli útlendinga og is-
lenskra hönnuöa. Verkiö heldur
áfram aö vera á ábyrgö Islenska
hönnuöarins meöan þaö er I bygg-
ingu og um alla framtiö og þvl er
ekki hægt aö ganga aö tilboöi um
50% höfundarrétt meö fullri
Ágrip af sögu málsins
I970skipaöi þáverandi utanrikis-
ráöherra, Emil Jónsson, nefnd til
að vinna aö undirbúningi bygg-
ingar nýrrar flugstöðvar á Kefla-
vikurflugvelli. Núverandi bygg-
ing var reist 1948 til bráöabirgða
og áætlaö aö hún myndi endast i
20 ár. Byggingin er úr timbri, og
er fyrir löngu komin yfir leyfilega
stærö timburhúsa hvaö snertir
brunavarnir. Kostnaöur við við-
hald hefur veriö mjög mikill síö-
ustu árin. Bygginganefndin fól
frönsku fyrirtæki og siöar dönsku
aö gera tillögur um gerö og stærö
mannvirkjanna.
1974 var meö breytingu á
„varnarsamningi” Islands og
Bandarlkjanna ákveöiö aö aö-
skilja umráöasvæöi hersins og al-
ménna flugumferö. Var þá
ákveöiö aö Islendingar myndu
kosta flugstöövarbygginguna en
Bandárlkjamenn sjá um aöra
þætti, þ.e. breytingar utanhúss
sem snerta flugbrautir, bilastæöi
o.þ.h.
1975 varö ljóst aö upphafleg
áætlun franska fyrirtækisins var
allt of stór i sniöum. 1 henni haföi
m.a. verið áætlaö aö farþega-
fjöldi sem um vöíiinn færi áriö
1990 yröi 5 miljónir en hann var
1978 550 þúsund. Af þessum sök-
um var ákveöiö aö minnka bygg-
inguna, en aöeins um 30%.
1974—1977 fóru fram ýmsar um-
leitanir islenskra sjórnvalda (i
utanrikisráöherratiö Einars
Agústssonar) til aö fá Banda-
rikjamenn til þátttöku I bygging-
unni pjálfri en árangurslaust.
1977samþykktu Bandarikjamenn
þó aö taka þátt I kostnaöinum á
þeirri forsendu aö byggingin
gegndi jafnframt þvi hlutverki aö
„vera til taks sem sjúkrahús og I
almannavarnarskyni”. Þetta var
árangur ferðar Einars Agústs-
sonar til Bandarikjanna. Jafn-
framt buöust Bandarikjamenn til
aö annast hönnunina aö fullu.
1978 var skipuö ný bygginganefnd
og henni faliö aö kanna á hvern
hátt islenskir hönnuöir gætu átt
aöild aö hönnun byggingarinnar,
og veröur niöurstaöa nefndarinn-
ar sú aö skipta höfundarréttinum
til helminga milli Bandarikja-
manna og tslendinga (co-author-
ship).
Samkvæmt ósk þáverandi
utanrikisráöherra, Benedikts
Gröndals tekur bygginganefndin
að sér hlutverk hins islenska
hönnuöar á byrjunarstigi verks-
ins, en bandariskir arkitektar eru
ráönir strax. Með þeim hætti var
árið 1979 lokið 30% af hönnun
byggingarinnar en þaö er sá hluti,
sem Bandarikjamenn gera kröfu
til aö fyrir liggi áður en ákvöröun
er tekin um fjárframlög.
Haustiö 1979 leitar bygginga-
nefndin loks eftir samstarfi viö
islenska arkitekta og býöur þeím
endurskoöunarrétt á útlitsatriö-
um fram ffebrúar 1980 og aö full-
ljúka verkinu til útboös I október
á þessu ári. Stjórn og félags-
fundur Arkitektafélags tslands
hafnaöi þessu tilboöi, og 6 arki-
Emil
Einar
tektastofur sem leitaö var til
geröu þaö einnig.
í janúar 1980 fól þáverandi for-
sætis- og utanrikisráðherra,
Benedikt Gröndal, húsameistara
rlkisins aö gerast hönnunaraöili
fyrir Islands hönd og er nú unniö ði
að teikningum á vegum embættis i
hans, þrátt fyrir bann Arkitekta- i
félags Islands.
Benedikt
Aætlaöur by ggingakostnaöur
stöövarinnar var 1979 um
I6milljaröar króna. Þar af munu
Bandarikjamenn tilbúnir aö
greiöa 6-7 miljaröa auk 10
miljaröa i breytingar á flugbraut-
um og ööru utanhúss.
Heimildir: Arkitiöindi,
fréttabréf Aí og skýrsla
utanrikisráöherra til
alþingis.
Föstudagur 9, niaí 1980 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
á dagsitrá
>011 þessi atriði eru í sterkri mótsögn
við Marxismann og þann sósíalisma
sem við sjáum í framkvæmd í
heiminum í dag, og ekki síður í
andstöðu við vestrænt auðvaldsskipulag.
Einar
Eyþórsson
lýöurinn er ekki einungis arö-
rændur efnahagslega, — I raun-
inni er það arörán léttvægt i
mörgum þróuöum löndum, miöaö
viö andlega arörániö sem felst i
meiningarlausri og tilbreytingar-
lausri vinnu og valdaleysi á
vinnustað. Þetta auömýkjandi llf
bætir fólkiö sér svo upp með
neyslu.kaupum á efnislegum lifs-
gæöum. Þetta fyrirkomulag
eykur þjóöarframleiösluna,
meöan hráefni og orka eru fáan-
leg.
Mikið af þessum hráefnum og
orku er sótt til þriöja heimsins
svokallaöa, þeirra landa sem liða
efnislegan skort. Má þvi segja að
rikidæmi vesturlanda byggi til-
veru sina á fátækt þriðja heims-
Hugsjónir og Marxismi
Upphaf tuttugustu aldar er i
margra hugum timabil hugsjóná
og bjartsýni. Þetta var timi
stórra uppgötvana i visindum og
tækni, veröldin virtist vera á
miklum framfaravegi. Þá tóku út
þroska sinn hugsjónahreyfingar
sem hafa fylgt okkur fram á
þennan dag. Nægir þar aö nefna
ungmennafélögin og samvinnu-
hreyfinguna, og þá ekki slöur
verkalýöshreyfingu og sósial-
isma.
Sósialistar, sem sækja mest af
hugmyndum sinum til þýska
heimspekingsins Karls Marx,
vilja kannske siöur vera kallaöir
hugsjónamenn (eöa idealistar)
þar sem þeir telja sig gjarnan
boðbera stjórnmálalegra visinda
þar sem Marxisminn er, og vilja
þá lita á stjórnmálabaráttu sína
sem visindastarf. Aö visu er
Marx I mótsögn viö sjálfan sig,
þar sem hann i ööru orðinu er
ólmur I aö breyta heiminum 1
staöinn fyrir aö láta sér nægja aö
skoöa hann og skilgreina eins og
fyrirrennarar hans I heimspek-
ingastétt, en I hinu segist hann
hafa sannaö aö heimurinn breyti
sér sjálfur samkvæmt visinda-
legu lögmáli. 1 seinna tilfellinu er
helst aö skilja aö sósialisminn
fylgi á eftir auövaldsskipulaginu
á sama hátt og vor fylgir vetri.
Taki maöur þetta lögmál bókstaf-
lega veröur vægast sagt auövelt
aö vera sóslalisti, — þá ætti aö
duga aö biöa meö hendur I skauti
eftir hlákunni og gróandanum. Ef
sósialistar tryöu þessu sjálfir
væru samtök þeirra sennilega
meira I likingu við Votta Jehova
en þau baráttusamtök sem þeir
hafa myndað meö sér á þessari
öld.
Sálarkreppa Marxista
Aöalsmerki sósialista hefur
einmitt veriö aö hafa fleiri og
betri hugsjónir en annaö fólk, —
aö vilja breyta þjóöfélaginu til
réttlátari vegar.
A þessum grundvelli hafa þeir
fengiö i liö meö sér mikiö af
hjartahreinu ungu fólki. Róttækni
höföar alltaf til ungs fólks, og þar
sem vinstri sinnaöir hópar hafa
sýnt mesta róttækni i orðum og
geröum hafa þeir laöaö til sin
unglinga meö réttlætistilfinningu
og óróleika I blóðinu. Þaö liggur
nærri aö sósialisk hreyfing hafi
haft einokun á þvi aö „eiga sér
hugsjón” siöustu áratugina, hrút-
leiðinleg dægurpólitlkin rekin af
„kerfisflokkum” hefur ekki hatt
minnsta möguleika á að keppa
viö hana um ungar sálir. 1 skjóli
bessarar einokunar hefur ját-
endum marxlskrar trúar verið
gefin ótrúleg lífsseigla gegnum
langvinnar þrengingar. Hvaö
eftir annaö hefur veriö nauösyn-
legt aö laga heimsmyndina aö
kenningunni, verja fjölbreytileg
glæpaverk „fyrirmyndarrikja” I
austri og skýra al’t saman út eftir
kúnstarinnar reglnm. Slikar út-
skýringar á geröum Sovétrikj-
anna gerast nú æ sjaldgæfari,
enda þarf sterka sannlæringu til
að halda lifi I trúnni á aö Sovét-
rikin séu endurhoidgun hug-
sjónarinnar um þjóöfélag frelsis
og réttlætis. Fram á þennan dag
hefur þó trúin á Alþyðulýðveldið
Kina, og jafnvel Kimpúcséu
rauöu Kmeranna sem slikar
endurholdganir átt sér allmarga
formælendur. Undanfariö hefur
þó sú trú lika hlotiö erfiöari lífs-
skilyröi. Klna hefur opnaö faöm-
inn fyrir vestrinu, — þar meö
töldu kóka kóla og auöhringum,
og kommúnlskir valdhafar I
Kampútséu reyndust hafa af-
rekaö þaö helst aö breyta landinu
I eitt risavaxiö sláturhús og mun
engin rlkisstjórn sögunnar hafn
komist I hálfkvisti við þá I ciugr.-
aöi viö aö myröa eigin þegna, ef
miðaö er viö höföatölu.
Nú er þó þrátt fyrir allt svo
komið aö sálarkreppa hugsjóna-
fólks á vinstra kanti er oröin
alvarleg farsótt. Þaö er orðiö
býsna erfitt aö telja sjálfum sér
trú um aö kenningin hafi ekki
orðiö fyrir neinum skakkaföllum
þrátt fyrir þaö aö allar tilraunir
til aö framkvæma hana hafi
valdiö sárum vonbrigöum.
Spumingin er hvort kenningar
Karls Marx og fyrirheitin um
sósialiskt þjóöskipulag hafi
nokkurt gildi lengur sem hugsjón
— og um leiö hvort ungar sálir
sjái nokkra huggun lengur á
vinstri kanti stjórnmálanna.
Vinstri íhaldsstefna?
Þessi spurning veröur ágengari
þegar viö litum á baráttu vinstri-
sinna siöustu árin. Baráttan ber
ekki svip af „þvl nýja” sem sækir
fram til að velta því gamla, — til
aö „boöa kúgun ragnarök”,
heldur hefur hún fyrst og fremst
verið varnarbarátta. Auk þess
sem staðið hefur veriö I ströngu
viö að verja sósialisk riki gegn ill-
gjörnum árásum andstæðing-
anna, ber mikið á varnarað-
gerðum fyrir „þaö sem áunnist
hefur”. Lifskjörin eru varin,
röskun á búsetu hindruö, komiö I
veg fyrir erlenda stóriöju, kaup-
félög og rikisfyrirtæki varin
(sem spirur aö félagslegum
eignarrétti á framleiöslutækjum),
þjóöleg og heföbundin menning
varin gegn erlendum áhrifum
o.s.frv..Slik varnarbarátta getur
veriö góöra gjalda verö i sjálfu
sér, en hlýtur að fela i sér viöur-
kenningu á þvi aö þjóðfélagiö sé I
rauninni harla gott eins og þaö er
og tryggast aö breyta þvi sem
minnst.
En hvaö veldur þvi aö svona er
komiö?
Mér sýnist vandinn liggja I þvi
aö landabréfiö (kenningin) sé
orðiö svo ólikt sjálfu landslaginu
(þjóöfélaginu) aö ógerningur sé
aö rata með svo óhentugt hjálpar-
tæki.
Sósialiskir flokkar sem ekki
vilja afneita Marx og hans
fræöum standa frammi fyrir
skringilegu vali: annaöhvort að
játa kenninguna i oröi en afneita
henni i verki (dæmi: Alþýöu-
bandalagiö) eöa þá aö játa kenn-
inguna i orði og halda sig frá
verki (dæmi Marxistar-Lenin-
istar). Þaö sýnir sig nefnilega aö
kenningin er varla nothæf til
neins nema gáfulegra rökræöna
milli „lesinna” stúdenta, — i
alvörupólitlk er hún eins og fiskur
á þurru.
Hvorugur valkosturinn er
sigurstranglegur til aö safna
stuöningsfólki meöal æskunnar. I
fyrra tilfellinu er kenningin notuð
sem „agn” I áróöursveiðiskap
flokksins, — en hinir ungu og rót-
tæku sjá fljótt aö þar skortir
alvöruna aö baki og taka aö saka
flokkinn um hentistefnu og krat-
isma. Þessir sömu róttæku menn
kunna þá um stund að ánetjast
hópum sem valiö hafa hinn val-
kostinn, aö læra Marx og Lenin
utanbókar en dæma um leið sjálfa
sig úr leik i alvörupólitikinni. Þó
er hætt viö aö þeim leiöist þófiö I
þeirri vist, ef þeir hafa hug á að
koma einhverju til leiöar i rétt-
lætisátt.
Græn pólitik,
arftaki Marxismans?
Nýjar róttækar hreyfingar sem
hafa látiö Marx sigla sinn sjó tóku
aö skjóta upp kollinum fyrir ca 10
árum síöan I flestum vestrænum
löndum, og geta nú sumstaöar
mælt sig viö sósialistiska flokka
hvaö styrk varöar. Þessir hópar
kenna sig ýmist viö vistpólitik eöa
bara viö græna litinn. Þeir beita
sér jafnt gegn rányrkju á
náttúrunni og rányrkju á
manninum sjálfum, — rétti
mannsins til tilgangsriks lifs.
Þetta viröist kannske i fljótu
bragöi vera ákaflega almenns
eðlis, —- en i þessu felast alvar-
legar ásakanir til iönrikja heims,
bæöi I austri og vestri. Verka-
ins sem ekki hefur möguleika til
aö nota auölindir sinar til aö bæta
eigin lifskjör. Aö þvi er varöar
ollu og jarðefni má einnig tala um
arörán á óbornum kynslóðum,
þar sem þessi efni eru aðeins til I
takmörkuðu magni og óöum
gengur á byrgöirnar.
Meö því aö sóa dýrmætum auö-
lindum jaröar og eitra umhverfiö
meö úrgangi og styrjaldarrekstri
eru iönrikin á góöri leiö með aö
gera jöröina óbyggilega fyrir
komandi kynslóöir, bæöi manna
og annarra lifandi vera.
Ofantalin atriöi eru meöal
þeirra sem vistpólitiskir eöa
grænir hópar leggja mesta
áherslu á, og starf þeirra beinist
aö þvi aö finna nothæfar leiöir út
úr ófærunni. Græna pólitíkin er
engin fullsköpuö fræöikenning, né
eign neins eins lærimeistara.
Hugmyndastraumar úr ýmsum
áttum hafa komið saman og
myndaö eina heild.
Fræðin um samspiliö I
náttúrunni, vistfræöin.skipar hér
háan sess: skynsamleg nýting
auölinda og náttúruvernd eru
fyrsta boöorö. Sama má segja um
mannúðarstefnu, sem setur and-
lega velferö fólks ofar efnislegum
gæðum, og hagfræöi.sem snýst
um fólk fremur en hagvöxt og
gróöa. Valddreifing, alþýöuvöld
og lýöræöi eru lykilorö. Hugsjónin
er aö fyrirtækin veröi eign starfs-
fólksins og þeim lýöræöislega
stjórnaö. Sveita- og héraös-
stjórnir fái aukiö vald á kostnaö
rikisvaldsins, smáar einingar þar
sem manneskjan fær að njóta sin
leysi risafyrirtæki og
miöstjórnarvald af hólmi.
öll þessi atriöi eru i sterkri
mótsögn viö Marxismann og þann
sósialisma sem viö sjáum I fram-
kvæmd i heiminum i dag, og ekki
siöur I andstööu viö vestrænt auð-
valdsskipulag. Ég ætla ekki aö
fara mörgum oröum um hina svo-
kölluöu grænu pólitik, en i sem
stystu máli má segja aö hún tefli
ást á náttúrunni og manninum
gegn efnishyggju og rányrkjutil-
hneigingum kapftalismans og
marxiskra rikja.
Það hefur og sýnt sig aö vist-
pólitisku hreyfingarnar eiga auö-
veldara meö að fá fólk til liðs viö
sig en hinar hefðbundnu marxlsku
hreyfingar, þótt þær fyrrnefndu
séu ekki slöur róttækar. Ljóst
dæmi um þetta er baráttan gegn
kjarnorkunni i Evrópu. Þaðer þvi
úr þessum herbúöum sem vænta
má sóknar og nýrra landvinninga
meöal æskufólks, sem ber i
brjósti hugsjónir um betri og rétt-
látari heim.
Einar Eyþórsson.
Reykjavíkurborg undirbýr
Breytingar á aldurshámarki starfsmanna
Aö undanförnu hefur veriö aö
störfum nefnd til aö endurskoöa
reglur um aldurshámark starfs-
manna Reykjavikurborgar. Mun
nefndin nú vera i þann veginn aö
ljúka störfum og veröa þá tillögur
hennar sendar borgarráöi.
Asdis Skúladóttir er formaöur
nefndarinnar. Hún kvaö ekki viö
hæfi aö veita upplýsingar um til-
lögur nefndarinnar fyrr en hún
heföi lokiö störfum aö fullu. Hins-
vegar hefur Timinn gert þaö upp-
skátt hvaö I tillögunum felst, án
þess aö geta heimilda.
Samkvæmt þvl sem Tlminn
segir gera tillögurnar ráö fyrir
þvl, aö menn láti yfirleitt af störf-
um viö fyrstu mánaöamót eftir 71
árs aldur. Þó má ráöa sjötugan
mann, sem hættir störfum, i allt
aö hálft starf hjá borginni án þess
aö þaö skeröi lífeyrisréttindi
hans. Sé maöur ráöinn I fullt
starf á timakaupi frestast llf-
eyristaka án þess aö lífeyrir
hækki.
Skyldur er starfsmaöur aö láta
af störfum um næstu mánaöamót
eftir aö hann hefur oröiö 74 ára.
Þá segir Timinn nefndina
leggja til aö borgarráö taki upp
viöræöur viö Starfsmannafélag
Reykjavlkurborgar um aö breyta
reglu Llfeyrissjóös félagsins á
þann veg, aö starfsmaöur geti
hætt störfum aö hluta viö 65 ára
aldur en tekiö llfeyri sem svarar
þeim hluta vinnunnar, sem
lagöur er niöur. — mhg