Þjóðviljinn - 25.06.1980, Qupperneq 6

6 SÍÖA — ÞJÓÐVILJINN Mitivikudagur 25. júnf 1980.
Valdís Björgvinsdóttir:
Óskyldum hlutum
blandað saman
Er forsetakjörið val á traustasta
manninum eða barátta kynjanna?
Meö framboöi Vigdisar Finn-
bogadóttur til forsetakjörs hefur
aö vonum jafnréttisbaráttan
veriö sett töluvert á oddinn. Ber
sannarlega aö fagna þeim afar
mikla og ánægjulega áfanga i
þeirri baráttu, þegar kona, prýdd
ágætum hæfileikum gefur kost á
sér til kjörs i þetta háa embætti.
En jafnleitt er, aö ekki skyldi tak-
ast aö leggja réttilega útaf þess-
um áfangasigri, og jafnréttismál-
efninu sé beitt I kosningabarátt-
unni meö sllku kappi til fram-
gangs konunni meöal frambjóð-
enda, aö ruglast hafa I bland hin
eiginlega jafnréttisbarátta og
skyni skroppurinn áróöurinn.
Skulu nú færö aö þvi rök.
Mjög snemma i kosningabar-
áttunni skaut upp kollinum i
blaöagrein það rökhringl, aö
ekki eigi að kjósa Vigdisi ein-
göngu vegna kynferöis sins, — en
hinsvegar eigi aö kjósa hana
vegna þess aö nú sé tækifæri til aö
kjósa konu og ekki vist, aö annað
eins gefist i bráö til aö bera fram-
gangi islenskra jafnréttismála
glæsilegt vitni um viöa veröld.
Þessi undarlega rökfærsla hefur
siöan gengiö sem rauöur þráöur
gegnum áróöur Vigdlsarmanna,
þótt oft hafi hann maraö þar í
hálfu kafi. Reyndar hefur Vigdis
sjálf haldiö þvi dyggilega á lofti,
aö kjósendur ættu aö meta sig
sem mann viö hliö hinna mann-
anna i framboöi, en eftir siöustu
fjölmiölakynningum aö dæma
viröist oft býsna grunnt á þvl aö
frekar sé tilhneiging til aö fjalla
um forsetastarfiö út frá sérstööu
frambjóöandans sem kvenper-
sónu og fulltrúa Islands dætra
meö tilheyrandi sjarmeringum
heldur en að reifa þaö I málefna-
legri dýpt. Þetta kann aö vera
eölilegt og heiöarlegt og sýna
vissan vilja til aö gæöa forseta-
embættiö nýjum heföum. Þaö er
sjálfsagt, aö hver frambjóöandi
hafi sinn stil. En hitt er verra,
þegar svo er nú komið, aö fólk
þaö, sem tekur Vigdisi á oröinu og
vill gera upp hug sinn á málefna-
legum grundvelli m.t.t. forseta-
starfsins, er vænt um svik viö
málstaöinn, ef þaö leyfir sér aö
kunna ekki viö umræddan
stil hennar og komast aö þeirri
niöurstööu, aö einhver hinna hafi
heppilegri hæfni og reynslu til aö
gegna forsetaembættinu.
Er stefnu þessari fylgt eftir
meö meiri þunga og hörku en
margurhyggur, og veröa ekki sist
margir þeir, sem staöiö hafa
jafnréttisbaráttunni nær fyrir svo
miklum þrýstingi, aö þeir eru
uggandi viö aö tjá hug sinn til
þessara mála. Þannig er búiö aö
gera kynferöisáhersluna innan
ramma ofangreinds rökhringls aö
aöalatriöi I raun, þótt oft sé mjúk-
lega talaö, en fagleg umræöa um
verkefni dagsins, forsetaem-
bættiö, aö einskonar hálfkæringi.
Og óskyldum hlutum er blandað
saman: einsvegar val á traust-
asta manninum I ákveöiö, vanda-
samt embætti og hinsvegar bar-
áttunni milli kynjanna. Þvi
miöur.
Sé þetta ekki gert af ásettu ráöi
er þaö einfeldni. Sé hinsvegar
svo, er þaö blekking. Hvorugur
kosturinn er góöur og sist til þess
fallinn aö ljá jafnréttisbaráttunni
þann trúveröugleika og þá reisn,
sem hún veröskuldar og þarfnast.
Valdis Björgvinsdóttir
9074—3295
Jakob Benediktsson:
Veljum Vigdísi
Fynr tólf árum kusu Islendingar
I embætti forseta mann sem al-
þjóö vissi aö var góður fulltrúi is-
lenskrar menningar og einn varö-
veislumanna þess arfs sem er
grundvöllur íslensks þjóöernis.
Mikill meirihluti kjósenda leit svo
á aö einmitt sllkur maöur ætti aö
veröa þjóöhöföingi Islendinga, aö
náin tengsl hans viö islenska
menningu geröu hann aö samein-
ingartákni inn á viö jafnt sem út á
við. Reynslan hefur sýnt aö sú
skoöun var rétt. Meö þvi aö I sæti
forseta tslands sitji maöur eöa
kona sem allir viöurkenni aö sé
fulltrúi íslenskrar þjóömenningar
er lögö á þaö megináhersla, aö
þaö sem gerir okkur aö sérstakri
þjóö, þaö sem skapaö hefur okkur
sjálfstæöi, er framar öllu sú sér-
staka menning sem þróast hefur i
þessu landi allt frá þvi á land-
námsöld. Hún er þaö samein-
ingarafl sem sterkast er I hendi
íslensks þjóðhöföingja og traust-
astur bakhjall út á við.
En hvaö nú um Vigdisi
Finnbogadóttur I þessu
sambandi? Erhúnekki einmitt sá
forsetaframbjóðandi sem likleg-
astur er til þess aö varöveita og
halda fast viö þessa sérstööu is-
lensks þjóöhöföingja ? Þessu tel
ég tvfmælalaust verði aö svara
játandi. Vigdis hefur alla buröi til
þess aö vera imynd íslenskrar
þjóömenningar, jafnt gagnvart
erlendum aöiljum sem innlend-
um. Þar eiga lifsviöhorf hennar
rætur slnar, og um þau mun hún
standa vörö.
Vigdls Finnbogadóttir hefur
alla sína starfsævi unniö að
Islenskum menningarmálum,
gjörþekkir landiö, sögu þess og
bókmenntir, og hún er nógu vel
kunnug öörum þjóöum til þess aö
gera sér fulla grein fyrir sérstööu
okkar Islendinga og þeim vanda
sem sífellt blasir við smáþjóö
þegar hún reynir aö varöveita
sérkenni sín og menningararf.
Þetta skiptir meira máli en
póiitisk reynsla, eins og sannast
hefur á núverandi forseta Is-
lands. Meö þvi aö kjósa Vigdisi
Finnbogadóttur á sunnudaginn
kemur tryggjum viö þaö aö
forseti Islands veröi framvegis
sem hingaö til glæsilegur fulltrúi
Islenskrar þjóömenningar og
sameiningartákn allra Islend-
inga. Jakob Benediktsson
Félagi Frans,
Eftir þá þjáningu, sem ég
óviljandi hef bakaö þér, finnst
mér þú eiga þaö skiliö aö vita
hver ég er. Nafn mitt er Jórunn
Siguröardóttir, ég er_þýskmennt-
aöur leikari og sú hin sama
..vesalings stulkukind " sem var
,,sett í þetta", aö þýöa yfir á
Islensku þaö,sem Wolf Biermann
mæltiaf munni fram,á tónleikum
hans i Háskólabiói þann 12. 6.
1980. Hér meö vil ég koma á
framfæn minu innilegasta
þakklæti fyrir samhug og
skilning, sem þú sýndir mér
i greinarkorni þinu á þjóö-
hátíöardaginn. Jafnvel þó aö
mér f innist synd aö þú skulir vera
aö eyöa kröftum þinum og rit-
snilld á opinberum vettvangi i
slika tilfinningavellu. Eg var og
er alveg nógu gömul til þess aö
bera ébyrgö geröa minna og vita
hvaö ég er aö gera. Þar eiga þeir
listahátiöarstjórar enga sök,
hvorki þeir né nokkrir aörir
g'nntu mig eöa gullbuöu til þessa
verks En ég skil lika þina afstööu
mæta vel, þaö er alveg óþolandi
aö láta einhvern tyggja ofan i sig
eitthvaö, sem maöur þegar veit.
En hugsaöu til hmna, jafnvel þó
aö þeir hafi veriö i minnihluta,
sem heföu ekki fengiö notiö neins
eöa sáralitils af þvi sem fram
fór, ef þió sem kunniö ykkar
þýsku upp á tiu heföuö ekki látiö
þetta ganga yfirykkur. Heföi þaö
ekki veriö svolitiö óréttlátt bæöi
viö þá og málefniö? Og mikil
ósköp, gagnrýni þin er á margan
hátt réttmæt, þó ég telji mig hafa
staöist sveinsprófiö umrætt kvöld
og sé þeirrar skoöunar aö vorkun-
Sælir
eruð þér
sem nú
grátið
því þér
munuð
hlæja
semi muni allra kennda sist
hjálpa mér til meistara á þessu
sviöi sem og öörum.
Aö lokum, minn kæri Frans, ég
held aö ástæöan íyrir þvi aö
brjóst þitt neitaöi aö fyllast
byltingarkenndum fögnuöi hafi
hvorki veriö hinar ,,ófullkomnu
ytri aöstæöur" né nærvera min.
Heldur miklu frekar hin svikna
vænting þin um fullkomna syn-
ingu listamannsins Wolfs Bier-
manns, sem vekti baráttugleöi
þina úr dvala. Eg vona satt aö
segja aö ég hafi á röngu aö
standa, þvi aö styrkur Wolfs Bier-
manns liggur m.a. i þvi aö
takmark hans er ekki aö vera
meö fullkomna, hnökralausa syn-
ingu né heldur litur hann á sjálfan
sig fyrst og fremst sem lista-
mann. Hann er — og þaö veist þú
lika vel — ástriöufullur kommún-
isti, sem berst á sinn hátt viö
drekann i sinu eigin landi. Viö
skulum hefja baráttuna viö
drekann i okkar landi og ekki
vera aö sýnast meö tittlingaskit.
Um leiö og ég læt þessum oröa-
skiptum lokiö af minni hálfu
langar mig til aö senda þér eitt af
nýjustu ljóöum Biermanns.sem
enn hefur ekki birst á prenti.
Tief bewegt sein ist was schönes
besser ist sich selbst bewegen.
Also lass dich hiei von mir nicht
an den Liederschnuller legen.
Kevolution^re Stimmung
lutschen bin ich UberdrUssig.
Kampfbetonte Lieder sind
in echten Kámpfen UúerflUssig.
W.B.
Meö bestu kveöju,
Jórunn.
BRÉFKORN TIL
JÓRUNNAR
Félagi Jórunn Siguröardóttir.
Vlst er ég allfeginn aö mega nú
ávarpa þig meö nafni — og
raunar rann upp fyrir mér undir
Eyjafjöllum, á leiö I eitt hiö ágæt-
asta Kommatrimm, aö ég heföi
áritun þlna ilka undir höndum,
eöa nánar til tekiö á hvitum miöa
miöja vega I prentaðri útgáfu af
söngleikjum Der Dra-Dra eftir
Wolf Biermann. Og finnst mér nú
sem ég sé á leiöinni meö aö eign-
ast — ja, ef ekki ágætan vin, þá i
þaö minnsta vígreifan förunaut á
Göngunni löngu. Skrttiö aö vera
kommi.
Nú — en i annan staö varö ég
þessum laugardagspistli þinum
litt feginn. Fyrirspurn minni á
þjóðhátiöardegi var nefnilega
EKKI beint til ÞIN heldur til
stjórnar Listahátiöar. Nota ég nú
tækifæriö og Itreka fyrirspurn
mina. Kannski veröur henni
frekar svaraö ef ég ljæ henni per-
sónulega áritun, t.d. örnólfur
Arnason eöa Njöröur P. Njarövik.
Mig skiptir litlu hver af þessum
heiðursmönnum svarar. Hins-
vegar þykir mér nú enn meiri
ástæöa til aö spyrja en fyrir
rúmri viku meö því aö ég fór á
hljómleika hjá The Wolfe Tones i
Laugardalshöil (fyrir hálftómu
húsi; var enn rangt valiö?) sl.
fimmtudag, þar sem i anddyri
hússins var til sölu vönduö fjöl-
rituö bók meö öllum textum sem
söngflokkurinn haföi á dagskrá.
Ég spyr þvi enn: HVERS ATTI
BIERMANN AÐ GJALDA? -
ekki sist meö tilliti til þess aö
þorri landsmanna, i þaö minnsta
á ungum og miöjum aldri, skilur
ensku (talaöa og kannski sér I
lagi SUNGNA) en sá hópur sem
ræöur viö þýska tungu er tiltölu-
lega þröngur, þó allstór sé.
Kæri félagi Jórunn. Ég ætla
mér ekki að tala frekar viö ÞIG á
opinberum vettvangi um ljóöa-
kvöld Wolf Biermann 12. júni sl.
En þaö eru tvö atriði sem ég vil
nefna viö þig opinberlega hér og
nú. Hiö fyrra af afsökunarbeiöni.
Vinir mínir sem eru mér viö-
kvæmari I lund hafa bent mér á
aö fyrri grein min hafi verið
býsna hvassyrt og þannig stiluð
aö þú heföir vel mátt taka hana
sem persónulega árás. Heföu
bituryröi min getaö aö ósekju
sært tilfinningar hæfileikamik-
illar sómakonu (lika orö vina
minna). Þvl skal gert sem skylt
er: hafi ég meitt þig biö ég hér
meö afsökunar.
Hitt atriðiö er lítt duldar ásak-
anir þinar um aö ég ástundi orö-
hengilshátt og glimi viö tittlinga-
skít, liggi I pólitiskum dvala og
gangi trúlega meö steinbarn
undir belti. Ég tek þaö fram aö
þetta er MINN skilningur á orö-
um þinum sem stundum eru
nokkuö tviræö, einkanlega fyrir-
sögnin sem ég gafst nú reyndar
upp á aö „pæla I”. Já, þarna
komstu viö dálitla kviku I mér og
tæpast aö ég sé til þess búinn aö
ræöa þaö mál i fjölmiöli. Þó er
þetta stórmál og vildi ég gjarnan
ræöa þaö viö þig á öörum vett-
vangi. Nafn mitt og áritun standa
I simaskránni, ef þú kærir þig um,
en ég tek þaö fram aö frá 28. júní
til miös ágústs verö ég á fjöllum.
En slst mundi mér vera óljúft aö
eignast einhver ný vopn til aö
berjast viö „drekann i eigin
landi”.
Meö baráttukveöju. Franz
Elias Mar:
Sjónamnðið sé þetta eitt:
Veljum þann hæfasta
Forsetakjör á tslandi ber
mönnum áö fhuga mjög vandlega
og án annarlegra sjónarmiöa eöa
einberrar óskhyggju. Þvi aö svo
valdalttill sem forsetinn kann aö
viröast i fljótu bragöi, þá getur
hann samkvæmt stjórnarskrá
lýðveldisins reynst hafa öörum
mönnum meiri völd á vanda-
sömum timum i þjóðlifinu.
Þegar svo vel hefur til tekizt, að
til framboös hefur fengizt hæfi-
leikamikill maöur, Pétur Thor-
steinsson, sem um áratuga skeiö
hefur þjónaö þjóö sinni giftusam-
lega og hvarvetna veriö sjálfum
sér og Islandi til sóma, þá ber
okkur aö meta þaö aö veröleikum
meö þvi aö veita honum sem al-
mennast fylgi til hins ábyrgöar-
mesta starfs.
Um Pétur Thorsteinsson þarf
islenzka þjóöin ekki aö vera i
neinum vafa. Langur og farsæll
starfsferill hans i embættum ná-
tengdum allri stjórnsýslu lands-
ins, bæöi innan lands og utan, ætti
aö vera gdö trygging fyrir hæfni
hans, starfsreynslu og mannkost-
um.
Gamalt máltæki segir: Lofaöu
svo einn, aö þú lastir eigi
annan. — Þetta er vissulega vert
aö hafa i huga i meira og minna
persónulegri kosningahriö. Al-
kunna er og, aö allir frambjóö-
endumir viö forsetakjöriö eru
hæfileikamikiö ágætisfólk, og
hygg ég þó — aö öörum ólöst-
uöum — aö enginn þeirra væri
liklegri til aö geta sameinaö
þessa sundurlyndu þjóö, ef á
þyrfti aö halda, en einmitt Pétur
Thorsteinsson, og veriö einingar-
tákn hennar I bliöu og strlöu.
Menn skyldu gæta þess aö rasa
ekki um ráö fram eba láta ein-
hverja augnabliksstemmningu
ráöa atkvæöi slnu. I þvl sambandi
finnst mér það llka mjög athyglis-
vert, og jafnframt gleöilegt, aö
undanfamar vikur hefi ég hvar-
vetna orðið þess var, að einmitt
þaö fólk sem af hvaö mestri ein-
lægni og ábyrgöartilfinningu
hefur gefiö sér góöan tlma til aö
hugleiöa hvernig það skuli verja
atkvæöi sinu á kjördegi, þaö
flykkist nú um Pétur Thorsteins-
son. Fólk úr öllum starfsgreinum,
fólk meö misjafna afstööu til
stjórnmálaflokka, fólk á öllum
aldri. Þetta er ekki undar-
legt, — þvi betur sem menn
hugsa þessi mál og i viöara sam-
hengi, þeim mun stööugra og öfl-
ugra veröur fylgiö viö Pétur Thor-
steinsson.
Ekki sakar heldur að hyggja aö
þvi jafnframt, aö betur mun vera
fylgzt meö þessu forsetakjöri viöa
erlendis en jafnvel nokkrum öör-
um kosningum sem fram hafa
fariö I sögu Islenzka lýöveldisins.
Kemur þar ekki hvaö sizt til, aö
sá maöur er nú I kjöri, sem um
Elias Mar
langt skeiö hefur veriö fulltrúi
okkar i fjölmörgum löndum og
kunnur aö góöu einu, já, áreiöan-
lega einn nafnkunnasti Islending-
ur meöal ráöamanna heims. Það
yröi þjóðinniá allan hátt tii gagns
og sóma, ef hún efldi hann til
þeirrar forystu sem hann hefur
alla hæfileika til.
Elias Mar.