Þjóðviljinn - 03.07.1980, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 3. jlíll 1980.
UOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds
hreyf ingar og þjódf relsis
Ctgefandi: Otgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: EiBur Bergmann
Ritatjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. KjarUn ólafsson
Fréttastjóri: Vilborg HarBardóttir.
Auglýsingastjóri: Þorgeir Óiafsson.
UmsjónarmaBur SunnudagsblaBs: Þtírunn SigurBardóttir
Rekstrarstjóri: Úlfar ÞormóBsson
AfgreiBslustjóri: Valþór HlöBversson
BlaBamenn: AlfheiBur Ingadóttir, Einar Orn Stefónsson, GuBjón FriBriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir: Þorsteinn Magnússon.
tþróttafréttamaBur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elísson
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Ellas Mar.
SafnvörBur :Eyjólfur Arnason.
Auglýsingar: SigrfBur Hanna Sigurbjörnsdtíttir.
Skrifstofa :GuBrún GuBvarBardóttir.
AfgreiBsla: Kristln Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára SigurBardóttir
Slmavarsla: ólöf Halldórsdóttir, SigríBur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún BárBardóttir.
HúsmóBir: Jóna SigurBardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
titkeyrsía: Sölvi Magnússon, Rafn GuBmundsson.
Ritstjórn, afgreiBsla og auglýsingar: SIBumúla 6, Reykjavfk, slmi 8 13 33.
Prentun : BlaBaþrent hf.
Til umhugsunar
um frystihúsin
• Til margvíslegra ráðstafana hefur þegar verið
gripið og aðrar eru í undirbúningi sem miða að því að
rétta frystiiðnaðinum hjálparhönd í þeim erfiðleikum
sem hann stendur nú frammi fyrir. Framleiðsluaukning
og sölutregða á flökum I Bandaríkjunum eru megin-
orsakir vandans/fyrir utan innlendar verðhækkanir.
• Sumir frystihúsaeigendur í landinu hafa beitt því
óyndisúrræði að segja upp öllu starfsfólki sínu á sama
tíma og verið er að leita ráða til þess að tryggja áfram-
haldandi rekstur. Þetta er ákaflega misráðið, veldur
öryggisleysi um atvinnu í heilum byggðarlögum og gæti
komið atvinnurekendum í koll með því að stuðla að
fólksf lótta.
• Kveðjurnar sem verkafólk fær frá atvinnurekend-
um í sumum byggðarlögum landsins eru ekki I samræmi
við þá staðreynd að þaðer fólkið sem hef ur byggt upp at-
vinnutækin með vinnu sinni. Þær hljóta að vekja allt
hugsandi verkafólk til umhugsunar um eignarréttinn í
atvinnulíf inu. Er verkafólk ekki betur sett þar sem at-
vinnutækin eru í eigu þesssjálfs eða samtaka á þess veg-
um, svo sem samvinnufélaga, bæjarfélaga og starfs-
manna sjálf ra? Þar er að minnsta kosti leitað allra ráða
áður en uppsagnarsvipunni er veifað.
• Ríkisstjórnin hefur heimilað gengissig til þess að
létta undir með rekstri frystihúsanna. Saltfisk- og
skreiðarverkun mun njóta góðs af því í ríkum mæli og
oft á tíðum eru það sömu atvinnurekendur sem standa
fyrir slíkri vinnslu og þeir sem reka frystihúsin.
• Ríkisstjórnin hef ur beitt sér fyrir því að lausaskuld-
um frystihúsanna verði breytt í föst lán og að staða Út-
vegsbankans verði bætt, þannig að hann geti með sama
hætti og Landsbankinn sinnt þessu verki.
9 Ríkisstjórnin hefur farið þess á leit við stjórn Verð-
jöfnunarsjóðs sjávarútvegsins að hann stuðli að breyttri
framleiðslusamsetningu og aðlögun að markaðsástandi
með því að greiða verðuppbót á fiskblokk til frystihús-
anna. Sölutregða er á þorskf lökum í Bandaríkjunum og á
þeirri vörutegund bjóða Kanadameno lægra verð. (s-
lenska f iskblokkin er hinsvegar f yllilega samkeppnisfær,
og sölusamtökin í Bandaríkjunum hafa lagt mikla
áherslu á aukna framleiðslu í slíkar umbúðir. Verðið á
blokkinni er þó 30% lægra en á f lökum og er það þvf til
athugunar að líta á þessa breytingu á framleiðslu sem
verðfall.
• Ríkisstjórnin hefur einnig til athugunar að auka af-
urðalán til fiskiðnaðarins meðan birgðir safnast upp í
landinu. Það kann að reynast erfitt í framkvæmd, en
mikilvægt er að frystihúsin stöðvist ekki.
• Ríkisstjórnin hefur og undirbúið sérstakt átak I
markaðskönnun og markaðsöflun. Möguleikar íslend-
inga til þess að selja fisk í Evrópu og víðar eru engan
veginn fullnýttir og með útsjónarsemi og nýjum söluað-
ferðum ætti markvisst skyndiátak að geta skilað nokkr-
um árangri.
• Aðöllu samanlögðu er verið að vinna að og gera ráð-
stafanir sem hljóta að gjörbreyta stöðu frystihúsanna.
Þessvegna er það óviðunandi að frystihúsaeigendur
sumsstaðar á landinu skuli halda fast við fjöldaupp-
sagnir sínar. Þeir hljóta að þurfa að endurskoða þá af-
stöðu í Ijósi þess sem verið er að gera til þess að styrkja
reksturinn.
• íslenska verkalýðshreyfingin verður nú að gera
kröf ur til þess að farið verði ofan í saumana á markaðs-
og sölumálum sjávarútvegsins í landinu. Viðbrögðin við
hinu nýja ástandi í sölumálunum koma undarlega seint,
og aðrar fiskveiðiþjóðir eins og Færeyingar virðast hafa
áttað sig miklu fyrr, og breytt bæði um vinnslutegundir
og markaðsáherslur. Þess verður að krefjast að for-
ráðamenn íiskvinnslunnar í landinu hafi framsýni og
dugnað til þess að bregðast skjótt við nýjum markaðs-
viðhorf um og tryggja atvinnuöryggi sem best. — e.k.h.
klíppt
Bara Steini Thor.
Heimspressan er nU tekin aö
berast til tslands og er þar
margt sagt um forsetakjör á ts-
landi og sumt skrítilegt. Þaö er
t.d nógu flott þegar fréttaritari
Morgunblaösins i Washington
vitnar I hin virtu stórblöö New
York Times og Washington
Post. Þar segir m.a. „aö vinstri
sinnaöur andstæöingur áfram-
haldandi aðildar aö NATÓ” hafi
veriö kjörinn og aö „Vigdis
Finnbogadóttir, andstæöingur
NATÓ og málsvari margra
sjónir aö sjá manninn sem vilj-
aö hefur vera kóngur i voöa
stórri höll nefndan kóngasmiö I
Sjálfstæðisflokknum . En
kannski Guardian sé svona
langt á undan okkur, þvi Albert
hefur einmitt lýst yfir þvi aö
hann hyggist ekki keppa lengur
aö „kóngssætinu” i flokknum.
Þulir BBC i vanda
I The Times ' skrifar Alan
Hamilton LundUnadagbók —
London diary — 1. jUli og segir
þar m.a. aö kjör Vigdisar Finn-
bogadóttur hafi þegar valdið
þulum og fréttamönnum breska
Utvarpsins — BBC — ærnum
til aö spyrja sjálfan sig til hvers
þetta allt sé, ef maöur þarf bæöi
aö berjast viö samherja og and-
stæöinga um sina pólitisku til-
veru. Hvaö á maöur aö standa 1
sliku verki lengi? Er eitthvaö
vit I þvf aö láta bjóöa sér slikt
lengi?”
Engar fyrirætlanir segist
Albert hafa um flokksstofnun,
en lætur fólkinu i iandinu og
fólkinu I Sjálfstæöisflokknum
eftir aö ákveöa um framtiöar-
hlutverk sitt.
Vinstri tilhneiging
Indriði G. Þorsteinsson
v.itli »hc bags used for :mn.
ninning and drug sntuggling,
and the íntTnuntrv used tíi n
ofreat to escape parking fines
nutsidr London rntbassie.s.
Ihév stopprd fhr passatr nf
fhe Inscrument. hut rhev had to
emplny cunou.s means They
had, in fart, fo stop fhfrir otvn
aupporrers frnm ;oin;fT rhrough
their lohby . iJtes" 'vamed ro »»
t*llers 'vith no nne rn count
Crary. htt it woí-Ls The ru]»
Is that a uatutory insrrumetv
••r bill rannot be anproved if
fewer than 40 tak» nart m rh»
vnte. lanner hanked nn thp
Govemmeni heing thtn mi t-h*
ground at O. vO tn rhe morr.ing.
______ .íarTiudrum
and one MP tvilí
do, In rhe Lords rhere has tn
rhr
it fni
^ VX)NDONJDIARV,!
Strcssful
Tlie eJecnon nf Vigdi* Finn
hogadortir <"• tn® ri■ ■ -< •xoman
rresident nf Iceiand h?s alrearl.'
raused BRC rc'vsreaae'"' and
renorter* much trouhle in deai
Ing 'vith 'vHar looks IA* -
barejv nronounceable
Early radto reporrs •esterd*'
nf h«» success resulted m ,-nm»
be FÍruiboga^on.'
This leads to compJicacioni
because ú‘ you want to look uo
sntneone in_the telephone direca
• tnrs it helps to know wbat h«
nr she dnes fnr * bváng—sinco
«■> many people share the 5*01«
' >iamc:i—like Majjnu* Magnusson
ni htnfá.n Stefán.sson
.When women rnarrv thev dn
not change rJieir secnnd n/uiw 1
rhe:' merely rhance rhe Miss to
Xfrs T’tf, rreare* r,roWem.« tn
non-permis.si'* ■■'viPtif'1
rru*, jn ahroad, *»n ch different
n?mc'. nn nar.sport* 1>*
ma.n*’ ■•asP' rhpn- Ho adnpr thsir
hushánd < ."uecond namr n«
• vo id am barrassin g hotel
recei. -vpiste
■>t![ rh* ne’* r’rer.der‘:
vinstri sinnaöra skoöana, er
fyrsta konan, sem kjörin er for-
seti”.
Glansinn fer þó af þessum
ummælum þegar i ljós kemur
að hér er orðrétt haft eftir
fréttaskeyti Þorsteins Thorar-
ensens til Reuter. Skeytiö
skrifar hann grautfúll yfir úr-
slitunum og heldur m.a. fram
þeirri firru aö Vigdis Finnboga-
dóttir hafi veriö á þingi komma i
Kina. Ekki virðist þó Carter
Bandarikjaforseti hafa tekið
meira mark ó Þorsteini Thorar-
ensen en svo aö hann sendir
Vigdisi heillaóskaskeyti.
Þau blöö em virðast hafa
stuöst viö fréttaskeyti
UPI-fréttastofunnar, sem Kári
Jónasson fréttamaöur starfar
fyrir, segja frá forsetakjörinu i
allt öörum tón. Kári hefur látiö
sér nægja aö senda út staö-
reyndir og upplýsingar, en eftir-
látiö viötakendum útleggingar
og pólitiskt mat á atburöinum.
Engin ástæöa er til þess aö fela
þaö fyrir heiminum aö Vigdis
Finnbogadóttir hefur veriö
„ljósrauö” vinstrimanneskja I
skoöunum og friöarsinni eins og
hún segir sjálf, en þaö gefur
umheiminum hreinlega ekki
rétta mynd aö leggja höfuö-
áhersluna á NATÓ og herinn, i
fréttaskeytum um forsetakjör.
erfiöleikum. Nafn hennar sé
varla hægt að bera fram á ensku
og í morgunfréttum útvarpsins
á mánudag haföi mátt heyra
kostuleg framburðartilbrigði.
Algengasta villan hafi verið aö
leggja þyngsta áherslu á siöasta
atkvæöiö i fööurnafi hennar —
en áherslan eigi að vera á fyrsta
atkvæöinu.
Siöan kemur útlegging á
islensku mannanafnaheföinni
meö skýrum dæmum og fatast
Hamilton þessum hvergi. Svo
kunnugur viröist hann hnútum
að hann segir frá vandræöum
sem islensk hjón lenda gjarnan i
á siðavöndum erlendum
hótelum meö sitthvort fööur-
nafniö.
Brennandi spurning
En hvaö veröur hinn nýi for-
seti íslands ávarpaöur utan
landsteina? spyr Alan
Hamilton. „Finnbogadóttir er
allt of langt orö — jafnvel þó þér
takist aö koma tungunni utan
um þaö. Veröur hún kölluö frú
Vigdis (á la Giscard Frakk-
landsforseti) eöa einfaldlega frú
Finn? Ég brenn I skinninu aö fá
aö vita hvaö veröur ofaná.”
Þeir eru nákvæmir meö titla i
Bretlandi og vonandi veröur
titlatogiö ekki óleysanlegt_
indriöi G. Þorsteinsson:
Þykjurast hafa skilað
Albert heilum í Sjálf-
stæðisflokkinn aftur
atkvæöastyrkurinn gerir hann allra sterkasta stjóra-
málamann flokksins i framtíöinni
þekktur um allt land og auk þess
ákaflega vel liöinn Þetta er
mikiö dýrmifti fyrir hvaöa
stjórnmálamann sem er”, sagöi
Indrlftt G. Þorsteintson
hefbi haldiö miöjuhugsjón, væri
þarteygft alveg til vinstri.
Þá áleit Indrifti aft I þessum
nifturstöftum k*mi fram ógurleg
breyting varftandi fjölmiftlana.
Þeir gengjust almennt orftift upp I
þvl sem þeir kölluftu hlutleysi, en
„The kingmaker”
Leiöarahöfundar ýmissa stór-
blafta viröast vera i nokkrum
vandræöum meö aö túlka úrslit
forsetakosninganna, og lenda á
ýmsum villigötum þegar þeir
reyna aö útlista þessa uppá-
komu sem kemur þeim í opna
skjöldu. Leiöarahöfundur
breska blaösins The Guardians
segirt.d. um Albert Guömunds-
son aö hann sé sá sem býr til
kóngana I Sjálfstæöisflokknum
„a kingmaker” og hafi átt
stærstan þátt i þvi aö Gunnar
varö forsætisráöherra en ekki
Geir. Guardian-pennanum virö-
ist hafa skotist yfir þaö aö
ihaldiö hér er klofið I herðar
niöur og ekki nema helmingur-
inn í rlkisstjórn en hinn utan. Þá
kemur þaö okkur spánskt fyrir
vandamál þar íremur en
annarsstaöar.
Barist á báðar hendur
Hér heima falla orö á ýmsa
lund. Albert Guömundsson segir
i Morgunblaöinu aö sist sé van-
þörf á þvi aö hressa.upp á Sjálf-
stæðisflokkinn, en hann ætli sér
ekki frekari frama innan hans,
enda hafi flokksforystan hafnaö
honum sem formanfti og
óbreyttir flokksmenn ráði litlu
i'nnan flokksstofnana. Síöan
segir:
— Attu viö aö þú komist ekki
lengra innan Sjálfstæöisflokks-
ins og hugsir þá ef til vill um aö
stofna þinn eigin flokk?
„Þaö má segja sem svo, aö
maöur staldri einstaka sinnum
viö til aö vita betur, hvernig
maöur stendur i eigin flokki og
Eitthvaö bögglast ' frjáls-
lyndishugsjónin fyrir Indriöa.
Frjálshyggja I efnahagslífinu er
aö visu ekkert annaö en frjálst
spil markaösaflanna, en póli-
tiskar grunnhugmyndir frjáls-
lyndisstefnu er mikiö dýrmæti i
vestrænni menningu. íslenskir
fjölmiölar hafa á seinni árum
veriö aö losa sig úr viðjum ein-
dreginnar hægristefnu sem
lokar til virfstri og tekiö upp
frjálslyndisstefnu sem felst i þvi
aö opna til vinstri án þess að
loka til hægri. Og hvern hittir
slik þróun haröast nema þá boö- ■
bera frjálslyndisstefnunnar eins
og Indriða G. Þorsteinsson sem
ekki geta unnt öörum en sjálfum
sér að njóta frjálslyndis?
\
—ekh
kosningastjóri Alberts segir i 1
Timanum að kosningaúrslitin I
„sýndu okkur nokkuö sérkenni- •
lega mikla vinstritilhneigingu I
landinu. Tilhneigingu til aö
ganga undir þau stefnumið bæöi I
i þjóömáium sem i kosningum |
um einstaklinga. Þá væri afar
mikil vinstrisveifla sýniieg i
Framsóknarflokknum. „Eigjn-
lega meiri sveifla en svona
gamlir framsóknarhundar eins
og ég átta sig á, á stundinni”,
sagði Indriöi. Hann sagöist hafa
veriö þeirrar skoöunar aö
frjálssyndisprinsippið „væri
mikiö grundvallaratriöi i Fram-
sóknarflokknum og því væri sér
eiginlega fariö aö blöskra
hvernig frjálslyndishugsjónin
sem hann heföi haldiö miöju-
hugsjón, væri þar teygö alveg til
vinstri.”
Óþolandi frjálslyndi?
Síöan kemur Indriði meö þá
einkennilegu skoöun aö
islenskir fjölmiölar séu orönir
iokaöir fyrir frjáislyndi og
hægristefnu, og hlutleysi þeirra
sé fólgiö i þvi „aö túlka sífellt
máistaö hins sjálfkjörna grát-
iiös sem þrotiaust gengi fram II
þvi aö gráta fyrir ákveöna þjóft-
félagshópa ef þeir haida aft
pantanir um þaö séu á leiöinni.”
09 skorfð
j