Þjóðviljinn - 12.09.1980, Blaðsíða 5

Föstudagur 12. september 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Forsetakosningarnar í Bandarikjunum:
Um þær mundir sem kosningarbaráttan hefst
af fullum þunga i Bandarikjunum sýnir skoðana-
könnun að enn hafi Reagan vinninginn i fylgi
fram yfir Carter. Hallast 33 riki að honum, sem
mundu gefa 320 kjörmenn, en það er 50 fleiri en
Reagan þarf til að koma sér i Hvita húsið. Hins-
vegar eru menn Carters nokkuð bjartsýnir á að
þeim takist að klippa flugf jaðrir af Reagan eftir
þvi sem á dregur.
Hver á ad
A John Anderson að fá aö vera með i sjónvarpsviðræðunum eöa ekki'
tala við hvern um hvað?
Frétta-
skýring
Kosningatöfrar
Að öðru leyti reyna frambjóð-
endur að brosa framan i sem
flesta. Einn daginn lofar
Reagan Gyðingum sterkum
stuðningi við Israel, næsta dag
gerir Carter slikt hiö sama. Og
svo framvegis. Reagan hefur
reynt að viðra sig nokkuð á sviði
alþjóðamála, en tókst með há-
værum vinskap við stjórnina á
Tævan að gera Kinastjórn æfa
af reiöiog eyðileggja kynnisferð
varaforsetaefnis sins, Bush, til
Peking.
Skattamál hjá Carter
Carter er búinn að setja
saman efnahagsmálaáætlun
sem kosningamaskina hans er
farin að miðla. Þessi „pakki”
sem koma ætti til fram-
kvæmdar á næsta ári, inni-
heldur fyrirheit um að stjórnin
muni verja fjórum miljörðum
dollara til viðbótar fyrri fram-
lögum til að skapa ný atvinnu-
tækifæri. Skattalækkanir eiga
aðnema 27,6miljörðum dollara,
og fer um 55% af þeirri lækkun i
að hressa upp á iðnaðinn. Ekki
slst eru það greinar eins og stál-
iðnaðurinn og hinn helsjúki bila-
iönaður sem eiga að njóta góðs
af lækkuðum sköttum. Að þvi er
varðar skatta á einstaklinga
mun dæmið koma þannig út
fyrir marga, að lækkun á tekju-
eða eignasköttum mun étin upp
af nýjum almannatrygginga-
skatti, sem upp verður tekinn
frá og með fyrsta janúar næst-
komandi.
Eins og áður hefur við brunnið
þegar Carter leggur fram
áætlanir, þá þykjast menn sjá,
að reynt hafi verið að brosa i
sem allra flestar áttir — en
niðurstaðan er sú, að enginn er
ánægður. Bentsen, formaður
efnahagsmálanefndar beggja
þingdeilda.segir sem svo: Hann
hefði nú getaö reynt betur. Ed-
ward Kennedy, sem á flokks-
þingi Demókrata þóttist sættast
við Carter og notaði tækifærið til
að byrja kosningabaráttuna
1984, kveðst munu vinna að þvi,
að „styrkja” áætlunina. Hann
sagði að „pakkinn” væri skref i
rétta átt. En Kennedy er sá for-
setaefna þessa árs sem mest
hefur látið til sin taka mál eins
og atvinnuleysi og félagslegt ör-
ýggi-
Sjónarspil
Reagan er ekki enn búinn að
láta sina menn berja saman
efnahagsmálastefnu. En vitað
er aö hann ætlar að yfirbjóða
Carter i skattalækkunum: hann
biður upp á 36 miljarða dollara
afslátt. Og syngur siðan vigorð
sin um kreppuna sem Carter
hafi skapað „og viðreisn hefst
ekki fyrr en Carter fer frá” — á
Reagan mjög að fljóta á al-
mennu hjali i þessa átt.
En sem fyrr segir: margir
spá þvi, að Carter sé að vinna á,
kannski ekki fyrir eigin verð-
leika, heldur vegna þess að
Reagan sé ruglukollur og
Anderson vonlaus. Hvað sem
þvilfður: þetta verður heilmikið
sjónarspil. áb.
30 sekúndur i einu
Enn sem komið er hefur verið
mest karpað um sjónvarpsein-
viei milli forsetaefnanna. en
þau geta skipt allmiklu. Fyrsta
deiluefnið er það, hvort þriðja
forsetaefnið, John Anderson
hinn óháði, megi vera með.
Menn Reagans vilja endilega
hafa þann hátt á, a.m.k. i fyrstu
lotu einvigisins. Astæður eru
augljósar: ef aö Anderson nær
að vekja verulega athygli, og
heldur t.d. þvi 15% fylgi sem
skoðanakannanir gefa honum
nú, þá er það miklu hættulegra
Carter en Reagan. Menn Car-
ters taka það þvi ekki i mál, að
efnt verði til þriggja manna tals
i sjónvarpi og segja sem svo, að
það sé ekki forsvaranlegt að
gefa þeim óháða sömu stöðu og
frambjóðendum stóru flokk-
anna tveggja. Demókratar
halda, með öðrum orðum, fast
utan um einokun tviflokkanna á
bandariskum stjórnmálum.
Carter reifar sina efnahagsmálastefnu: eitthvað fyrir alla og eng-
inn ánægður
Annað deiluefni er það, hve
oft frambjóðendur eiga að hitt-
ast. Cartersmenn vilja sex lotur
en menn Reagans helst ekki
nema tvær. Astæðan er sú, að
Carter er miklu betur að sér um
stjórnsýslu og stjórnmál yfir
höfuð. Regan er hinsvegar
sagður nokkuð flinkur við að
gefa stutt svör, upp á svo sem
þrjátiu sekúndur, og hljóma þau
röggsamlega — en þegar komið
er fram yfir þrjátiu sekúnd-
urnar, þá er viska og hug-
myndaflug Reagans á þrotum
Keagan reynir að útskýra hvað hann eiginlega haldi um Kina og
Tævan. Varaforsetaefni hans, George Bush, er bersýnilega litið
hrifinn.
og Carter getur farið að veifa svonefndu á Austurströndinni,
sinum yfirburðum (þarf ekki sem helst vildu vera aö vinna
mikið til, segja egghausarnir fyrir Edward Kennedy).
r
Alit bandarískra kjósenda:
Carter mildari við alþýðu —
Reagan harðari í horn að taka
I byrjun mánaðarins lét
bandaríska vikuritið
Newsweek fara fram
skoðanakönnun meðal
bandarískra kjósenda á
þvi/ hvernig þeir mætu
aðalforsetaef nin, Reagan
og Carter, hvaða einkunn
þeir vildu gefa leiðtoga-
hæfileikum þeirra. Menn
voru beðnir að gefa þeim
einkunnina einn til sjö:
spurt er til dæmis: ef 1
þýðir vanhæfni til að vinna
verk forseta og einkunnin
sjö þýðir, að þér teljið for-
setaefni vel hæft til að
vinna verk forseta, hvaða
einkunn mynduð þér þá
gefa Carter og hvaða eink-
unn Reagan?
Síðan birtir timaritið þá hlut-
fallstölu kjósenda sem gaf for-
setaefni einkunina fimm eða þar
yfir og láta þar meö i ljós verulegt
traust á frambjóðanda til forseta-
starfa eða einstakra verkefna.
Reagan reyndist ögn sterkari
en Carter þegar svarað var fyrstu
spurningunni: 38% töldu hann vel
hæfan til að vinna forsetaverk.en
34% höfðu sama álit á Carter.
Reagan reyndist lika allmiklu
sterkari en Carter þegar spurt
var aö þvi, hvort menn teldu for-
setaefnin vel fær um að standa sig
andspænis erlendum andstæð-
ingum Bandarikjanna. 62%
treystu Reagan til þess, enda er
maðurinn mjög herskár i tali, en
aðeins 36% höföu trú á þvi að
Carter gæti verið harður i horn að
taka i þessum málum.
En þaö má lika spyrja með öðr-
um hætti um hugsanlega frammi-
stöðu forsetaefna i utanrikis-
málum. Þegar spurt var hvernig
menn mætu hæfileika þeirra til að
halda Bandarikjunum utan við
styrjaldir naéstu fjögur árin,
treystu 58% Carter vel til friðar,
en aðeins 36% Reagan.
Þá telja allmiklu fleiri
Bandarikjamenn aö Carter láti
sér annt um hag hins almenna
manns en þeir eru, sem hafa
sama álit á Regan. Carter fær
traust 62% kjósenda i þessu máli,
en Reagan 54%. Menn Carters
eru sagðir hafa allmikinn hug á
að nýta sér einmitt þessa hlið
samanburðarins i áróðri, en þeir
þurfa nú á sem skemmstum tima
að draga úr þvi forskoti sem
Reagan virðist enn hafa.
• Blikkiöjan
Ásgarði 7, Garðabæ
önnumst þakrennusmiði og
uppsetningu — ennfremur
hverskonar blikksmiði.
Gerum föst verðtilboð
SIMI 53468
Blaðburðar
fólk óskast
strax!
Baldursgata-Freyjugata-
(strax)
Laufásvegur-Þingholtsstræti
(strax)
Grænahlið-Stigahlið
(afl. til 1. okt.)
Háteigsvegur (strax)
Stórholt — Skipholt
(afleysingar) j
MOÐVIUINN
Siðumúla 6
simi 81333.
Starfskraftur óskast
þarf að geta sinnt bókhaldi og uppgjöri.
Lögfræðiskrifstofa
Inga R. Helgasonar,
Laugavegi 31, Reykjavik.
Simi 19185.