Þjóðviljinn - 17.12.1980, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÖÐVILJINN Miövikudagur 17. desember 1980
MOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýös-
hreyfingar og þjódfrelsis
Otgefandi: Otgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
O'c'fsson.
Augiýsingastjóri: Þorgeir Ölafsson.
Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjón Friörikssou.
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlööversson.
Blaöamenn: Alfheiöui Ingadóttir, Einar örn Stefónsson, Ingi-
björg Haraldsdóttir, Kristfn Astgeirsdóttir, Magnús H. Glslason,
Sigurdór Sigurdórsson.
lþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
tJtlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Ellsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Ellas Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason.
Auglýsingar: Svanhildur Bjarnadóttir.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiösla: Kristln Pétursdóttir,
Bára Siguröardóttir.
S'mavarsia: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir,
Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Slöumúla 6,
Reykjavik, slmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
30 miljarðar
týndir í hafi
# Þá vitum við það. — Síðustu sjö árin hefur f jölþjóða-
auðhringurinn Alusuisse, einkaeigandi álversins í
Straumsvík, látið dótturfyrirtæki sitt hér á landi borga
30 miljörðum króna hærra verð fyrir hráefnið heldur en
svaraði útf lutningsverði súrálsins í Ástralíu að viðbætt-
um flutningskostnaði.
# Með þessu móti varð bókfærður hagnaður af rekstri
álversins hér þessum 30 miljörðum króna lægri en ella,
og arðurinn sem íslenska ríkið átti að f á skatt af lendir í
staðinn í gullkistum f jölþjóðlegra álfursta. — Þeir segj-
ast nota þetta lítilræði til f járfestinga í Ástraliu!
# Nú vitum við loksins hvað varð um hinn mikla hagnað
af rekstri álversins í Straumsvík, sem ýmsir væntu hér
áður. — Hann týndist í hafi á leiðinni frá Ástralíu tii ís-
lands og barst með hafstraumum og loftvindum upp í
Alpaf jöll í gullkisturnar í Sviss.
#Með því að falsa hráefnisverðið um 30 miljarða króna
á sjö árum hef ur tekist að láta dótturfyrirtækið á íslandi
sýna 2—3 miljarða tap, í stað álitlegs hagnaðar.
#Þeir kunna sitt fag hinir fjölþjóðlegu f jármálasnill-
ingar!
#En nú hefur hulunni verið svipt af svikamyllunni.
Hjörleif ur Guttormsson iðnaðarráðherra hef ur beitt sér
fyrir ýtarlegri rannsókn á verðlagningu súrálsins, sem
flutt er frá Ástralíu til Straumsvíkur. Við rannsókn
málsins hefur ma. verið byggtágögnum sem ekki verða
vefengd frá Hagstofunni í Ástralíu, og við úrvinnslu
gagna hafa komið við sögu Ríkisendurskoðunin hér svo
og breska endurskoðunarfyrirtækið Coopers & Lybrand í
London.
# Fyrstu niðurstöður liggja fyrir og hér er ekki um neitt
að villast.
Þegar borin eru saman sambærileg verð (fob. verð í
báðum tilvikum) kemur í Ijós að mismunurinn á upp-
gefnu útflutningsverði hér og i Ástralíu — fölsunin —
nemur47,5 miljónum dollara á sex og hálfu ári, eða um
30 miljörðum íslenskra króna á árunum 1974—1980, að
báðum árum meðtöldum.
# Þannig hefur týnst í hafi um 30 miljarða tilvonandi
hagnaður dótturfyrirtækisins í Straumsvik, og engir
skattar verið af þeim aurum greiddir hér á landi, og tæp-
lega í Ástralíu.
# Það er há tala 30 miljarðar króna. Enn hærri verður
hún þó þegar haft er í huga til samanburðar, að á öllu
þessu tímabili f rá ársbyrjun 1974 til júníloka 1980 þá hafa
heildargreiðslur íslenska álfélagsins fyrir öll orkukaup
hér aðeins numið innan við 20 miljörðum króna.
#Sú „hækkun í hafi", sem varð á hráefnisverðinu til
ísal,nemur þannig mun hærri upphæð en svarar öllum
greiðslum álversins í Straumsvík fyrir raforku á þessu
tímabili.
# Með öðrum orðum: Ef álverið í Straumsvík hefði
fengið súrálið á réttu útflutningsverði frá Ástralíu og
engin „hækkun í hafi" komið til, þá hefði þetta dóttur-
fyrirtæki hér getað hækkað greiðslur sínar fyrir raf-
magn um allt að 150% án þess að rekstur fyrirtækisins
skaðaðist hið minnsta!
# En Alusuisseer einkaeigandi aðálverinu í Straumsvík,
og Alusuisse á lika 70% í Austraswiss, sem framleiðir
súrálið í Ástralíu. Það eru þvi hæg heimatökin að láta
hagnaðinn týnast í hafi og skolast á land í Sviss, eða
annars staðar þar semgullkistur f jölþjóðaófreskjunnar
standa opnar.
# Samkvæmt álsamningnum ber Alusuisse að tryggja
dótturf yrirtæki sínu í Straumsvík súrál á verði sem tíðk-
ast í viðskiptum „óskyldra aðila". Vitað er að þeir örfáu
einokunarhringar sem drottna yfir nær öllum súrálsvið-
skiptum í heiminum búa sameiginlega til það verð sem
þeim er hagkvæmast. Engu að síður gefa þær upplýs-
ingar sem nó liggja fyrir ótvírætt til kynna að súrálsvið-
skipti Alusuisse og dótturfyrirtækis þess hér hafi ekki
verið í samræmi við ákvæði samningsins.
Ríkisstjórn Islands hefur nú sent Alusuisse kröfu um
könnun (jessa máls og endurskoðun allra samninga
Alusuisse við íslenska aðila. Hér þarf að sækja okkar
hlut af fullri festu og varpaljósiá þau soraviðskipti,
sem auðhringurinn Alusuisse stendur fyrir. En það er
hart að íslensk lög og íslenskir dómstólar skuli ekki ná til
auðhringsins jiegar mál standa eins og nú er komið.
— k.
jklíppt
Schleiman og
Ingimar
Fyrir nokkru birtist I
Morgunblaöinu grein eftir
danska kratann og útvarps-
manninn Jörgen Schleiman, og
var hún læsileg áminning um aö
vanmeta ekki gildi atvinnu-
rekstrar og einkaframtaks. I
þeirri grein eru vinstri róttæk -
lingar sakaðir um einfaldanir og
þráhyggju, sem aftur hafi vald-
iö atvinnurekendum sálrænum
truflunum og miklum vanda.
Ekki er ólikle.gt aö Ingimar
Erlendur Sigurösson sé innblás-
inn af Schleimann þegar hann
ritar grein I Núna, nýjasta blaö-
iö á Markaönum, sem heitir
„Hægrimenn snobba fyrir
vinstrimönnum”. í efnisyfirliti
stendur: „Lesiö þessa grein og
ykkur bregöur i brún”.
Stór og litil orö
Þeim sem renna augum yfir
Svarthöföa á degi hverjum og
annaöaf þvl tagi i dagblööunum
bregöur siöur en svo i brún
þegar Ingimar Erlendur
upphefst með þessum hætti:
„1 oröabók lifsins eiga
vinstrimenn stóru fallegu oröin:
menning, hugsjón, réttlæti,
bræöralag — meira að segja
frelsi, sem á aö vera eingetiö
afkvæmi sósialisma. Aöeinsguö
er undanskilinn, ekki af vangá,
heldur til þess að hann flækist
ekki fyrir þeim sem honum eru
meiri, mannguöunum: Marx
Lenin, Stalin, Mao, Einari,
Brynjólfi, Svavari, Arnalds,
Bergmann; hinum óskeikulu,
góöu og gáfuöu.”
Ingimar Erlendur segir aö
vinstrimenn séu nei-menn, en
hægrimenn já-menn og því litt
spennandi. Hinir fyrrnefndu
hafi hnuplaö fögru oröunum
úr lifsins bók frá hægrimönnum,
sem sitjiuppi meö „litlu og ljótu
oröin: ef, eöa, jæja, ha; djöfnuð,
forréttindi, eigingirni —
auövald.”
Hreinsanir
hafnar
Sem loftvog á „ofbirtu
vinstrimanna” og veldi and-
spænis vanmetakennd hægri-
manna tekur Ingimar Erlendur
bókmenntirnar sem dæmi. I
þeirri heimsstyrjöld sem hann
Um þessa helgi kemur út á
vegum Sigurjóns Tryggvasonar
bók um bridge, sem hann hefur
þýtt úr sænsku, eftir hinn kunna
bridgerithöfund Eric Janner-
sten. Bókin heitir á sænsku,
Kortlásning, en á islensku hefur
hún fengið nafniö „A opnu,
boröi”.
Bókin er 114 bls. aö stærö og
gefin út á kostnaö höfundar.
Sigurjón dvaldi ytra sl. ár.
Ahugafólk um brrdge er ein-
dregið hvatt til að kynna sér
þessa bók eftir Eric Jannersten,
þvi aö hann er meöafkastamesti
höfundum og bestu, er fjallað
hafa um þessa margslungnu
íþrótt. A fimmtudaginn kemur
gefst fólki kostur á aö kaupa
þessa bók á spilastað hjá TBK I
Domus Medica. Kostar hún þar
aöeins 6.500 kr., en annars 8.000
kr.
Sigurjón Tryggvason er sonur
hins kunna félagsmálamanns
Tryggva Glslasonar pipuiagn-
ingarmeistara, sem um árabil
telur aö geisi milli hægri og
vinstri rithöfunda á Islandi er
greinilegt aö vinstri menn hafa
tögl og hagldir, og veita hægri-
mönnum engin griö.
„Vinstrimenn íslenskir —
raunverulegir vinstrimenn —
eru haldnir sama hugarfari og
hugsjónarsmiöir kommúnis-
mans, hreinsunarhugarfari.
Þeir hafa þegar hafið á rithöf-
undum hreinsanir, þeim sem
hvorki gangast undir geisla-
baug þeirra, né ganga undir
honum. Þeir myröa þá ekki,
þeir yröa þá, rægja af þeim bæöi
skáldorð og mannorö, útiloka þá
I sýnisbókum skáldskapar,
fésvelta þá, gagnrýna þá í drep,
dæma þá til útlegðar — sár-
lænnar siberiuvistar, einangr-
unar. —”
Rógsvélin malar
Til nánari útskýringar hefur
Ingimar Erlendur þessa ófögru
sögu að segja:
„Raunar malar rógsvél
þeirra, sjálfkrafa, mannorö
flestra mótstööumanna. „Þetta
er vondur maöur”, mæla þeir
einum munni, hvar sem tveir
eöa fleiri eru saman komnir I
heilögu nafni kommúnisma;
þeim heilögu — þó aö ekki fari
hátt um hriö. Ef andstæöingur
smakkar viner hann ofdrykkju-
maöur, ef honum rennur i skap,
rógur þeirra, er hanrt geðbil-
aður; uppáhalds aftökuorð
þeirra. Þeir sem gægst hafa
hefur starfaö mikiö aö bridge -
málefnum á Islandi.
Er þetta ekki einmitt jólagjöf-
in til bridgemanna, eða þeirra
sem eru að læra?
Hér er lýsing og dómar frá
Skandinaviu um þessa bók
Erics Jannersteins:
A opnu boröi var tekiö meö
mikilli hrifningu þegar hún var
fyrst gefin út i Svfþjóö undir
nafninu Kortlásning og varö
samstundis metsölubók i
bridgeheiminum.
A opnu boröi er samansafn
fimmtíu spila. Bókin er samin
fyrir hinn almenna spilara til
skilnings og þjálfunar á þvi
sviöi bridge, sem er taíiö
galdrakúnst meistarans, aö
„sjá” hvernig spil andstæðing-
anna eru skipt. Lesandanum er
sýnt aö þaö er raunar engin
galdrakúnst, því aö listin aö lesa
úr spilum liggur fyrst og fremst
I þvi að nota til hins itrasta
kunnáttuna aö telja upp aö og
draga frá þrettán. Sá sem
undir geislabaug þeirra gera
sér engar grillur um hugarfars- I
legan eölismun á þeim og
hreinsunarböðlum stalinism- J
ans.biliöeraöstæöubundiö — og .
ekki óbrúanlegt”.
Ómissandi menn
Samkvæmt skilgreiningu I
Ingimars Erlendareru I landinu I
tvær þjóöir, annarsvegar J
kommúnistar i skjóli Alþýöu- .
bandalagsins, og hinsvegar allir I
hægrimenn hvaöa nafni sem I
þeir annars nefnast, *
Framsóknarmenn, Alþýöu- J
flokksmenn, Ihaldsmenn I
o.s.frv. Af innsæi sínu ritarhann I
þetta um vinstri þjóöina; sem I
viröist aöeins vera samsett úr J
karlmönnum: „Þeir gefa sér aö .
þeir séu bæöi gáfaöri og betri en I
aðrir menn; sértu þeirra maöur I
ertu einnig gáfaöur og góöur, á J
meöan þú gagnar þeim. Menn .
sem trúa þvi aö þeir séu I
gáfaöari en aörir —gagnrýna til I
dauða, menn sem trúa þvl aö *
þeir Séu betri en aðrir fórna !
bræörum sinum.”
Bróöur Ingimari Erlendi I
veröur örugglega ekki fórnaö. ■
Menn af gerð Ingimars og ann- J
arra Svarthausa eru aö veröa I
vinstrimönnum ómissandi þing, I
og yröu þeim harmagrátur, ef J
svohrapallega tækist til aö þeir .
týndust i h.afsjóum sjálfsvork- I
unnar eða yröu úti á köldum
heiðum öfundar.
— ekh j
skorfð
nemur þessi spil af vandvirkni
mun vissulega veröa betri spil-
ari á eftir. Hann mun finna dyr
opnast sem hann vissi varla aö
væru til.
Fyrsti kaflinn fjallar um leiö-
beiningar sem hægt er aö draga
af sögnum — eða jafnvel skort á
sögnum — hjá andstæöingnum.
Lesandinn sér hendi sagnhafa
og blindan og er boðið aö reyna
sjálfur viö spiliö. Spiliö er síöan
spilaö áfram og stykkin i púslu-
spilinu falla aö lokum hvert á
sinn stað. Að lokum er allt spiliö
sýnt ásamt lýsingu á endastööu
sem hugsanlega var nauösyn-
leg. Sömu tækni er fylgt út alla
bókina, áfram aö leiöbeiningum
sem ef til vill uröu sjáanlegar
meö útspili eöa merkingum,
hvernig eigi aö leita eöa grafa
eftir upplýsingum sem enn eru
nauösynlegar til aö ná upp réttri
mynd af spilinu og svo frv.
A opnu boröi er ekki bók fyrir
algjöra byrjendur. Hún reynir
aö bæta tækni hins almenna
spilara aö þeim mörkum er hin
ómetanlega list að lesa úr spil-
um veröur eölilegur þáttur i
spilagetu hans.
-------------OJJ
Bridgebók á íslensku